7 Mart 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Gad Franko Miiâslı'fiin Eski Yunanâa Terbîye Nazariyeleri R: 40 kurus. Kanaat Kitabevi 18 İ umhüri İSTANBUL CAĞALOĞLU Vll SHYI ! 6 3 0 4 Telsraf ve mektub adresı: Cumhunyet İstanbul Posta kutusu: tstanbui No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 TANR1 BUYRUGU ÖMER RIZA tarafından vucude getirılen bu miihım eserin mevcudu azaldı. Nefis cildli 4 liradır. Kur'anıkerimin tercürne ve tefsiri Cumarfesi 7 Mart 1942 Ahmed Halid Kitabevi Biitiin yurdda mahsul vaziyeti çok ümidli İki taraf lı İddîalar Lüzum görülen yerlere fiat tesbit ederek ve zamanında mahsul sevkedilebilmesi iyi neticeler verdi CJapopihjtrti oskovadan Londraya gelerek Kabine>e giren Staf[ord Cripps'in evvelki gun basta Hindistan olarak Uzakdoğu memlekederile radvoda yaptığı hasbıhali ele alabiliriz. Hulisa olarak Cripps de 3C0 milyon Hindli, 400 milyon Çinli büvuk bir şuur ve azimle elele vererek mücadeleye giriştikleri takdirde hiç bunAnksra 8 (Telefonla) Alâkadaf zaman için olacağı anîa=ıİTnaktadır. lann mağlub edilcbilmesi imkânı olur makamlara gelen malumat, yurdda yeni Dığer taraftan Toprak Mahsulleri Ofimu diye soruyor, ve netice olarak Hınd mahsul vaziyetinin çok İyi olduğunu sinin kurufasulye ve pirinc mubayaasüe lilerle Çinlileri diisman karsısında du gostermektedir. Ziraî seferberlik mev lüzum görülen mahallerde satısa arzetrulmaz insan kaleleri halinde yiıksel zuu üzerinde muhtelif sahalarda ted mesi yolundaki karann tatbikatından meğe davet edijor. • birler ahnmasına da bir taraftan de iyi neticeler alındığı tesbit olunmuşİddia valnız bundan ibaret değildir. ' vam edılmektedır. Muhtelif partıler ha tur. Ofis bu gıda maddelerini ihtiyacı Dünyanın en zengin ve en kudrctli sa lınde haricden un ithall de devam et olan yerlere İhtıyac derecesine göre ve na;;i memlcketi olan Amerika beraber» mektedir. her mahalde fiat tesbit etmek suretile dir. Tedricen olsa da mütemadiyen arKış ve yağmur gibi sebebler dolayı sevketmektedir. Muhtelif yerler arasıntacak olan harb levazımı istihsalleri gü sile naklivatta hasıl olan mevziî ma daki fiat farkı dolayısile bu maddelenün birinde elbet vaziyete hâkim bir hiyette bazı gecıkmeler yüzünden ek rin satışa arzolunduğu mahalden başka çokluk teskil edecektir. Silâh ve roiı mek istihkakınm yeniden tayinine lü yere taşınmasını önleyici tedbirler de himmat için bövle ve insan unsuru için zum görülse bile, bunun muvakkat bir alınmıştır. de bövle olunca zafer neticesinden emin olmamağa sebeb kalır mı? Hususile ki l?te öteyanda Sovyetler ülkesi camnı dişine takarak Almanya ile yakapaça nğraşıp duruvor. Sovyetlerin bu harbde btıyuk fedakârhklarla tullııklan nıücadele sekli diğer milletlere örnek olacak haldedir. Yukanki satırlarda Stafford Crippsln tadyo hasbıhalini hulâsa etmiş bulunuyoruz. Keis Ruzveltin ifadesıle Londrada gunün adamı olan Stafford Cripps Hindistan meselesinin hallini de Ü7erine almış görünmektedir. Sözlerinde değilse bile kendisinde şimdilik goze çarpan ilk yenilik budur. Yoksa onun soylediği sözlerin hepsi Çörçil tarafından defalarla söylenmiş olanlann bir de onun dilile tekrarından başka bir şey değildir. Buna karşı Mihver tarafı hazırlıklı ve toplu hareketlerine davanarak şimdiye kadar harb sahalarında kazandığı muvaffakıyetlerin havalî hcsablarla yok ediletaiyeceği iddiasuiı ilerj sürüv or. Mihverin iki rüknü A\rupa karabina hâkim ve bu jaz Demokrasi tarafınm o kadar güvendiği Rus cephesini yıkroağa âzimdir. Üçüncü rukün olan Japonyav a gelince o da Pasifikte deniz ve hava hakimiyetini eline alarak Uzakdoğunun her tarafmda zaferden zafere koşraakta ve Hindistanın kapılarına kadar dayanmıs bulunmaktadır. Boylelikle Çin tecrid ve İngiliz İmparatorluğu ana temelinde tehdid olunuyor. Durum, Mihverin Avrupa, Asva, Afrika ve hatta Okvanusva kıt aları üzerinde bir müddet sonra hiç bir taraftan taarruz olunamıyacak bir merhaleye jetişmeleri jolunda gelismektedir. Londra 6 (a a.) Oıl: Associated Bu karşılıklı iddialan istikbale aid tasavvurlaruıdan ajırırsak ortadaki lilî Press muhabirinin İyi malumat alan vaziyeti şo>le gorebiliriz: Şark cephesi siyasî bir kaynaktan öğrendiğine göro halline ilkbaharın önümüzdeki miısaid Sir Stafford Cripps, pek muhtemel olagıinlerinde el atılacak ilk ve mülıim rak Başvekil sıfaüle Çörçili istihlâf ede KahJreden donen İngiliz Devlet Nann Lyttelton muammadır. Japonya garbî Pasifiğe her cektir. gün daha kuvvetle yerlesijor. Bu giHindlfler müstakü hükumet Londra 6 (a.a.) Ortaşarktaki İngidîşle oradaki durum bir hadde varabiliz hükumetinın mümessili Lıttelton bu. istiyorlar lir ki ondan sonra Japonyaja dünyanın Bangkok 6 (a a.) D.N.B: Hind gun Londraya donmüştür. Mümessil en kuvvetli donanmalarile dahi deniz Teşrıî Merkez Heyeti dün derhal millî şunları söylemıştır: den hucum etmck muşkul, hatta ınuhal bir Hind hükumeti kurulmasını ve bu « Lıbya sefennin başladığı zamana olabilir. hükumete ,şimdiki İngıllz makamlarının nıspelte şımdi Mısın daha ıyı müdafaa Son günlerde bazı sahifelerde Anglo malik olduğu salâhiyetlerin verilmeslni edebılecek bir vazıyette bulunuyoruz Sakson stratejisinin Japonjaya karşı istemiştir. (Arkası sahife 3. sütun 5 te) guja yıpratma harbi tatbik ermekte olduğuna aid bir edebiyat mevdan almışsa da b'izce hakikat karsısında hayalle avuntnağa jer yoktur. Japonyalun Uzakdoğu cenubunda kazandığı muvaffakıyetler sadece arazi elde etmekten ibaret değildir. Japonya harbe ilk başladığı günden itibaren ileride kendisine taarruzu imkânsız kılacak Usleri elde etmeğe en buvuk ehemnıiyeti vermiş bulunuyor. HongKong'un değil, fakat Guam ve \\ake adalarının işgalinden sonra Sing&purun zaptı bu sivasetin en büvuk noktasmı teskil eder. Ondan sonra Holanda Hindistanının sukutu artık olmuş bir jemişin ağacından koparak jere yuvarlanması kabilinden bir şey olmuştu. Ne yaptıklannı bilen Niponlar, şimdiden Birmanyada Hindistan hududlarına dayanmıs, daha şarkta da şimdilik hâkim hava kuvvetlcrile tâ Avustralvaja kadar uzanmış bulunuvorlar. Her zaman tekrar ettiğimiz gibi Demokrasilere gore Japonya meselesi 6nünde sonunda bir deniz harbi meseVekil, İstinye doklarında ustabasılarla gorüsüyor lesidir. İşte Japonya harb muvaffakıİstanbulda bulunan Münakalât Vekili münakale vasıtalarımızm hiç bir teahyetlerile ileride kendisine sildırabiieAmiral Fahri Engin dun sabah Liman hura uğramaması emniyet altına almcek üstün bir deniz kuv\etini kendiRıyasetinde ve Denizyollarında meşgul maktadır» demiştir. sinde n uzaklaştınnağa itina etmektedir. olduktan sonra öğle yemeğini müteasıb Münakalat Vekilimiz bundan sonra Demokrasiler hiç olmazsa Avustralv ayı İsünye Dok ve Fabrikalarım tetkike ! fabrikalan gezmis ve bilhassa kendisibir lis olarak kendilerine muhafaza ede gitmistir. Vekil. beraberinde İstinye nin direktifıle satın alınan üç yenı mamedikleri takdirde artık ondan sonra Fabrika ve Dokları Müdürü olduğu kineyi gözden geçirmiştir. Burada İşçiJaponvava karşı hiç bir zaman deniz halde dokta tamirde bulunan vapurları lerle görüsen Vekil, kendilerine mecden müessir bir hücumda bulunamaz ve Denızyollarınm iç hatlar vapurla canen verilen yemekten memnun olup lar. Şimdiki üslerine ve Asya kıfası rındaki kazan değiştirme işlerini tet olmadıklarını sormuş, oturdukları yernın karalarına dayanacak Japon donau klk etmistir^ Vekil burada Demir şilebi ler ve yasama şartları hakkında ızahat ması, kendisinden uç beş misli fazla do süvarisile görüserek, yapılacak seferler almış ve demiştir ki: nanmalara da muvaffakıyetle karsı ko de emniyet tedbırleri için kendisine « En mühim meselelerimizden biri yabilir. Ne hacet, artık bu sahalara o kıymetli b?zı direktlfler vermiş ve bazı İscimizın sıcak yemek yemesıdır Şimdi dediğimiz üç bes misli kuvvetli donan terübatın alınmasını is^emiş'ir. Dokun Mun?ka!ât Vekâletinin bütün İşletmemaların hatta yaklasmaları muhal olur. bünyesinde yapılan tamirlerı tetkik e lerinde işçiye meccanen öğle yemeği Hindistan ve Çindeki insan bolluğu den Vekil, bundan dolayı memnuniye veriliyor. Bu da Mıllî Şefmiz Inönunun modern askerî tertiblere konuhuası tını izhar etmiş ve hazır bulunan mu nün derin gorüşlerl ve dlrektıflerile olrmıstur Bundan dolayı kazancımız bübir mesele olmasından evvel Hindista harrırımize: nın otedenberi müdafaa ettiği kendi me• Bizlm teknisyenierin istediği yal yük olmuştur İşçılerimizl daha İyi yaselesinin nasıl hallolunabileceği de çok nız malzemedır Biz de bunları temın şatmak imkânlnrını da arıyacığız Fabehemmiyetli ayrı bir mevzu teskil edi edeceğiz Muhtelif yollarla fabrika arı rika cıvarında, bekâr olanlar için bir YUNUS NADİ mız İçin lâzım gelen malzemeyi getirt ! ışçi pansiyonu kuracağız.> (Arkası sahife 3, sütun 6 da) (Arkası sahi/e 3 sütun 4 te) mek üzereyiz. Alacağımız tedbirlerle [ Toprak Ofisinin pirinc ve fasıılye tcvziatı Batavya ile 11 şehir zaptedildi Japon ordusu Bandoeng ciTarma kadar ikriledi Cavanın yegâne askerî limanı Surabaya da diişmek üzere Tokyo 6 (a.a ) İmparatorluk umumî karargâhının tebliği: Japon kuvvetleri perşembe akşamı saat 21,30 da Cava adasımn merkezi olan Batavya'yı işgal etmişlerdir. Cava adasında Japonlann ileri hareketini gösterir harita I Müttefikfer] tebliği | «I Askerî vaziyet Surabaya tehdid altında, 11 şehir alındı Mısır i tehlikesmden kurtulmuş Ortaşarktaki İngiliz mümessiline göre General Rommelin bütün cephanesi Ingilizlerin eSine geçmiş M. Çörçîî çekilecek mî? Japonya. beş yıldır Çinle muharebe ermekte olmasına rağmen üç aydanberi Pasifik Okyanusile Asyanın Uzakdoğusıında Birlesik Amerika ve İngiltereve Tokyo 6 (a a.) Domeı ajansımn Sukarşı yeni ve çetin bir harbe girismiş matrsdan bildirdığine göre, Japon İşgabulunmaktadır. Belki onümuzdeki ilkİnın adanın cenub kısmına da yayılmabahar veya vaz mevsiminde Rusyanın ı üzerine çok zengin petrol kaynaklaUzakdoğu Siberyasında dahi yeni harb ınrn yüzde 60 veya 70 i Japonlann eline Camberra G (a a.) Başvekil Cur hareketlerine girişmek mecburiyetinde (Arkası sahife 3, siitnn 4 te) İn, askerî mudafsa ile alâkadar ışler bulunacaktır. de kullanılmak üzere 60 yaşına kadar Japonva, en son kuvvet ve gayretbutün erkeklerin seferber edılmesine lerini sarfederek ana stratejik hedefledaır Meclise bir kanun lâyihası verrini bul yıl elde etmek ıstırarmdadır. mistir. Çünkü Japonvanın gelecek vılda dahi General Bennet, tehJtkeyi yapacağı ve 1944 yılından evvel bitirmek znrunda buiundu çok eheTnrni>etü yakın görüyor Sidney 6 (a a.) Malezyadaki yor askerî hareketler vardır. Bu tarihten gunluğunu çıkardıktan sonra General sonra Japonlar hemen yalnız denizlerie (Arkası Sa. 3, sütun 3 te) havalarda Birlesik Amerika ve İngilte Tokyo 6 (a.a.) Domei ajansının bildirdığine göre, Cavanın doğu kısmm. da bulunan Surabaya Japon kıt'alannm doğrudan doğruya yaptıklan taarruzun tehdidi altındadır. Sorakarta denıiıyolu kavuşağmın Japonlar tarafından işgali üzerine Surabaya ile adanm batı kısmı arasında muvasala kesilmişt>. Sorakarta şehri Surabayanın 225 kilometre batısmda bulunmaktadır. Japonlar Sorakarta ve Batavyadan başkaca adanın ortasında 11 şehir ele ;eçirmişlerdir. muhtemel işgalinden sonra: General Bennet Japon Japonlann Çungking'e yıkıcı bir darbe indirmege çahşmaları beklenebilir taarruzunun bir Yazan: Emekli General haftaya kadar başlıyacağını söylüyor H. Emir Erhilet Cava tebliği bildiriyor: "Vaziyet ciddî, fakat ümidsiz değildir» reye karşı belki daha birçok yıllar sa< vasacaklardır. Japonyanın Birlesik Amerika ve İngiltereye karsı açtıği harb bugün 119 ayını bitirmiştir. Bu müddet zarfında başarabildiği teşebbüsler şunlardır: 1 Birlesik Amerikanın umum deniz kuvvetlerinin yüzde altmışını teşkü eden Pasifik donanmasını Pearl Harbourda iji hazırlanmış muvaffakivetU bir hava baskınile biiyük zayiata uğratmak. 2 Uzakdoğu İngiliz donanmasının temelini teskil eden iki biiyük nrhl'yl uçak taarruzile batırarak Çin ve ce« nubl Malaya deoi'lerrnde ve havalar* da mutlrk hâkim kesilmek 3 Birlesik Amerikanın batı San* fransisko ve Losangeles limanlanndaa dört bin küsur kilometre mesafede bulunan Havay deniz ve hava üslerile Filipinler ve Çin arasında basamak vazifesi gören Vake ve Guam us adalarıni zaptetmek. I 4 Birlesik Amerikanın himayes:nde cem'an 14,000.000 nüfuslu Filipin adalarmın biiyük ve ehemmiyetli kısımlannı. cenubî Çinde HongKong kalesinin, Malezyayı, Singapur İngiliz müs« tahkem üssünü, başlıca Borneo. Sumatra, Seleb ve Cava adalarından murekkeb olan 70 milyon nüfuslu Fele« menk Hindistanının Cavadan maada bü« tün parçalannı tamamile, Cavada da idare merkezile beraber on bir şehri zapteylemek. 5 Cenubî Birmanyanın istilâsile (Arkası sahife 2 sütun 1 de) Avustralyada umumî seferberlik Birmanyanın Japon hedefleri Japonlar Sumatr?'*a petrol sahalannı aldılar Mttttefikler etmiyorlar! Amerikan kaynaklarına gore Sir Cripps Başvekil olacakımş Bir Çin gazetesi, bir çok noktaların harb edilmeden terkolunduğunu iddia ediyor Şanghay 6 (a.a.) Çungking'den bildiriliyor: Askerî bir gazete olan Saotang Pao, Müttefıklerin harbi sevk ve idare tarzarmı şiddetle tenkid etmektedir. Bu gazete Cava ve Birmanyada mukavemet lâzım geldlğlnı yazmaktadır. Gazeteye göre Muttefiklerin Malezya ve Singapurda uğradıklan hezimetler ınuharebe vasıtalarmın noksanhğmdan ileri gelmekedir. Bu hezimetlerin sebebini muhariblik zihniyetinin mevcud olmamssında aramalldlr. Bu topraklar iklim şartarınm müsaadesizliğinden değil, yanış bir tabiye kullanılmış olması yüzünden terkedilmiştir. Birçok muhim noktalar taarruzun şiddetinden dolayı de>ıl, müdafilerin daha baslangıcda buraarda tutunmak mümkün olmadığını zihinlerine yerleştirdiklerinden dolayı kaybedilmiştir. (Münakalat Vekilinin tetkikîerî") Holandalılann kötü sömürge siyasetiııin neticesi Ankara 6 (Radyo Gazetesi) Cava adasında muttefiklerin durumu çok buhranlı bir safhaya girmiştir. Adanm kur:arılmasına artık hemen imkân yoktur. Bu mağlubiyetin belli başlı sebebleinden biri de Holandalılann, Holanda Hindistanı adalannda, ve bu arada Cava Berlin 6 (a.a.) Alman ordulan gibi dünyanın en zengin kaynaklarile Başkumandanlığırnn resmî tebliği: mücehhez topraklarında çok kötu bir Alman denizaltılan, Şimal ve Orta Aîömürge siyaseti takib etmiş olmalarıdır. Verli ahaliden murekkeb nüfusu 70 mıl merika sularında yeniden topyekun onu aşan bu adalarda Holandalı olmak 12,500 tonılâtoluk 12 duşman gemısi baüzere beyaz ırktan 270,000 insan yaşıyorımışlardır. Bunların 7 si büyuk petrol du ve bu topraklar üzerinde yasıvan 70 apurudur. Bu hareketler sırasmda bu. milyon insan, bir çeyrek milyon Holan uk bir Amerikan torpido muhribi de dah tarafından derin surette somürülü latırılmış ve dığer iki vapur torpille .iıayordu. Holandahlar bu adalardan temin ara uğratılmıştır. ettikleri servetle kendi refah ve saadetIngiltere etrafmdaki sularda Alman lerini temin yolunu tuttular; Holanda nava kuvvetleri 3000 tonilâtoluk bir tiHindistanı adalarmın imar ve terakkisi :aret gemısini batırmışlardır. ifin gavret sarfetmedıler. Atlantikte (Şark cephesi ) Sırbistana amansız \ hnrehitti Jtö^ İngiliz paraşutçüleri indirilmiş, boğuşma Moskovaya fakat imha edilmiŞ ağır bir hava Almanlar 82 bin tonluk 12 İngiliz vapurile akını yapıldı bir Amerikan ıtıuhri Şehrin ortasındaki bini batırdılar mühim binalara 250 şer kilcluk bombalar isabet etti Londra; şimalde çevrüen Alman ordusunun (9 tiimenden murekkeb olduğunu biMiriyor (Telgraflar 3 üncü sahifede) Atlantikte devam u jlardan: MaJ „ hımayesinde gemilerden birisi torpillenerek batıyor giden Sofyada iki Bulgar talebesi ölüros mahkum edildi Londra 6 (a a.) Stokholmde çıkan Dagens Nyhter gazetesinin Berlin mu» habıri Almanlarla İtalyanlara kaxşı ya« pılmakta olan çete haro'enne yardını etmek uzere Sırbısrana İngiliz paraşüt» çüleri atüdığının Almanlar tarafındaal soylendığını bıldirmek*edir. Mihver v» Bulgar kıfalarının bu İngiliz kuvvetle* nnı İmha ettikleri ıîâve olunma^tadır. Bu hususta Londrada hiç bir teyıd yoktur. Sofya 6 (a a) Stsfani ajansınıa bildirdığine gore, Sofya askeri mahkemesi bozgunculuk suçundan dolayı 14 Bulgar talebesinden^ sini olüm ceza< sına. 3 ünü 15, 4 ünü 10 ve diğer 3 ünö de 6 sene hapse mahkum etm'ştir . Bulgar Kralı, Başvekille görüştii Sofya 6 (a a.) Kral, Başvekil Pi(Arkası Sa. 3, sütun {BENZİN 1 »tahdidatıMüddet 9 h a z i r a n 942 ye kadar uzatıldı Ankara 6 (a.a.) Başvekâlet'en tebhğ edılmıştir: 9 eylul 1941 tarihinden itibaren benzın tevziatında tatbik edılmekte olan tahdidat 9 birinciteşrin 1941 tarihinde İlân edılmiş olan esaslar dahilinde 9 haziran 1942 tarihıne kadar devam edecektir. Şark cephesinde kıs harble rinden resimler: Rus ormanlannda ve tipi içtnde muharebe hareketleri