9 Mayıs 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Rağbef Gören Her Şeyin Taklîdi Vardır. HAS BOYAL1 Aslan marka CONEITEN v* çamaşır ipeklerinin taklidrKAMAKTAN lerinden sakıASLA nınız. Deste«LBMETİ lerin ortasını SM.MAZLAR aralayıp tercihan (ASLAN) markayı tanıyımz. j Mf RENKIER IPEĞİ 1 19 uncu yılsayı: 6367 umhuriyet ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, tstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başratıharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Martbaa kısmı 24299 24290 HALİDMEDİB'in şaheseri C. HVskAn'at mükâfatını kazanan ehli Cumarfesi 9 Mayıs 1942 Tedind Ahme [. Cildli 150 kat d Kitabevi Ekmek Işi Parti Başvekil de hasattan sonra tatbik edilecek tedbirleri izah etti Kalkacak mahsülden, çiftçinin ve hayvanlarının bir yıllık ihtiyacından sonrası hükumetçe satın alınacak Demokrasilerin Görüşüldü Ticaret Vekili, yeni mahsule kadar ekmek istihkakının bir gün tam, bir gün eksik verilmesine niçin lüzum görüldüğünü anlattı itıisiyativ başlangıcı Grup, kararları tasvib etti Ankara 8 (a.a.) C H.P. Meclis G r u . pu umumî heyeti bu gün (8'5/1942) saat 17 de reis vekili Seyhan Meb'usu Hilmi Uranm reisliğinde fevkalâde olarak toplanmıştır. Celse açıldıktan've geçen toplantıya aid zabıt hulâsası okunduktan sonra, hükumetçe halka îerilmekte olan günlük ekmek miktan üzerinde dündenberi alınan kararın mucİD sebeblerl hakkında Grup umumî heyetini hükumetin tenvir etmek istediği ve bu günkü fevkalâde toplantımn mevzuu bu o l . duğu riyaset taraundan heyete bildirildi. (Arkası eahlfe 3 sütun 5 te) D ngiliz Başvekili Çorçil Madagaskaı işgalini Avam Kamarasına izah ederken bu işgalin mümkün olduğu kadar az kan dokülerek temin olıınması için her sınıftan kuvvetler kullanıldığını ve bu maksadla üç ajdan fazla bir zamandanberi hazırlanıldığını. soylemistir. Zaten Cenubî Afrika Birliği dominyonu üç hafta kadar önce Fransa ile münasebetlerini kestiği zaman bu hareketin Madagaskan gozönünde tutan bir maksadla ilgili olduğuna hükmedilmiştL Nitekim işgal teşebbüsüne girişüdikten soııra cenubî Afrikadan akseden ilk ses Madagaskarın İngiliz İınparatorluğunun mudafaasındaki biiyük stratejik ehemmij etine binacn burasımn yalnlz işgalini değil, artık daimi î i yordu. Bu bakımdan Reis Ruzveltin 28 nigan salı aksamı, yani işgalden altı gün evvel, irad eylediği nutukta Fransava tahsis ettiği oldukça geniş kısmın bazı Başvekil Dr. Refik Saydtun, kursüde konuşuyor parçalarım şimdi bütün manalarile anlamak kabildir. Bu kısımda Reis Ruzvelt, Fransada Lavali iktidar mevkiine getiren hukumet değisiminin uyandır. dığı endişelerden bahsettikten sonra funlan sojluyordu: « Müttefık milletler, dünyanm neresinde bulunursa bulunsun Fransız top. raklannın Mihver devletleri tarafından 1 askeri maksadla kullanılmasına mâni o'tnak için, eğer icab ederse, her turlü tedbirleri alraaktan geri kalmıj acaklardır.» Gözümüzün onünde, Reis Ruzveltin nutkunu aynen neşreden bir İsviçre gazetesi var ki aynen naklettiğimiz cümlenin altını çizerek onun dikkaü çekmek lâzım gelen bir söz olduğuna daha o zaman isaret eylemiştir. Bu suretle anlaşılmış oluyor ki Madagaskarın işgali bugünden yarına kararlaştınlarak yapılıvermiş bir iş değildir. Demokrasilerce uzun zamandanberi onun üzerinde duşünülmüş, ona İngiltere, harbin başında kâfi kuvvet göre de hazırlanılan dortbaşı mamur geniş bir plân mucibüıce nihayet ha ve büyüklükte kara \e hava kuvvetrekete geçilmiştir. Bu plân mucibince lerine malik bulunmadığı için Lehistaişgal keyfiyetini Fransaya Birleşik Ame na direkt veya endirekt maddî hiç bir rika Devletleri Cumhuriyeti tebliğ ede jardımda bulunamadı. Fransa da ancak rek Amerikanın tamamen tasvib ettiği kendini korumak kaygusunda idi. Bu bu işgalden dolayı mukavemet göster suretle yalnızbaşına kalan Polonya Almeğe kalkışıhrsa bunun bütıin Mütte man orduları tarafından 18 günde yeflk devletlere karşı harbe girişmek ma nildi ve istilâ edildi. İngiltere ve Fransa o zaman müttenasında telâkki olunacağını ve icab ederse Amerikanın bütün ktnvetlerile fiktiier ve Polonyaya taarruz etmesi İngiltere yanında yer alacağını ilâve iizerine Almanya>a birlikte harb ilân etmiştir Amerikan notasının hu tehdidi ettîler. Onlar harbe hazır değildiler. daha ziyade askerî mabi>eti haiz oldu Fakat batıda bir müdafaa cephesi kurmakla Almanların Avrupada yalnız ba Ö Yeni Gine J sularında Nercan deniz harbi ve Büyük bir deniz iki tarafın kaybı muharebesi DENİZCİLİK Garbî Pasifikte Müttefikler ve Japon. hafif kruvazör, bir şilep ve bir nakya harb gemileri arasında başladığı ha liye gemisinin ağır hasara uğratıldığı, ber verilen deniz muharebesi, Japon buna mukabil Müttefiklerin kaybı yalların Pearl Hartour bnskını, Prince of mz 3 tayyareden İbaret olduğu kaydeWales ve Repulse zırhlllarının batma diliyordu. sile neticelenen taarruz, Macassar boTaraflar arasında deniz hakimiyetinin ğazile Cava sahillerindeki deniz ınuha kazanılması ve Avustralyanın mukadrebelerinden sonra Pasifik ve Uzak deratı baklnnndan çok mühim olan bu şark sularında vuku bulan en büyük savaşın kat'i neticesini ilende oğrenedeniz savaşıdır ve şüphesiz evvelkiler bileceğiz. Biz burada Japonlar tarafınden çok daha önemli bir mahiyeti ha dan batınldığı bildirilen Müttefik geİzdir. milerinin harb kudretini tetkik edecegHn evveb ahnaa bir tfih;raf ğiz; Mütttfıklerin baflrdığı Japon gehaberi, Marslıal adaları açığında büvük milerinin sınlf ve tonajı halen meçhul bir Japon filosunun toplanmakta oldu bulunduğu için maalesef şimdilik kariunu blldiriyordu. Havay ve şarkî Avus lerimize bir fikir vermek mümkün deralya açıklarında birleşerek garbi Pa ğüdir. sifiğe yönelen Müttefikler donanmasile İngilizlerin Warspite zırhlısı Queen kat'î mahiyetli bir muharebeye tutu Elizabeth sınıfındandır. Devomport teran filo bu olacaktlr. sanelerinde 1912 de yapılmış 1915 te hizHâlâ devam ettiği kaydedilen deniz mete girmiştir. 31,000 ton hacmindedlr, karşılaşmasına dair ilk Japon resmî 25 mil sür'ati vardır, bir defada 4100 ebüğinde Amerikanın Kalifornia hattı mil mesafe dahilinde sefer edebilir. Müharb gemisile, Saratoga ve Yorktovn rettebatl 1184 kişidir. 8 tane 381lık, 8 ayyare gemilerinin batınldığı ve In tane 152 lik ağır top, 4 tane 102 hk, 25 ;ilizlerin VVarspıte zırhlısile Camberra tane hafif topla mücehhezdir. ğır kruvazörünün ağlr sur.ette yaraZırhlı 1925 te ve 1937 de olmak iizere iki defa tamir edilmiş. ikincijinde andığı bildlriliyordu. İngiliz amirallığı Warspite'e dair ha 2.269,263 İngiliz lirası sarfile yenileşberi tekzib elmiştir. Bu satırlarm ya tirilmiş, si'âh ve zırhlan takviye olunzıldığı dakikaya kadar Amerikan mem muş ve 2 katapültle 4 tayyare İlâve balarınln yukarıda bildirilen kayıblaıa edilmiştir. dair bir tebliği alınamamıştı. Warspite son harbden evvel limanıMüttefikler namma Vaşingtondan ve mızı da ziyaret etmişti. Geçen Buyük Harbde meşhur Skarilen tebliğde ise, bir ağır Japon kruvazörile 2 muhrib, 4 topçeker ve bir jerak deniz harbine iştirak eden Warsiaşe gemisinin batıııldığım ve 9 bin pite 1940 Norveç harekâtında Narvik (Arkası sahife 3 sütun 7 le) tonluk bir denizaltl ana pemi^i'p oir Pasifik Okyanusunda büyük bir deniz muharebesi devam ediyor Müttefikler, Japonlann bir kruvazör, 2 nıuhrib, 5 küçük gemîlerinin batırıldığım bildiriyorlar Uzakjşark Bir hebere göre Askerî vaziyet ı JAPONİAR HİNDİSTANA GİRDİLER Yunnan eyaletinde çok şiddetli muharebeler oluyor Ankara 8 (Radyo Gazetesi) Vişi radyosunun verdiği, henüz teyid edilmiyen bir habere göre, Akyab limanından sahil boyunca ilerliyen Japon kolu Hindistan Bınnanya hududunu geçerek Hındistanın Ganj nehri üzerinde mühim bir lımanı olan Şitagung'a doğru ilerlemiştir. Japon harb tebliği 2 Amerikan tayyare gemisile 1 zırhlının batırıldığım, 2 İngiliz kruvazörünün ağır hasara uğradığım haber veriyor Tokyo 8 (a.a ) İmparatorluk umumî karargâhı aşağıdaki tebliği neşretmektedir: Yeni Gine sularında faaliyette bulunan imparatorluk donanmasına mensub birlikler 6 mayısta Mercan denizinde İngiliz ve Amerikan biriiklerinden mürekkeb kuvvetli bir fılo bulunduğunu keşfetmişlerdir. 7 mayısta Japon biriıkleri duşman teşkıline taarruz ederek Californıa tipinde bir Amerıkan zırhlı» sınl derhal batırmışlar ve Camberra tipinde bir İngiliz kruvazorile Warspite tipinde bir İngiliz zırhlısmı ciddî hasarlara uğratmışlardır. Bu gün Japoa bırlıkleri Saratoga tipinde bir Amerikan tayyare gemisinl ve Yorktown tipinde başka bir tayyare gemisini batırmışlardır. Londra 8 (a.a.) Batı Mercan denizinde cereyan ettiği bildirilen muharebe esnasmda Warspite zlrhlısmın veya başka bir İngiliz zırhlısının batırıldığna dair Japonlar tarafmdan İleri sürülen iddıada hiç bir hakikat izi olmadığı amiralllk dairesi tarafından bildirilmektedir. Vaşington 8 (a.a.) Harbıye Nezareti tebliği: Cenub batı Pasifik: Çok iyi haberler alınmıştır. 4 mayısta Japcn ve Amerikan kuvvetleri arasında cereyan e'den deniz muharebesinde düşman kayıblan şunlardır: (Arkası sahife 3 sütnn 3 te) Bütün cephelerde durumun mütaleası Yazan: Enekli General H. Emir Erkilet Japon kuvvetleri Aksaba girdiler Yeni Delhı 8 (a.a.) Bugün salâhiyet f ar bir membadan öğrenildığine göre, küçuk Japon kuvvetleri Kalküta ile Rangoon arasmdaki İmparatorluk hava yolu üzerinde eski bir uğrak merkezı olan Aksaba gırmışlerdır. (Arkası sahife 3, sütun 3 te) Madagaskara Londra kat'iyetie tekzib ediyor YUNUS NADI (Arkası sahife 3 sütun 4 te) (Arkası sahife 2 sütun 5 te) Eski Irak Başvekili Raşid Âli Geylâni Amerikan kuvvetleri çıkarıldı Vaşingtona göre Japon kayıblan Vişi, bir Amerikan tecavüzüne karşı Martinikte tedbirler alıyor Eski Başvekil, " Bunları vatan haini olarak Onl. VYeygand müstakil itham etmek mülete h'r reHm fesis efmek karşı hiyanettir,, diyor Irakta idam edilenler üzere Fasa gitmiş! Ankara 8 (Radyo Gazetesi) Raşid Âli Geylâninin Irak Ba§vekillığı sırasında İngıltereye karşı vuku bulan askeri harekâta iştirak edenler muhakeme edilerek kısmen idama mahkum edılmişlerdir ve bu hükümler infaz edılmiştir. Bu münasebetle Raşid Âli, Mıhver radyolannın birile beyanatta bulunmuş ve şu sözleri söylemiştir: Ankara 8 (Radyo Gazetesi) Bir saat evvel Londra radyosunun bildırdığıne gore Madagaskara İngiliz askerlerinden sonra cenubî Afrika ve Amerikan kıt'aları da çıkarılmıştır. Vaşington mahiilleri bu hareketlere dair sorulan suallere sükutla mukabele etmişlerdir. Hava harblerinin korkunç tahribatından: Parisle Renauld otomobil fabrikalarına İngiliz tayyarelerinin yaptıklan akından sonra, yanmış ve yıkılmıs Atölyelerin havadan görünüsü « Irakta tesis etmiş olduğum hüVişi 8 (a.a.) Madagaskar umum kumet, memleketin meşru millî hükuvalisi Annet, Diego Suarez'in perşembe metıdır. Bu hükumet, Irakın istıklâlını sabahı ateşe nihayet verdiğine dair şu korumak, yabancı tahakküme boyun tebliğı neşretmiştir: (Arkası sahife 3 sütun 2 dej. lArkaşı sahife 3 sütun 7 d Son müstahkem mevki de diistii Yukanda, afcır surette yaralandığı bildirilen İngilizlerin VVarspite zırhlısı, a^fıda Amerikan donanmasuun tayyare jemflerinden ikisi (bhinci plânda göriilen 33 bin tonluk Saratoga'dır],