13 Haziran 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

"o 5.02i o ooo 19 umhuri D4U& İSTANBUL CAĞALOĞLU Talgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başraubarrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 İÇKÎSİZ SAZ C A Ğ A L O Ğ L U N D A ÇİFTESARAYLAR batşesindc Her PAZAR saat 14 ve san'atkâr kemanî « idaresindeki 20 kişilik heyetini dinlemek fırsatını OKYAY. SAZ rmayınız. CUIH3rt6Sl 13 HflZİffln 1942 Millî Şefîıtıiz Ankara Hukuk Fakültesinde Ankara Hava meydanile Arifiye civarına mecburı iniş yaptılar, mürettebat gözaltı edildiler (Alman Millî Şefin evvelki gün, Siyasal Bilgiler okulunu şereflen dirmelerinden intıbalar: Sağda; bir sınıfta talebe sırasında oiurarak imtihanları takib buyuruyorlar, solda; gencler artuında Ankara 12 (Telefonla) Cumhurreisimiz Millî Şef İnönu bu sabah saat 10.30 da Hukuk Fakültesini şereflendirmislerdir. Millî Şefimiz, Fakülte medhalinde Maarif Vekili Hasan Âh Yücel, Fakulte Dekanı Esad Arsebük, profesbrler ve talebeler tarafından karşılanmıştır. İnönii doğrudon doğruya profesörleı" odasına gitmişler ve kısa bir dinlenmeden sonra slruflarda devam etmekte olan imtihanlara girmislerdir. Millî Şef üçüncü sın:fta Prof Sabrl Şakir Avsayın hukuk mahkemeleri U5ulü ve Prof. Baha Kantarın ceza mahkemeleri usulıi imtihanlarında bulunarak talebenin cevablarını dinlemişlerdir. Bundan sonra Fakülte binasının üst katındaki okuma salonunu gezen Cumhurreisimiz profesörler odasmda bir müddet kalmışlar ve yakında tekrar gelmek vâdile saat 12 30 a doğru Hukuk Fakültesinden ayrılmışlardır. 4 Amerikan tayyaı^i Ankara 12 (a.a.) Ayın 12 nci cuma varma mecburî iniş yapmışlardır. günü öğleden evvel üç Amerikan tayDevletler hukuku kaidesine uygun o« yaresi Ankara hava meydanına ve bir larak bu dört tayyare ile mürettebatı dığer Amerikan tayyaresi Arifiye ci gözaltı edilmişlerdir. Yeni bir i sürpriz ıııi? ayır, yeni bir surpriz degil, ona benzer bir şey. Anlatalım: Bu, Molotof'un Londra re Vaşingtona seyahati neticesinde ylrral yıl muddetH yeni bir İngiliz Rus askerî ittifak muahedesi akdolunmus olduğunun ortaya atılma sile tahakkuk etmiştir. Molotof, İngilterede ve Vaşingtonda Rusyaya yapılan yardım işlerini de konuşmuş ve ezcümle 1942 yılında ikinci bir cephe açıltnası bnsusnnda mutabık kalınmıştır. Molotof mayısın 21 inci gunu Londraya gelerck 26 sında askerî ittifak muahedesi imzalanmış ve müteakıben Vaşingtona hareket ederek Reis Ruzveltle ve diğer ileri Amerikan devlet adamlarile goruşmuştür. Şimdi kendisi Moskovaya avdet etnjiş bulnnuyor. tşte İngiliz Hariciye Nan n Eden'in Avam Kamarasında ifşa ettiği sürpriz mahiyetli haber budur. Habere surpriz mahiyetini veren keyfiyet, butun bu Molotof seyahat ve gorofmelerinin devam ettiği iki hafta zarfında onun tamamen gizli tutulmuş, olmaîindadır. Eğer daha ehemmiyetli nerzularsı taaUuk etseydi, Eden'in ifşası neticesinde onun top gibi patladıgı da soylenebilirdi. İtina ile gizli tutulan hâdise ifşa edildiği zaman butun dunya •nda şuphesiz her hangi bir yenilikten liyade mevcud vaziyetin teyid ve tevsikını gördü. ÖRFI IDARE Nüddetin bittiği tarihten itibaren 6 ay daha uzatıldı Ankara 12 (a.a.) Büyük Millet Meclisinin bu günkü toplantısında İstanbul, Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale ve Kocaeli vilâyetlerinde 23 teşrinisani 1940 tarihinde bir ay müddetle ilân edilen ve 1199 1209 sayılı kararlarla üçer ve 1249 1262 sayılı kararla da altışar ay muddetle uzatılmış olan Örfî İdarenin bitimi tarihinden itibaren altı ay daha uzatllmas;na müsaade edilmesi hakkındaki Başvekâlet tezkeresi okunmuş ve kabul edilmiştir. Denizden şiddetli top sesleri geliyor ve şehirde sarsıntılar yapıyor Sinob 12 (a.a) Karadenizde Sinobun şımal taraflannda, Sıvastopol istikametlerniden ve çok enginlerden sürekli top sesleri ve bomba iniltileri gelmekte ve gecelerl şehrimizde sarsıntılar yapmaktadır. Sinobun şimalinden Sıvastopol Askerî vaxiyet istihkâmları Harkof taarruzu Ağır bombalarla dövülmektedir Genişlemekte olduğu bildirilen bu harekâA l m a n l a r yeni tın beklenen büyük Alman taarruzunun arazi kazandıklarını başlangıcı olduğuna şüphe yoktur bildiriyorlar Yazan: Entekli General Harkof doğusundaki taarruzlar hayli geniş bir ölçüde yapılmakladır Berlin 12 (a.a.) Alman Orduları Başkumandanlığınln tebliği: Sıvastopolda istihkâmlar etrafında yapılan şiddetli savaşlar sonunda yeniden toprak kazanılmıştır. Düşnıanın muhtelif karşılık taarruzları klrılmış ve Sovyetler ağır kayıblara uğramışlardır. Savaş uçakları teskillori durmadan çok büyük derinükte yapılmış düşman tahkimatına taarruz etmişlerdir Doğu cephesinin başka taraflannda Alman taarruzları başan İle bitirilmiştir. Taarruzlar Harkof doğusunda hayli geniş bir ölçüde yapılmıştır. Volchov cephesinde Sovyet taarruzları akim kalmıştır. \ H. Emir Erkilet Filhakika geçen senenln 22 haziranında Alman . Rus savaşı demek olan şark Sovyetler Birliği Hariciye Komiseri seferi başladıktan sonra derhal İngilM. Molotof tere ile Rusya arasında başlıyan yaklaşma, ayn ayn sulh yapmamak ve yekdigere azami yardım yapılmak esasında askeri bir ittifaka inkılâb etmişti, ve bu keyfiyet Amerikaca da hararetle tasvib olunmuştu. Şimdiki muahcde bu vaziyeti t'^id ediyor, ve tek fazla hâdise olarak ittifakı yirmi sene muddetle çevreliyor. 1942 yılında ikinci bir cephe açılması işi Müttefikler arasında müşterek ve ahenkli hareketlerle yuriıtülınesi tabii olan harb vaziyetlerine aid bir kararın haberidir. Bunun yapılıp yapılamıyacağım, yapılırsa ne suretlerle gerçekleştirilmeğe çalışılacağını bize zaman gösterecektir. Koordinasyon kararları Muhtaç çiftçiye ziraat aletleri dağıtılacak Taş kömürünün istihlâk ve tevziine dair de bir karar hazırlandı Sıvastopola yapılan çok agır hava akınları Şimalî Afrikada son darnm Doğu cephesinde: Rus ingiliz muahedesi Bütün dünyada başka başka akisler uyandırdı Berlin 12 (a.a.) D. N. B. ajansı, Almanlar, yeni Harkof taarruzunu dün de Stuka tayjarelerinden ve Alman ilk defa dün resmen haber verdiler (Arkası sahife 3 sütun 2 de) ve taarruzun Harkof doğusunda ilerleyip genişlemekte olduğunu da bildirdiler. Bu tebliğ; taarruzun ciddî olduğunu, yani beklenen büyük Rusya taarruzunun hakikî bir başlangıcı bulunduğunn göstermektedir. Ynkarıki incelemelere göre, İngiliz RuF maahedesinde öyle insanı hayrete duşürecek bir yenilik yoktur. Bu muahedenin goze pek çarpmıyan asıl yeniUği ise harbden sonrasına aid olan taahhudlerdir. Filhakika burası bir taraftan Rusya ile İngiltere ve belki de Atnerika arasında muphem ve ihtilâflı, diger taraftan dunya efkârı umumiyesi için kuvvetli endişe kaynağı halinde şupheli kalmıştı. Eğer bir mnahede bu ibham ve ihtüâfla o şüpheyi kaldırmağa kâfi ise Molotof seyahatinden sonra valiyetin bu ciheti de aydınlatılmıştır demek miimkün olur. Harb için Rusya ile yapılan ittifakın gulh safhasma mıiteallik göruşmelerde tam bir mutabakat elde edilememiş oldugunu ve bu hususta devam eden görüşmeler sonunda tam bir anlaşmaya Tanlması şuphesiz bulunduğunu İngiliz Hariciye Nazırı Eden geçen sene Moskova seyahatinden avdetinde Avam Kamarasına söylemişti. Bu ihtilâfın bilhassa arazi meselelerine taalluk etmekte olacağı daha o zaman tahmin edilmişti :Galiba Estonya, Lefonya, Litvanya, Finlandiya ve saireye müteallik Rus taleblerini Atlantik beyannamesile telif etmekte müşkülâta nğranılmıştı. Bn kadarı iki muttefiki alâkalandıran işlerdir. Loyd George «Bu mua hede birkaç yı! öhce imzateisaydı harb olmazdı» diyor M. Molotofun esrarlı seyahati nasıl geçti? Londra 12 (a.a.) Röyter büdiriyor: «Hıtler Almanyası ile Avrupadaki şeiklerine karşı harb içindeki ittifak ve harbden sonraki devrede karşılıklı» müzaheret. ismini taşıyan ve Sovyetler Birhği ile Krallık Hukumeti arasında akdolunan muahedenin birinci maddesine gore âkid taraflar Almanyaya ve onunla müşterek olan devletlere karşı yekdiğerine her türlü yardım ve askerî muzaherette bulunacaklar, ikinci maddesine göre İngiltere ve Sovyetler Bırlığı bu devletlerle, üçüncü maddeye gore her iki yüksek âkid taraf araiinda karşılıklı bir itilâf olmadıkça mü(Arkası sahife 3, sütun 5 te) Almanya ile yeni anlaşma Dütı Ankarada, Hariciye Vekâletimizde imza edildi Ankara 12 (a.a.) Bugün Hariciye Vekâletinde, Vekâlet Uumumi Kâtibi büyük elçi Nuraan Menemencioglu ile Almanya büyük elçısi Von Papen arasında, 9 teşrinievvel 1941 tarihli Türk Alman ticaret ve tediye anlaşmalarına ek olarak işbu anlaşmalar tatbıkını fiat bakımından tanzime mütedair bir anlaşma imza edilmiştir. Ankara 12 (Radyo gazetesi) Bugünlerde neşredılecek bir koordinasyon kararma göre muhtac çiftçiye ziraat aletleri dağıtılması için millî korunma kanunundan ayrılmış olan tahsisat gö1 rülen luzum üzerine 2,250,000 liraya s " karılmıştır. Motörlü ve motörsüz nakil vasıtalarma dair bır birlik kurulması hakkında Ticaret Vekâletine salâhiyet veren koordinasyon heyeti karan da bugünlerde yururlüğe girecektir. I lebtiği Harkof kesiminde Kömür tevzii Ankara 12 (Radyo gazetesi) Taş kömurü ile aMkalı bir koordinasyon kararı neşredilmektedir. Bu karar yurdumuzda taş ve kok kömürünün istihlâk ve dağıtımını tanzim etmek maksadile hazırlanmıştır. Kararda taş kömürünün hangi miktar ve nisbet dahilinde şehir ve kasabalara t€\zi edileceği gösterilmektedir. Bu hususlar (Arkası sahife 3 sütnn 6 da) 2 ıtıilyoıt asker muharebe ediyot Alman taarruzu muazzam bir şekilde gelişmektedir Alman resmî tebliğinin ifadesine nazaran taarruzun ağırlık merkezi Harkofun doğusundadır. Bundan dün de yazdığunız gibi va Rostofa karşı yapılacak ihatanın bilâhara şiraaldtn cenub doğuya ve cenuba doğru çok geniş ofecagı vcyahud da Harkof doğusunda başlıyan yeni taarruzun tedricen Moskovanın geniş bir surette cenubdan ihatasına vardınlmak istendiği anlaşılır. Velhasıl yeni Harkof taarruzunun inkişaf ihtimal ve tam ancak bir kaç gün sonra anlaşılır. Fakat beklenen asıl taarruzun bu suretle artık başlamış olduğuna şüphe edilemez. Harkof kesimindeki Alman taarnırnnun tahminî istikametlerini grosterir harita Sıvastopolda: Bu mevki, Ruslar tarafından karaya karşı en asrî vasıtalarla tahkim edilmiş olduktan başka tabiatce de pek kuvvetlidir. Çünkü şehirle limanı kara tarafından çe\iren dağlar yüksek ve sert, dereler, de birer vahşi uçurum halindedirler. Onun için Sıvastopol, yalnız denize karşı değil, kara cihetinden de dünyanm en kuvvetli ve en çetin müstahkem mevkilerinden biridir. İşte Almanlar, üstelik 7 aydanberi tahkim ve takviyesine müsaade ettikleri böyle bir müstahkem mevldi bir haftadanberi zaptetmeğe uğraşıyorlar. Kudretli bir ağır topçu ile Stukalardan büyük yardım goren istihkâm ve hücum kıt'alarile piyade tümenleri kuvvetli istihkâmları ancak birer birer zaptedebilirler. Onun için bu gibi va(Arkası sahife 2 sütnn 5 te) Başvekilimizin tetkikleri Ankara 12 (Telefonla) Sayın Başvekil Dr. Refik Saydam bu sabah Dahiliye, Millî Müdafaa ve Sıhhat Vekâletlerine giderek Vekilliklere aid işler üzerinde meşgul olmuşlardır. TAHRAN RADYOSU Almanlar Sıvaslopola fam mevcudlu fırkalarla hücum ediyorlar, fepeler elden ele geçiyor Moskova 12 (a.a.) United Press: Harkof cephesindeki yeni Alman taarruzu muazzam bir şekilde gelişmektedir. Bu taarruza milyonlarca asker ve yüzlerce uçak iştirak etmektedir. Sovyetlerin mukavemeti altı gündenberi devam etmektedir. Müdafaa hat(Arkası sahife 3 sütun 3 te) Bir Hakimde 2 bin esir a 11 n d ı Alman taarruzu Harmat'a doğru ilerîemektedir Esirlerin çsğu Hür Fransız kıt'alanna mensub bulunmakladır Berlin 12 (a.a.) Resmî tebliğ: ŞSnalî Afrikada Bırülhakim kalesi etrafında yapılan savaşlar sırasında iki bin esir alınmıştır. Bunlann büyük kısmı General de Gaulle taraftarlarından mürekkebdir. Burada buyük sayıda top, bir çok motörlü arabalar alınmış veya yok edflmiştir. Düşmanın uğradığı kayıblar hayli büyüktür. Bir Alman denizaltısı doğu Akdenizde Filistin kıyılan açığmda dört bin tonilâto rutarında iki yük gemisi ve ayrıca ba?ka bir ticaret yelkenlisi batırmıştır. Diğer büyuk bir gemi torpille hasara uğratılmıştır. Alman denizaltıları tarafından, kuvvetle himaye edilen bir kafileye karşı japılan taarruzlar sırasında doğu Akdenizde yol alan bu kafılenin evvelce de 11 haziran .(Arkası sahife 3 sütun 2 de) YUNUS NADÎ (Arkası sahife 3 sütun 4 te) Tiirk hududıında hâdiseler olduğunu tekzib ediyor Isyanı bastırmak üzre asker gönderdiğimizin de aslı yoktur Ankara 12 (Radyo Gazetesi) Tahran radyosu bu günkü ne=riyatında İranla Türkiye arasmdaki hududun kapatıldlğma dair ecnebî kaynaklar tarafmdan yaydan haberleri yalanhmış, keza İrandaki isyanı bastırmak içia Türkiyeden asker gönderildiğine c?a)r yalancı radyolar tarafından verilen haberleri de yalanladıktan ve İrandaki isyanm Sovyet kuv'vetlerinin de yardımile bastırlldığını bildirdikten sonra sözlerine şöyle devam etmiştir: «İran ile Türkiye dostturlar. Bu dostluk gun gftikçe artacaktır ve iki mem. leket dost kalacaklardır» f Pek yakında J Seiçukilerde tiyatro Yazan : İsmail Hâmi Danişmend IJbya cephesinde İngiliı açak savar batarralan §*«* cepbeşinden reşinüet; A|tf biî tantı ileri hareketı