30 Haziran 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Yazan: Radyoda EVIN SAATI Dr. Galib Ataç Her sabah radyonuzun bsşinda zevkîe dinledığıniz bu konuşma'ar lotab halinde çıkmıştır. Fıatı 100 kuruçiur. Saüş yeri: CUMHURİYET Kita*evi İstanbul Ankara caddesi No. 101 umhuriyeC 10 57 r Büyük Mütefekkırler Serisi: No~.\ MAARRI Çeviren: A. SENİ YUBDMAN Anadan doğma kör oldı mütefekkirlere rehbe: bu büyük filozof Fiatı 50 halde büyük olan Şarkın eseri çıktu I O UltCU S«yi . Ö41 O M . . eyiJn İSTANBUL CAĞALOĞLU T=îgraf ve mektub adresi: Cumhurivet İstanbu] Posta kutusu: İstanbul No. 216 Telefon Başnııbarrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa fasmı 24299 24290 Sah 30 Haziran 1942 r^ a" İNSEL Halka kömür satışı Yüksek mekteb tanzim ediliyor kampları Ankara ve İstanbulda soba başma 2 ton kömür verilecektir Üç tondan fazla talebler taksitlendirilecek Nuhtelif bölgelerde yakılacak kömür nevileri tesbit edildi Ankara 29 (Telefonla) Kömür satış ve tevzl talimatnamesl alâkalılara bildinldi. Talimatnamenin 17 nci madde slne göre, Ankara ve İstanbulda soba başma teshln için senede en çok 2 ton kok istenebilir ve en çok bu miktarda kok verilebillr. Ancak hususl ikanıetgâh(Arkası sahifo 2 tfitnn 1 de) == yyn» = ^ ^ ^ N » *%• • : : T & M3ddalena° 'u BHamsa t B.elNus0 / Kİenayi İstanbulda üç devrede yapılacaktır Ankara 29 (a.a.) Maarif Vekilliğinden bildirilmiştlr: Yüksek tahsil Tnüesseselerinln 1942 yıh askerlik kampları Anknra ve İstanbulda aşağıdakl tgrtibe göre yapıla caktır: 1 Ankarada knmplar 1 temmuz çar. şamba sabahı baslıyacak, 20 temmuz pazartesl akşanıı bltecektir. CArkası sahife 2 sütun 8 da) Afrika muharebelerine sahne olan .ı 0 M 1 50 ** 1 s ı r 200 jHelvany.,^^,,,^; •ı vast< re şarki Mısın gösterir harita 1 0 o mıntaka ile Nil deltası Marsa Matruh dün sabah zaptolundu Iskenderiyeye de bîr hava taarruzu yapıldı Bir İngiliz gazelesine gb're Afrikada 1 harekâtJ Askerî vaziyet Narsa Matruhun ikî günde işgali İngilizlerin burada kat'î bir muharebe vermek istemediklerini ve daha gerilerde toplanmağa çalıştıklarını gösterir Koordinasyon Suikasd maznunları hakkında karar venniş olan Ankara Ağırceza mahkomesi heyeti kararları Suikasd davası Kararın tam metni suciulara bildirildi Vaziyet areşal Rommel in sevk ve idaresindeki Mihver kuvvetleri Marsa Matruh harbini kazanarak ve Uk haberlere gorc orada altı bin esir alarak şarka doğru Uerleyişîerine de\am etmişlerdir. Demek ki Ingüizler Mısırda, Surijede vc Iraktaki kuvvetlerinden kâfi miktarını tam vaktinde Marsa Matruha yctiştirememişler \eyahud zaten bıırada esaslı bir harb kabu! etmemeğe karar vererek topiantılartnı Iskenderı\ eye doğru daha gerilerde kendüerince munasib gordukleri bir noktada yapmak şıkkını ihtiyar etmişlerdir. Daha gerilerde nerede?.. Burasının neresi olacağım bittabi bümhoruz. İngiliz ordusu Marsa Matruha ricat ettikten ve buraya kadar takib olunduktan sonra zaten Libja muharebeleri nihayet bulmuş ve doğrudan doğruya Mısu harbi başlamıştır. Bu harbin nasü cereyan edeceğini hepimiz •ncak büyük hatlarında şo>le düşünebiliriz: Mihver kuvvetleri yüdırım harbine kalbettikleri kazanclannı istisnıar ederek Iskenderiye ve Süveyşe kadar gitmek istijecekler, İngiliz kuvvetleri ise bunları Marsa Matruhla Iskenderiye ve Suveyş arasındaki oldukça uzun mesafenin ban yerlerinde evvelâ durdurmağa ve sonra geriletmeğe çalışacaklardır. Marsa Matruhta çevrilen İngiliz kuvvetlerinin verdikleri esir miktan altı bin kişiden ibarettir, yani çok değildir. Bu hale bakılarak acaba İngiliz kuvvetleri Marsa Matruhta ardcı kıfalar bırakarak daha gerilerde bir jere mi çekilmişlerdi ve takviyeleri oraja mı getirilmişti gibi duşünceler hatıra geliyor. Fakat umumi olarak denilebilir ki Mısır için yalnız Marsa Matruhta yapılan müdafaa ile kalınmıyacağına göre İngilizler şimdi herhalde diğer bir müdafaa hattı vücude getirmekle mesgul olmakta bulunacaklardır. Bu işin son merhaleler olarak Iskenderiye civanna ve Nil deltasına kadar tahammulü vardır. Yani nihayet Mısır için yapılmağa başlanan muharebelerin son kat'i safhalan nihayet buralarda vuku bulur. Şu satırları jazdığunız dakikaya kadar hakiki mahiyetini etrafh olarak bilnediğimiz Marsa Matruh savaşlannın Mıhver kuvvetleri lehine neticelenmiş olduğuna ve bunlarm hakiki mahiyeti ae olursa olsun Mısır vaziyetinin çok nazik bir safhaya, hatta en nazik safhasına girmiş bulunduğuna hükmetmek lâzım geliyor. Mihver tarafı İngiliz kuvvetlerinîn uğradığı akıbeti istismar etmek için bütün gayret ve himmeti yalnız Maresal Rommel'e bırakmak istemiyeceğinden burada yeni yeni sürprizlerle karşılaşmağa hazırlanmak lâzımdır. Bunlardan birkaç tanesi şimdiden görülmüştür: İskenderiyenin ve Cebelitarığın bombardımanı bu cümledendir. Yarın paraşutçü Mihver kuvvetlerinin ricat halindeki İngiliz ordulannın gerilerine inerek vaziyeti bütün bütün kanstırmağa çalışmalan ihtimali de yok dfğildir. Mısır harbinin birdenbire aldığı bu beklenmedik nazik ve tehlikeli vaziyctle mütenazir olarak doğu cephesi olan Rusya diyarında da esaslı olduğu sanılan bir harekete sahid olmaktajız: Almanlarvn Kursk istikametinde şiddctli bir taarnıza geçtikleri bildiriliyor. Rus ka.MiakJannın ciddhet ve şiddetinden bahsettikleri bu yeni laarrıız hakika'fiı (Arkası sahife 3 sütnn 4 te) M Ankara 29 (Telefonla) Ankara ağır ceza mahkemesi tarafından bomba davası suçlulan hakkında verilen kararın mufassal metni de maznunlara tebliğ edilmiş bulunuyor; maamafih her dört suçlu da temyiz için müracaatte bulunjnuşlaıdl KBL, bımiarc^Ba )A.bâMrrahııt«*n Saymanın avukatı temyizde alenî murafaa istemişti. Suçlular, bugünden itibaren bir hafta içinde femyiz lâyihalannı vermek mecburiyetindedirler. Duruşmaiarda bulunan ağır ceza heyeti reıs ve azjsıle, iddia makamım temsil edenlerüı Isimleri kaydedıldikten sonra, suçun nev'i Alman Büyuk Eiçisi Von Papen'i öldürmeğe tam derecede teşebbüs eylemek ve buna yardım etmek şeklinde tespit edilerek maktul Ömer Tokat asıl fail, Pavlofla Kornilof olü Ömeri suçun işlenmesine azmettiren maznunlar ve berber Suleymanla Abdurrahman suçun ikama bilerek yardım eden suçîular diye tavsif olunmak(Arkası sahife 2 sütun 4 te) İspanyada Krallıgın ihyası Hariciye Nazırı Sunner'in, Romaya bu maksadla gittiği söyleniyor Ankara 29 (Radyo Gazetesi) Aşağıdaki Koordinasyon heyeti kararlan yann Resmi Gazctede neşredilerek yürurluğe gırecektir. 1 Bu karara göre çiftçiye dagıtılacak olan zoraat aiât. ve vasıtalan için yeni tahsısat verilmesıne dairdır. HUkumetin çiftçiye dağıtılmak üzere slraat alât ve vasıtalan yaptırmakta olduğu malumdur. Ancak bu ünalât !htiyaolara kâfi gelmediğl için dışandan da. bu jfetlfiin ithalme İşle bu ma!c;adla Zlraat Vekâlett emrine 1,800,000 lirahk bir para verilmektedir. 2 Bu karar memlekete ithal olunan kamjonlar hakkındadır. BugünkU durum memlekette kamyon gibl nakil vasıtalanndan en îazla randıman alınacak şekilde Istifade edilmesini ve bu randımanı verecek ellerde kalmasmı gerekli kılmaktadır. Karayon tevzi'ni bu gayelerin temini maksadile tanzâm eden bu karara göre 8'6'1942 tarihinde plâka ve seyrüsefer müsaadesi bulun mıyan ve bulunup da gümrüklerde kal Almanların Kursk taarruziie, Mareşal mış, çıkanlmamış veya çıkarılacak olan Timoçenko ordularile irtibatının kesilkamycnlan Ticaret Vekâleti değer pahedef tutulan, Moskova bölgesi hasını vererek satm almafa mezundur. knmandanı General Zükof Bu kamyonlarm hangi ihtiyaclara tahsis olunacagı ve tevzi edilecegi yerlerin tespiti Ticaret Veklâetinin tayini ve Baivekâletin tasvibile yapılacaktır. 3 Petrol Ofisi ve dığer petrol şirketlerlnin atelye ve dppolannda günde 3 saate kadar fazla mesal yapılmasına htikumetçe müsaade olunmuştur. « A l m a n l a r ı n 1942 8 hazirandan sonra getirilmiş kamyon yazı için hedefleri ları Ticaret Vekâleti satın alacak Kahiredir» Mısır Başvekili, halkı yanlış haberler yayılmasına karşı dikkatli davranmağa çağırdı Berlin 29 (a.a.) Alman orduları başkomutanlığının hususî teblıği: Şimal Afrikada derinlemesıne istihkâmlarla ve bir çok mayin sahaları ile müdafaa edilen Marsa Matruh kaiesi bu sabah düsmamn şiddetli mukavemeti karşısında hücumla zaptedi'miştir. 6 bin İngiliz esir edılmiş, 36 tanfc ve bir çok batarja tahnb edUmiştir. Büyük sayıda harb malzemesi Alman ve İtalyan kıt'alannın eline düşmüştür. ( Çiftçiye yeniden alet dağıtılacak Yazan: Emekli General H. Emir Erkilet Şimalî Afrikada: Rommel in bir gunlük muharebe ile Tobruğu zaptettikten sonra üç günde Mısır Libya hududundaki ingiliz mevzilerini jararak ta Sidi Barraninin cenub, doğu ve cenub doğıısuna kadar iler lemesi, müleakıben ingilizlerin Mısırı setreden kuvvetli Marsa Matruh müstahkem nvcvziini cenubdan çevirerek iki giınde zapt ve iiindekilerini esir etmesi sekizinci İngiliz ordusunun Tobnık cenubundaki nıuharebelerde tamamile bozulınuş olduğııııu gusterir. Eğer bojle olmasaydı balüs mevzuu sekizinci ordu Marsa Matruhta durarak Mısırdan geleeefc kurvetlfrt b«klcr, ve bunlarla gucünü antaribilirdi. Fakat o, evvelâ ilerideki muharebelerde zırhlı kuvretlerinin çoğunu kaybeitiğinden ve sonra seri ricailer sebebile piyadesinin ehemmiyetli bir kısmı gerilerde kalarak elden Çlktığından pek zajıf düşnıüş ve dolayısile Marsa Matruhu uzun raüddet müdafaaya muktedir olamamıştır. Fakat Marsa Matruhta Mih\erin eline geçenler yalnız S bin İngiliz esirile 86 bozuk tank ve bir miktar mevzide kalmış toptan ibaret ohnası İngilizlerin Marsa Matruhta durup kat'î bir muharebe vermek istemediklerini ve burasım yalnız bir ordu ardcı kuvvetile tuttuklannı gösterir. Bu takdirde İngilizlerin bozulmuş olan sfkizinci ordu\u daha gerilerde toplamak istedikleri anlaşhr ki dokuzuncu ve onuncu orduların mc\cudiyeti şayed ciddî ve hakikî ise bunlar da ancak gerilerde hesabh bir noktaya getifilerek yığılabilirler. Bunlarm Mısır, Filistin, Suriye ve Erdün havalisinden ileriye nakilleri tabiatile zaman ister. İngilizlerin ileriden geriye giden bozulmuş kuvvetlfrle geriden gelecek taze kuvvetleri birleştitip yeni bir müdafaa imkânı hazırhyabilecekleri mevzi en ileride olarak ancak Arabi körfezile Hatilel Mugara arasında ve en geride de Nil deltasmda olabilir. Birinci mevzi denizle Kattara admdaki münhat ve sulak arazi arasında takriben 166 kilometre ve ikincisi Nil ayakları gerisinde takriben 200 kilometre genişliğindedir. Sıvastopolda yeni kaleler zaptedildi Bu kesimde şimdiye kadar alman esirlerin miktarı 15667 yi bulmuştur Ingiliz tebliği Kahire 29 (a.a.) Ortaşark İngiliz umumi karargâhmm tebliği: Dun Marsa Matruhun cenub batı ve cenub doğusunda motörlü ve zırhlı kuvvetler arasında şiddetli muharebeler devam etmiştir. Muharebeler geniş bir saha üzerinde cereyan etmektedir. Tafsllât yoktur. Şimalde imha ediien üç Rus ordusu hakkında sayanı dikkat tafsilâl verilmekledir Gebelitarıga Mihverin havaakını Berlin, tayyare meydanında ağır tahribat yapıldığını bildiriyor • Almanlar Kurskta da taarruza geçti Sıvastopolda Rus kıt'aları hafifçe geri çekilmişlerdir Marsa Matruh tahliye edildi Kahire 29 (a.a.) Marsa Matruh tahliye olunmuştur. Iskenderiye bombalandı Kahire 29 (a.a.) Mısır Dahiliye Nazırlığının bildirdiğine göre, bu sabah Iskenderiye bölgesine bir hava taarruzu olmuştur. Bır kaç bomba atılmıştır. Hasar hafiftir. İnsanca kayıb yoktur. (Arkası sahife 3 sütnn 2 de) Mısır Elçimiz Kahireye vardı Kahire 29 (a.a.) Anadolu ajansının hususi muhabıri bildiriyor: Türkiyenin yeni Mısır eiçisi Numan Seymen Kahireye gelmiş ve istssyonda Mısır Hariciye Nazırlıgı protokol müdür muavinile elçilik erkârı ve diğer bir çok şahıslar tarafından karşılan mıştır. Elehram gazetesi, elçimizin Mısıra gelişini bahis mevzuu ederek yeni elçinin intihabından dolayı takdirli cümleler kullanmakta ve bunu Türk Mısır dostluğunun bir inancesi olarak göstermektedir. Laval'le Mussolini de 15 giin sonra buluşacaklarmış Berlin 29 (a.a.) Alman orduîart başkomutanlığının tebliği: Sıvastopol mvstahkem mevkii bölge* sinde Alman ve Rumen kıt'alan ehemmiyetli hava kuvvetlerınin yardımı ila cüretli bir taarruz yaparak derinlemesine tahkim edilmiş olan Çornaya* tal'ı zorlamışlar ve hâkim Saprun tepelerinde çok kuvvetle tahkim edilmiç olan mevzilere ayak basmışlardır. Kalenin zaptı için 7 hazirandan 28 hazirana kadar yapılan muharebelerde 15,667 esir alınmış, 221 top, 462 bomba atar ele geçirilmiş veya tahrib edilmiş, 2,579 istihkâm işgal olunmuş ve 112,644 mayin temizlenmiştir. Doneç'in doğusunda düşmanın arhl* kuvvetler desteğile yapılan müteaddid mevziî taarruzlart tardedilmlş ve 15 tank tahrib olunmuştur. Yukan Don'da Sovyetler İçin çok (Arkası sahife 2 sütun I de) (Arkası sahlfe 3, sütun 5 te> Almanyaya karşı bin uçaklık taarruzlar sıklaştırılacak Berlin 29 (a.a.) D. N. B. ajansının Larlinea'dan öğrendiğine göre, Cebelitarık müteaddid tayj'areler tarafından bambardıman edilmiştir. Askerî tayyare meydanına düzinelerle bomba düşmüş ve bir çok tayyare harab olmuştur. Karşıkoyma bataryalan faaliyete geçmişse de bu ateş neticesiz kalmışa ben»iyor. Tayyare meydanı tesislermde çıkan yanguılar Larlinea ve Algesirastan görünüyordu. tspanya Krallıjına nazmediitinl Oân etmiş olan, müteveffa Kral 13 üncu Alfons'on kuçük oflu Don Juan Cebelîtarık 29 (a.a.) Sabahın erken saatlerinde 3 düşman uçağı Cebelitarığı bombalamağa teşebbüs etmiştir. Bunlar, o kadar şiddetli bir uçnksavar baraj ateşile karşılaşmışlardır ki menzil dişına çıkmağa mecbur olmuşlardır. Az miktarda bomba atılmıştır. Ne hasar, ne telefat haberi vardır. Almanların Şark cephesinde üç miihim hedef güttükleri üeri süfülmektedir (Telgraflar üçüneü sahifede) Bir katii astldı Çatalca köylerinde üç ki^iyi öldüren Hüseyin Kâhya hakkıııdaki hüküm bu sabah infaz edildi Çatalcanın Orcunlü köyü ahalisinden İbrâhim Çavuşla Nıyazı ve Mehmed isimli köylüleri, bir kaç sene evvel, b.r tarla anlaşmazhğmdan dolayı, tasarlıyarak tüfekle ölduren ayni köy shsl'4 sinden Hüseyin Kâhya, bu sabaha karşı, Sultanahmedde asümıştır. Hüseyin Kâhya; o koy civannda Kızılcabayır denüen yerden bir kısmımn, tarafmdan fuzulen işgal edilmiş olmasma ragmen, goçmen köylülere tahsisine kızmış ve bit karış yer bıle terke yanasmamıştır. Gunun birinde tarlaya gelen bu muhacırlere tufeile vayiım ateş açmıştır. Ajni gün. bu kızgınlıkla köyde de silâh patlatmıştır. Hemen bir saat ioerisinde, bır çok kişi ağır ve hafıf yaralanıp, üçü ölmüSttlr. Hakkında İstanbul birinci Ağırcpsa mahkemesince verilen idam kararı, geçenlerde Temvizce tasaik ve Meclısçe de c°zanm infazı tasvib ed lmsşti. Dün İstanbul Adliyesine bu netice bildirilm'ştir. Zaten bir müddett°nberi süren ha« zırlıklar. gecvansma kadar bitırilmiştir. Oecevarısmdan sonra. hâkimla Müddeıumumi. hekim ve saireden mütesekkıl olan cezayı infaza msmur hsyet, İstanbul Cezaevine gitmiştir. Hüseyn Kâhya, hsyetin bekledigi od3ya £r J* (Arkası sabife 3 sütnn 6 da) Ingilizlere göre YUNUS NADt Vişi 29 (a a.) Anadolu ajansının hususî muhabıri bildırıyor: Vı?i dıplomatik mahfıllerinde İspanya Harıcıye Nazın Serrano Sunner'in İtalyaya seyahatinin muhtemel netice'erine dair dolasan şayialara oldukça dikkat atfedilmektedir. Bu şavialar arasında fngiltereye yeni akınlar İ^panvada krailiKin yenidpn tesis ediioLondra 29 (a.a.) Tebliğ: ceğıne dair oHniar da vardır. Bııgun Dün gece düşman uçaklan İngilteİsp?rna tahtına kendmi namzed ılân renin batı ve cenub sahıli bölgeleri etmış olan Prens Don Juan, son Kral üzerinde uçmuşlardır. (Arkası sahife 3 sütun 6 da) (Arkası sabife 2 sütun 5 Afrikada çöl mnharebelerinden resimier: A£ır İngUJz topçusu batç~ra üe ates ederken.»