August 7, 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Tieart Birlik Mecmuası Her on beş gündc bir çlkan bu mecmuamn son sayıslnda Tıcaret Vekılinın icraatlna dalr Suphı Nuri İlerı'nın bir makalesi ile Ithalâtçı ve İhracatçı Birliklerinin içyuzlerinl behrten İsmaii Ziya Bersıs'm bir yazlsı ve memleket ekonomisine daır faydall malumat ve haberler vardlr Tavsiye ederiz. umhuri I9 Vll . ISTANSUL CAĞALOĞLU S3VI .' 0 4 0 I Tslgraf ve mektub adresi: Cumhurivet îstanbul Posta kutusu: Tstanijul îTo. 246 Telefon: Başraııharrir: 22366. Tahrir heveti: 24298. tdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 r Yarln aksam BÜYÜKDERE Beyaz Parkta Büyük San'atkâr M. Nureddin ve arkadaşlarl J Cuma 7 Agustos 1942 KONSERİ neş'e ve eğlence gecesi. Konsomasyon Dün gazetecilerle uzun bir hasbıhalde bulundu Sayın Saracoğln matbuatın daha faydalı çahşabilmesi için bir çok dilekleri tasvib etti Ankara 6 (Telefonla) Hukumetini kurar kurmaz yurdun hayatî davalan üzennde derhal canlı tedbırler almağa koşarak cemiyetın yenıden nizamlanması içın savaşan enerjık Başvekıhmiz Şukru Saracoğlu, dun Mıllet Meclısı huzurunda büyuk bir tarıh hâdisesi olarak dınlenen programını ızah ettıkten sonra, bugun de gazetecılerle bir hasbıhal yapmakta fayda gormuştur. İstanbul ve Ankara gazetelerinin başmuharrir, sahib ve muharnrlerındern mürekkeb bir heyeti, bu sabah 11 de Başvekâlette Vekiller Heyeti toplantı sa lonunda kabul eden Başvekıl Şukru Saracoğlu, Mıllî Mucadelenın ilk gunündenberi inkılâblann peşinde devletle beraber çalışan mıllî Turk matbuatını, denilebılir kı, bu karakteristik vasıflarile en iyi tanıyan devlet adamımızdır. Böyle olduğu içindir ki, bu çapta bir kutsî davaya bu şekilde ortak olmuş bir millî matbuatın sıkı inzıbat kayıdlarından ziyade psikolojik amillerle hakıki (Arkası sahife 3 sütun 7 Je) Hükumetin beyannamesini memnuniyetle karşıladı Ankara 6 (Radyo Gazetesi) Dünya baçını Basvekilimiz Şukrü Saracoğlunun dun Diyuk Millet Meclisinde soyledığl nutukla meşgul olmaktadlr. Demokrasl ve Mihver radyo ve baslnlarl Saracoğlunun beyannamesini kendi Körüşlerine çore tefsir etmektedirler. Beyanname her tarafta tasvibe mazhar olmuştur. İngıhz radyosu, Şükrü Saracoğlunun Türkiye Büyük Britanya ittifakına temas eden sözlerıni samimiyetle karşllamlş ve İngilterede derin bir memnuniyet uyandırdığınl soylemiştir. Türkiyenin barlşta kalmak, fakat 1 tecavuze uğrarsa mukjbele etmek azmi memnuniyetle karşllanmıştu . Londradaki kaı.aat şimdı eskisine nazaran daha ivi hazlılanmlş ve silâhlanmlş olan Türkiyenin dünjanln bu klsmında barlşl muhafaza edeceğidir. " * Mihver radyosu Turk Alman münasebetlerıne dalr Basvekilimizln sözlerini memnuniyetle tebarüz ettirmiştir. Amerikan basını da buğday göndermek hususunda Amerikanın gösterdiğı kolayhklaıa Şukrü Saracoğlunun açık teşekkurünü memııuniyetle kaydeımiştir. Butün bunlardan bcyannamenin her tarafta çok İyi karşılandığı anlaşı llyor. Gazeteler Şukru Saracoğlunun tecrübe sahibi, kiyasetli bir devlet adamı olduğunu belirtmekte ve Türkiyeyi dünyanln bu çok nazlk safhaslnda (Arkası sahife 3 sütun 3 te) B utun Dunya "i" n• • Kafkasyada Alman ileri harekâtı Tsichoreskaya şimen difer kavşak noktası da zaptedildi Rjew şehrinin cennbunda çelin bir muharebe cereyan etmektedir Berlin 6 (a a.) Alman ordulan nmumî karargâhımn tebliği: Kafkas topraklarında Tsichoreskaya ımendıfer kavşak. .ooktası zaptedilmiş ve şehrin şimal batısında geniş bir cephe (Arkası sahife 3 sfitvn 8 de) Muhterem Basvekfl Şükrü Saracoğlu, dün gazetecfleri kabul ettiü makammda Bir İngiliz devlet adamı oskova büyük elçiliğini bı rakarak Londrada siyaset sahnesine dahil olduğu giınlerde Sir Stafford Cripps Kusya lehinde gösterdiği büyük faaliyetle yalnız İngilterede ilk plâna geçmek istiyen bir sahsiyet olmakla kalmiyarak butün diinyanm dikkatini de kendi üzerine çekmişti. Bü>ük Amerika Cumhırriyeti Reisi Roosevelt bile Sir Stafford Cripps'in sahsında gunün en canlı ve en goze çarpan bir devlet adamı belirdiğini so>lemekten kendisini alamamıMı. O sıralarda Sir Stafford Cripps uzak veja yakın bir gelecekte ingiliz birinciliğine, jani başvekilliğine namzcd bile sayılmıs, hatta kendisi geniş salâhi\ctli bir memuriyetle Hindistana gonderilİTken, bu sevahatte Churchiirin muhtcmcl bir rakibinden kurtulmak istemesi gibi gizli bir maksad bulunduğuna haklı haksız hukmcdenler bile gorülmüştü. Filhakika Sir Stafford Cripps Hindistan siyaset ve memuriyetinde hiç bir başarı elde edemiyerek döndükten sonra yavaş yavaş yıldızı sondü. Gandhilerin, Nehru'lann çapraşık mukavemetleri Sir Stafford Cripps'in manevijatını mı kırdı? lasamn boyle di>eceği gelijor. Hususile ki Sir Stafford Cripps'in müzakerelerilp yeni bir safhası açılan Hind meseles, kendi âleminde gittikçe azıtarak şirodi en hâd safhaiarına intikal etmekte buluauyor. Keşki Sir Stafford Cripps Hindistana gitmeseydi. Bu seyahat İngiltereyi müstakbel bk başvekil namzedinden mahrum etti, ve bu çok enerjik gürültücü devlet adamımn parlak istikbalini golgelendirdi. Biz boyle düsünüyorduk. Halbuki son gelen Gazette de Lausanne, bu zata tahsis etriği bir başmakalede Sir Stafford Cripps'i tuttuğu islerde zaten hiç muvaffak olmamış bir devlet adamı olarak göstermiştir. Bu İsviçre gazetesinin Sir Stafford Cripps hakkında bir basmakale yazmağa lüzurn görmüs olmasının kendislnce ehemmiyetli sayılan hususî sebebleri olmak lâzımdır. Eğer doğru görüyorsak bu sebebi, bu makalenin sonunda sırası gelince belirteceğiz. Gazette de Lausanne'a gore Sir Stafford Cripps İngiliz efkârında bugünün ve yarının bü>ük bir devlet adamı farzedilmiş olmasuia rağmen bu zatın büKin teşebbüslerinde bahtsız olmuş olduğunu ve bunun da galiba kendi vasıtalarını iyi hesab edememiş olmasmdan ileri gelmiş bulunacağını kayıdla söze başlıyor ve kendisini İngilterenin Moskova buyük elçiliğinde ele alarak hâdiseleri şöjle inceliyor: İleri solculukta adeta komünistliğe yaklasan Sir Stafford Cripps Moskovaya büyük umudlarla sefir gonderilmiş ve kendisi de ayni umudlarla oraya gitmişti. Kendisi evvelâ bu memuriyetinde muvaffak olamamıştır. Zaman, Sovyetleri İngiliz kozuna yarıjacak bir harekete sevketmek için çok kafî bir safhada idi. Almanyanın Balkanlar seferi hanrlanıyordu. Türkijenin ne yapacağı bilinemiyordu. Moskova hükumetinin o sıralarda Londraya muvazi bir vaziyet almakta büjük menfaati vardı. Böylelikle o, hasmınm plâniarını onlemis ve kendisi ale>hinde hazırlanan taaıruzun o kadar büyuk bir cephe ile gerçeklesmesine mejdan vermemis olurdu, ve böylece şark seferinin bütün şartları değişmis bulunurdu «Fakat Kremlin idarecileri harekete Ticaret Vekili istanbula geliyor İaşe Müsteşarlığınm vazifeleri bııgün devrediliyor. Başvekâlette bir komisyon yeni tedbirleri hazırlıyor Ibni Suudun Hicaz Naibi Ciddede Türk elçisini kabul etti Kahire 6 (Hususi) Ciddeden bildirildiğine göre Süudî Arabistan hükum darı Abdülâziz Bin Essüudun ikinci oğlu ve Kralın Hicazdaki naibi olup Hariciye Nazırlığını da ifa eden Emir Feysal dün Ciddede Türkiye Cumhuriyeti Elçisini kabul etmiş ve Türkiye Cumhuriyeti Elçisi bu mülâkat esnasında itimadnamesini sunmuştur. Rmir Feysal Ciddeden tekrar Taife hareket eylemiştir. Ankara 6 (Telefonla) Ticaret Vekilımiz Dr. Behçet Uzun bir kaç giın sonra İstanbula giderek tetkiklerde bu, lunacağı anlaşılmaktadır, Vekil İstanbulda ithalât ve İhracat birliklerinin çalışmalannı gözden geçirecek ve bu I birliklerden şimdiye kadar elde edilen istifadeler hakkında araştırmalar yapacaktır. f Şark cephesinden yeni rfsbnler: Voronoj sehrini sıkı bir mftea deleden sonra sapUden Almaa koüan harab sokaklarda ilerierken Asherî vaziyet Mülga îase müstesarlığınm vazifeleri Son kararlar muclbince İlga edılmiş olan iaşe musteşarlığı üzerindeki vazlfelerin devir muamelesi yarın yapılacaktır. Hububat İşleri Toprak Mahsulleri Ofisine, halk dağıtma, kuçük esnaf ve diğer bütün birlikler Tıcaret Vekâleti, teşkilâtlandırma umura müdürlüğüne, petrol, lâstik, benzin v. s, işleri iç ticaret dairesine devredilmektedir. İaşe teşkilâtı kadrolarma Ticaret Vekâletinden tayin edı'.mış olan memurlar gene Ticaret Vekâletinin emrinde çalıştırılacfiklardır. Haricden alınarak açıkta kalanların vaziyeti ile bizzat alâkadar olacağını Ticaret Vekili vadetmistir. Kazak sttvari alaylarının Alman taarruzu ve gece baskını Sovyet müdafaası HARİCİYE VEKÂLETİ Nebus seçilerek Numan Nenemencioğlu tarafmdan deruhde edilmesî muhtemel Ankara 6 (Telefonla) Hariciye Ve. kâletı Umumî Kâlibi Numan Menemencioğlunun münhal meb'usluklardan bi. rine seçilerek Başvekil Şükrü Saracoğlu tarafından vekâleten ifa edilmekte olan Hariciye Vekilliğine tayin olunması ihtl. malinden bahsedilmektedir. Bir şimendifer garında bir miktar polis ve asker öldürüldü! Rus kıt'aları cenub cephesinde dün de yeniden geri çekildiler Moskova 6 (a.a.) Sovyet öğle tebliği: 5 ağustos gecesînde kıt'alarımız düşmanla Kletskaya, Kotelnikova, Bielaya, Orlina'run cenubunda ve Kevskaya'nın cenub doğusundaki kesimlerde düşmanla çarpışmışlardır. Cephenin diğer kesimlerinde hiç bir değişiklik olmamıştır. Suriyede içki yasağı Kahire 6 (Hususi) Suriye Cumhur Reisi bugün neşrettiği bir emirname ile bütün Suriyede içki yasağımn tatbik edileceğini ilân etmiş ve Cumhur Reİsinin bu yoldaki beyanatı halk tarafından derin bir memnuniyetle karşılanmıştır. Suriye hükumeti İle İaşe meselelerini görüşmek üzere Şama giden yeni Lübnan Başvekili Sami Essulh müzakerelerini bitirdikten sonra dönmüştür. Yeni tedbirler üzerinde tetkikler Ankara 6 (Telefonla) Hıikumet beyannamesinde mevzuu bahsedüen işler üzerinde kararlar alarak teklifler hazırlamak üzere Başvekâlette, Basvekâlet Müsteşan Cemal Yeşilin başkanIığmda Vekâletler müste^arlarından mürekkeb bir komisyon kurulmuştur. Komisyon ia~e ve giyim meselesi üzerinde alman tedbirlerle alakah tetkiklerde (Arkası sahife 3, sütun 5 te) Mihver ordulannın harb hareketleri Azak denizinin doğıısunda olduğu gibi Rostov Baku demnyolu boyunca da cenuba doğru devam etmektedir. Şiddetli ardcı muharebeleri vererek Azak doğusundan Taman ve Novorossisk'c doğro çe kilmekte olan cenub Rus ordusn Stalingrad Novorossisk ve Rostov Baku demiryollannm kesistikleri yerde Tihoryeskaya'yı da kaybettiler ve buradan Krasnodar'a atıldılar. r H. Emir Tazan: Emekli General Erkitet Jandarma subayları diploma töreninde Dahiliye Vekili dedi ki: " Şerefimizi her gün âleme bir kat daha tanıtan Yüce Millî Şefimize lâyık Türk subayları olduğunuzu ispat edeceksiniz,, Mihver kıfalan Kropotkin ve diğer Kuban köprübaşilannı eenuba doğrn genisletmekle beraber Woroşilowsk cenubunda hareket eden bilhassa seri ve zırhh kuvvetler Baku Karadeniz demiryoluna vardılar. Bu suretle Azak deRuslar yeniden geri çekildiler Londra 6 (a.a.) Sovyetler dün ce nizile Rostov Baku demiryolu arasınnub cephesinde yeniden geri çekilmiş da kalan Sovyet kuvvetlerinin Kafkas lerdir. Sovyet tebliğind« İrk defa ola dağlarına ricat ihtimal ve imkânlan kalrak Kotelnikova ismi geşmektedir. Bu mryarak bunlann daha ziyade Taman. rası, Salsk Stalingrad demiryolu ü Novorossisk ve Tuapse üzerine giderek (Arkası sahife 3. sütun 5 te) (Arkası sahife 3 sütun 3 tel Bulgaristan Başvekfli M. Filof Bolşevikliğe karşı bir suikasd • Bulgaristanda da iaşe zorluğu arllı Nahsul bu sene azdır, hükumet darlığı gidermek için azamî gayretle çahşıyor Sofya 6 (Hususî) iSuharib. gayrimuharib diğer bir çoif memleketlerde olduğu gibi Bulgarlstajıda.dahi iaşe vaziyeti günün en mühirii Tnşselesini teşkil etmektedir. Filhakik^Bıılgaristanm bugünkü meşgalesi heçşeyd^ı evvei iaşe meselesidir. Bu meselenin Bulgaristan ceohesinden şu şekilde hulâsa a ı lâzım« dır: 1 Mahsul vaziyeti, 2 Nakil me(Arkası sahife 3 sütnn 6 da), Ankara 6 (a.a.) Jandarma Subay O. kulunu bu yıl bitirmiş olan subaylarla gediklilere diploma ve mükâfatlanniK tevzıı münasebetıle bugün Jandarma Su. bay okulunda başta Buyuk Mıllet MecJisi Reisi Abdülhalik Renda ile vekillerimiz, Parti Genel Sekreteeri Memduı Şevket Esendal, Parti Müstakil Grupu reisi Ali Rnna Tarhan, Parti umumî idare heyeti azaları, meb'uslar, Genelkurmay ve Millî Mudafaa Vekâleti erkânı. Jandarma Umum Komutanı. Basın mümessillerinin hazır bulunduklan bir tören yapılmıştır. Törene İstiklâl marşile başlanmış ve ilk olarak söz alan okul komutanı yarbay İzzet Akm bu yıl okulun subay sınıfuıın 6 ncı ve gedikli kısmının 13 ünYUNUS NADİ (Arkası sahife 3 sütnn 7 de} (Arkası sahife 3 sütun 4 te) ; Leningradda faaliyete geçen bir şebeke yakalandı Londra 6 (a.a.) Reuter ajansının Moskovadaki hususî muhabiri bildiri yor: Bolşevizme karşı hazırlanan bir suikasd Moskovada bugüh açığa vurulmuştur. Leningrad şehri geçen kış yiyecek «ıkıntısı çektiği sıralarda bu suikasd Çar taraftarı eski yüksek memurlar, subaylar ve asilzadeler tarafından hazırlanmıştır Bu grupun başında Vassilief adında beyaz muhafız subaylardan birile Sain* Petersburg vilâyeti adalet divanı azasuıdan Merkulof bulunuyorlardı. Dahiliye Vekili Dr. Fikri Tnzer Şark cephesinden resimler: Ormanlara yerleştirilmiş ağır Sovyet bataryalan ateş açıyor