23 Eylül 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
OGUZ OZDEŞ'in AŞK IZTIR ABDIR 75 kuruş Yeni çıkan romanlan: COŞKUN GÖNÜLLER 75 kuruş ÎKBAL KİTABEV1 I9 Vll umhuri SaVK UOU^c c n HARB ve Yazan: Seyfi Bugün topyekun harbin tetkik eden bu eseri . İSTANBUL CAĞALOĞLU TeJgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 TeJeion: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24230 Çarşamba 23 Eylul 1942 İNSEL Kî Millî Müdafaa tahvillerine büyük rağbet Millî Müdafaa şuurunun memlekette ne köklü temellere davandığını açığa vuran bir dejildir ( Başvckilîmiz Hava Kurumu gabrikalarında ] ir haftadanberi satısa çıka bir ahş veriş muamelesinden ibarettirnlan Millî Müdafaa tahville Parasını Millî Müdafaa tahviline yatıran ri yurdun her tarafmda çok vatandaş. altının bile ne olacağını bilıneyakın bir alâka ile karsılandı. Satışların diğimiz hu müşkül devirde, en müsaid her jerde hararetle devam ettiğini ga ncmalanma şartlarını ele geçirmiş dezetelerde okuyoruz. Dun gozumuze ili mektir İstediği anda faizile birlikte onu Başvekilimiz Şiikrü Saşen bir Ankara telgrah, bir çok yerlerde, geri almak imkânlanna daima maliktir. racofIunun Etimes'uddaki Fakat vatandaşa fayda temin eden bu bu arada Antalja, Bohadin, Bozdoğan. Türk Hava Kurumu teCihanbeyli, Diyarbakır, Elmalı, Getlis, alışveriş, ayni zamanda Türk yurdunun sislerini ziyaret ederek bütünlüğünü de korumıya yaradığı için Ergani, Ordu, Orhaneli, Salihli ve Üntetkiklerde bulundn&nnu yede ilk parti olarak gonderilen tahv'l ticarî olmaktan ziyade millî gayelere yazmıştık. Yukandaki relerin satıldığuıı ve yeniden tahvil gon hizmet ediyor. simler kendislni Hava derilmesi için müracaatte bulunulduğuMillî Müdafaa tahvillerinin gordüğii Kuramu fabrikasında tay nu haber veriyordu. büyük rağbete bundan dolayı seviniyoyare imalâtma dair izahat Halkımız tarafından .millî lahvillere ruz. alırken göstennektedir gostcrilen bu yakın ilgi, Turkiye Cunı*** huriyeti mali>esinin sağlamlığını olduğu kadar, millî müdafaa şuurunun da memlekette ne koklü temellere dajandığını açığa vuran bir delildir. Silâhh tarafsızhk bedava olamaz Bu bakikati üç senedenberi büyük küçük artık hepimiz öğrendik. Daha dün gazetelerde tercümesini okuduğumuz bir tnakalede, bir Fransız muharriri şöyle dhordu: «Turkiye tarafsızlıkta azimle duruyor. Bu tarafsızlık vaziyetinin tehlikeli olduğunu gosterecek ortada hiçbir alâtnet joktur. Hiç kimse Türkiyeji kendi tarafına geçirmeyi tasarlıyamaz. Çünkü Türki>e çok kuvvetlidir.» Eti Bankın tekrar kömür satışına başBundan üç gün evvel kaleme alınan laması üzerıne bankanın, satış ve tevzı bu makale, dusünmeliyiz ki harbin üçünmüessesesine muracaat eden bayilere, cü yüını arkada bırakmıya muvaftak şimdilık kendilerlne kömür verılemiyeolmuş bir Türkiyeden bahsermektedir. ceği ve ancak resmi daırelerle müesseseBu üç yıl içinde, tarafsız kalmayı tercih lerın ve komür almak üzere doğrudan eden nice devletler istemiye istemiye doğruya bankaya muracaat etmiş olanharbe sürüklendiler ve vaktile göze alijrı^jjıtıvaclar)nın karşılajıa.cajj Ijildinn>m kıj amadıklan harb •pasTaflanm, rilmiştir. Bu cevab karşısmda bayller de blnlerce misli faizile ödediler ve boyuna muşterilerine kömür veremtyeceklerını İzmir 22 (TeleFohla) VîlâyeÜmizde d ödüyorlar. m soylemişlerdir. hububat satışları bu sabahtan itibaren Gene dusünmeliyiz ki, harbe girmiyen Eti Bankın bu şekildeki son kararı serbest bırakılmıştır. Vali bu hususta devletler arasında bile, dünya vaziyetinin halkın buyük bir kısmmın vaziyetinı yaptığı beyanatında ezcümle şunları söydevlet bütçesine yüklediği yükü taşımak güçleştuTniştır. Uzak semtlerde oturan lemişür: için halkın yardımını en aı isliyen, Türk geniş bir ktitle nakil vasıtalannın azlıgı t Vilâyet müstahsili borclandığı huhükümetidirdolayısile bir kaç lira fazla vererek ko bubatın yüzde doksan yedisini teslim etÜç senedenberi harb dışında kaldıksa. miirünü bayilerden nispeten kolaylıkla tıği için Toprak Mahsulleri Ofisince ekbiliyoruz ki bunu herşeyden önce ordutemin etmek imkânım buluyordu. Bu meklık un verilen kaza ve nahiye mcrmuza borcluyu* Türk namusunu ve müşkülâtı önliyebilmek için bankanın kezlerinde, İzmir şehri miıstesna olmak Türk selâmetini lıududlarda dimdik bekgene eskisi gibi ya bavılere kömur verüzere, her yerde hububat satışı artık meğe d%am e'mesi ve yahud muhtelıf li>en ordumuzun gürbüz varlığında serbesttir. Bu hususta Ticaret Vekilımisemtlerde kömür satış şubeleri açması Cumhuriyet vatandasının yirmi yıldrr (Arkası sahife 3 sütun 3 te) lâzımj^r. esirgemediği fedakârlıklann buyük hissesi vardır. Bu hakikat artık şuurlarda iyice yet Amerika Hariciye Nazın Mr. etmiştir. Bir Ankara telgrafından alarak Cordel Hull yukanya adını sıraladığımız yurd fcöşelerinde Millî Müdafaa tahvillerinin bir kaç gün İçinde bitivermesi de bn hakikati eğer aramızda varsa bilmiyenlere öğretmis oluyor. Şunu da söyliyelim ki cemiyet içinde vaziyetleri müsaid olaniar için bir veya müteaddid Mîllî Müdafaa tahvili almak bir inanc işidir, bir millî terbiye şuurudur. Bunun herhangi bir fedakârlıkla alâkası yoktur. Vatandaş, devlete karşı olan her türlü borclannı zamanında ve sırası geldikçe öder. Millî Müdafaa tahvilleri bir borc yahud bir fedakârlık değU, devletle ferd arasında karşılıklı inanıştan doğan. her iki tarafa da faydalı Zurich 22 (aa.) Vichy'nin Almanya ile yaptığı işbirliğinin, Italyaya .karşı serbest kalmak için yapılan bir manevradan başka bir şey olmadığmı söylıyen Ankara 22 (Radyo Gazetesi) Fm. «Relazioni İnternazionali» adındaki İtallandlyanın sulh teklif ettiğine dair bazı yan gazetesi şöyle yazıyor: haberler ortada dolaşırken Helsinki'de «Fransız İtalyan işbirliği suya düşresmî bir demeç neşredilmiştir. Bu de. müştür. Fransız efkârı talyaya karşı ameçte şöyle denilmektedir: çıktan açığa düşmandır. Hukunıet mah«Finlandiya istiklâli temin olununcıya fılleri İtaJyaya karşı olan bu kini ortakadar harbe devam edecektir. Fin mil dan kaldırmak için hiç bir teşebbüste Yazan: letı sırf bunun İçin çarpışıyor.» bulunmamaktadır. Çünkü hükumeün Bu sozlerden çıkan mana Finlandlya mes'ul azası da bu kine iştirak etmektenın Almanya gibi Sovyet Rusyaya karşı dir. Vichy'nin amaclarından biri İtalyan bir ideoloji harbi yapmadığı, sadece Ken. emellerine mâni olmaktır > di istikbal ve toprak bütünluğü İçin çarCumhuriyet Yukarıki haberde adı pıştığıdır. geçen «Relazioni İnternazionali. gazete Alman ilerleyişi Hazer'e doğru devam ediyor Kuban bölgesindeki müstahkem Rus hatları da yarıldı, Isko je şehri işgal olundu Stvastopol kalelerini yıhan büyük toplar Stalingrad önierine nakiedüdi, şehirde hanlı muharebeler devam ediyor Eti Bank bayilere kömür vcrmiyor Izmirde • Doğrudan doğruya Bankaya müracaat eden halk, kömür alabilmek için Kuruçeşmeye kadar gidecek Hububat satışları serbest •• Miistahsil borcunun 97 sini Ashert vaziyet • ödemiş bulunoyor M ü t t e f i k l e r son kozlarını oynıyacak hale geldiler mi? H. Entir Yazan: Emekli General I Erkilet İtalyan Hariciye Nezaretinin gazetesi Vichy hükumetini bir düşman Helsinkide, Washingtondaki şayiaları tek politikası takib etmekle itham eaıyor zib eden bir demeç neşredildi Fitılandiya harbe devam edecek Fransa ile Italya arasında gerginlik Savasan iki taraftan en çok kozu olup bıınları en î> î kullanacaklara zaferin teveccüh etmesi tabiidir. Onun için iki tarafın elindeki ko7İarı tetkik etmekle zaferin kime eğileceği bir dereceye kadar anlaşılır. bugün her iki taraf, dünyaya yalnız kendi düşüncelerini değil, ayni zamanda hüküm ve sözlerini de geçırmek için, dünyanın iş ve servet kaynaklarile en genis ve zengin pazarlannı kendi milletleri namına ele geçirip. istisınar etmek Kozların maddî ve mane\î >ani giırii için harbediyorlar. Bu sebeble harb, genur ve gurülmezleri olmakla beıaber nisledikçe genişliyor ve uzadıkça uzu\ or. •(Arkası sahife 3 sütun 5 te) jıprananları tazeleri ve yeni doğacakları vardır. Onun için, tarafların elindeki kozların sayısı tamam bulunsa bile, yalnız bıına göre yapılacak hesab ve tahnıinler her zaman doğru ve müspet neticeler vermez. Evvelden kesif ve tahıninleri pek güç olan tesadüf ve siirpmlerin de harblerde önemli rolleri vardır. Bununla beraber harbin seyrini adım adım takib ederken sa'd ve talih iğnesinin kâh sağa, kâh sola eğilmeleriııin ortalamasını, bir hendese kat'iyetile olmasa bile, az çok bir hesaba ve akıl ve mantiğa dayanan bir sezişle bulabilmek için gene iki tarafın kozlarını günbegün sayarak kontrol etmekten daha emnijetli bir çare yoktur. Fakat dUsünmelidir ki bugiiııkü kavga, yalnız iki devlet arasında değildir. Bir çok büyük, orta ve küçük devletler taraf ve zümreler teşkil ederek haıbediyorlar. Hem de bu harb, sadece bir hudud, bir toprak ve bir tac harbi değildir. Yeni ve eski dürnalarda insanları en ziyade mes'ud ve müreffeh kılacak yeni bir nizam kurmak, yahud insan cemiyetlerinin hürriyet ve istiklâllerini korumak fikri, bu dünya harbinin ancak süriikleyici davalandır. Hakikat sudur ki Berlin 22 (a.a.) Alman orduları başkumandanlığının tebliği: Düşman 21 eylul gecesi torpido muhriblerıle hucumbotlannın himayesindo Novorosiskın şimal batısında bir noktaya asker çıkarmağa teşebbüs etmış ır. Alman harb gemlleri bu teşebbüsü aka. mete uğratmıştır. *~AlmaH hava kuvvetlerl Gewefdschuk civarındaki düşman me\züerıle Tuapso lımanrndaki gemileri bombardıman e t . miştir. Kuban bolgesile Hazer denızı a. rasındaki sahada Alman kıt'alan çok kesıf bır baraj ateşile müdafaa edılea ve bır çok sıra mevzılerden mü'eşekkil bir düşman hattını yarmağa muvaftak olmuştur. İskoje şehri hücumla zaptedilmiştir. Stalingrad muharebelennde duşmanın tahkim etmış olduğu silolar go§ıis göğuse şıddetlı çarpışmalardan sonra ele geçirılmiştir. Düşman bu muharebelerde çe'in bır mukevemet göstermıştir. Kıt'alarımız Boîşev ıklerden esırler almışlardır. Düşmanın şimalde şehri ku« şatmış olan kıfalarımızın bulundüğu mevzilere karşı tesebbup ettiği kur:ari3 hücumlan akım kalmıştır. Sovyetler burada 21 tank kaybeîmi;lerdir. . Don cephesinde Alman hücum kıt'alan r.ehri geçmisler ve' sağ iıyıda 35 müs(Arkası sahife 3. sütun 3 te) Bugün Geçim güçlüğü ve liat politikası A. Hamdi Başar Yarın Osmanlılarda tiyatro Yazan: Bir Yahudi tüccar dün tevkifedildi Stalingraddaki sivil ahali tahliye edildi Şehirdeki evlerde şiddetli muharebeler oluyor? Rusların vaziyeti bir dereceye kadar düzeldi [ Sovyet harp tebfJM z j İ. Hami Danişmend tısında Finlandiya hakkında sorulan bir Zürih 22 (a.a.) Volksrecht ismindesuale cevab vererek bu hususta bugün söyliyecek bir şey olmadığmı. fakat bu ki İsviçre gazetesinin Marsilya muhabiri memleketin Birleşik Amerika ile muna Fransada Vicy'ye karşı mukavemetın sebetleri hakkında daha sonra demeçte arttığını yazmaktadır. Muhabire göre (Arkası sahife S sütun 4 te) (Arkası sahife 3 sutun 6 da) Cordell Hull beyanatta bulunacak si İtalyan Hariciye Nezaretinin organıdır VVashlngton 22 (a a.) Hariciye Ka. Fransız halkında Vişiye karjı zırı M. Cordell Hull, gazeteciler toplan. uyanan infial 8u tüccar, mağazasında bulunan külliyetli miktarda malı muvazaa ile elden çıkarmak istiyordu Moskova 22 (a.a.) Sovj'et sabah tebliği: Gece, Stalingrad ve Mozdok bölgelerınde muharebeler olmuştur. Dığer cephelerde mühım bir değışıklık yoktur. Stalıngrad bolgesınde Ruslann bir kaç taarruzu geri puskürterek bazı kesimlerde arazi kazanclan elde ettıkleri tebliğde ilâve olunmaktadır. (Arkası sahife 3 sfitun 2 de) Şark cephesinden reslmler: Enkaz haline gelmesine rafmen içinde kanü mucadeleler devam eden Stalingrad çehrinin Volg» sahülndekl tasmuıdan bir cörttnöa Tahtakalede Fındıkçılar sokağında 6 sayılı Halil Hanı altındaki mağazada hırdavatçı İlya oğlu Sami Abuvaf dün, mağazasında mevcud külliyetli malı muvazaa yohle elden çıkarmağa teşebbüsten İstanbul Millî Korunma Muddeiumumıliğine gönderılmiş, Muddeiumumilıkçe sorguya çekilmiş ve neticede hakkında tevkif muzekkeresi kesilmiştir. İddiaya göre, Sami Abuvaf, 1941 mayısuıda maledilmiş madenî sanayi mamulâtını o zamandanberi elinde tuarak, zamanla duyulacak ihiyac nispetinde fîstın yukselmesini beklemiştir. Bu arada bir aralık da Anadoluya gidip gelmiştir. Sami Abuvaf, bu malı azamî kârla elden çıkarabilmek için bir çare duşünerek, bır tacire her biri yirmişer bin hralık üç bono ile .altmış bin lira borc ikıar etmiştir. Alacaklı görünen tacir, böylece ikrar edilmiş borca ve kendisine verilmis bonolara dayanıp, üçüncü icraya başvurmuş, Sami Abuvafın mağazasındakı mallara ihtiyatî haciz koydurmuştur. (Arkası sahife 3, sütnn S te) Parti Reisimiz vahasın* Basm Birtiğinde Beş gün süren j çarpışmalar oldu Italyanlar Ingilizlerin neticec'e muharebeyi terkettiğini bildir.yorUMT Roma 22 (a.a.) İtaJyİn tebliği: 16 eylulde şafakla ber^fter Calo vaha. smdakı kuvvetlerimlz Libya «ahrasından gelen düşmanın üstua. Bîötbrlü zırhlı loıvvetlerile şiddetli • bir sayaça tutuş. muşlardır. Kalabalık bir'topçü kuvetinın desteklediği ilk taarruz püsküıtiılmüş, garnizonun mukavşJ£etı, ttaıyan ve Alman hava teşkillerinin mukerrer (Arkası sahife 3, sütun 4 te) c Birliğinde daakii topUntıd» tralanaolmr (Ymaa 3 üacü sanifede)
