4 Ağustos 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHUP.ÎYE1 Afyon meselesi J Milletlerarası mukavele ve Hamza Osman Erkan Türkiye en büyük afyon müstahsili ] lerle afyon işlerinin her sahada tahdid memleketlerden biridir, beynelmilel edilmiş bulunduğu bir zamanda dilediği tasnJllerde dünyanın ikinci afyon müs gibi harekette serbest bulunînağ.ı ve tahsil memleketi olarak yer almaktadır. müstahsilin zararına çalışmağa alışmış Türk «Drogist» ve «Soft» afyonları bazı kimselerin, bu mukavele ve muadunya piyasalarında en çok aranıian ve hedelere tamamen riayet etmek şartile, rağbet gören afyonlardır. Bu milli memnun olmalarmı temin edecek bir servetimizin hususiyeti, afyonun bağiı şekil yaratmak bittabi mümkün olamazbulunduğumuz müteaddid beynelmilel dı. Bu kadar nazik, güç ve nankör şarttaahhüdlerle sıkı surette alâkalı olma lar içinde tnhisar îdaresinin takdire lâEidır. Bu itibarla afyon hakkında alaca yık bir surette muvaffak olduğunu kayğımız bütün tedbirlerin, mevcud ve detmeden geçilemez. müstakbel beynelmilel mevzuata göre Afyon istihsalâtının haricî meşru ticamümasil memleketlerde almmış ve alm ret ve diğer ihtiyaclara tekabül edecek makta buluaan tedbirlerle muvazi olma k:srmndan fazla yapılmamas:nı isteyen SJ zaruridir. Milletler Cemiyetinden bizim de hakh Beynelmilel afyon mukavelelerine ilti bir surette istediklerimiz vardır. Evet hak etmekliğimize sebeb ol&n mütalea biz mukaveleye iltihak ettik ve bütün lar herkesin malumudur. Hükumetimiz samimâyetimizle tatbik ediyoruz. Yalafyon işinde her şeyde olduğu gibi meş nız bütün müstehlik ve rr.üstahsil memru ve dürüst yolları esas prensip ittihaz leketlerin de buna tam blzim gibi sadıetmiştir. Bu insanî mukavelelere çok kane bir şekilde iltihak ederek tat'oik et samirr.î bir surette iltihak ederken mem melerini taleb etmek hakkımızdır. leketimizin iktısadiyatmda bir fedakârDünya afyon vaziyetinden tam bir lık deruhdesine mecbur kalacağımızı âhenk ile muvazi şartlar içind» inkişsf peşinen biliyorduk. Bu hususta çok te etmediğini ve edemediğini itiraf etmek miz vre samimî davrandığımızı bütün ci lâzımdır. Bu da bir takım haklar karhana karşı isbat ettik. Afyon işinde bey sısmda beynelmilel mevzuıîın lüzumu nelmilel cephede yapılacak §ey Millet kadar koruyucu olmamasıuclan, enterler Cemiyetinin içinde afyon işlerinde nasyonal işbirliğinin eksik kalmasından sözümüzü kabul ettirebilmek şartile ve beşerî büyük bir roaksad k3;'şısJnda menfaatimizi temin etmek cihetine kuv fedakârlık hisselerinin tevziinde müesvet vermektir. Haşhaş ziraatinin' ve ne sir ve adilâne ölçü ve tedbirlerin alıntice itibarile afyon istihsalinin tahdidi mamış olmasmdan ileri gelmiştir. Göişine gelince, Hükumet, Türkiyenin bey rülüyor ki beynelmilel rr.üstakbel afyon nelmilel Cenevre mukavelesine iltiha tahdid nizamı ancak yukarıdaki kusur, kından sonra yapacağı ihracatın âzami ları ve haksızlıklan ciddiyet ve adalet sini göz önünde tutarak Milletler Ce hislerile nazarı itibare alarak ., teessüs miyetinin o sıralarda dünya istihlâki ve edebilir. Bu şartlar içinde yapılacak yeTürkiye'nin bu istihlâke iştiraki hakkın ni afyon nizamı eminiz ki şimdikinden da tesbit ettiği tahminlere ayak uydur ziyadesile tehvinkâr bir vaziyeti memmak için memleket dahilinde ekim sa leketimize hak tanıyacaktır. hasını tahdid etmiştir. Bu tahdid alâkaHamza Osman ERKAN dar vekâletlerin salâhiyetli mümessilleEski Afyon meb'usu Jinden müteşekkil bir. komisyonun esash ve uzun çalışmalarından sonra Vekiller Heyeti kararile vilâyetlere tebliğ 341 doğumlular yoklamaya edilmiştir. Aynı tarihlerde Hükumetimiçağırıhyor zin, C. H. P. Meclis Parti Grupu karaEminönü Yerli Askerlik şubssinden: rile, imza etmekte fayda bulduğu Cenev1 341 doğumlulann her ikj yoklare muahedenamesine intibak ile Uyuş* turucu Maddeler inhisarını teşkil ederek tnasına 4/8/943 gününden itibaren başafyon işlerini Devlet elile zabtürabt al lanacak ve 10/10,943 tarihir.e iacîar detına almıştır. vam edecektir. Şubenin yoklarna günleri çift günlerdir. Bu maksatla işe başlayan bıhisar 1da2 339 dcğumlularla ercesi seneye resi bir taraftan haricî piyasalara hakim terkedilen mekteb talebelerinin yokla olmağa ve rekabetlere karşı koyarak fi maları 341 doğumlularla yapılacaitır. atları tutmağa sarfı gayret ederken, di3 340 dogumlulann son yoklamağer taraftan dahilî işlerde müstahsil lelannda ertesi seneye terkedilen, mektsb hine yani hakikî emek sahibi Türk köytalebeleri yoklamaya gelmiyecek 926 dolüsü lehine bazı tedbirler ittihazı zaruğumlularla muanıeleye tâbi tutulacaktır. retile karşılaşmıj ve bu cümleden ola4 Yoklama görecek olan 341 doğumrak 1936 jenesinden itibaren mubayaalular 4 aded vesika fotografı ve oturduğu larını hakikî emek sahibi Türk rr.üstahmahal emniyetinden alacalkarı ikametsiline hasreylemiştir. Bu tedbirin hegkh ssnedlerile birlikte mahallerine tahdefi, safışlardan elde edilen bedelden umumî masraflar tenzil edildikten son sis edilen gıinlerde müracaat edeceklerra geri kalan kısmın hiç bir taksime uğ dir. 5 339 doğumlularla ertesi seneye ramadan müstahsilin eline geçrr.esini teterkedilen mekteb talebeleri mekteb vemin etmektir. D:ş piyasalardaki satış fiat ve miktarları da müsaade ettiği takdirde sikalan, 4 aded fotograf ve jkametgâh mutavassıtlara aid afyonlarm ihraeı im senedlerile müracaat edeceklerdir. 6 Mahallelere tahsis edilen yoklakânları da aranabilecekti. ma günlerini bildiren liste şube kapısına Vaziyet bu merkezde iken işe başla asılmıştır. yan inhisarlar îdaresi bittabi bir çok *** menfi cephelerle karşılaşrmş ve bu cepŞehrimizdeki diğer Askerlik şubeleheleri ihdas eden menfaatlerin, idare ve rinde de 341 lilerin yoklamalarma ayni Idarenin başındakiler aleyhine yaptıktarihlerde başlanacaktır. Alâkadarlann ları propagandaların hakikî vaziyeti ijimensub olduklan şubelere müracaat etce kavramıyanlar üzerinde az çok tesir meleri şube riyasetlerinden bildirilmiştir. yaptığı görülmüştür. Bütün bu haksız ve yersiz hücumlara rağmen tdarenin büyük muvaffakıyetlerini, şahsi menfaatlerine uygun bulmıyanlar menfi proGüzin Yiğit pagandalarını son zamanlara kadar idaİLE me ettirmişlerdir. Arasıra yükselen şikâyetlerin esasmı da o zamandan başlaKadri Yaman yan bu cereyanların tesiri altında olduEvlendiler. ğuna şüphe etmemek lâzımgelir. Devle31/7/943 tin iltihak ettiği beynelmilel muahede Türkiyemn vaziyeti Şehrimizdeki Yazan Vekiller Ticaret Iktısad ve Maliye Vekilleri muhtelif teikikler yaptılar ı\ "GÂVUR MEMED,, «KARA YÜREK ÇETESİ» Bü^'üi tarihçi c Z İ Y A Ş A K İ R . i n sade ve guze! iisîubile yazllan bu şaheserf Ressam üstad • M Ü N I F F E H I M» müstesna fırçasile canlandlrmlftlr. FİATI 125 KURUŞTUR. Stsd Neşriyatı. Cağaloğîu Türbedar sokak No. 18 İstanbul vvelki gün, Yüksek Mühen. dis okulunun diploma vcrnıe töreninde bulunduın. Söyle. nen nutuklan dikkatle dinledim. Bizde mühendisiik tahsilinin tarihçesini yapan mekteb müdürü Tevfik Taylanm verdiği tafsilâttan çok istifade ettim. İlk mühendisiik tahsilinin, sanki pek ııtandıncı bir günah veya suç işleniyormuş gibi gizli gizli yapılmasından, o taassub devirkonuları ana hatla. lerini yaşıyan atalanmız besabma ben ttalyan meselesi, rile ele alarak bu utanc duydum. son günlerde yerli hususta umumî bir Galatasarayda, bir Turuku Muabir vs yabancı radyo ve fikir vcrmeğe çalı Mühendislıği şubesi açüıp kapandıktan basının meşgul oldu. şacağız. Gayemiz bir sonra 60 yıl once kurulnıu? olan bugün. ğu en önemli mesele kıymet hükmüne kü mekteb, şimdiye kadar 1096 mezun Ticaret Vekili Celâl Said Siren dün olmakta devam edivarmak değil, tade vermiştir. İlk mezunlarından 80 yaşınıAnkaradan şehrimize gelmiş ve Mın yor. Yirmi bir yıldanberi eski Roma a yideleyen kanunlarıdır. Şayed rejimde ce içtimaî ve hukuki vakıaları müşshe. j geçmiş olan iki muhterem ihtiyar, evveL taka Ticaret Müdürlüğünde meşgul ol. zametini diriltmek yolunda siyasi, aske. ki değişiklik ileriye doğru bir hamle de etmektir. ki günkü törende hazır bulunmakla bemuştur. Celâl Said Siren istan rî, hukukî ve kültürel alanlarda büyük ise buna inkılâb, geriye giden bir hareraber bu 1096 mühendisin kirnbilir, ne bulda bir hafta kadar kalarak cehid göstermiş olan Italyan faşizmi ket ise buna da irtica denilir. Bununla (1) Meselâ Mussolini 27 ilktejrin 1933 muhtelif mevzularla meşgul olacaktır. kendisinin ideolojik prensip'.erinden bi beraber hangi hareketin, ileri, hangisinin de Romada meşhur Venedik sarayı bal kadari imanna çalıştıklan aziz vatan Bu rr.eyanda bilhassa istanbulun buğday ri olan harb ve harbcilik yüzünden çök geri olduğuna dair kesin ve objektif bir konundan halka hitab ederken: «Yclu. topraklarının altında ebedî uykularını ve ekmek işleri üzerinde tetkiklerde bu tü gitti. Hergün bu çöküşün kat'î ve ni. ölçü koyrr.ağa imkân olmadığmdan, her muzdan dönrniyerek, sapmıyarak, Roma uyumaktadır., gene kimbilir, nekadan emekliye ayrılmıştır. lunacağı anlaşılmaktadır. haiye doğru gittiğini belirten haöerler siyasi rejim değişikliğine inkılâb veya âdeti veçhile adım adım hep ileri gidiSon sınıfta bulunan G4 gencden hazi. iktısad Vekili Fuad Sirmen de dun sa gelmektedir. Bunlardan oğreniyoruz ki, irtica daır.gasım vurmağa imkân yoktur. yor ve dünyada, şimdiye kadar tarihte bah Maliye Vekili Fuad Ağralı ile bir. bütün faşist teşkilâü lâğvedilmiş, yüksek Kitekim faşizmin nazariyecilerine göre hiç görülmemiş devam ve genişleme ıan devresinde 27 si ınezun olmuştur. ; likte ve beraberlerinde Vali ve Beledi konseyi dağıtılmış, fasizmin şefi ve yir bu siy?si akide bir inkılâbm, onun mu. v e bir kavmin fikir ve irade kabiliyeti Geri kalanların hepsinin ej'Iuldeki mye Reisi Lütfi Kırdar ( Sümerbank U mi bir yıldanberi ttalyanm yegâne ve arızlarına göre ise bir irticaın eseridir nin açılıp serpilmesi halinde yapıcı bir tihanlarda mezun olmalanın ümid ve fe. mum Müdürü Hulki Alisbah ye Mınta mutlak hâkimi olan ilussolini akraba (1). inkılâbın misalini veriyoruz. demiştı. menni ederiz. Bu 64 gencın heps; mezun •• ka İktısad Müdürü Kemal Tilkici bulun ve taallukatile birlikte bir hapisaneye Maksadımız burada faşizmden yana (Bak: Marcel Ouessant, Karagömlekliler olduğu takdirde dahi, Türkiyenin istediği duğu halde Beykoz fidanlığını gezmişler kapatılmış, onun büstü ile birlikte faşizveya ona karşı bir cephe almak olmadı ihtilâli, tercüme: Haydar Rifat, Istan. ve beklediği, muhterem Maarif Vekili. ve Beykoz deri ve kundura fabrikasrnı min meşhur alâmeti de her yerden kalğma göre, bu münakaşalar üzerinde bıü 1937 S. 210). Gene Mussolini faşiz miz tarafmdan söylenea 6000 yüksek ziyaret etmişlerdir .Büâhare Paşabah dırılmış ve silinmiş, faşist gazete idare'min felselesini yaparken bu siyasî aki mühendisten hayli uzaktnyız demektir. durscak değıliz. çe şişe ve cam fabrikası da ^ezilmiştir. haneleriae el konmuş veya bunlar halk Kezaük faşizm diktatörlüğünün böyle der.in «beşer hayatının şekillerini değil, BıifTÜıı kaç yüksek mühendisimiz olduîktısad Vekili bugün Bursaya giderek tarafmdan zapt ve tarümar edilmiş vel. çabuk çöküşünün içtimaî sebeblerini de muhteviyatını, insanı, seciyeyi, imanı ye. ğunu bilmiyorura. 60 ienede yetişmiş Merinos fabrikasım ve müteakıben hâsü yirmbi bir yıllık bir rejim yirmi ir.celemek istemiyoruz. Esasen elde mev niden yapmak» istediğini söyliyerek olan 1096 yüksek mühendise, bu 64 genGemlik sun'î ipek fabrikasım gezdik. bir saat geçmeden insanlarile, müessese cud malumat ve haberlerle böyle bir in. bunun bir inkılâb olduğunu belirtmek ci de ilâve edersek 1160 eder. 1G0 ının lerile, alâmet ve işaretlerile siyaset mey celemeye girişmek çok erken ve mevsim ister ki bu noktaya ve faşizmi irtica sa vefat ettiğini ve emekliye çıkarıldıgını ten sonra şehrimize dönecektir. danından çekilmiş ve çektirilmiştir. siz olur. Bugün görünürdeki sebeb, harb yan diğer akidelere gelecek yazılarda i kabul edersek azami 1000 yüksek mü§aret edeceğiz. ve mağlubiyettir. n. hendisimiz var demektir. Demek ki en Kömür getirecek vapurlar (2) Cemiyet bünyesindeki içtimaî a. az 3000 yüksek mühendis daha yetiştir. Biz hergün bu haberleri, herltes gibi, Napolycn diktatörlüğünün yıkılışını Kömür havzasmdan kömür almak üdaletsizlikleri, Fransada restorasyon zere gönderliecek vapurîarm uzun :aüd takib ederken, bunlardan .mesleğimizi mukadderata ve Ondokuzuncu asrm es devrinin ruhi haletini ve hiçbir tarihin mek gibi başarılması uzun ve çetin bir çok yakmdan ilgilendirmesi itib3rile prisine bağlıyan Victor Hugo gibi, biz de iş karşısındayız. det beklememeleri için vapurların hayazmadığı küçük olayları, kendine Bu rakamlar, aziz Millî Şefimiz Büyük reket ve nöbet cetvelleri yeni bir şekil dikkat gözümüzü en çok çekeni, ttalya şimdilik bu çöküntüyü mukadderatın mahsus ironik romantik ve mistik bir de tanzim edilecektir. Bu suretle mevcud da içtimaî nizamı temin eden hukukun bir cilvesi sayalım (2). Yirminci asır görüçle Sefilleripde canlandınnış olan İsmet İnönünün mühendisüğe ve teknik şileplerden daha iyj bir şekilde Istifade değıştirilmesi yolundaki havadisler olu. diktatörlüklerinin tarihi yazıld'.ğı zaman büyük edib, bu romanda Napolyon dik öğretime neden olağanustü bir öneın edilmesl kabil olacaktır. Halen kömür yor: Faşizme aid bir çok idarî kanunlar bımlarm doğuş ve yıkılışlarımn v^ya tstörlüğünün kafî inhidamile neticele verdiklerini tem bir belâgatie ifade eder. havzasmda on altı şilep beklemsktedir. yürürlükten çıkarılmış ve son haberlere yaşayış ve temadi edişlerinin içtimaî ve nen meşhur Waterlco muharebesine En büyüğümüz, kendi nğullari Omer nazaran, Italyada esas teşkilâtı hukuku siyasî sebeb ve âmilleri üzerinde elbette tahsis ettiği faslm sonunda aynen şöyle İnönünü Yüksek Mühendis okuluna ver. Bir ayhk ihracat na göre seçim işlerini nizamlamak mak aydınlanacağız. demektedir; cNapolyonun bu muharebe. mekle bu meslek erbabma nekadar hüTemmuz ayı içinde İstanbuldan ya sadile bir (hukuk komisyonu) kurul. III. yi kazanması mümkün rr.üydü? Bi« ce yiik ihtiyacımız olduğunu belirtmek ve pılan ihracatın kıymeti 12 milyon lira muştur. Herhangi bir memlekette bir mühendisHğe Faşizmin yirmibir yıllık idaresı, eski vab veriyoruz ki: Hayır. Niçin? Welling Türk gencliğini. yüksek lıktır. Bir ay evvalki ihracat kıymeti 15 rejimin tamamen ortadan kalkması için ton'un yüzünden mi? Blücharin yüzün. teşvik etmek istemişlerdir. yalnız rejim şeflerinin al aşağı edilmesi, ttalyan hukukunu birçok noktalarda milyon lira idi. Arlık, dünyamız, teknik dünyası ol. işaret, alâmet ve heykellerin kaldınl baştan aşağı değiştirerek kendi idcolo den mi? Hayır. Allahm yüzünden. 1,200,000 kilo kahve geldi ması, gazetelerin kapatılması veya isti jisine uygun yeni bir hukuk nizamı Waterloo da galib bir Bonaparte, ar muştur. Medenî insanların gündelik hayatı tamamile teknik bir hayattir. Es. tskenderun limanma yeni bir parti o kamet değiştirmesi kâfi gelmez; onun kurdu. Eskilerinden farklı yeni büyük tık Ondokuzuncu asrm nizamı dahilinde nizamı ve temeli ve rejimin ideolojik kanunlar vücude getirdi. Fakat faşizm olmazdı. İçinde artık Napolyonun ytri kidcn mühendis diyince yol ve kb'prii Iarak 700 bin kilo kahve gelnüştir. Ayolmıyan bir takım diğer vakıalar hazır mühendislcri hatıra gelirdi. Bugün ise rıca Mersjn limanına da 500 bin kilo prensiplerinin aynası ve koruyucusu c den önceki Italyan hukukunun kökleri lan büyük kanunlar yürürlükte kaîd:k ve rengi ne idi? Faşist ideolojinin ana lanıyordu.... Bütün beşerî hayatiyete a. hayatın hiç bir sahası ve insanlann hiç kahve ile 12 bin varil asfalt çıkanlmıştır. id usarelerin bir tek kafada tekâsüfü, bir mesleği yoktnr Ii orada yüksek bir Gelen ithalât eşyalan arasında külli ça, tam bir rejim değişikliğinden bahse prensipleri nedir? Bu prensipler Italyan imkân yok'ur. Bu itibarladır ki bütün hukukuna ne tarzda aksetmişîir? Yani cihanın, bir tek adamm dimağına yük miihpnrtisin teknik çalışmalarma ihtiyac yetli miktarda çay, un, boya, iplik ve rejim değişikliklerinde yeni rejimin ilk eski Italyan hukuku 1922 den sonra han selişi, şayed devam etseydi, medeniyet olmasın. manifatura eşyası bulunmaktadır. • hücum ettiği, ele aldığı ve ortadan kal gi istikamete gitmiştir? Faşizmin kanun. için öldürücü olurdu» : (Les Miserablcs, Garb nıemleketlerinde, bilhassa Ame. Modern fırınlar d:rmak istediği şeylerdcn birisi de, eski ları eskilerine nazaran ne gibi farklar deTixieme partie, livre premier, \Va. rikada, her işin başında mutlaka mühen. disler. yüksek mühendisler vardır. MüBir Alman firması, İstanbulda modern rejimin hukukî nizar.ii ve bunu mücy. göstermektedir? Gelecek yazılarda bu terloc, IX L'inattendu). hendisiik, her meslekten fazla ihtısas fîrmlar yapmak üzere Vekâlete müracaat etmiştir. Harbden ew?l 5 bin !ira3'a şubelerine ayrılmıştır. Bu ihtisas şu^ yapılnıakta olan bu fırmlar, şjmdi 13 beleri, medenî hayatın her mesleği, bin liraya vücude getirilebilecektir. Yaher işi kadar boldur. Her yeni keşif ve pılan tetkiklere göre, İstanbulda bu kaicad, yeni bir miihendis'.ik ihtısas şubebil 100 fırın yapılması icab etmektedir. si yaratmaktadır. Televizyon mühendisBununla beraber bu fınnların harbden liği gibi. sonra Belediye tarafmdan yapılması isYalr.ız su değil yediğimîz ekmek bile, tenmektedir. dydiğimiz kundura bile artık mühen. Bugün Matinelerden İıibor :n dislerin işi olmuştur. Çünkü fınnın y e . Gazete ve mecmua rini ekmek fabrikası, kundura imalâtha. satıcılarına nesinin yerinj kundura fabıikas» almışhr İçtieimiz ve yıkandığımız suların su Türk Basın Birliği İstanbul aımtakaii mühendislerinin himmeiile temin edildi. reisliğinden: ğini söylemeğe lürum var mı? İstanbulda gazete ve mecmua satıcıiığı edeceklerin Emniyet müdürlüğünden alO halde memleketin şiddetle muhfac maları lâzun gelen ilmühaber için BirolduğTi 6000 yüksek mühcndisi, sür'atle liğimize yapılan müracaatlerin muameyeriştirmek için bupiine kadar yapılan. Meşhur heyecan ve sergüzeşt lesi hazıi'lanmıştır. lar. Ankara ve Istanlııılda yapılmak üze. filmleri yaratan 1 Müracaat kâğıdlannı dcldurup re olanlar kâfi değildir. Kendisi de, vermiş olanlann bir vesika fotografı ve «Mühendishanei Berrii Hümayun» da otuz kuruşluk bir pulla 9 ağustos 1943 yetişmiş olan en hüyüğüinüzün direktif. pazartesi giinünden itibaren Birliğe geleri daiıesinde bütün milletre teknik ög:. ve lerek hazırlanan taahhüd kâğıcCarmı retime azamî ehemmiyet verelim. Me. imzalamalan, ilmühaberlerini alıp Emdenivet mühendisiik demektir. niyet ınüdürlügüne götürmeleri lâzımdır. yarattık'arl büyük Tiacer.ı filmi 2 : Şimdiye kadar vapurlara girip o30 klslm birden ralarda gazete ve mecmua satanlara ayrıac birer vesika verileceğinden, bunlar aynca buraların satıcılığındaki kıdemlerin; ispat eden kâğıdlarını da biriüte Bugün Matinelerden Itibaren getireceklerdir. Nüshası 8 kurustur. Türkiye Haric Şehre getirilen odun ve için içîtt kömür 2250 Kr. 4650 Kr. Senehk 2 büyük fihn birden 1200 » 2500 > Altı ayllk Mahrukat Ofisi külliyetli miktarda o650 » 1490 > Üç aylık dun ve kömür getirtmeğe başlamıştır. 240 > Yoktuı Bir aylık Bir Türk firmasının Bu odun ve kömürler muhtelif semtlerPİERRE RENOİR deki depolara yerleştirilmektedir. Ofis, yeniden nakil vasıtalan tedarik etmiştir. B e k l e y i n i z Aynca, Trakyadak} odun ve kömürlerin Gazetemize gönderilen evrak ve yazîlaı İstanbula taşınması için, lüzumu kadar neşredilsin edilmesin iade edilmez ve Türkçe Şarkılı ve Sbziii vagon da temin etmiştir. zivaından mes'uliyet kabul olunmaz. Sehir haberleri 4 Ağustos ÎS43 Hukuk I usunceıer (NAUNA MIHINA! Medeniyel, mühendisiik demekiir Italyan hukuku ve Fascısm 1 Prof. Dr, Htfzt Veldet Yazan : » ^ • •• » Çemberlitaş Sinemasında AKBA Yarınki sayısında: Süvarileri BUCK JONES DİGK FORAN'ın ÖLÜM MUSSOLİNİ Yazan: YUSUF ZİYA ORTAÇ PETROLÎ Yazan; SELÂKİİ JZZET Yazan; MİTHAT CEMAL Kuntay AH BU TEKİR! ELHAMRA'da Harikulâde KarikaÜirler, Şiirler CUMHUR1YET IDENİZ KURDU .PÂZÂEKÂYA Kumaş Abone seraitî 2 I S S I Z ADA Nağazasıdır. Dikkat MEYVA ÖZÜ N Fransaya dair Bir Isviçre mecmuası, yarı harb, yarı sulh halinde yaşıyan işgal altındaki Pransaya dair bir takım resimler basmış. İki nevi resim var: Biri, yarını sabırsızlıkla oekliyen Fransız milletinin, için için yaşayışım gösteren sahneler; öteki, harab, aç, sıkıntıda Fransa. Resimlerin biri, Ziraat Nezaretinin güzel bir buluşuna dair. Köylüyü, ziraat işlerinde tenvir edici maiıiyettelıi kitabları, onun ayağma kadar götürmek için bir seyyar kütübhane servisi ihdas etmişler. İçi kicab dolu kamyonetler, köy köy dolaşıp, köylüye kitab dağıtıyor. Bir başka resim. Üçüncü mevki bir kcmpartımanda, başını pencerenin kenarına dayayıp uykuya dalmış bir gene kız. Resmin ftltındak: yazıdan anlıyoruz ki, Fransada, trenlerde yer bulmak, cennette köşk satın almak gibi zor oir iş haline gelmiş. On beş gün sonra hareket edecek olan bir trende yer bulmak için, sabahm beşinde, bilet gişesinin önüae gelip, bekliyenler kafilesinin en sonuna katılmak lâzım. Yataklı vagon büeüeri de, kara borsaya intikal etmiş. Bir resim daha: Masa başmda yemek yiyen bir adam. Yanında, kara bir tavuk, bir çanaktan yem toplamakla meşgul! Bu resmin altındaki yazı da şöyle diyor: «Fransada yumurta bulmak kabil olmadığı için, şehirde, apartımanlarda tavuk besleniyor.» Mide, barsak hastalıklarına, îştahsubğa, hazımsızbğa» bulantı ve sancıya şifa verir. Her yemekten sonra bir çorba kaşığı yarım bardak suda konulalarak içilirse inkıbaa defeder. 1 3 çorba kaşığı aç karnuıa yatarken vsya sabah alınırsa miileyyindir. Fazlası müshildir. HASAN deposu ve şubelerile eczanelerde bulunnr Fransaya dair Eskiye rağbet Yıldırımdaıt şifa! Bütün bu resimlerin içinde, asıl bir tanesi var ki, muztarib Fransanm "timsali denilebilir. Geri plânda, bombalarla yıkılmış, yalnız cephe duvarı ayakta bir bina. Etrafmda, taş taş üstünde kalmamış. Ön plânda, yere çakılı bir tahta yaita görülüyor. Üzerinde bir isim ve adres. Vaktile, bu yaftanın yerinde bir ticarethane varmış. Bombalar, orayı harabezara çevirirken, o ticarethaıısnin bulunduğu binayı da yok etmiş. Yafta, ticarethane sahibinln, dükkânını, tezgâhını ta§ıdığı yeni adresi gösteriyor. Zavallı Avrupa. Böyle mezar taşlarile ne kadar dolu! mua kâğıdları, bütün dünyaya yayüdıktan sonra, kesekâğıdile raf örtüsünü fersahlarla geride bırakan işlere yarıyormuş. Malum ya, Amerikada çıkan mecmualar, okuyucunun kolunu kötürüm edecek kadar ağır şeyler. 150 sahifeliği bile var. Kâğıdlan da, hani şu kaymak kâğıdı dediğimiz bir cins kâğıd vardır, ondan. mecmua kâğıdlan, deri taklidi bavulların içine astar oluyor, cam yerine pencerelere geçiriliyor. Bu eski mecmualar, her sene Uzakşarktan Amerikaya milyonlarla dolar getirdiğ'ine göre, acaba, okunmasın dij'e basılıp, sade ihracat mah olarak kullanılanlan mı var? Olabilir. Harb zamanlarmda, kâğıti Yeni dünyada selâmet ordusu admda yokluğu yüzünden, okkaya satılan kâbir cemiyet vardır. Okunmuş nıecmua ğıdlar, okıınandan daha fazla para gelan o topluyor, dünyanın dört tarafma tiriyormuş. Esvkediyor. En fazla, Uzakşarka. Yazıh kâğıddan başlara külâh, ayaklar Uzakşark memleketlerinde, bu mec altına kestane fiseği yapmak dururken, mua kâğıdlarinın ne işe yaradığma ge varakı mihrüvefayı kftn okur, kim dinler! lince; bu cihet gayet meraklı. HungKong'da, külâh yapıyorlarnuş. Yıldınmdan sifa! Kantonda, oyuncak, kestane fiseği, havaî fişeği gibi havaiyat. Yapma çiçek, însanlann, günlük hayatları ugrunda. hayvan tasvirleri gibi, pek zarif şekilde köle gibi kullanmadıkları tabiat kuvveti işlenmiş san'at eserleri vücude getiril kalmadı giW bir .şey. Rüzgâr, fırtma, sel, diği yerler de var. Yeung Kong'da, bu yağmur, güneş, her §ey, kendi haline B u A kşa m Nünir Nureddin VE A R K A D A Ş L 4 B I Beşiktaş ve civar halklna ikiaci büyük konserini veriyor. MÜNİR NUREDD.\N ük konserinde kendi tanburu ile söyledığı çarkılarlnl yüzlerce istek üzerine ysniliysrek fevkalâde bir programla takdim edecektir D İ K K A T : Konser gecesi programa İlâveten saat 8 den 9 buçuğa kadar mtşhur KAPOÇELLİ orkestraslna Bayan F İ K R İ Y E de piyano i:o İştirak edecektir. Bir çok alâfranga yeni şarkılarıa boraber GEL OKŞA BENİ şarklslnl da okuyacaktır. Telefon: 429U0 BESIKTAS Bahçesinde Eskiye rağbet Okunsun diye, basılan gazetenin ve mecmuanm ömrü bir günlük. Arkasından, 3'a kesekâğıdı olmağa mahkum, ya raf örtüsü. Bir yerde okudum; Amerikadaki mec bırakılırsa ya lüzunısuz kalıyor, yahud afet oluyor. Yerinde kullamlınca, insan emrinde çalışan, bedava bir dev! Yel değinnenini çeviren rüzgârdan, elektrü. fabrikaiarıru işleten şelâlelere kadar, her tabiat unsuruna, adem oğlu, ooylece gem vurmuş. İçi elektrii: dolu bulutlann tepesine çıkıp, zorla yağmur yağdırma usulünü bile tatbik etmediler mi? Şimdi, bu elektrikli buluüann suyundan değil âe, ateşinden istifadeye doğru bir cereyan var. İlk. adım atılmış, yildırımlar, motör çevirecekmiş! Bir Fransız âlimine göre, yirmi bin amperlik bir yıldınm, yirmi milyon volt hesabile dört yüz milyon kilovata, yani beş yüz milyondan falza beygir kuvvetine muadil. Bu kuvvetin, kendini en fazla gösterdiği ysrlef, radyo aktif kayalıkları olan bölgelermiş. Bu gibi yerler, yıldırımı pek fazla celbertiği için, çok sık düjen yıldınmlan, bazı tertibatla, mütena\ab cereyanlı bir endüstri muharrik kuvveti haline getirmek üzere şimdilik henüz lâboratuvarda tecrübeler yapılıyor. Yıllardanberi, yeraltı işlerile uğraşan âlimler, «kömür bitiyor! Petrol kalmıyacak!» diye barbar bağınyorlar. Varsın kalmasın! Yıldırımm kökü de kurumaz ya! Adem evlâdı, bir zamanlar Tanrı diye taptığı gök ateşini, evvel Allah, şimdl kendine kul yapmağı öğrendi. Yer tükenirse, göğü yere indirecek! HV