10 Ağustos 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r TAŞRA MUŞTERILERIMIZE: Meşhur Singer Elmasll ve Plrlantall 3aatlerinin. Şovalye ve Nişan yiizüklerinln, Çiçek İğnelerinın, Küpelerinin en son lüks resimleri çlkmlştır. Bu resimlerden tedarlk etmek İstiyenlerin adreslerile 15 kuruşluk posta pulu göndermeleri rica olunur. S a t l ş l m l z SİNGER SAAT P e ş i n d i r . MAĞAZASI umhuri 20 nci yıl sayı: 6820 İSTANBUL OACALOGLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: istanbul No. 246 Telefon: Basmuharrir: 22366. Tahrlr heyeti; 24298 İdare ve Matbaa klsml: 21299 24290 İstanbul Eminönü Cad. No. 8 Salı 10 Agustos 1943 Kalesini Mtidafaa için Almanyanın bütün cepheleri kısaltmağa başladığı ve Norveçteki kıtaların geri alınmakta olduğu Isveçten bildiriliyor Amerikan ordusunun Ihrac işlerinde kullandıklan kara ve denizde yfirür otomoblllerdeıı mürekkeb blr blrllk Sicllyada karaya çıkarken Alman karargâhında verilen mühim kararlara göre Siyasî idare Roosevelt Nareşal Göring, Mareşal Keitel Kanadada Amiral Dönitz'e tevdi edilecekmiş Stockholm 9 (a.a.) Afi: Is\eçte do. laşan, henüz doğru olup olmadıklarl tahkık edılemiyen ve bu sebebden dola. yı büyuk bir ihtiyatla karşılanması lâzım gelen şayialara gdre Almanlar, Nor. veçı boşatlmağa hazırlanmakta olduk. lan söylenmektedir. Londraya göre tahliye başlamı; Sicilya harbi bitiyor Nîhver kıt'aları Etna cephesinden tamamen çekiliyorlar Müttefikler dün dört şehir aldılar imkânlar arb duğümünün çozulmeğe yüz tuttuğunu başlıca ıki alâmetten anlarız. O an >ak. la%u mı, galib devletler cephesinde, harb hedefleri etrafında turlü ujuşamamazlık lar gorulmeğe başlanır. Dunyaya verilecek siyasî ve ekoıiomik düzen, mağ. lublara yukletılecek cezalar. gaüblerin hissesine duşen hak ve vazifeler bahsin. de, çok defa o zamana kadar akla gel. medik fikir aykınlıkları gorulür. Mağlub devletler cephesine gelince orada da eski ahenk yıkılmağa baslar. Her devlet, yenilmenin sebeb ve mes'u. lijetini komşusunda aramağa çalışır Teslim olmanın yahııd harbe devam etmeniu şartları üzerinde şiddetli munakaşalar yapıiır. Umumiyetle, galib gehneğe yüz tut. tuğunu gördüğumuz cephede hangi dev. let ağır basarsa harb de onun ozleyiş. lerine uygun bir şekil^e sona ermek is. tidadındadır. Ayni cephenin öteki galib. leri, elden geldiği kadar bu neticeyi bal. talamağa gayret ederler. Bu sonuncular ne derece muvaffak olurlarsa, kazanılan zafer de o nisbette sönük, devamsu ve manasız olur. Mağlub cephenin asıl yar. dımcısı, birbiriue silâh ve mukadderat arkadaşlığı yapmış devletlerden ziyade karşı cephedeki kırgın ve geçimsiz hü. kumetlerdir. Geçen harbde bu hâdisenin çok par. lak bir misalini bütün dünja gormüş. tü. Çozülme ânı yaklaşınca Bulgaristan dajanamamış, Müttefiklerinden ayrıla. rak mütareke istemişti. O sırada Bal. kan cephesi zaten açıhnı? olduğundan çozüntünün arkası çabucak geliverdiydi. Fakat Almanyayı yenmek üzere elbirli. ği eden İtilâf devleüeri de aralarındaki sıkı tesanüdü uzun zaman koruyama. dılar. Mütareke devri baslar başlaraaz fikir ayrıhkları tJerhal kendini gosterdi ve bir yıl sonra imzalanan sulh nıuahe. dcleri, galiblere ozenüen zaferi kazandıramadı. Ilkönce Amerika küserek sahneden çekildi İngiltere ile Fransa, İtalyayı doyurmadılar. Nihayet Avrupada baş. başa kalan bu ilti devlet de Alraanyaya verilecek şekil hakkında bir iürlü uyuşamadılar. Fransa, Almaujanin bir daha yerinden kımıldıyamıyacak derecede kıskıvrak bağlanmasını istiyor, halbuki İngiltere, kontinan üzerinde rakibsiz kalacak bir Fransadan çekiniyordu. Neticenin ne olduğunu gormck için dünya fazla beklemedi. Versaılles dan on dort yıl sonra Almanya kendini toparlamış ve doğumunun on beşinci yılında muahedeyi yırtarak eski galiblcrinin karşı&ına dikilmişti. Amerika Devlet Reisi kurmay heyetile bir hafta Kanadada kalarak dötıdü Washıngton 9 (a.a.) Beyaz Saray, aşagıdaki bülteni neşretmi^tır: Cumhur Reısi, Kanadada Huron golunün şimal sahüınde Mecrogoa ve Wmtesh yakınlannda kısa. bir tatıl müddeti geçirdıkt«n sonra Wai>hingtona donecektır. Reısın reîakatindekl kendı şahsî kurmay reısi Amiral Leaiıy, deniz yaverı Kontramiral WUson, T. Brpwn, kara yaverl Tumgeneral Edmund, M. Watson, Kontramıral Ross Mıcntyr, şahsi hekirnî iler Jeames Bymes ve Harry Hopkins vardı. • • Londra 9 (a.a.) Afi: Reuter ajansı. nm Stockholm muhabirıne göre Alman. lar, Norveçi terketmekte ve Danimarka limanlanna müteveccihen yola çıkmaktadlrlar. Umumî karargâhta verlldigi tahmin edilen kararlar ordusu Sicilyanın şimatinde Mesinaya yakın sahile yeni bir cıkarma yaparak Nihverin ric'at yolunu kesraeğe çalışıyor General Eisenhower Amerikan urau. mî karargâhı 9 (a.a.) Şiddetli muharebeler vermekte olan ardcı kıt'alan ta. raiından örtülü olarak Almanlar, Etna dağının şimal ya&naclndan gerj çekilmektedlrler. Yednci ordu şimal de Orlando burnu. nun batlsında düşman hatlarmın gerisine hiç bir mukavemetle karşılaşmadan bir çıkarma yapmış ve batı istikametinde ilerlemekte olan düşman takviyelerini püskürtmüştür Bu takviyelerden 300 esir allnmıştır. San Fratello ve San Agata dün zaptedilmiştır. Kıt'alarımız şimdi karaya çıkan kuvvetlerle bir'.eşmek için ilerîiyorlar. Daha cenubda Cessaro zaptedilmiştir. Diğer taraftan 8 inci İngiliz ordusu. Etna dağının doğusunda kâın mühim biı İtalyan Başvekili Mareşal Bado^Iio (Arkası sahife 3. stttnn 5 te) Roosevelt Washingtona döndü H Londra 9 (B B C ) Bir hafta muddetle Kanadada bulunan Reisicumhur Mr. Roosevelt'ln bugün Washingtona dondüğü bildlrümektedir. Ankara 9 dB.G.) Hitlerın umumi karargâhında yapılan ve başlıca syasi ve askerî meseleleri balıis mevzuu eden toplantı günün başlıca meselesi olmakta devam edıyor. Bu toplantıda görüşülen meseleler hakkında yapılan tahmin ve tefsırler başlıca blr kaç noktada tcplanmaktadır. Bu tahmin ve tefsirlere göre, Almanya henuz çok tuv\etli olduğu halde müşkul bir durumda bulunmaktadır. Bir taraftan Ruslara, dığer taraftan AngloSaksonlara karşı muharebeyi Idare etmek onu güç bir hale sokmuştur. İşte bu vazıyet Almanyayı yenl tedbirler ittlhazıîıa sevketmiştir. tngllizlere göre harbın en buhranlı safhalarına girdiğı bu devrede Almanlann alacagı tedbirler, <îbğu~ceph?Eini kısaltmak, İtalya ve hatta BaJkanlardan vazgeçmek, yani «Avrupa kalesi yerine «Almanya kalesi» ni müdafaa etmektir. İtalyanların «eğer İtalya teslim olursa Avnıpa kalesi yıkılacaktır» şeklindeki iddialanna oevab olarak «İtalya harbe devam etse de, etmese de Avrupa kalesi çökmege mahkumdur> demektedirler. Pilhakika Hit 1940 bahannda Osloyu ele geçlren Almanlar, Norveç payitahtına asker çıkarıyorlar lerin karargâhında görüşülen meseleolması, İtalyada hâla normal hayatın rımada tehlikeye düştüğü zaman Badoglerd«n birinln îtalya olduğu muhakkaibaşljyamamış bulunduğunu göstermek Uo'nun vasiyetl daha çok müşküllesec&fc tır. Memlekette örfi idare ilân edılmiş tedir. Sîcilya tamamen işgal edilip ya(Arkası sahife 3, sütnn 3 te) Japonya Pasifikte bir intizar siyaseti takibine karar vermiş Emeklîye ayrılan öğretmenler içîn dün güzel bir tören yapıldı Profesör Tevfik Sağlam Maruf profesörümüz Tevfik Sağlamm Faşio ve Korporasyon meclislerile âyan tayini takarrür etti azalarından şüpheli olanlar askerî mahMünhal bulunan Universite Rektörlükemeye veriliyor Mussolini Romada imiş! ğüne Tıb Fakültesi prafesörlerinden Prof. Roma 9. (E.P.) Hükumetin emniyeti aleyhine işlenen cürümleri muhakeme etmek üzere evvelce kurulmuş olan hususî muhakemelerin lâgvı ve bu işlerin de Romadaki askeri muhakemelerine devredilmiş olması yüzünden bu muhakemeler fevkalâde surette işle mahmul bulunmaktadırlar. Askerî muhakemelerlnin normal mesaıleri zamanmda bıle günde vasatl yüz ihbar vuku bulmakta idi. Diğer taraftan Faşio ve Korporation mechsınin 642 azası üe 453 senatörün teşrıi masuniyetleri kaldırıldığı alâkadar makam tarafmdan bildırılmiştır. Hakla. nnda, haksız menfaat temin ettıkleri ileri surulmüş olan meb'us ve senatör bu itibsrla hiç bir formaliteye lüzun gorul. meksizin tetkik heyetlerine sevkedılebilıneceklerdir. önünde tutularak bütün vatandaşlar kendilerine düşen vazifeleri yapmalıdır. lar. Hava Ihücrumlarlna karşı vazifemizi (Arkası Sa. 3. sütun 6 da) General Tevfik Saglamın tayini kat'î o. larak takarrür etmiştir. Profesör karar. namesi henüz gelmediğinden, vazifesine başlamamıştır. Bir iki gun içinde ka. rarnamenin tebliği beklenmektedir. Italyada tasfiye Universite Rektörlüğü Maarif Vekili, emekli öğretmenler için dün Kanunî yaş haddini dolduran lise, orta ve ilkokul muallLmlerinin meslekten ayTilışları munasebetile dün Galatasaray Lisesinde bir toren yapılmıştır. Törende Maarıf Vekili Hasan Âü Yücel, Vali ve Beledıye Reisi Dr. Lutfi Kırdar, Parti vılâyet idare heyeti reisi Dr. Behçet Uz, Maarıf mudür ve muavinleri, müfettış. ler, mekteb müdür muallimleri ve birçok maarif mensublan bulunmuştur. Torene Galatasaray lisesi talebelerinin soyledikleri tstiklâl marşı ile başlanmış: muteakıben Maarii Vekilı Hasan Ali Yücel kürsüye gelerek muallimlik mes. leğinin değerini belirten veciz bir hitabede bulunmuştur. Hasan Ali Yücel de. miştir ki: « Bugün burada meslek hayatlarınm iş üstundeki devrelerini bıtirmiş c lan arkadaşlaıımızm hizmetlerıni saygı yapılan törende hocalarla görüşüyor ile anmak için toplanmış bulunuyoruz, lekete hayırlı insanlar yetiştiren bu inBu toren belkı dış gorünüşıle insana hü sanların ruhunda yarattığı huzur ve sü. zun verecek mahiyettedir. Fakat, gönül kunu duymamak kabil değil. Çocuk gözile bakıldığı zaman, senelerce mem. (Arkası sahife 3, sütnn 5 te) Adliye Vekili dün İmraiı adasına gîtti Vekil, buradaki mahkumların vaziyetlerini tetkik etti ve memnıın olarak döndü Büyük Rus taarruzu hâlâ devam ediyor Kuban köprübaşı, Bielgorod ve Orel bölgelerinden başka Viazmada da Kızılordu hücuma geçti Führer'm umumî karargâhı 9 (a a) Alman CTduları başkumandanlığının teb. •v*lıği: Kuban köpruba/mda, çok sayıda savaş uçağı ile desteklenmiş Sovyet kuvvetleri netıcesız hqcumlarda bulunrauşlardır. Mıus nehri uilrinde ve orta Donetz'de mevzıî ^ a h i y e t t e çarpı^rnalar olmuştur. Bielgorod ve Orol bölsjclo'in'la Scv. yetlerin zırhlı vasıtalar ve oldukça krvvetli pıyadelerle yantıkları hucumlar a. kım bırakılmıştır. B lhn^sa bu ıki bolgede. Alman hava kuvvetlerı. karı kuvvetlerımızi desteljliyertk, çok sayıd* tank ve topla asker yuklü 300 du^man 1 'Arkası sahife 3, îütun 2 de) Bugun harb sonunun yaklaştığını RCSteren emareler var mı? Bazı arkadaşlara gore evet, bazılarına gore hayır! Müttefikler arasında ötedenberi yarına dair sezilen fikir aynlıklarına lıakılırsa harb düğütnünün çoktan çıızu'meğe yiiztutması lâzımdı. Atlantık andındanberi her altı ayda bir knla£ım>za çarpan harb sonu hakkındaki münaka NADİR NADİ (Arkası sahife 3, sütun i te) güçleştirecekür. Vatanm Adlıye Vekili Ali Rıza Türel; dün tmralı adasına gıtmiş, oradaki Cezaevinin vaziyetıni, mahkumların çabşmasını teftiş ve tetkik etmiştir. Vekil ve bu Corriera Della Sera'nın bir seyahatte hazır bulunan Adliye Müste. makalesi şarı, Hususî Kalem Mudürü, cezaevleri idarecilerı, tstanbul, Üsküdar, Bursa Roma 9 (a a ) Coır era della Sera müddeıumumileri, icra reisi, bazı hâgazetesı *Sarsılmaz bir kale teşkll edekimlerle müddeiumum! muavinleri ve lim» başlığı altmda neşrettıği blr yazıda gazetelerin adliye muharrirleri, dün akezcümle şöyle demektedir: sam ayni vapurla tstanbula dönmüşler. cOrtada mes'ul bir hükumet vardlr. dir. Herkesin onunla birlikte çalışması getmralı adasındaki Cezaevi binalarını rekmektedir. Bulunduğunuz nazık va. ziyette tenkid ve memnunlyetsiz'.iğin ve. teferrüatile gözden geçiren, mahkumlarj olamaz. Bu gıbi hal'er içinde bulun. rı atelyelerde ve açıkta iş başmda yaduğumuz rrüskül vazlyeti bir kat daha kmdan gören Adliye Vekili Ali Rıza Tü. seiâmeti göz. lArkası sabife 3, sütun 4 te) Vekilinjn İmraiı adasında yaptığı tetkiklerden intıbalar