4 Ekim 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Koyun marka, zraranti, ALPAKA ÇATAL, KAŞKLARINI Her yerde arayımz. İstanbul Tarakçılar No. 75 HAMDİ BALLI 20 nci yıl sayı: 6873 u m h UP i İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve nfeStiflb adresi: Cumhuriyet İstanbul Posta kutusu: Istanbul No. 248 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir kevsti: 24298 İdare ve Matbaa kismi: 21299 24290 MERAKLA B VADIM O/K*DAR YEŞİLDntiL 4 BİrİnCİtSSrİfl I 943 V İkinci cildi çlktl, her kitabcldan arayımz. Filmi de yaklnda S A R A Y sinemaslnda gösterilecek Toptan satış yeri: Ojay idarehanesi C A Ğ A L O Ğ L U Göbbelsin Dnieper sahillerinde cok şiddetli topçu düellosu Sekizinci ordu Foggia'dan mühim Romaya doğru ilerliyor nutku Ruslar Gomel ve Mogilev'e Amerika Almaıtlar yalmz geciktirme ön plânda savaşları yapmaktadırlar Alman Propaganda Nazırı diyor ki: İtalyada harekât doğru ilerlemeğe çalışıyor Londra 3 (a.a.) Kral Emmanuel Bu<;ün Amerika ordulan Afrikada o Bari radyosu vasıtasile yaptığı Müttefik turuvor: Akdenizde üsler ele geçiriyor milletler yayımında şunları söylemiştir: ve ttalyada dövüşüyor. Yarın bu ordu« Italyanlar, hıristiyanuğın ve ana nun Giraud kuvvetlerile birlikte Nis kı vatamızln değişmez merkezi, ebedi şehir yılarma çıktığmı, öbür gün, tıpkı yirmi Romayı daha mühim zararlardan koruNADIR NADt mak İçin beni takib etmeğe muvaffak (Arkası sahife 3. sütun 4 te) 'lan oğlum ve diğer prenslerie berabeı merikayı büyiik Avrupa dev. letlerinin hırslı emellerine karşı koıumak gayesile ortaya atüan Monroe prensipi. ilk zaraanlar. da bir müdafaa silâbı sayılabilirdi. Her bukımdan yeni ve tecriibesiz bir teşek. kül olan Birleşik Devletler, üzerinde hüküra sürdükleri genış topraklara giivenerek kendi menfaat hududlan çevresinde böjie bir duvar yükseltmekle, eski dünyanın doymak bilmez kuıdlan. na karşı öz varlıklannt emniyet altına almayı. haklı olarak, düşütımiiş olabilirleıdi. Fakat az zaman sonra bu prensipin yalnız müdafaa değil. aynca bir ge. lişme silâhı olduğu da anlaşıldı. Kendi huhudları içinde gittikçe kuvvetlenen Arnerika, cografî vaziyetine borçlu oldnğa inıkânlardan da faydalanarak, o zamana kadar birer Avrupa krlonisi olan cenub Amerika toplulııklannın kurtuluşuna yardım etti ve sonra Av. nıpaya karşı elden geldigi kadar kapah bir ycni diinya kurmağa çalışarak eski dünyayı kendi haline bırakan bir politi. ka yüriitmeğe basladı. Geçen harbc gelinciye kadar bu polilikanın Amerikalılarca değişnıez bir prensip telâkki edildiğine inananlar Avrupada çoktu. Hele Kaiser Almanyasi, Birleşik Devletlerin harbe karışraak zahmetini göze alaıak Fransa toprakla. »ını kurtarmak. yahud İngiliz diTanmasım desteklemek uğrunda silâha sarılacağını hiç aklına getirmiyordu. O kadar ki 1917 nisanında Amerika, Almanya ve müttefiklerine karşı harb açtığı zaman, şaşkınhk içinde ne yaptıgını bilemiyerek Monroe prensipini ileri sürenler ve böylelikle sanki Birlpşik D«>vletleti suçlandıracaklarını sananlar foile göriilmüştü. Btıınmla beraberhrffradeıhk t»raflrfan Amerikada bâlâ bir çokluk teşkil ediyordu ve harb sonunda bu koca devlet, Avrupayı gene hayretler içinde bırakarak, kendisine bnnca fedakârlığa mal olan büyiik davaya hiç bir ilgi göster. meden, kolayca çıktığı kabuğuna ayni rabatlıkla girdi, kendi köşesine çekilip otnrmak istedi. Fakat milletlcr arasın<1aki münasebetler artık eskisi gibi değildi. Gittikçe de. ğişen, günden şrüne başkalaşan bir dünyada yaşıyordıık. Bu seferki harb başladığı sıralarda, eğer yakında sulh olmazsa, Amerikanın ergeç kervana katılacağını tahmin edenler çoktu. Hitler Almanyasınm Kaiser Almanyasını mahveden ayni hataya düşlüğünü bugün iddia etrcek güçlür. Bclki Wilhelmstrasse'de Amerikanın sonuüa kadar tarafsız kalacağını sananlar gene bulunmustur. Fakat nmumî kanaat, her halde, Amerika istese bile, o çirincpye kadar harbin sona ereceği merkezinde idi ki, Birleşik devletlerin 1941 sonnnda savaşa katıldıkları gözönüne gttirilirse, bu ümidi vaktile beslemiş oJan Almanlara hak vermek icab edcr. Başlangıcda iddia ediidigi gibi yıldırım harbi kesin neticelere varabilseydi, 1940 taarruzları Manş sahilinde dnrdurulmayıp ileri götürülseydi, Amerika bu seferki narbe şüphesiz giremiyecekti. A "Düşman bir gün şark cephesi hareı kâtının manasını ve tehlikesini ı anlıyacaktır,, ' | Almanlar Tamanı tahliye ettiler Cenubî İtalyada dağlık arazide ilerliyen Londra 3 (aa.) Foggiadan Romaya giden yol üzerinde İlerliyen General Montgomery îoımandasındaki 8 inci ordunun ileri hareketit, Alman ordusu başkomutanlığmı ciddî surette düşündürmektedir. Bu yol Volturno ırmağınm etrafını çevirmektedir. Resmî Alman ajansl, bu hususa aid neşriyatında, Lu Berlin 3 (TP.) Almaa milletinin her sene tes'id ettiği «Hasad bayramı» münasebetile bugün Berlinde Sport Palas'ta büyük bir miting yapılmıştır. Bu mitingde Alman Propaganda Nazırı Dr Goebbels söz alarak aşağıdaki hususlan belirtmiştu: Evvelâ Dr. Goebbels, Führer'in her se. ne olduğu gibi, bu defa bu mitingde bulunamıyacağmı, zira kendisinin umumi karargâhta harbi idare ettiğini ve Führer'in namına bütün Alman köylülerine ve kadmlarına Alman rciletinin şükran. lannı iblâğ etmeğe ınemur edildiğlni be İngiliz Amerikan motörlü birükleri lirtmlştlr. Almanyanın, bu harbin 5 inci cera ve San Severo şimallnden 20 llâ 25 sener\nde, ekmek istihkalunı adam bakilometre mesafede bir delme hareketi yapmak İçin General Montgomery'nln zırhlı kuvvetler kullandığmı söylemiştir. 8 inci ordu halen, bundan bir ay evvel fcaraya çıktığı Reggio'dan tam 400 kilometre İçeridedir. 298000 kilometre mu(Arkası sahife 3, siitnn 4 te) Kral Emmanuere göre Italyan donanrnası, bayrağr nı şimdi daha yüksekte dalgalandırarak dolaşıyormuş. Mareşal Badoglio da faşizmin sukufunu, fazla olmuş bir armudun düşüşüne benzetti Dr, Göbbels şına ayda 400 grama srükseltebilmesi, biı harika tecellisl olarak gösterilebilir. 1918 senesinde düşman Almanyayı açlıktan dolayı yenebilmişti. Fakat bugünkü harbde böyle bir şey hiçbir zaman kabil (Arkası sahife 3, ?ütun Z de) Rus . Alman cephesinde Alman kuvvetlerine karşı sava şa sürülen Amerikaij tankları bir hücum esnastnda Ashert Alman ricatinin bir izahı H. Emir Erhilet Harbde asker, top, tank ve uçak sa. ılarının ehemmiyetli rolü vardır. Silâh e makinelerin teknik üstünlükleri dc falebe ve muvaffakıyet jçin lâıımdır. Fakat harbde hiç bir şey insan cevheri. nin ve insan manevî kudret ye kuvve. inin yerini tntamaz. Biıincî Fin Rus Tıarbinde iki taraf memleket, millet ve ordularının kuvvet knynak ve sayılan arasında Finler aley. »•ne en aı 50 misli gibi rauazzam farklar İstanköy'e âni bir Alman Adaya paraşütler ve gemilerle asker çıkanldı, şiddetli çarpışmalar oluyor İia.'ya Krah ve Mareşal Badoglio beraberce bir eski merasim esnasında yarımadanm bu serbest kısmma geldim. Yanımda Mareşal Badogüo'nun başmda bulunduğu hükumetim var. Savaş şevki yenilenmiş olarak anavatanıraızın toprağınl ırkımız ve rredeniyetimiz düşmanmın tahribkâr hiddetindan kurtarmak İçin çarpışan kıymetli askerlerimiz de (Arkası sahife 3. sütun 3 te) İzmir 3 (Telefonla ) Bodrumdan buraya gelen haberlere göre bugün İstank.öyde fevkalâde hâdiseler olmuştur. Al. man tayyareleri ansınn şehre hücum e t . mişler ve 2000 kadar paraşütçü İndirmişlerdir. Bu arada nakliye gemilerile de Rodostan getirildiği sarulan kuvvetler çıkarılmıştır. Bunun üzerine adadaki İtalyan ve İngiliz kuvvetleri şiddetli bir müdafaaya başlamışlardır. Şu dakikada adaya İndirjlen kuvvatlerle İtalyan ve İngilizler arasmda muharebeler devamdadır. Diğer taraftan İstarköy adasmln Türkiyeye civar olan saîıİUerinden Bodruma ilticalar başlamıştır. Yazan : Emekli General Moskova 3 (a.a.) Dnieperopetrovslc tan Kief e kadar uzanan bir cephe boyunca ve Dnieper'in karşıhklı iki sahilinde mevzi almış olan binlerce Alman va Rus topu arasmda çok ş:ddetli düellolar cereyan etmektedir. Kiefin ve Dnioperopctrovsk'un kapılajında şiddetli mulıa. rebeler oluyor Buralarda Almanlır büyük bir mukavemet gösteriyorlar. Bu iki şehrin yan yolunda bulunan Çerkassi şiddetli bir bombardımana tâbi bulunuyor. Beyaz Rusyada ve Kiefin şimalindeld çevrede 300 kilometreden fazla bir cephe boyunca gittikçe şiddetlenen başka büyük bir muharebe daha cereyan etmektedir. Ruslar, Mogilev Gomel demiryolu üzerinde Zilobin'e doğru ilerlemeğe devam ediyorlar. Sonet kıt'alan şimdi Sozi ırmağınm ortasında Gomel'in 70 kilometvarken ırkımızdan olan Finlerin millî re şimalinde ve ilobinin 55 kilometre VP beşerî vasıflarının ve bilhassa askcrî şimal dogusunda bir noktaya yaklaşmış kabiliyetlerinrn pek yüksek olması dcla bulunuyor. yısile Fin ordusu, sayıca pek az olma. Alman tebüği sma rai^nen, aylarla mukavemeto ve Führerin umumî karargâhı 3 (T.P.) Rus istilâ ihtiraslarına had çizmeğe Alman ordulan başkumandanlığının tebve smır tayin etmeğe muktedir nlmuş. ligi: tıı. Bu ordu Rusyaya karşı ikinci defa Kuban" koprüba^ında ve cephenin ceharbe girmesine ve bu harb iki küsur nub ve orta kesimlerinde düşman dün vıldanberi en ağır şartlarl.v devam etme yalmz mahallî taarruzlarda bulunmuş va (Arkası sahife 3, sütun 2 de). (Arkası sahife 3. sütun 5 te) vaxiyet Pek yakında SPOR ON ÜÇ TON AĞIRLIĞINDA BİR BALIK Iskenderunda bulunan bu muazzam balığın karnından bir ecnebi yüzbaşı apoleti çıktı Adansda münteşir «Bugün, gazete. sinin 29 eylul tarihli nüshasmda bildi. rildiğine göre îskenderun limanında 13,000 kilo ağırhğmda, ve 24 metre u . zunluğunda büyük bir balık ele geç. miştir. Ayas'ta sığlığa vuran bu cana. varm Balina neslinden bir deniz mah. luku olduğu anlaşılmaktadır, Canavarm karnından bir ecnebi yüzbaşısının apo. .eti ile bir insan kol kemiği çıkarılmış. 'ır. Balık, ölü olarak bulunmuş ve de Dün yapılan lik maçlarında bazı beklenmiyen neticeler aimmıştır. Bu arada Fenerbahçe Kasımpaşayı ancak bire nizden çıkarıldığı zaman kokmağa baş. karşı sıfırla yenmiş ve Beşiktaş Vefa ile 11 e berabere kal mıştır. Resmiıuiz Şeref stadında Beşiktaş maçından bir ens. lamıştır. Caııavar, parçalanarak ayrı syrı kazılan dokuz çukura gömülmü§tüı. tantanedir. Bütün maçların tafsilâtım ikinci sahifemizde bu lacaksınız. ve CUMHURİYET Sütunlarında