12 Mayıs 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

üyük MiUet Heclisi, İnhisarlar Umumî Müdürluğiinün bütçesinl kabul etti. Bütçenin rakamlan, pek muhte^tndir: 17,259,750 lira masrafa makabil 185,613.702 Iira varldat. Boylece tnhlsarlar, devlete 168.353,952 lira varldat temln ediyor, demektir. Öyle sanıyorum ki tnhlsarlann bu<ninka varidatı, 20 sene evveUd biitçeMareşal Rommel ve General Dittmar rup sinirlendirmiyecektir. Dittmar'a Bir eser ki, «er% Gulbenk, yüksek mizin btttün varidatına muadil veya ya9 mayısta konuşarak ikinci cepheye aid göre düşman ne vaklt gelirse gels'n ^ * Y a z a n : ••••••••••* levkrda gördüğünüz sesle okunan veya kındır. mütalealarınl söylemişlerdi. Bay Chur Avrupa onu kırıp dökecektir. Kıymetli blr devlet adamı oldağamı «Büyük blr himmet söylenen föz demek. chiü de 10 mayısta İngiltere İle İngiliz General Dittmar, Müttefikeıin, harbi mahsulü» vasfl, otİr.Gülbenkler şiın eserlerile ispat etmiş bolunan Şeyhülİmparatorluğunun Rusyaya yaptlğl si kazanmak işini Sovyetlere bırakarsk nun en mütevazı idiki mekteb ve m«s islâm ve Evkaf Nazın merbnm Ürçüblü lâh ve malzeme yardlmlarmın rakam İstilâdan vazgeçmeleri fikrini yalnız fadesidir; ancak helek şarkılan, marş Hayri Efendiye lâyık bir o^ul oldu^unu larinı Avam Kamaraslna bildirdi. politika bakımmdan İmkânsız görmekîe yetlerin fakat her türlü menabie ve yalnız (din) den İbaret telâkki edilme lar gibi eski devirlerde fikir mensub gösteren gene ve kıymetli Vekil Şuad Chorchiir'in bu slrada Büyük Britanya kalmiyor, bunun askerlik bakımından müzaherete malik heyetlerin seneler sidlr. «İskolâstik» denilen bir nevi aap ları, 'Veniçeriler ve mekteb çocukları Hayri tVfüblü, bu netioe ile iftihar enın yolladlğl maddekrden bahsetmesi, da hiç bir netice vadedeıaiyeceğini söyce araştlrıp uğraşarak yapabilecekleri laırma ve saplanip kalma devri.... taraflrdan bayramlarda, seyranlarda debilir. Sovyetlerin İklnci cephe taleblerine lüyor. Çünkü ona göre Almanya, buSamyi işçilerinin son yillarda bir bir büyük işi, sayin bir bllgin, tck ba İkinci cild (Tanzimat devri) dir. Nİ mîllî günlerde yüksek sesle okunur ve Inhisarlar bütçesinin mÜ2akeresi n cevab venniş olmak İçin olsa gerektir. gün geıek silâh ve mühirrrnat, gerekse fabrikadan diğerine geçeıek sanayÜ^ Gülbenkleri rasında Mecliste soylenenleri dünkü ga~ Eğer İngiltere, ikinci cephenin derhal efr?d cihetüe Müttefiklerin böyle bir zin yürüyüşüne ve tatbik edilen prog şlna başarmağa muvaffak olmuş'tur. zaraı Cedid (17731839) ile başhyan do söylenirdi. Yeniçerilerjn eser, Türkiye maarifinin ilk ğuş ve kurtuluş seneleri Tar.zimatı (yüksekten atıp tutma) nın da bir 1 zetelerde okudnm. Evvelâ, muhterem Ve açlbııasl kararında olsaydı İngiliz Bİ ümidini boşa çıkaracak dereceae büyük rama engel olduğu görülerek yeni bir mu3zz£.m tarihi, başaran müellif de Hayriye (18391876) ile gelişmi? ve ge fadesidir. Bakıniz nasıl: kllin sigaralardaü »y yıldızın kjildırılrind Naarı bu rakamlarl belki Avsm yedeklere sahibdirler. O halde Ditt karar alınmlştır. Bölge Sanayi Birliği nişlemiştir. Yüz üç senelik bu dsvrin •Allah Allah illâllah, baş üryan, sine mamaaını istiyen sayin meb'usnn fikrine Kamarasinda sayıp dökmeğe şimdi ne mar'ın bu fikrince ikinci eephe açlla ce kabul edilen bu karara göre b'r işçi «Oman Ergin» dir. lüzum görürdü, ne de bunu yapmağa caktır. çallştığl fabrikadan diğer bir fabrikaya Bu eser, Türldy« maarifinin «kül» başlıca vasfl mekteblerde (türkçe) ye püryan, kıllç al kan, bu meydanda nice iştirak etmemesini çok yerinde bnlğum. vakit ve İmkân bulurdu! denilebüir. General Ditfcaıar, batl Avrupa cep bu müessesenin muvafakatiui almad:k h?linde yazılmlş ilk tarihidlr; vaklâ ve (müsbet İlim)e yer verılmesl, fyvksek başlar kesilür, olmaz hiç soran. Eyvallah. Yalnız sigaralardan değil, geçenlerde, bn İlk evvel 1940 ta, Fransa seferinde, hesinde, her türlü berkit ve engel dü ça gideiıiyecektift Bu glbi ahvalde e Nâfi Atuf Kansu'nun, ayni İsimle tahsil) e doğru gidilmesidir. Memleke eyvallsh kahrlmlz, kılıclmız düşmana sütunda yazdı£un gibi, sigara ve kibrit kumanda ettiği zirhlı tugayla Sedan ci zenlcrinden başka düşmana galebe çal linde muvafakatname bulun.mly"n b:r 1931 de basıhniş blr küçük eseri var te Garb kültürünü sokan ve yenlLk ziyan. kulluğu'nuz padişaha ayan.. Üç kutuları gibl yerlere atılan şeylerden vancda Maginot hattlnı Möz nehrlnde makta esaslı âmll olabilecek bir us işçiyl hlçblr fabrika alamiyacaktır. A dır; ve bu eser maarifiiîiz^n geçirdiği fikrini yayan mektebler bu devirde a ler, Yediler, Kırklar, Gülbenki Mu de miili remıimlz olan ay yüdıa kaldırhanımedi, Nuru Nebi. Keremi AÜ, Pimalıdır. Bu işte ilk adımı atan gene Vegeçmeğe muvaffak olmakla kendlni tünîük unsurundan daha bahsediyor ki lan fabrika, Sanayi Birliği n'zaımıame devirler ve safhalar hakkmda, kısa da çllmlştlr. gösteren ve şimal Afrikadaki muhare o da Atlantik sahillerird bekliyen Al alnîn cezaî müeyyedeleri,muclblnce t*c olsa bir fikir verecek mahiyettedir. Üçüncü cild (Mutlakiy=t devri) nin rimiz, Sultanlmlz Hacı Bekta ? i Vell kilden bu i$i tatnaınlatffg«ıın bekleriz. 4>e faallyetlerile şöhretinl yapan Mare man kıfalarinm hep harbin ne oldu ılye edilecektir. Bu şekilde hareket e Fakat ne de olsa muhanirlnin de de maarif tarihidir (18761908). Bu de dembe, devranma hu dlyelim huuu..> Sonra, ecnebi memleketlertnln çoğun5 Bugün sakalh blr memur göze ne da, eski kav tertibi, mukavvadan yapılşal Rommel, Atlantik seddinın bilhassa ğunu görmüş ve anlamış olmalanna den blr İşçi de uzun müddet İş aîanı diği gibi bir «deneme» ve «tasîak» virde maarif Abdülhamide rağmencerrnb düz sahil kesimlerindeki berkit mukabil Müttefik askerlerinin onu anyacaktır. tan ileri gidememiştir. Şlmdl beş cild tabiî tekâmülünü takib etmiştir. Bunun kadar hoş görülmüyorsa, eski devirle:de mış küçük ve yassı kibrit zarflan varlerW derinliğin«tertib edilmi*? mânl cak batl Avrupa kıyilarına geldiklerinBölge Sanayi Birliği, bu husustaki halirde çıkan 1832 sahifelik eserle mu içindir ki Osman Ergin bu devreye sakalsız memurlar öyleydi, hele biraz dır. Bunların cebde ta.ynrna.si ko^ty ol(y.ıyı'.ma ve ilerleTie) devri demiştir. yüksekçe memurlar mutlaka sakal sa duktan başka, istiyen ticaret müessese'leri gözden geçirdikten sonra bunların de ögrenebilecekleridir. kararı İktisad Vekâletinln 'tasdikınn kayese mevzuu olamaı (•). Demiştir ama, bu adln maarif sihasln llverirlerdi. Bu sakal yiizünden meşhur leri için, hususî surette lmal edllerek hemen hemen zaptedilemez olduklarmı Bundan başka General Dittmar'a gö arzedecektir. da geri bırakllmlş bir devrs yakışml «Şin^si» nin başlndan geçmiş bir vak'a reklâm gibi kuUamlmalan da mümkünBÖykmlş. Çöl kahramanına' göre Ho re, Müttefiklerin Istilâya gelmelerı halandanln lâle tarklanndan İspanyaya linde, gerçi Almanar da blrçok m«çdür. Böylece bu kibritlerden aynca İster misiniz, <eser> den evvel yacağlnl da düşüneoeklerin bulunaca \ar ki, pek dikkate şayandlr: ve Akdenizde gene İspanya hududundan hullerle kar?llaşacaklardlr. Fakat Müttmuellif» ten ve onun Türk İrfan âle ğinı hesablamıştır. Şu mütalea bu he Şinasi, Avrupaya tahsile gönderilme reklâm ücreti de ahnır ve bn da, bir geİtalyan rivlerasına kadar olan bütün tefikler, bu takdirde yalnız meçhul i a l tnine kazandlrdıklarmdan, kısaca bah sablama neticesidir: «Eğer Abdülha den evvel Tophane kalemlerinden bi Iir kaynafi teşkil eder. bah ve cenub batl Avrupa cepheleri, mi? Aknan kuvvetlerini değil, aynl zasedeyim. Böyle bir bahsin, sayın bil mid güçlükler gösterme/niş olsaydı, lm rinde memurdu, fakat saçll lakallı blr Muhterem Vekiiden puro denOen siparatorluk, ımaarif tarlhinln altın dev«istilâcilara uıerine her an blr alev, manda Almanlarin bildiklerl bir çok merpur.. Fransızcaya heves etti, çalıştı garlann da ıslahını, arasıra pnro IçtiBa& tlcarethanelerin fatura venmck gini üzeceğini blldiğim için kendlsincen mermi, ve sürpriz denizini saldırmak İ kendi zayıf clhetkrini hesab* katmak hususunda gene kayidsizhk gösterdik öziir dlleıim; çünkü Osmaa Ergln, is rlni, onun zamanlnda yaşamlş olacaktı.» ve öğrendi. Reşid Paşa da onu tahsile, gim için değU, siçar içenlerin çittikçe çin hazırdlrlar.> zorundadırlar. Alman askerl ır.ünekkl eri yapılan şlkâyetlerden anlaşümişbr. minin bile anllmasını, tevazuu İle te Dördüncü cild (Meşrutiyet devTİ) Fransaya gönderdi. Şinasi, Parise gi çogaldıgmı görerek istiyorom. «Çankava» Berlin gazeteleri. Mareşal Rotnmel'in di, Müttefiklerla Atlantik sahillerine Halbuki yenl kararnamenin tatbikı e lif edemiyen bir ckâmll İnsan> dır. dir. (19081923), bocalama ve durakla dince, ilk işi muhitlne uyarai, g.\kallnı ismi verilen purolar, eski Toroslar kadar Libya ve Misir çöllerlnde kaybettiğl asker çikarma zamaımu daima gecliti sası bllhasaa faturalara ve bunlar üzeOsman Ergin, kırk seneye yakın bir ma seneleri.. Çünkü bu devrin ilk setraş ettirmek oldu. Tahsillni bitirdikten dahl muvaffak olamanuftır. Sonra, ber slhhatinl tamamile kaandıfından mem rip durmalarınm sebebleriai onUrın lf rlnd« verilecek izahata dayanmîkta zaman evvel, Edebiyat şubesini blrin neleri Türk olmıyan meö'uslarm, Pjt sonra da memlekete sakalslz olarak ikisl de piyasada gayet azdır. nun olarak onun daima yolda olduğun te bu endişelerinde buluyor. Paketlere konulan »Igara kâgıdlanntn dır. Her ithalâtçi, imalâtçl, toptancı cilikle bitirmiş, eski bir Darülfünun rikhanelerin, slyasî flrlcalarln, karışlk döndü. Bu hareket hoş görülmedi, o dan ve İstilâ başlayınclya kadar geçesatılan raalln kiymeti ne kadar küçük mezurudur. Fakat ona bir maarif ta matbuatln ve nihayet yabancl devlet kadar görülmedl kl Reşid Paşa sada çotaltılması, slgaralarmı kendilerl yapıp İngiliz ve Amerikan basın ve yaylcek her dakikaden, garb cephesini biraz nınm ve bunkrln aakeri münekkidlc olursa olsun fatura verecektir. Yalnız 1 rihi yazdırtacai kadar kültür temln lerin çikardıklan müşküller ve engel retten çekildikten sonra «sakal mesele Icen bütün tiryakilerin, bilhassa kadındaha kuvvetlendirerek alınamaz blr rinln, aldıklarl talimat mudblnc» blr llradan a»ağa klymette satişlar içln fa eden İlk müesaeae, birçok büyüklerimi lerle geçmiş; ondan sonra da hârb ve «i» derhal ortaya konuldu ve Şinasinin, larm nmumî bir dllegidir. Bn yapüırsa, hale getirmek İçln istifade edilecegin birleTİne uygun blr dll kullanarak Isti tura vermek mecburlyeti yoktur. zi yetiştirmiş olan «Darüşşafaka» dır. Mütareke seneleri gellp çatmıştır. münhasiran bu sebeble «rütbesînin sigara kâğidı kaçakcılığının da ^nfinc den bahsedlyorlar. lâmn güçlüğunden ve Almanlann h«Perakende tatişlarda da, gene blr ll Sayin bilgin, feyiz aldlğl bu müessese Eserin en büyük clldl, beşlnclsidir. refi, memuriyetinln defi ve maaşinm geçilmiş olur ve raridatın artmasma p»rdun eder. Rommel de blzzat «Athntlk seddlnin nüz kuvvetli olmalarmdan bahse başla radan yukarl kıymette alman mallar 1 ye karçı şükranınl, 1927 de nefrettiği Bu cild, Cumhuriyet maarifinin, Türk kat'ı, cihetine, resmen gidlldi. her istilâ denenıesini düiya tarihinln dıkları, şayed doğrn lse bundan çıkabi çln alıa her ütedikçe fatur* verile «Türkiyede İlk halk mektebi» İsimli e çülük ve milliyetçilik devrinb «değJsMuhterem Vekfl ,kahve ve çaj tayı• en kanll bir macerası hallne sokacağa lecek netice Müttefiklerin lstilâ te cektlr. Bilhassa perakendec], mağazalı serle ödemiştlr. Çünkü bu eser. «Da me ve yükselme» senelerlnln tarihidir. nmı da, daha fazla artırmağa gayret etSayin bllgin, Atatürk inkllâblnı ve ln Osman Ergin'i, şahsan da tanıt meüdir. Hem İnhisarlann geliri artmış, na eminim. Berkitlerle askerlerime gü şebbüsünü gene geciktireceklerldlr. O rın bundan kaçlndlklarl ve bahaneler rüşşafaka» nın tarlhçesldir. venlyorum» diyor. Mareşalin ifadesfrıe halde İngiliz adaslnda üç hafta evvel dl cad ettiklerl haber almmlştır. Halbuki İst;.nbul şehrlne kalemlle, Osman Er kılâb slstemini uzun uzadlya tetkik et makla bahtiyarim. Onu, senelerce ev hem de tiryakiler tatmin edilmi; olur. göre Atlantik seddine yapıîacak Mütte şarlya haber slzdlrmemak hutusunda pek fatura vermeğe perakendeciler de mec gin kadar hizmet etmiş blr İkinci llim mistir. Çünkü İnküâb, yauıız hükumet vel, haftada veya on günde blr çlkma tnhisarlar fdaresinin bir vazifesi de tlrfikler hava bombardimanl ne kadar şid ciddî ve şiddetli tedbirlerin slınmasma burdurlar. Bu vazlyet kerşisında anî adaml yoktur. Bütün hayatıru, bilhassa şeklindeki değişlklikten ibaret değil ğl Itiyad edindiğlm Sahaflar çarçlsmda yaküerln zerklerlnl ve ihtiyaclarmı düdetli ve sik olursa olsun, berkitler bom karar verildiğl ıirada Müttefikler, Aİ kontrollar yaptırılmasl takarrur et İstanbul şehrine «ld vesikaları arayip dir; talim ve terbiyede, dlnde, harfte, tanıdlm ve kaç defa gördümse, hep şttnmektir. badan müteessir olmıyacaktır» yani ha mar.larin doğuda Ruslarl Dniester Se miştlr. aylrmak, değerlendirlp hepimizin isti tarihte, hukukta, musiklde, kadm ha ayni yerlerde, eski kitab satan dukkânAsü yazmak Lstediğim, meyva suyndnr. yatinda... llâh, Inkılâb olmuştur. (Bu ların tozlu raflari arasmda kendlslle Gerçl meyva snları, bir inhisar mevzuo va hücumları bunları yıkîp bozamiya ret ve Karpatlar önünde durduramlyafadesine arzetmekle jj°<;^rin fillmin, îktısad Vekili geliyor clldln bilhassa Atatürke aid blr çok karşilaştim. Zevkle ve sükranla söyü defildir. Nitekim kolonya da böyle olducaktır. Haslll Rommel, «Alman tekni cak kadar bozulmuş ve yipranmı? olbüyük blr eseri de, beş bln sahlfeyl geİktisad VeEüİ Fuad Sirmen bugün hatlralarl İhtiva eden tarafİ3rı vardır.) yeyim ki. onu her görüşümde, blr yeni gn halde İnhisar İdaresl kolonya yapduklarinı zannederek İklncl ceph«yl aÇğile Alman mhu, tarihin en büyük çen beş büyük cild hallnde çıkmlş şey öğrenerek, feyiz aldlm meydan muharebeslnt varmck İçin, el mak zamanmin geldîğine lnanmlşlardL Ankaradan şehrimlze gelecektlr. Fuad «Mecellel umuru beledlye» sldir. Esemaktadır. Kıymetli Vekfl, bn meseleye ele vernnlş hazirdırlar ve bu savaşl ka Fakat Ruslann Alman Rtrmen Macs r Sirmen, şehrimizde bilhassa yeni sana rin son dört cildi, beledlyeye aid büOsman Ergin'i gördükçe tazelenen blr temas ederek şöyle demiştir: cepbesi önünde durmak zorunda kal yi kâr hadleri tnünasebetile sanayiciSayin mütefekkir, eserini yazarken hatıram vardır. Bu hatıra, on, on beş zsnacagız» demektedir. tün mevzuatt thtiva eder. « Memlekettmlz geniş bir bag ve Abdülhak Hâmide atfedUen blr fıkrayl dlklaruıı görünce Mihverin gevşeylp lerle bir görüşme yapacaktlr. Bu e°rüşOr.un bütün bu sözlerlnden çlkan tek Fakat bu eaerin, İki bin sahifeye yak hatlrllyarak, düşündüklerine de yer sene evvel blr Balkan seyahatl sırasm meyva memlekeödlr. Inlüsarlar, meyva me İçin ban esaslar hazlrlanmiştır. ylkümadlğlna hükmederek şimdl flklr neticc, batl Avrupayl isti'.âya gelecek laşan ilk cildi nıüsteana blr tnahsul vermlştlr. Bu fıkra çudur; «Hep gördü da, komju bir memleketin hükumet usaresl faaüyetlnl haearlamıştır. Geçen değiştirmi? olabilirler. Onun için Bay Ticaret Vekâletinin bir Müttefiklerl güvenle karşılamağa Aldür. Yalnız sahifekrinde değil, satırla ğümüz gibi yazınaktan ne çlkar? Biraz merkezlnde, blr yabancl gazeteci slfa sene, İzmir fuannda 5000 lltre latlhlak Churchill, İkinci cepheyi hemen «çtıtile davet edildlğim bir münevverler edilmiştir. Memleketlmizin meyva usaremanyanın hazır olduğudur. Bunu zaten rmda bile müellifin svfettlği ltinayı da düşündüğümüz gibi yazallcn.» tamimi racak yerde Rusyaya İngiliz imparatortoplantısina aiddir. Bu toplantıda, o sl, diger memleketlerden geri kalmıyaevvelden bildiğimizden o halde sözle luğunca yapılan yardimlardan bahsetaçlkça gösterir; bu eser garbda ve şark\ Eserde tasnlf ve mukayeseye çok tnemleketln şalr, müvenJh, mütefekkir, caktn. Bu hususta fa«Jiyetünlzi artıraTiearet Vekâtetl tarafmdan Ticaret ta ve Osmanll ülkesindeki belcdiye teşrlnden yeni bir şey öğrenmiycruz de meği tercih etmiştir. Odalaruıa bir tamim gönder'lml.ştir. Bu kilâtlnln olduğu kadar «İstanbuU ş«h dikkat edilmiştir. O dercce ki Osman âlim smıflarindan bîr çok güzideler agız.> mektir. Bay Hltler'in Rommel"l bütün Ergln eserinin kusurlu olmaması içln, batl ve cenub batl cephesine baçkuİkinci cephenin bir türlü açılamama tamimde. son kararnamenin nasll hazır. rinin de içtimaî bir tarihldir. 48 şehre her elld çiktıkça, sonuna, gelecek cil vardı. Aralarmda kaldığim blr kaç sa Yemiş suyn, Avrapada ve bilhassa Alandığl blldirlldikten sonra gerek k£ mlnin hayatını ve onlann hayatile beat İçinde üstübaşı temiz, konuşmabn merikada pek büyük bir rağbet görmüşnıandan tayin etaesl şüphesiz hem bu sının cebebi bu olsa gersktir. rarname, gerek izahname, gerekse kâr raber İstanbulun geçlrdiklerini an dln şeımaslnl eklemlştlr. Tek okuyanlar, rahat bu güzide sınıfın, huzuru, dikkatl tör. Domates, üzüm, portakal, elma, kacepheleri bekliyen askerlere yenl biı H. E. ErkOet hadleri hakktnda tüccar gruplanr.ın bilhassa maarlfçller kendisini lrsad ve ml celbettL Dostluk tesls ettiğlm oralı yısı. Hulâsa bütün yemişlerin suyn, iscan ve şevk aşılamak, hem de Alman latan € istanbul çehreminleri» isimli ebaa İtlrazlatı olduğuntın görüldüğü, ser ce meceüenin nevama bir zeyli, u tenvir etslnler dlye... Böylellkle eseri bir meslekdaşa entelektüal sinıfin, göze pirtosuz, mükemmel ve sıhhî bir ickldir. milktine, MUttefiklerin «Geliyoruz! burların münferiden Vekâîete değÜ, Ti zun ve yorucu bir tetebbüön mahsulü nin tekemmülüne ve dolayisiıe moerif çarpan, bu huzurundan bahsettlm. Ba Yemiş snlan memleketimizde bol bol GeleceğİzJ» diyerek tehdid etmelerlce caret Odalanna biîdirllmeleri, meslek dür. Yazık ki her iki eser eski harfler tarihlne hizmeti, başkalarına da müm na şu malumatı verdl: sarfedflirse, hem halkımaın Ispirtola mukabil bir emniyet ve rahatlık verheyetlerile görüşülerek Ticaret Odası le basilmiş, hele ilkinin 1922 den sonıa kün kılmak yolunu tutmuştur. mek İçindir. Ne de olsa Rommel gibi Bu huzur, pek tabiidir; dedi. Çün içküer içmek iptilâsı aıahr, hem de meclislerinden karar ahıvniası ve bun mevzuatta vâkl değlsiklikleri ihtiva eBu sebeble eserin tenklaini yapacak kü hilkumet, evvelce .nekteblerde ve m«nleket yemlşçiligi inkişaf eder. Aynşöhretli ve pöpüler yeni bir umum kuardan acele tedbir alınması lâzim ge decek aeyillerl çıkmamiştrr. Bunların maarifçi, eğer zamanlnda İrşad ve ten müesseselerde nvmdan beraberind» heyecan, heves, hizmet gören otuz a tnhisarlar İdaresine de meaela lftörBorsalara dahil maddelerin alım ve enlerin derhal Vekâle»e gönderilmesi, vird« kumr etmişse, mei'uliyetl, biraz brk klşlden ibaret güzide smıfl, işle ierden çok fazla gtür temln eder. Yegüven v» uyanıklık getlrebüir. satunlnın Ticaret Boraalarımlza tefcili yenl harfiere çevrilerek basılmasl, İsrinden çekmiş, kendilerine birer ev ml?!erin pek bo! oldugn yillarda, ba Fakat acaba Hitler, yeni vaziyete gö ve allmile Batıcının grup vesikalarınln cele olmiyanlar İçin de m«mlekeün tanbul şehri için lâakal bir «yeşil aa da, kendi üzerine almalldlr. mühim ticaret odaları mümeiinerinden Ç Eserin basılışl, İlk cildi 1939 da ve hayatlarl müddetince refahla geçi mahsnlü dralze dökmekten veya çfirttre, neden doğuya bir başkumandan ta tetkiki lâflm gelmektedlr. Bu «ebeble ha» kadar mühimdir. Çünkü bu esermekten kurtannı? oluroz. yin ederek batl cephesinin kumanda sı borsa bulun<mıyan zeytinyağı lstihsal mürekkeb blr komlsyon kurularak ka ler, yalnız İstanbul belediyesinla de çlktlğına göre, beş senede İkmal edil nebiiecekleri birer maaş tahsls etmişrarlar alinaeağı bildirilmiştir. nı bizıat kendki deruhde etmiyor?!.. mmtakalarlnda ezcümle Edremidde ve tzmir fnarmda içlien 5000 litre yeml«j ğil, belediyeciliğimlzln ât temeli mesa miş bulunuyor. Her cildde A) İlk, orta tir. Bunların her blri, tarihle mukayj'ed ve lise tahsill veren mektebler, B) olmiyarak, blrer eser hazlrlamağa me suyn, mflyonlarca lltre rakı, şarab ve blMademki şlmdi bu ceph« birinci dere İzmirin, Diyarbakırin han kazalannda Hava seferlerinin bilet bealndedir. Yüksek tahsil, meslek ve ihtlsas mek mur edilmiştir. Kimi memleket tarihinl ranm yanında blr damladan ibarettir. cede önem kazanmiştır!.. O halde Al zeytinyağı afturf v* »atimı yapiOsman Ergin'ln bunlar haricinde, ge teblerl, C) Azllk ve yabancı mektebler, ücrefleri yazmakla meşguldflr, kimi felsefî tet Meselâ, 1943 te 10rnÜyon109 bin litr» man Führeri ya Müttefiklerin İstilâ lamamiş, bu yüzden İstanbula zeytin15 maylstan itibaren başlıyacak olan ne belediyeye müteallik on iki muhte ayrl faslllara ayrllmlş bulunmaktadır. kikler yapar, hulâsa her birine birer e blra lçttmlştlr. . teşebbüslerlne o kadar inanmiyor ve yağl muvaredab durmuştur. Bu valif eseri arasında lkisi bilhassa dikkaser hazlrlamak vazifesl verilmiştir. Onyahud bu İstilâ teşebbüsü olsa da ken ziyet Yeni şarab ve blra fabrikalan yapılnkisa bir müddet lçln<?e blr yurdiçi hava seferlerinin üeret tarife te şayandlr: «Türkiye sehlrlerinde İsl tesbit edilmiştir. Bu tarifeye göve; lar maişet derdinden fizade bir halde, ken yemiş suyu fabrikalannı da çeniş dlslnoo dogu cephesi, blzlm de düşün darllk ve fiatlara tesir İstldadl maret slsteml» ve «İstanbul Rehberi... Hasan Ali Yücel, eserin dördüğümfiz gibi, birinci derecede önemini da göstermiş olduğundan hemen te Ankara Adana 42, Aokara Afyon Birircisile «Vakıf» müe3sesesinin Os düneü cildi çiktığı zaman, müellife gön işlerinl görmekle meşguldür. Maarif ölçüde kunnak lâzımdır. Bunlan, her 27, Ankara Elâziğ 61, Ankara NezareÜnin hususî bir bürosu, onlann yemiştn en iyisml yetiştiren bölrelerde muhsfaza etmektedir. şebbüse geçilmiştir. Bu teşebbüs üİıtanbul 40, Ankara Konya 25, Anka manll İdare teskilâtlnda «ferdiyet ü derdiği bir mektubda »öyle demişti; aradıklarl ve j^tedikleri kitablan, ve kurmak çok yerinde olnr. Meselâ, AmasGeceral Dittmar lse asü İki noitayi zerine Balıkeslr, Dlyarbaktr ve İzmir « ... Bu clldl de önce çıkardığıniz ö siiaları kendilerine temin'e mükellef rada ebna suyn, Malatyada kayısı. suya, raSlvas 39, Afyonİzmir 30, Antalya zerine Jcurulmuş bir belediyecillkten &ia »üroıek Istiyor: Blri Almanyanın vilâyetlerine bor«a bultınmıvan istlhKonya 21, Elâzığ . Diyarbaklr 14, Sl ibaret» olduğu İlk defa onun tarafmdnn teki clldler gibi özlü, faydalı ve çok tir.» Merstnde portakal suyn yapan fabrikayedek kuvvetlerinl mümkün mertebe sal cılntakalarındaki yağlarin İstanbul vas Erzurum 42, Van . Erzıırum 27 ortaya ahlml?; lklncisile de İstanbul değerli buldum. Kültür hayatimiza lar knrmaJıyıs. uzun blr müddet koruyacagl ve diğeri Borsasl veya yakln borsaiarda muameiradır. Bu ücrete bütün vergiler da sehrıne ilk Avrupakârî rehber kazan yapmlş olduğunuz bunca hizmetlere çok Osn.an Ergin'İ gördükçe bu hatıramln Yemiş snlan, «ahht, Odısadt, içthnat ve Jstüânın ne zaman geleceğinin ehem lesınin tescil edilmesi blldlrilmiîtir. hildir. Yedl yaşına kad3r olan çocuk dinlmistır. Sayin bilgin, «Muallim M ;üzel bir ilâve olan bu eserinizden do niçin tazelendiğini takdir ediyorsunuz varidat bafamlanndan Ihmal edlimlyemiyetli olmadığıdır. Ona g5re AvruCevdet> ve «Abdülâziz Mecdi Tolun» layl size derln sükranlarımı arzederim.» tabiî. İstanbul Belediyesine veya VilâBasın BirÜği azalarına arln bilet ücretlerinde yüzde elli. üç pa kalesi tâbiri da tamamile isabetli yetine mektubculuk yapacak birçok a c*k, bflâkis btr an evvel gerçekleştirfleisteıU büyük kltablarlle is« yalnız kaBasın Birliği istanbul Mıntakası Re, yajlndakilere de yüzde 90 tenzilât ya dirşinaslığinin değil, ayni zamanda ideğildlr. Çünkü blr kale ne kadar büdarn bulunabllir. Fakat bu memleket ek bfr mevmdnr. Gene ve kıymetli pllacaktlr. kiiden bunu bekleriz. yük ve kuvvetll olursa olsun düşmsna isliğinden: [Eserin en güzel bir tarafı beşlyeleri kültürüne 12,000 sahifeyi geçen eserleİstanbul Ankara seferleri her gün,limde ve tasavvuftaki derin vukufunun ancak mahdud blr zaman mukavemei Gazete ve mecmualarda ve ajanslsrda rile hizmet etmiş kaç Osman Ergln eserlerlnl vermlştlr. dir. Osman Ergin, tarihinl kuru ve yekedebillr. Bugünkü Avrupa lse yalnız çalışan Birlik azalarmın 13 mayıs 1944 dlğor istasyonlara da gün aşırl seferler nasak bir ifade ile yazıp geçmek İste vardır? ap)'acaktır. teslihat ve tedarikât cihetile bir kaledir. cumartesi günü saat 15 te Eminönü Hal. meoıiştlr. Yeri ve slrası geldikçe tariKemal Salib SEL Fakat onun İçinde her Jhtiyac kâfi de kevi salonuna gelmelsrini rica ederiz. Etibba Odası toplantısî Erzurum Başak gecesi Br makalenin dar çerçevesî, Osman himize, fikrî terakkilerimize, İçtimaî recede mevcuddur ve yeniden ber şey Ruzname: Çalışan ve çalıştıranlarm istanbul Üçüncü Mmfaka Etibba O Ergin'in bütün eserlerinl anlatmsğa hayatimiza, dilimize, dinimize ve an'a (•) 18391892 seneleri îçindeki maaErzurum Lisesinden Yetişenler Ceİstihsal edilmektedir. Onun için Avru münasebetlerini kongre kararma göre daslnın umumî heyet toplantısî 27.5/ kâfi gebnez. Fakat onun «son eser» ine nelerimize aid olarai bir çok mütale rif hareketlerini İhtiva eden «Maarif pa ebediyen mukavemet edebilecek tanzim hususunda müessese sahiblerini 944 cumartesi günü saat 13,30 da Etib geçneden evvel «İlk eser> inden bah alar yürütmüş ve ansiklopedik mahi Nezareti tarihjei teşkilât ve Icraatı» miyeti tarafmdan bu gece Taksim Beledlye gazinosu salonlarında «Erzurum ve «Düşsıan gelecek mi ve yahud ne temsil edecek 3 zat ile birlikte konuş. ba Odası salonunda yaplîacağlndan Osetmellyim. Bu eser haylr maksadÜe yette haşiyeler yazmiştlr. Çünkü ona isimli kitabla, Hasan Âli Yücelin «Tür başak gecesi> ismile bir müsamere terzaman gelecek?» »uallerile kendini yo mak üzere 3 mümessil secmek. da mensublarlnln teşrifleri rlca olunur. açilrr.ış İstanbul sıhhî müesse?clerin1n göre bir kadln için süs neyse, bir ki kiyede orta öğretim» isimli eseri de tib edilmiştir. Müsamere, saat 21 den blr tarihçesldir, ve 1912 de basılımştır. tab İçin bu nevi haşiyeler odur. Bun maarif tarihimizle llgili mahsullerdir; ;abaha iadar devam edecektir. GencBir Kooperatif hakkında Osman Ergin'ln 32 senedenberi basılmlş ların içinden, fıkra mahlyetindeki bir fakat bunlar «tamamlaylcH blrer maa ler, çok zengin bir program hazırlamlşİkisinl telhls ederek şuraya allyo. rif tarihi değil, maarif tarihinin bireı lardlr. yapılan tahkikat eserlerinln saylsı (30) cildden ibarettir. rum:] fasllnı İhtiva eden «yardlmcı» İki eBir kooperatif mensublan namuıa ge Bu cildlerin çoğu bir ismi ebedileştirFabrikator Hâşim hakkında serdir. tirtilen giyeceklerin yolsuz olarak satışa meğe klfayet edecek birer himmet tseVurdum duytnaz, ufaktefek gürültüverilen karar çlkarlldlğı noktasından İstanbul Miili ridir; ve sahife yekunu, k^layca ir.a lere patırtllara aldırmaz gibi mânalarKorunma Müddeiumumiliğince tahki£at nılm:yacak bir rakamı, 12,000 i de geg da kullanılan «kös dinlemiş» tâbirinin Geçende; makarna fabrikatoru HâşiEminönü Halkevinin yeni yapllmaktadlr. Bu glyeceklerin ancak mektedir. min İbrahim adh blr kontrolöre blr nereden çlktlğlnı bilir mlsinlz? Bu tâtemsili üzde üç kârla satılabileceği koordinasmeseleden dolayi rüşvet teklif ettlği bir «Mehterhane» nin ve onun âletleon heyetinin kararları icabmdan olduEnılnönü Halkevl gençleri. rejlsörle ve yüz lira verdiği iddia olunarak, darinden «kus» ün halk dilinde bıraktığl Eser, beş asirlık Türk maarif hayağu hslde, el altından fazla kârla satılizlerden birlsldir. «Kus» yahud «kös» ri İ. Galib Arcanln Idaresinde sahne va, mahkemeye gönderilmiştl. İstanbul dlğl İleri sürülmektedir. İddiaya göre; tınln (ve bu müddet içinde kurulmuş, davulun sekiz, o n mlsli büyüklüğünde lerine Reşad Nuri Günteklnin (Blr 'edinci asliye ceza mahkemesi; fabrimallar, kendllerine satış yapllralysn üç yüz kadar, mekteb ve kültür mües bir musiki âletldir; sesi de davula nis yağmuT gecesi) adll piyasinl koymuş kator Hâşimin 5 ay hapsine ve 250 lira kimselere nortnal kârla satılmlş gibi sesesinin), veslkalara lstinad edilerek, betle o kadar yüksektir. <Kös> ün sebulunuyorlar. Eser bu akşam saat 20,30 para cezası ödemesine karar venniş, gösterilmiş ve bu suretle kooperatiften yazılmlş bir tarihidir. Eserin tasniflnde sine kulak zarlari tahammül edenlere da Şevket Evliyagilin bir sözü ile tak ancpk bu cezayl teciî etmlştir. çıkarıldlktan sonra, başkalaılna fazla siyasî inkılâblar esas tutulmnş ve sa davulun sesl hafif gelaceğine göre, dim edilecek ve müteakıben Üniversikârla satls yapllmasl cihetine gidümiş ylsl beşe varan her cild bir devri fcam «vutdum duymaz» lara «kös dinlemiş» telilere temsil olunacaktlr. Oyun yarın tir. Hayli zaman önce alâkalı yer müve müstakil olarak ihtiva etmiştir. Öy denmekten daha güzel nasll bir tâblr akşamdan İtibaren halka gösterilecekfettişliğince hazırlanan dosya; şimdi, leslne kl, sira ile takib edilirse, Türki bulunabllirdi?.. tlr. Müddeiumumilikçe gözden fieçiriliycr. ye maarifinin «kül> halindekl tarihi oNüshası 10 kuruştur. Yo'suz olarak satışin, bu kooperatifin kunmuş olur; fakat herhangi bir cild Haric Üstad Mithat Cemalln çok güzel b!r nesri İdare meelisi erkânlndan biri tarafın mür.ferid bir halde okunduğu zaman dan yapıldlğl bahis mevzuudur. Tahki da, muayyen bir devrin müstakil maa300 Kr. 600 Kr, Bir ayhk katln derinleştirilip genlşletilmes'le, 1 rif tarihile karşılaşllir. 800 » 1600 » Üç ayuk şin İ yüzünün yakında esaslı olarak Ç Aid aylık 1500 . 2900 . Birinci cild, İstanbulun fethile baslıbelirtilebileceği umulmaktadlr. Senelik 2800 . 5400 . yan ve Nizamı Cedide kadar suren 320 Fikri, san'atln birle?tiren yegâne mecmnadır. Her sahifeslnde bir me?hur Orhan Seyfî'nin en güzel şiiri senelik bir devri hikâye eder. (1453 Pasif korunma İle beraber aktif imza bulacak ve her yazıyı hem zevk, hem istifade ile okuyacaksınız. 1773) Bu üç asirlık zaman, (şeriat devkorunmayı da unutmlyalım. Bir ri) dir. Bu devri sonrakilerden ayıran Gazetemize gönderilçn evrak ve vazılar uçak daha fazla İçin Hava Kurumubaşlıca vaslf (arabca) nln (iHm dinesredilsin edflmesin iade edilmez ve na yardıma koşalım. '11) olarak ahnznasl, fakat (İlim) in •yaından mcsVByet kabol obıneUB. IHEM Setıir Büyük bir himmet mahsulü haberleri " Türkiye Maarif Tarihi „ Iki beyanatîa bir nutuktan çıkabüeeek netîceler Askeri vaziyet CUMHURtYET 12 Mayıs 1944 Kitab sohbefleri NALINA MIH1NA İnhisarlara dair Yazam Emekli General H. Emir Erkilel Sanayi fabrikalarında çalışan işciler Fabrika sahibinin izni olmadan başka fabrikalarda çalışamıyacak Bu muazzam eser in beşinci ve sonuncu cildi de çıktı IKemal Salih Sel 1 Perakende satışlarda da ffatura verme raecburiyeti Zeytinyağı fiatlarındaki yükselmenin sebebi CINARALTI Yarın Dört Renkli • İ L K B A H A R Sayısı Çıkıyor. KIPKIRMIZI BAHAR BAHARA KASİDE CUMHURİYET AKBABA Abone seraîts Yarmki (CINARALTI» nı okuyunuz! Bugün bir ( A K B A B A ) almayı unutmayınız Dikkat