25 Aralık 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

L İ / Jart leri — 17) n yaw*u/a/'mı.za aeyuua yeyâ/ze juiaa(w. .%A RI epirinç ve kubulat unla) e/muycl!â verebile. Be nebnilel &lforafî_mr.'fıı'da Ml% edilmiş müsbel ve dakli Vi raporlar abmışlır . m._zımj 21 inci yıl Sayı : Telgraf ve mektub adı Telefon: Başmuharrir: 7308 İSTANBUL — CAĞALOĞLU resi: Cumhuriyet, İstanbul — Posta kutusu: f 22366. Tahrir heyeti: 24298 İdare ve Matbaa: kismi: 24299-24290 stanbul No. 46 Pazartesi 25 Birincikânun 1944 parfümeri essesesi slahane No. 5 zayığz ai Pestedeki Alman garnizonu sarıldı Üçüncü Ukrayna or dusu, Alman -Macar cephesini yararak 40 kilometre ilerledi ve düşmanın ricat hattını kesti İstiklâl Savaşımızın tarihi ——— ürk inkılâb Tarihi Enstitüsü- nün, Atatürkün ve Inönünün bütün nutuklarını toplayıp bastırmağa karar vermesi münasebetile genc ve kıymetli arkadaşım Nadir Nadi, dün, bu sütunda, pek doğru bazı düşün- celer ve dilekler ileri sürdü. Bu dilek- lerden biri de şudur: «İnkılâb tarihimizin üzerinde çalışıl- n AAA P Macaristanda ilerliyen Sov, 24 (R.) — Bovyet tebliği: masını çok mevzul da biri, İstiklâl Saraşımıza aid kahramanlık menkıbeleridir. Bütün Türk milletinin malı olan o mukaddes savaş, efsane tan- rılarını andıran fedakârlık hikâyelerile doludur. Bunlardan bir kismı şahsi gay- retler sonunda toplanmış, bir kısmı da gelişigüzel gazete yahud mecmua sahife- lerinde basılmıştır. Istiklâl Savaşımızı baştanbaşa dolduran kahramanlık sahne- lerini yaratmış ve yaşamış bir çok yurd- daşlarımız. bugün hayattadır." Inkılâb Tarihi Enstitüsü, açacağı metodlu bir an- ketle bunları toplayıp tasnif etmeli, her- kesin anlıyabileceği bir dille köylere ka- dar yaymalıdır.» Nadir Nadinin bu fikrine tamamile iş- tirak ederim. Bir zamanlar, radyoda Kahramanlık Saatinde, emekli kurmay subay arkadaşımız Celâl Dincer, topla- dığı eşsiz yiğitlik menkıbelerini çok gü- zel bir üslüb ve tatlı bir sesle anlatırken büyük bir heyecan ve zevkle dinlerdik. Sonra, bir gün program degiştirildi ve harb yurdumuzun kapılarında dolaştığı için, haftada bir değil, bir kaç gece söy- lenmesi icab eden bir zamanda, Kahra- manlık Saati kaldırıldı; yerine her ak- şam verilen bir malâyaniyat saati ikame edildi. O vakit, kendi sütu- numda, Kahramanlık Saatinin devam et- mesi lüzumu üzerinde ehemmiyet ve 1 rarla dur Kahrı lık Saatind söylenilen şanlı menkıbeleri milli bir if- tihar ve gururla göğüsleri kabararak dinliyen muhterem okuyucularım da, bu saatin devamı yolundaki yaıılnrmıda, beni teşvik ve takviye etmişlerdi. Bir müddet sonra, Kahramanlık Saati tekrar programlarda yer aldı. Her zaman gdinli- yemiyorum amma, şimdi daha ziyade, eski kahramanlıklarımızdan bahsedil- mektedir. Halbuki radyoda İstiklâl Sa- Ş aid kahr: lık kıbelerine de yer verilmelidir. Fakat, bugün asıl yazmak İstediğim şey, İstiklâl Harbi tarihimizin yazılması ve neşri gelmiş olduğul! Bir kaç defa söylediğim gibi, biz tarihi yaparız; fakat yazmayız. Meselâ Birinci Dünya Harbinde, Türk ordusunun savaş- Jarı hakkında, almanca, fransızca, ingi- lizce olarak yazılan ve basılan eserler, bizde —neşredilenlerden — çok fazladır. «Genelkurmay Başkanlığı Harb Tarihi Encümeni» adlı teşekkülün en mühim wazilesi, şüphesiz Türk ordusunun muh- telif harb tarihlerini harb ceridelerine ABİDİN DAV'ER — Arkası sahife 3, Sü. 4 te — 24 birincikânun günü — Macaristanda Giengös şehrinin şimalinde taarruzları- na devam eden ordumlarımız Silakso, Mata - Sele ve diğert bir çok meskün yerler almışlardır. yet kuvvetlerine erzak götüren kol bir nehirden geçiyor Çekoslm'akyn.da Sehachi şehrinin Şİ- mal ve şimal batısında taarruzlarına devam eden ordularımız mühim bir de- miryolu kavşağı olan Leviçe şehrile di- ğer 40 meskün yer almışlardır. — Arkası sahife 3. Sü. 5 te — Fransa Batı blol_c_u fikrine razı değil İngiltere ile Fransa arasıncia da 20 senelik bir pakt imzalanması düşünülüyor Fransanın; Rusya ve işbirliği yaparak bir k arzusu, garbda artan Anglo karşı bir muvazene garb devletleri arasında sıkı u vvet muvazenesi yaratmak - Sakson nüfuzuna teşkil edecektir General De Gaülle Londra 24 (a.a.) — Anadolu Ajansı- nın hususi muhabirl bildiriyor: İngiliz ve Müttefik diplomatik mahfil- lerinin kanaatine göre, Rus - Fransız SPOR Aaena aa n N a MAĞDA < Lik maçlarının en mühimlerinden biri olan pılmıştır. Galatasaray, oyunun son dakikasına kadi 2 - 2 berabere bitmiştir. Bu maça aid arkadaşımız Besimin verdiği haberler ikinci sahifemizdedir. 'Yukarıki resim, dünkü maçta, Fenerbahçe anlaşması, General De Gauülle'ün itiba- rını artıran ve yükselten bir vesikadır. Diğer taraftan, De Gaulle'ün memleket dahilindeki nüfuzu da daha fazla arta- caktır. Harict politikasının esası olan bu an- laşmadan sonra De Gauülle, Fransada komünist ve muhalefet kuvvetlerinin mu kavemetini bertaraf etmiş ve böylelikle Yunanistan ve Belçikada vukubulan acıklı hâdiselerin Fransada cereyanına mâni olmuştur. İngiliz Hariciye Nezareti ve parlamen- tosu, Fransız anlaşmasının muvaffakı- etle neticelenmesinden dolayı memnu- niyetlerini izhar etmişlerse de bu mem- nuniyetin göründüğü ı:leı'eceflc esaslı o..ı' madığı hissedilmektedir. İngilterede nü- fuzlu bazı mahfilıl)er. Franîuî'ea ığ::':iı;—;îu üyü evlet itibar ve gösteriş - şıîylçl;î iîüfa etmek istiyorlardı. Hn“)u_k; şimdi Fransanın ıtibardan'faıla hayat! ;lıemmîy'etî haiz bir mevki kazz'mdıgım tamamile meşru olarak tanımudıx!arıkve ancak son zamanlarda, 0 da nıııvn'!(kı;ıt mâahiyette kabul ettikleri Fı:nnsız hükü- metinin, Belçika ve Yunanistanın meş- — Arkası sahife 3. Sü, 3 te — Galatasaray F. Bahçe n2-2 Igçraı_here !galdj Galatasa ray - Fenerbahçe müşabakası lar 2 - 1 galib vaziyette iken bi Eşref Şefiğin yazısile Ankaradı kalesi önünde heyecanlı bir anı te! 1 dün Kadıköy stadında ya- tıya sebebiyet Vermiş ve maç koşuya aid Ömer ir penali F a yapılan büyük MİLLİ SEFİMİZ —— Dün at yarışlarını feşrif ettiler ve Ope- ranın ikinci temsilinde | bulundular Şefimiz, Cumhur Reisimiz Jsmet İnönü, dün Ankara Hipodromunda yapılan Sonbahar at yarışlarının son koşusunu huzurlarile şereflen- dirmişlerdir. xoakak Ankara 24 (Telefonla) — Sayın Cumhur — Relsimiz — berabı inc refikaları sayın Bayan | (Figaronun —Düğünü) — operasının ikinci temsiline şeref verdiler, Bu temsil Devlet Konservatuvarı mezun ve öğreticilerinden ikinci bir grup tarafından icra edildi, Birincisi gibi bu temsil de çok muvaffak oldu. Sayın Cumhur Reisimiz temsil he- yetine çiçek göndermek güretile takdir ve iltifatlarını izhar buyur- dular. İngiliz -Habeş anlaşması İkimemleket arasında sıkı bir işbirliği temin edildi — İi B Habeş İmparatoru Haile Selâse Londra 24 (â.â.) — Yeni İngiliz - Ha- beş anlaşmasına tahsis ettiği başyazıda 'Times gazetesi şöyle demektedir; Habeşistanla yeni bir anlaşmanın im- zasını iyi karşılamak İcab eder. Bu an- Jaşma her iki âkld tarafa ehemmiyetli menfaatler temin etmekte ve geniş bir işbirliği esası hazırlamaktadır. İngiliz dominyonlar birliğinin en hayret verici kahramanlıklarından sayılacak bir mü- cadeleyi müteakıb Habeş İmparatoru- nun yeniden — tahtına çıkmasından sonra Habeşistanın hürriyet ve istiklâ- Jini İlk tanıyan hükümetin İngiltere ol- duğu hatırlardadır. O zaman iki mem- leket arasında muvakkat bir unlaşma yapıldı ve memleketinde nüfuzunu küv- yetlendirmesini temin etmek üzere İm- paratora büyük yardımda bulunu!du. Bu İse, beklenildiği gibi, güç oldu. O- — Arkası sahife 3, Sü. 4 te — Merhum M. Turhan Tanın ölüm yıldönümü Merhum M. Turhan Tau Bugün M. Turhan Tan'ın aramızdan ayrılıp ebediyete intikal edişinin beşin- ci yıldönümüdür. Tarihe derin vukufunu ve faydalı şekilde kullan Turhan Tan, memleket kültürüne, her biri yüksek birer edebi kıymet taşıyan sayısız fıkra, tarihi musahabe, tarih ma- kalelerinden başka, gene tariht haki- katlerden iktıbas edilerek roman'eşti- rılmış otuz büyük eser hediye ettikten sonra, 1939 yılı kânunuevvelinin 25 inde Allahın rahmetine kavuşmuştu. Kendi- sini şahsan tanıyanlar kadar yalnız e- serlerile ve ismile tanımış olanlara da saygı ve sevgi telkin eden üstadın ga- zetemizde intişar etmiş tarihi mus: belerinden birini, bu hazin yıldön vesilesile bugün İkinci sahifemizde en müspet ağı bilen M. mü BÜ- tunlarımıza geçitirken, merhumu bir sbit etmektedir. kere daha rahmetle aniyoruz, Batıda Müttefik ordular karsı faarruza geçtiler Alman tebliği, Orta Lüksemburgta, Mğ_ittefîhlerin şsşiddetli saşırtma hücümları yaptıklarını bildiriyor Almanların, ilk taarruzları, hususi surette yetiş- tirilmiş ingilizce konuşan ve Amerikan askeri üniforması giyen birliklerle yaptığı anlaşıldı | p j Alman taarruzu başladıktan m kğin & dd > sonra garh cephesinden gelen ilk resim; Belçika yolu ç et t İ K ! ü b Y | üzerinde Amerikan mevzilerine yürüyen Alman zırhlı birlikleri « (Bu resim, Amerikalılar tarafından esir edilen Alman subaylarının üzerinde Londra 24 (aa tan dün bildiril. ne göre, Alman tank- ları perşembe günü Saint Hubert'e kadar lerdir. St. Hubert, 25. ve bulunan filmlerden kopya edilerek lar, Lüksemburgda baskılarını genişlet- mişler ve Wiltz ile Bastogne'yi çember içine almışlardır. Almanlar ayni zaman- da ile Arlon arasında yarıyol- Alman hududundan takriben 50 kilemet- re mesafede ve hemen hemen Sedau ile aynı mesafede bi ktadır. Alman- da bulunan büyük şoseyi de kesmişler- dir. l şimal kesiminde ileri Almıan radyo-foto ile İstanbula verilmiştir) birlikleri Malmedy, Saint With ve S'ae velot üçgeni içinde durdurulmuştur, Her nekadar Almanlar burada bir gedik açmak maksadile muharebeye piyade kıtaları ve tankları sürmekte İseler de bir şey elde edememektedirler. Bir ha- — Arkası sahife 3, Sü., 2 de —« Âtina, âasilerden tamamile temizlendi Yunan başşehrinde ve Pirede Müttefiklere karşı büyük sempati tezahürleri yapılıyor Londra 24 (B.Y.U.LM.) — Atinadan alınan son bir habere göre, Elasçılar A- tinayı terketmeğe ve şehrin şimal min- takasına çekilmeğe başlamışlardır. Bu cihet Elasçıların Atina ve Pire mıntaka- larında bulunan küvvetlerinin mukave- mete nihayet vermeleri ve silâhlarını terkeylemeleri — hususundaki General Seobie'nin şartını yerine getirmeğe ka- rar vermiş bulundukları şeklinde tefsir ye izah olunmaktadır. Elas'ın cevabı Brazzaville radyosu 24 (B.Y.LULM) — Atinadan gelen haberlerin bildirdiğine göre, General Scobie'nin cumartesi gü- nü verilen notasına Elasçılar dün gece saat yirmide cevab . vermişlerdir. cevabı aşağıdaki dört noktayı ihtiva et- tiği anlaşılmaktadır! 1 — Elas kuvvetleri Attik'ten çekile- cektir. 2 — Attik'teki Elasçıların silâhları a- hnacaktır. 3 — Çekilme ve silâhtan tecrid ame- Yeşilayın yirmi beşinci yıldönümü Dün toplanan kon- grede mühim kararlar verildi Yeşilay Cemiyetinin 25 inci yıl kon- | gresi dün Eminönü Halke salonunda toplanmıştır. Kongre reisliğine Harun Reşid Kocacan seçildikten sonra Fah- reddin Mayda ve Cahid Olcay genclik şubesinin, umümi kâtib profesör Fah- reddin Kerim Gökay da cemiyetin se- nelik faaliyet raporlarını okumuşlardır. Fahreddin Kerim Gökay, 25 yıl ev- vel Milli Mücadelede üÜümid ve iman remzi olarak doğan Yeşil Hilâlın bilgi ve fennin çerçevelediği çalışma yolun- daki feragatli baş rını tebarüz et- — Arkası sdhife 3, Sü. 6 da — liyeleri bir İngiliz - Yunan komisyonu- nuün murakabesi altında cereyan ede- cektir. 4 — Yunanistanda bir milli birlik ka- binesi kurulacaktır. Pire'liler Müttefikler lehinde tezahüratta bulundular Londra 24 (B.Y.U.M.) — Dün tama- — Arkası sahife 3. Sü. 5 te — Berlinin istekleri Almanya, Japon- yayı Rusya ile harbe teşvik etmiş Londra 24 (a.a.) — Britanova'nın &i« yasi muharriri şöyle yazmaktadır; Neşredilen bir habere göre, Hitler, bü« tı cephesinde taarruza geçtiği sırsda Japonyayı Ruüsyaya harb ilân etmeğe davet etmiştir. Haberin kaynağı, oldük« ça müphemdir. Fakat Müttefikler tara« fından işgal edilen arazideki Almunlar, Hitlerin harekâtını, bugünkü mevzilerin — Arkası sahife 3, Sü. 6 da — Sabahleyin evinden sokağa çıkan bir vatandaş: — Dur bakalım, bite karşı civa'ı ipi boynuma takmış mıyiım? h de.. Ağız mikroblarına katrşı panfi'a- vin?.. O da cebimdi Ya sinir ha- pım?,. Malüm a so çıkıyoruz... Işte o da yeleğimin c «« Nezleye karşı burun damlasını da aldım... Zira tramvay dJemek kurander demek... Permanganatlı su şişesi da çantamda... Öğleyin belki yeşil salata yerim... Ml v )M. bir kaç el sıkac Ne ise hepsi ta- mam... . Hadi Allahaismarladık kartcığım, — Güle güle kocacığım... Allah yar« dimcin OlSUN..