19 Şubat 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

jJEdeblyat Tarihitıden Portreler pTolstoy'un hayatı ve fikir hayatı İki tramvay Yazan Î Eurhsn TOPBAK Sehir haberleri kazası Dün Kadıköyünde zararsız geçen iki kaza oldu CUMHURtYET 19 Sufcat 1945 Hâdiseler Düşünceler HFM NALINA MIHINA Bu sırada Alsas Loıen'deki muharebelerin sona erdiğini, boğuşmalarm Ren'in öbür tarafma geçtiğini b:!d;ren gazete haberleri karşısmda bundan on beş yıî önceki talebehğim esnasında : sahillerinde dolaştığım, arasu'a Mag not kulelerinin iriFasına da şahid olduğum Ren sahillerini hatırladım. Bu hatıraDün kar yağdı Blr ha'tadanberı LkbahT havası yaşıyan l?r arasında üzeri zarif Golva horczu şehrlmlzde dün tekrar kış bsşlamış ve sa ile süslenmiş köprübaşının bulunduğu baha karşı kar y&gır.ıştır Evve'.kl gece de. Strasbourg"u, üzeri Cermanya kartal. rece sıfırdan sçağı 1", a kadar lnmlşt'.r. ile bezenmiş köprü ucunun bulunduğu BTve'.kl gun ortalama »ıcr.kl:k sıfırdan yu Kehl kasabasmı ve meşhur köprüsünu, k»rı ",ıi o'.arak kaydedl'.mlştir Dün uç derfce kadar btr düşuklUk gonürauş ve or1918 den ev%el ismi «Cermanya», 1918 talama f.caklık J *; olarak kaydedllmUtlr den 1940 tarihine kzdar sGalya>, daha Evvelki gün (îür.ey dogudan esen rtızgftr sonra şüphesiz gene «Cermanya> olan düa Ekçam üzeri eslnt'.slnl dcğiştlrmlş \e talebe yurdu ve lokantası, öniinde beni ölüme sürükliyen kuvvet, yaşa* * * kuzevden eîm*£e ba?lamıştır. Ruzjânn Goethe nin ve Pasteur'ün nbide eri ınak iradesinden daha umumî, daha Şu halde Toîstoy Isâ'nın Allah ol hısn daklkadn 7." metre İdi. küllî ve zorlu idi. Bütün varlığımla ha duğuna inanıyor mu? Aslâ! O, Isâ'yı bulunan. cephesinde lâtince «Bils;i ve Aynî yardım fişleri yattan çıiıp gitmeğe iştiyakım vardı. sadece Buda, Konfüçiyus, Sokrates, Efvatan» yazılı olan büyük Universite Terll MpJlar Pazarlannın n.emurlara ay başlıca durak ve düşünce noktalar>nı Böylelikle; ben, o bahtiyar adam soyu lâtun, Epiktetos, Pascal, Kant gibi innurken, ekseriya yalnız bulunduğum sanhğa saadet yolunda rehberlik ede nî yardım mukablll verdiğl A. B, C seriH teşkil ediyorlar. Harb boyunca vakit kuponların dafcıtımı sona ermlştlr, Bugüne odada kendimi asmamak için ipleri göz cek büyuk hâkimler silsilesinden say kadar kupoc hlrr.iç olnnlar lstlhkak'.arını vakit insanı isgal eden bu hatırplar lerimden saklıyor, silâhı ağzıma sıkmaktadır. Eğer o hıristiyanhğa daha nlabi".?c»k, almıyanlar İse haklarmı kaybet karşısmda '«Acaba Alsace'm su abidesi mamak için o kadar düşkün olduğum büyük bir yakınlık göstermişse, bu'.lın mlşlerdlr. Şehrimizdekl memurlann b'.r ço yıkıldı mı?». '«Acaba şu binasına bom0 Ju »A» wr!sl kuponlannı alamamıçtır. ÖShalde ava gitmiyordum. Ne istediğ'.rni iki sebebi vardır: 1 Ev\Telâ hıristi retmen ola.n bu memurlar. «A» kuponu ba isabet etti mi ». «Şu müze veya kükendim de bilmiyordum. Hayattan kortübhanesine ziyan oldu mu?> gibi enyan olarak doğması ve hıristiyanlar almak için tesebbUslerlne devam etraektekuyordum. Hayattan çıkmak istiyor ve dişelere düıjmekten kendimi alıkoyaiçinde yaşamakta olması. 2 Muhtelif dirler hâlâ ondan bazı jeyler bekliyordum.» Şubat sonuna kadar kendilfrine «A> ku madığımı itiraf etmek isterim. Çıinkü kiliseler tarafından Isâ'nın dinine so«Bu hal; nrutlak saadeti verdikleri kulmuş hurafeleri atarak, bu güzel ponu rerUmedig! takdtrde, B ve C kupon görülen ve içinde talebelik ve genclik seneleri geçen, bilhassa havası içinde eSylenen her şeye sahib olduğum za imanm özünü meydsna çıkarmağa ça larından f»ydRlanam:yacak!ardır yaşayıp kültür nimetlerinden istifade man üzerime gelmişti. O vakitler; elli lışmakta büyük bir haz duymuş olBalık fiatlan yasında idim. Seven ve benim tarafım ması. Bcl'.k avı. tnevsim dolayısıle durgunlaş edilen yerler, anavatandan sonra adeta mıştır. Clvar sularda dün de pek az baîık ikinci vatan gibi sayılıyor ve vakit vadan sevilen iyi bir karım, çocuklarım Zira bu büyük din yaratıcılarile, yave benden hiç zahmet istemeden bü rım iîâhlara bağlandığı andan itibaren tmu'.mustur Dun en fazla tutulan u«kum kit gözde tütüyor! yüyen bir çiftliğim vardı. Tanıdıklarım o; sadece akla ve düşünceye en büyük ru olrnu*. kllos n ı kurustan satılmıştır. Levre^ r. kılos'j dort liradan. kefalln 2 |ı> ve akrabam taraftndan her zamankin yeri vermektedir. Nitekim «Hayata kıırustan, kılıcın n»0 kur.ıştan barbı:n;aLHas Loren'in kültür merkezi ol.in den fazla hürmet gBrüyordum. Ya'oancı Strasbourg'un rr.eşhur Universı(esi, Dair» adlı 1887 de yazdığı kitabın ba nın da kilosu inrv) kurııçtan satılmıştır. jnemîeketlerde hayrEnlarım pek çoktu Avrupa üniversiteleri içinde müstesna şına Pascal'ın meshur cümlesini alCezalandınlanlar Hiç şüphesiz büyük bir şöhrst sahibi Son blr hafta lçinrte B?ledlye 7abıta«ı bir mevki işt;al eder. Vaktile. yar.i mıştı: «Insan bir kamıştır, tabiatte en olduğuma inanabilirdim. Bundan başçelimsiz bir şeydir. Fakat düşünen bir pishkten do'.avı blr hamara kapatmış. J'i 1870 ten evvelki Fransada Pasteur'ler, ka ne deli, ne de hasta idim. Aksine; kllo kaçak et, 1 |T ekmek, OIH>. «lmlt. blr Paul Janet'ler bu üniversitede mekkamıştır.> bu yaştaki insan'.arda nadiren ra<=tşelibuçuk kl o ptstırır.a. ;^.ö kilo 8'jcuk imha teblerini kurmuşlardı. Keza me?ıur Kitabmın metninde ilâve ediyordu: ve rm.adere etmlştlr. nen, rmddi ve martvî bir iktidara saFransız tarihçisi Fustel de Coulange da T î hibdim. Köylüler'.e boy ölçüşecek ka «Şu halde bütün şerefrmiz düşünme ka Trnm "avlarda f bı'"l yakalanmış bunbiliyetindedır. Dolayısile iyi düşünmeğe lar hanıama göndenlmlştlr. ana kitab'.armı burada yazmış. 1 attâ dar ekin biçiyordum. Zihnen; hiç far,\1 fsnaf caddevl iş?alden. 707 klşl gılasız, yorgunhık duymadan sekiz on çalı?ahm. Işte nhlâkın prensipi budur... tramvavde.n atlamaktan^ ly'.i kl$t einen^a Alman tarıhçisi Mommsen'e v.izdığı saat çalışabiliyordum. Işte; bu vazi Hakiki hayat; ancak aklm ve düşünce lerda sıgsra ıçm a kten t 1 ] *>2 kışi çpşidü meşhur mektubu huradaki müşahcdcyette iken yaşamak iştihasını kaybet nin tecelli ettiği zarran başlar. Akla Beled'.ve suçlarından ceza görmüşlerdir. lerine dayanarak kaleme almıştı. 1870 miştim. Ölümden korkmakla beraber. dayanarak yaşıyan hayatın cevheri ise; Bunl?rdan 'Jl"ı9 Ilra para ceza«! aMnrr.iştır. ten sonra Almaa'nr. «Buyük Alrııanfani vücudümü öldürmemek ijin ken aşktır.> Merhum Sabri Toprağın mezarını ya> nm Berlinden sonra ıkinci üniversitesini burada vücude getirmek mak<Hay?ta Dair> sdlı kjtabmd» bu dime karşı hile!?r yapmağa mecbur oziyaret sadile şeîlrin yeni kısmmda muazzam luyordum. Kuhumun bu halini şö.lece mevzu üzerinde şu satıriarı okuyoruz: Ankara Yüksck Zı^aat Enstitü=ünün kutefsir etmekteydim: «Hayatım bana «Aşk; insanm tek makul hareketidir. ruluşuıi'Ja buyui hızmet ve hlmmctl ge ve muhteşem bir universite binası v'jbiri tarafından oynsnmış; kötü ve ayni Aşk; insan ruhunun en makul ve en çen esk! Ziraat Vekılı Sabrl Toprak ın o cude geürdiler 1918 den sonra Fransa, Universitesinin ehenımiaamsnda acı bir oyundan bajka bir şey şerefli halidir. Aşk; hayatm bütün te lum uunil munaMbetile dtın saat n de Strasbourg değildir.» zadlarını halledcn, sadece ölüm korku Ankaıa Ylıksek Zlraat Eustitüü adma Or yetini elinden ^sldiği kadar mulıafasunu savan değil; fakat, insaru başka man Faknltesl hoca ve taiebesüe Halkaîı zaya calıştı. 1940 ta Almanlar buıayı «... Hiç bir hareketime. hattâ bütün ları için ker.disini feda etmeğe co'turan Zırafit mfktebirden bir heyet raiınietlmin e\e geçirince yenıden üniversiteve sivasayma ç?l n hayatıma makul bir mana vererrıiyor en hakikî saadet, en büyük nimettir. mpzannıvezi>aFetle blr anmışlardır.ngi koy sî bir ehemmiyet affettiler. Gazeteler mıı?lar h.zmetîerln! dum. Yalnız bunu baş'angıcda anlıya Zira sevdikleri Için kendini feda eden Esirgeme madığıma şaşıyordum. insan; ancak. aşktan başka, aşk yoktur. Aşk; bu isrre Mersin Valisine Çocuk madalyası verildi T hayattan sarhoş iker yaşıyabilir. Fakat ancak kendini feda ettiği vakit lâyık Mpr^m Coc ık Eır?etiiP k^:r\:nı ına dalml Barhoşîuktan uyamnca, bütün bur.lsrm olur. Böylece hakiki aşk: ancak insan: plafc» ve kıymeta yardım larıle lrad kaybudaiaca bir oyundan ve kepazshkten ferdî saadeti elde etmenin mümkün naklan ve mülk temln etmlş olan Valı ibaret olduğunu mutlaka görür. Oü'ünc olmad:ğıru anladığı vakit var olur. I?te Tevfık Oüre blr şukran hatıraM olmak uBeyoğlu İstiklâl carklesi 289 numaraveya tatlı bir tarafı bulunmıyan acı ve o zaman, hayatın bütün kanı; hakiki zere Genel Merkezce Çocuk Esirgeme gudaki atölyelerimden başka gerek İstanmüs madalyası verümlştlr. ^nanası* bir kepazelik... Çölde azğm bir askut fidanuu sulamağa başlar.» bulda ve gerekse Anadolunun diğer şecanavarm hücumu ile karşılaşan yolŞen grece fen geçti * •* Kadıköv Halkevl sosyal yarciım yarirına hir ve kasabalarmda hiç bir şube ve cunun âkıbetini Bnlatan şark masalı pek eskidir. Yolcu çölde bir kaplana Bu satırlar gösteriyor W Tolstoy ima tertlb ettiği > Sen gece» yl çok şenllkle ge atöljem bulunmadığıru sayın halkımıYer bulamayıp ddnen binlerce saym rasgelir. Bu hayvandan kaçarken kör na; yorgun olduğu için, teslim olmuş bir çlrmlştlr Davetil'.er, evvelce Ankira rad za bildiririm. yosunda ve blr müjldet Halkevlerimlzde halkın isteği üzerine son defa bir kuyuya düşer. Ve bu kuyunun di insan gibi gitmemiştir. Akılları şaşır şarkılar Böyllven Fransız sopranosu Bayan MVAMMER KARACA, ARŞALUS FOTO SABAH lıinde kendisini yutmak için ağzını aç tıcı bir tesebbüsle, akıl ile aşkı birleş Klara Duvlvlerl zevkle dlnîemtçlerdir Ma. F U A R Y I L D I Z I ÇrnRPITlRYAN rolündc »:ş bir timsah gönir. Canavarın pen tiren bu adamın, ne kadar kuvvetli bir nonleskodan ckudugu blr perça bllhassa Sahibi İsmail İnsel, Beyoğlu çesinde parçalanmamak için yu^arıya hakikat sevdalısı olduğunu, kendisini çok begenüraiştlr, Bayan Duilvler, Parist* Opera Kom'kte çıkamıyan ve ejderhanm yemi olma aforoz eden ve kiliseden kovan Saint memlekeılmlzden ' Büyük muvaffakıyet kazanan ' B U G Ü N Matinelerden itibaren mak için kuyumm dibine atlamağa ce Synode'a hitaben yazdığı açık makt'.ıb ça'.ljma's üzere yakında gldecektlr. aynlacak ve Pran«aya «aret edemiyen zavsllı adam, kuyunun da görmek mümkündür: «Benim için ( Tatlı ve Pastacılık Ögretimi ) Aile yemeği 6rme duvarlarında bitmiş bir çalıya a ruh, aşk ve her şeyin başlangıcı olan kitpbınm müe'lifi: Ga'.atasaraylıların sene'.ık alle yemegı Bilır. Lâkin ellari ku\vetten düşmeğe Allaha inamyorum. Benim kendisinde ır.artın liçunde Tnksim Beledlve gazinoEKREM MIHİDDİN YEĞEN'in fcaşlar, anlar ki birar. sonra iki tarafta olduğum gibi, onun da bende olduğuna sunda verllecektir, Yemek davetıvelerini bekliyen felâketten birile mahvolacak inanıyorum!> kulübden ve İpek Blnemasmdan tedarık etraek mümkündür. tır. Böylece asılıp dururken; biri be* * * yaz, biri siyah iki farenin çalınm etInhisarlar Idarsinin dikkatine Bu muhteşem cümleleri söyliyecek rafında dolaştıklarını ve çalıyı kemirŞebekesini yeraltında kuran tehlikeli casuslarm müthiş maceralan. Okuvuculanmızdan aldı^ıımz mektubdülerini görür. Yolcu artık mutlîk su kadar kendisine güvenen san'atkâr; ar larda çay dağıtımındakl duzensizlıkten şlBaş rollerde : rette helâk olacağını anlar. Etrafma tık limana vâsıl olduğunu zannediyordu kâyet ethlmektedir. Bazı yerlere lyi cin=şaşkmlıkla bakarken, çalının yaprak Fakat bu bir gurur ifadesi idi. Kemals ten çav verılmemlî. ba?ı yerlere de ylrml BRUCE BENNETH LESLİE BOOKS gram glb! az mlktarda tevziat yapı!eseri de çıktı. ları üzerinde bir kaç damla bal görür. vâsıl olmak için, geçecek daha bir çok merhaleleri vardı. Nitekim nilesile mıştir tdarenln her yere yetecek kadar çav Dikkat: Bu eserin sonunda muhDilile erişir ve yalamağa başlar...» gönd«"ml6 olması tabil o'.duğıına nazaran telif hastalıklara göre yenebile«Işte böylece ölüm ejderhas'nın heni Moskovada geçirdiği bir kış mevsimi bu duz»n'!İzhğln yerlerlndekf geşekhkten halktaki sefalet iler! geldğır.: santnakta ve İnhısarlar İdacek lezzetli. perhiz yemeklerinin fcoğmağa hazır, mutlak surette bekledi esnasmda, gördüğü Baş rollerde : meşhur bir doktorumuz tarafınğini bile bile, hayatın dallarına a?ıî ıstırab, yoksulluk. onu deli etmeğe kâ retınln t u nokts üzerıne dıkkatlnl çekmedan hazırlanmış listesi mevcuddur. maktayım. Bu işkenceye niçin düştü fi gelmişti. Hıçkırarak: «Böyle yaş?mak yt gerekü gonnektev'.z Çağın ğümü anlamıyorum. Onceleri beni (at kabil değildir. Bu, olamaz. Bu, olmaİ X K I L A P KİTABEVİ FaMh Halkevfnden: min eden bah yalamağa çalısıvorıım. malı!> diye bağırıyordu. Böyh;ce aylar Evimlz tarafından tertib edl'en CAltm süren bir ümitsizliğe düştü. Halini göFakat artık bu bal:n tadı yok. Gnc* ile Yıl Ounüi Jı'.bilesl 2'2 şubat 9 1.5 perşembe gündüz, beyaz fare ile siyah fare; asılı ren karısı ona yaziyordu: «Onceleri ba ııınıı Tak^îm Beledlve gaz!nosur.da yspılana, imanım olmadığı için kendimi as caktır. Meraslme 13 ?O da başlanacaktır. bulunduğum dalı kemiriyorlar ve bu mck istiyorumlî diyordun. Şimdi ima Salona l ^ . n n dan itlbarer> gellnrblllr. bal. artık benim için tatlı deâildir.» Saym Mllletveklllprlmlzle matbuat mün4Yalnız bir şeyi görüyorum: Eider na kavuştun. O halde niye bedbah*sm?» te«ibl akEdaflar!mızın bu Jubilemize geleha ile fareler. Ve onlardan gözlerimi * ** lek bize onur verme'.erini Baygılanmızla çeviremiyorum.. Bu bir masal d^ğiidir Karısı onu anlaınıyordu. Anhysmı rlca edriz Bu münakaşa edilemez, herkesin anlıAkordeon grupunun konserî yordu ki onun imanı, softalarm ısmaryabileceği bir hakikattir.» Emlnonu Halkfvl. genclerden teşekk'ü e20 Şubat 945 SALI AKŞAMI 20.30 da Büyük G A L A «Tolstoy'un kendısini öldürraesine lama imanı değildir. Anlıyamıyordu ki den blr «Akordeon gıupu» meydana getlro, yalnız kendisi mes'ud olmakla mes'ud ınlştlr. bir adım kalmış'ı. Onu kurtaran gene Cyeni büyük operet 3 perde halk o'.du. Halk ile yaptığı bir çok tec j olacak bir insan değildir. Çünkü seviG»n'!er. !lk kon^er'.erinl dttn saat 1fi da rübeler onu doyurmamıştı. Bu sefer. yordu. Namütenahi seviyordu. «Ne yap Ev sal^nunda kalabRîık bir dınley.ci kütT kfndisine şu suali sordu: Ayni ünııd malıyız?» admdaki kitabı, birincisinden lesî ön iude vermislprdlr Toplantıv: Sevket Evltyagü açmıs "e grup'i meydana gesizlikie karsılaşan bu milyarlarca ın çok daha trajik olan buhranm ifadesi tlrenipri taktiira etmlşt<r. Ni'reddln Berksan, neye intihar etmiyorlar? O zam?n idi. Şahsmın dinî buhranı; bu ınuaz sun. Reçad Gomeç. SPlmin Kaçtarlak GöÇeviren : MAHMUD YESARİ Müzik : SAKELARİDES iarkına vardı ki; onlar aklm yardımile zam haik tabakalarmın korkunç sefaleti Bül Arslan. Ekrem Teke'.l Nihad KUçük ve yanında ne idi? Hiç. Bu manzaradan RefaeMı>n teşekk;)! eden heyet çok muvafDanslar : SEMRA ALSES Orkestra şefi : KARLO KAPOÇELLİ değil. imaıı ile yas:yor!ardl. başını çeviremıyordu. Artık inzivadan fak olm'iştur FESTİ\'AL OYUNLARİLE SÜSLÜ mevsimin en neşeli. eğlenceli, kalıkahalı büyük opereti. * * * çıkıp, her türlü menfaatUrın çarpıştığı ••••^^••B Biletler sişede satılmaktadır. Te',: 49369 İ^^^^^^^^^^HHHHBm Nihayet bekler.en saat çaldı, Tolstoy cemiyetin içine girmek ve tek başuıa BİR İKİ SATIRLA Allaha inandı ve ena daha çok yakm mücadele etmek icabediyordu. Iaşmak için. küisanin her kanununa bel >(. Beyoğ'.unda Bursa soka#mda Lfftere önümüzdeki ÇARŞAMBA AKŞAMI senenin en güzel filmini göreceksiniz. bağladı. Lâkin zarnan geçti'tçe, aklı (*) Evvelki yazı 13 şubat tarihli aa aid dort kat'.ı evin dördüncü katından yankilisenin anar.esine tahammül ederrn yımızda çıkmıştır. »ın çıkmış, dösemeler kısmen, esyalar taBeyaz perdenin m W M£^W7\ W? M. V I ? JOHN PAYNE mamen yacdıktan sonra, vangının genişleme=ine meydan verümeden İtfalye tarafından söndürülmüştür L O U İ S B R O M F İ E L D }(. Pendikte Yunus civannda oturan Hatarafından şahane bir surette yaratılan şaheserler şaheseri tire adında bir kadm, Pendıge hareket eden trene atlamak i^terken rauvazene^inl kavb<"derpk diışrruş ve baş'.ndan yara'.anmıştır. Hatice, kaldırıldığı NUmune hast&nestnde B'.müstür (The Man \Vho Had Everything) >(. Nafıa Bakanı En güzel şarkılar.. Orkestra.. Dans ve Caz.. Renkli ve Muazzam Sahneler TÜRKİYE YAYINEVİ'nin neşrettiği «Evin Romanları» serisinin 5 inci kitabı ekspresle şehrlml7« Sırrı Dav dün sabahki gelmlştir. olan MAZİDEKİ AŞK. memleketirr.izde HİND RÜYASI fiiminin alındığı .Rains if. Karadentzde firtına t«krar başiamışCame» adh eseriîe tanınan, bugünkü Amerıkan edebiyatmın en meşhur romancısı »a da, büvıık yolcu ve posta vapurlarım yoldan alıkryacak kadar değıMir. Kuruk Louis Bromfieldin en güzel romar.ıdır. Ceviren: Vahdet Giıltekin. Fiatı. 100 Kr.deniz vasıtaJan en yakın llmanlara 6iğmI mışlardır. TCRHİYE YAYINEVİ İstanbul Dikkat: Numaralı koltuklar bugünden satılmaktadır. *Hayatım hava biî* tarcjmdan oy yor va hususile muhtelif kilissler arananmış kotü ve dyvi zamahda an smdaki nefret onu isyan ettiriyordu. hir oyundan başka bir ?ey rleğı! 1881 de j'azdığı «Akideler üzerine da, yanan teolojinin tenkidi» admdaki cir.« Tolstoy. Tolstoy. «Harb ve Sulh» admdaki bü, kitabmda, kanaatini şu cünnleletle huyük romanını bitirdikten sonra, konte ı lâsa ediyor ve «Ben ki dinlerin ınsansin aşkile devam eden saadet sarsıIrnaSa ları birleştıreceğine ir.anan bir adamım, ! başladı ve Tolstoy yavaş yavaş felsefî. dinin dayanabileceğı tek istinadkâhı terbiyevî sistemlerirıe döndü. Halk için | yıkmasma hayret ediyorum!» diyordu. bir fıkir alfabesi yazmağa, sonra da v\ı Gene ayri eserde dinin özunü şu cümi nanca öğrenmeğe kalktı. Gece, çündüz le ile ifade etmekteydi: «Ben Lsa"nın sadece bunlarla reeşgul oldu. Bu aradinine tapıyorum. Dünya yüzünde salık «Anna Karenm» in son kısım'arm adetin, ancak onun emirlerine itaat yazmaktaydı. Boman; bir hayli ilerl? edildiği vakit hakikat olacağına inanıciği halde onu sarrmyordu. Hatıra def yorum.» terini doldururksn, yr.ptığı vicdan muDoğrusu; bütün in.anı, İfâ'mn *Dağhasebelerinde kendisinden korkuyor. daki vâzi ma bsğ'anmâîrtaydı ve bu iğreniyordu. Tluh buhranları başlnmıs iman şu beş emrin içindeydı: 1 Oftı. Nihayet gedik acıldı ve ölüm endl kelenme. 2 Zina etme. 3 Yemin şesinin azgın dalgaları her şeyi boğiu. etme. 4 Fenabğa fenahkla karşı Tolstoy; bu yıllarm faciasını çok sonkoyma. 5 Kim?pnin düşıftanı nima, raları şöyîece snlatır: fArtık anlıyorBu emirler onun ahlâk felsefesinin dum ki üzerinde durduğum sey yıkılı menfi kısımlarıdır. Müsbet tarafı ise yor ve ayağtrmn altmdan toprak ka tek bir emirden ibarettir: «Allahını ve yıyordu. Beni yaşatan kaynak mevcud benzerıni kendin gibi sev!» Tolstoy değildi. Yaşıyabilmek için; hiç bir şe imanmı bu vecizeye sığdırmağa çahyim kalmamıştı.> şırken asrın bütün fen ve teknik inkı«.... Dayanılmaz bir kuvvet, her han°i lâblarına rağmcn. şu cümleyi ilâve eçekilde oîursa olsun, hayattan çıkıp git diyor: «Ben, ne kadar acayib görünürmek İçin beni zorluyordu. Kendimi öl se görünsün, 18 asır sonra bu emirlerı dürmek istediğimi söyliyemem. Yalnız yepyeni olarak keşfettim.» Dün saaj 14 te Kadıkövünden Ü?küdara hareket eden tramvay YsldEâ'.rmeninde Ibrahirr.ağa yokuşunu inerhen frenleri tutmadığı için patinaj yaparak Ibrahimağa tren köprüsüniin altma kadar kayrmş ve karşı 'araftan jjelmekte olan Kısık'.ı Kadıköv tramvayile çarpışmıştır. Her iki tramvaym bn camları kırılmışsa da insanca zayiat yoktur. Dün saat 15 te Erenköyde Kadıköv Bo>taıcı tram.ayile Içer=:nkövü otübüsü çarp:şmıştır. insanca kayıb o'mamakla beraber her iki taşıtta da büyük ha=ar vardır. Ikinci Dünya Har binin vicdanları isyana sevkedici tahribatmdan müteessır olanların acısı, bu tahribatm vuku bulduğu yerleri vaktile görmüş ol nlır için bir kat daha artıyor. Beş. altı yıl boyunca m'iharrirlerimizin bu gibi acı ve teesîürlerine çok şahid olduk. "Vaktile gdrmüş olduğum o güzelim diyar...» başlangıcile başhyan yazılar, o yerleri görenlerle görmiyenlerin acıları ve ıstırabları arasındaki dereceyi ölçmeğe yarıyabılir. rb içinde AîsasLoren Universitesi Yazan : Prof. Güneş batıyorî Ziyaeddin Fahri Fmdthoğtu MÜHİM İLÂN özlerinizi benim gibi, lutfen, arkada bıraktığımız son yıllara çeviriniz. Çok gerije gitmeğe lüzurn yok. 1942 nin şubat ayma kadar gidelim kâfi. Goreccğiniz manzara şudur: Japonva. tıpkı 89 şubat 1904 gecesi, PortArthur'da Çar Ikinci Nicolas (Ni J\ • kola) nin donanmasına yaptığı gibi, 7 VI aralık 1941 de de Pearl Harbour'daki Anatır'» denıemiş miy merikan donanmasına bir baskın yapdi? Sonra Fransız tıktan sonra, bütün kuvveti ile Urakmillî marşı Alsasca | doğudaki Amerikan, Holanda ve Ingiliz konuşan bir şehir mevzilerine hücuma geçmiştir. Japon ( de yaratılmamış deniz, hava ve kara orduları her tarafta mıvdı? Î.Taamafih zafer üstüne zafer kazanmaktadırlar. ^ bir a: alık bu universite talebeiinin Fransanın bu müsamahakârlığını Al Çünkü yıllardanberi bu hamle için haaskerîikten affedi'diğini bile yazmışlar manlar doğru veya yanlıs «Alman kül zırlanmışlar; Amerikalıları galil avlamışdı. Gene alınan haberler, Fransızların türünün tereddi etmiş Fransa karşı lar; Almanya ve Italya Ue kapışmış 1918 den sonra Almanların j'nptırdığı smda mevcudiye^ini muhafaza eylerre olan Ingilizlerin hir ölüm kabm savaşıA universite öniinde Pasteur'ün iîmî ke sij. tarzmda tefsirden çekinmiyorlard'.. içinde bulunmasından faj dalanmışlar: \ / şiflerini temsil otmek üzere yaptırdık Nitekim 1870 te Alsas Loren Alman geniş sömürge iraparatorluğunu kendi ları abidenin 1940 ta Alman'.arca yık yaya geçince bu Almanlık yeniden iş kuvvctile değil. sijasî muvazenclejIe tırıldığmı da bildiriyordu. Bugün Fran lenmeğe başlandı. Alman folkloristleri. tutan Holandayı pek çabuk yere seresanın elinde bulunan üniversitenin ne bu havaliyi Alman folkloru bakımm bilecek bir duruma girmişlerdL halde olduğunu bilmiyoruz. 1933 da dan pek orijinal buluyorlardı. Herder15 şubat 1942 günü. bir deniz kalesl Strasbourg, kuş uçmaz, kervan geçmez ler. Goethe'ler daha e\\el buraları ziolan. fakat karadan Malaya yarımadabir halde iken liniversitenm okutucu yaret etmişler, bersketli bir takıra ilcihazı Ciermont Ferrand'a nakledii ham ka>nak!an bulmuşlardı. 1870 tensından gelecek bir taarruza karşı zayıt mişti. Memleketimizin ilim ve :dare sonra Almanlar bu ziyaretlerin hatıra buhman SingBpıır Japonlara teslim olmuesse"elerinde hizmet eden beş onlarını abideler dikerek diriltmeğe çalı mus: Pasifik \e Hind Okyanusları arauzvun yetişm€=inde faydası dokunan şıyorlardı. İşte madde ve maneviyetile sınüaki boğazın kapısr açılmı^tı. 18 fubat güııü de Bataan >arımadaAlsace Universitesinin biran evvel nor kurulan yeni universite b\ı diriltme mal faaliyetine başlaması temenniye işinde rol oynıyacaktı. "Üniversitenin sında Genernl Mac Arthur'ün kuv\"etdeğer. dort duvarının ön ve yukarı kısımları lorine karsı umumî Japon taarrnzu başlamıştı. Bu vesileden istifade ederek şunu na felsefe tarihinin mühim şahsiyetlerınin büstlerini yerleştirirken hiç bir 19 şubat günü yanı tam 3 yıl önce söyliyeyim ki dünyada hiç bir universite Strasbourg Universitesi kadar ilim ve Fransız feylesof ve âlimine yer vcr bn(rün, Japon hava ku\"vctleri Avussiyaset münasebetlerinden menfi çekı', mediler. Bu yeni müessese, Almanlara tralyayı bombardıman edijorlardı. Hulâsa 1942 şubatının bugünlerinde de müteessir olmamış, keza hie/ bir göre bir iki asırdanberi ana ırktan uzak Birmanyaya universite, sık sık değişen bir millî kalmış olan yetim Alsas Lorene ken Japonya. Avustralyadan kültür davası kütmemiştir. MilH ınef di ruhunu bulduracaktı. Bu arada kadar uzanan o uçsuz bucaksız Pasifik kurelerle ilim müesseseleri arasındaki Fransada yapılan nesriyat, hakikî ilim Hind Okyanusları cephesinde, zaferdcn bağ, burada bütün giriftliğile kendini ve kültür yuvalannın bulunduğu Ai zafere koşuyordu. gösterir. Bilhassa üniversitenin. ak sas Loren'in bar'oar Prusyanizmi.T isŞimdi bir de. 1945 şubatının şu giinşamları saat on yediden yirmi üçe ka tibdadı altma girdiğini bütün dünyaya lerine bakınız. Tokyo bölşcsi 1500 Ameilân ediyordu. Süleyman Nazifin vakdar devam edan ve «Halk Üniversitesi» rikan uçağının bombaları ve büyük bir adını taşıyan faaliyeti, 1870 ten bugüne tile İzmir işgaline karşı medenî dünya Amerikan Ingiliz armadasımn mermiya yaptığı hitabda Abas Loren'i mikadar adeta bir sosyoloji lâboratuvarleri altında cehenneme dönmüştür. hğı yapmış, kâh eermanizm uğruna ça sal getirmesi doğru veya yanlış olan bu Bataan yarunadası bir hatnlede geri hşan bir temsil mrkinesi, kâh Golva gibi neşriyatın Türkiyeye kadar uzanan tesirlerinden ileri geliyordu. Niha alınmıştır. Corregidor kalesi. havadan ideali için işliyen bir' eritme cihazı olyet 1918 de Fransaya geçen AlsasLo indirme, denizden çıkarma suretile çifie muştur. ren'de ve meşhur üniversiteande her bir hareketle Amerikalıların eline gerAlsas Loren Üniversitesi ve ona vasıta ile fransız\aştırmağa ehemm:yet İ miştir. Halbuki bı Bataan yarunadası bağlı Halk Universitesi, 1870 ten evvel verildiğini söylemeğe lüzum yoktur. ile Corregidor kalesi, Japoularm satvet ki Fransa zamanında siyasî ve millî Pek radikal olan bu fransızlaştırma sî devrinde uzun müddet kahramanca dagayelerden ziyade dinî, vce ilmî bir hedefi yaseti, 1918 den sonra Frankfort'a çe yanmışlardı. gütme ile kahyordu. Fransanın Alsas kilen Almnn ilim ve kültür mensublarıBizzat Japonlar. Tokyo deniz yolıı Loren'i Fransızhk içinde eritmek için nın devamlı feryadlarma vesile teşkil üzerinrtcki Volkan adalarına asker çrşuurlu bir politikası mevcud değildi. etmiş. 1933 ten scnra da Nasyon:l karıldığim haber veriyorlar. propagandalara mevznl jk Dersler gelişigüzel fransızca veya al Sosya'.ist Bir adı da Doğan Güneş Imparatormanca veriîirdi. Zaten Ondördüncü yapmıştı. 1940 ta Alsas Loren Univer luğu olan Japonyanın guneşi, daba Louis'den sonra Alsas için almanca sitesi yeniden Almanların eline g^çin evvel bir kaç defa söylediğim gibi hürriyeti tanmmıştı. Fran^ızlar trunu ce burası hüyük bir «Devlet Univcr<îi batmağa baslamıstır. Halbuki heniız «an'anevî Fransız hürriyetçiliği» ne pek tesi Reicheüniversit&t» haline getiril Avrupa haıbi bitmemiştir: Rusya nıütdi. Şimdi 1945 te ise üniversitenin tefiklerine üs vermek. yahııd da Poıtuygun buluyorlardı. Renan'ın lisan ve milliyet münasebeti hakkındaki kanaat! fransızlaştırılmış clması lâzım. Arthur intikamım almak için, onların ?erçekte de görülmektedir: Fransızlar yanıbaşında henüz harekete geçmeyukarıda flamanca, şimalde bre'onca, Hiçbir üniversite. bir türlü netirelen mişür. obür tarafta baskçe, bu tarafta da 6İ miven bir top oyunundaki top gibi kâh Sovyet Rusyanın karan 25 nisaııda manca lyahud almancanın en eskı ve o tarafa, kâh bu tarafa geçen. iki kül belli olacaktır. Eğer Ruslar, mıırtefikşeklini muhafaza eden bir lehçesi olan tür çevresinin mücadelelerine va?ıt3 lcrine üs verirler. yahud da daha ilcri Alsasça) konuşabilirler. Bundan hirçey olurken şafkınR dönen. hangi lisanla vo Kiderek Mançuko riaki Japon ardusuna çıkmaz. Napoleon, Mısırda savaşan neyi okutacaaını büemiyen Alsas Lo hücum ederlerse Japonyanın ne hale Strasbo'ir^'lu General Klebei İçin *A1 ren Universitesi kadar cihan fırtınası geleceğini düşününüz. manca konuşur jraa fransızca kılıç oy nın dinmesini beklemiyor! Sovyetler Birliğinin Uzakdoğudaki toprakları. Japon adalarından 500 kilometre mesafededir. Bomba uçaklan için bir saatlik yoldur bu. O zaman Vlarîivostok'tan kalkacak olan dev uçarkaleler değil, hattâ av bomba uçaklan bile Japonyayı, her gün ve her saat bombalıyabileceklerdir. O kalabalık Japonyanın hali ne feci olacnğını düşünebilirsiniz. Japonyada, 382.000 kare kilonıetrede 70 mil> ondan fazla nühıs otuve ARK AD AŞLARI ' rur ve kilometre basına 186,5 kişi düşer. Almanyanm 670,000 kare kilometrclik arazisinde. 1337 de 68 milyoıı nüfus vardı ve kilometre başına 144.6 nüOperet 3 perde fus düşmekte idi. 3 Bu akşam OPERA'da MERKÂ OPERETİ MUAMMER KARAGA FUAR £S, YILDIZI Çemberlilaşla Japonya, adım adım buyük bir felâkete doğnı yürümekte ve muzaffer günesi karanlık bir geceye doğru gitmektedir. I P E K Sinemasuıda 2 Büyük Film ALATURKA ve ALAFRANGA Yemek Ögretimi lYERALTI 2 Y E D İ CASUSLARİ Ç İ Ç E K KATHERYN CRAYSON VAN HEFLİN TİYATROSU OPERETİ 1 TAKSİM Her Akşam MOBERN KIZLAR GÂZİNOSU CUMHURİYET Nüshası 10 kumşrur. Türkiye Haric için için 300 Kr. 6UU K r 800 . 160O . 1500 . 2900 . 2M0 • 5400 > r N Hakiki kraliçesi A İ J I t ^ü f A I ü V JACK C OAKİE AZİDEKİ AŞK Abane şeraiti Bir aylık Cç aylık Alü a>Uk Senelik YILDIZLAR YILDIZI ve S A R A Y NELEK Sinemalarında birden Dikkat Gazetetnize göndcrilen evrak ve neşredilsin edilmcsin iade edilnıcı ve ziyaından mes'uliyet kabul olunmaı, İ