10 Nisan 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

ÂRION Vicki Baum İlhami Safa Gazetemizde bjr kısmı tefrika olarak çıkan büyuk romamn tam metni. Kitab halinde çıktı. İ N KI L Â P KİT A B EVİ umhuri 2 I îflC! ! 74 I4 r Hüseyin Rahmi Gürpmar TESADÜF Huseyin Rahmi m e r h i ş ^ B en çok sevdiği ve beğendiği milltbiı^omandır ve şaheserdir. ^ ' ^Jf Yeni çıktı. Fiatr 2lt{U*rustux. Fiatı 300 kuruş. İSTANBUL CAĞALOĞLU Teigraf ve raektub adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: îstanbul No. 246 Telsfon: Bainuharrir: 22366. Tahrir heyeri: 24298, İdare ve Matbaa kısnı: 2429924290 Salı 10 Nisan 1945 v. HiLMİ KİTA^Evi Müttefikler Bremen ve Essen'e girdiler Meşhur Krupp fabrikaları düıt Nüttefiklerin eline geçti Dünya ve biz Ingiliz an Francisco konferan^ının toplaıma gunü yaklastıkça, dunjanın dort bucağındaki siyasî kaynasma, gittikçe daha hummah bir sekil alıyor. Bir yandan konferans hazLrlıkları hızlandırılırken, diğer yandan mubtelif memlekellere men>>ub sijaset adamları arasında jeni yeni bu j lusmalar, çe^idli konular uzerinde ko ! ni'.şmalar sıiıııp gidiyor. Bunıı jerinde j ve haklı gormek gerektir. Çunku San Francisco kararları. yannki dunya bprış ve emnijetinin şeklini, çerçevesiııi ve kac'trini ta;, in edecektir. Büvuk, küçük her mill?tin haratı, hurrijeti, saadeti bu kararlardaki isabet derecesine bağlı oldıığu için her iji niyet sahibi, konfcransın toplanmasını >arı ümid jarı ka^pdan jujıırulan bir merak ve salırsızlıkla beklenıekte, iyi ve hayırlı tir sonuca ıılaşmasını dileınckteciir. Amerikan Dıs Bakanı M. Stettiııius, Eon demecinde. hukumelinin: «Askerî ve shaşî gelişmelerin, San Frıncisco kcnıcran*ının tehjrini icabettiıır.ek ş«yle dursun. bilâkis bu teskilât icin D'.ımlarton Oaksda hazırlanmıs olan plinların sür'alle tatbikını ihti.iaç haiine gctird'ği kanaatinde» bulundıığıınıı \e e r nsen hiç bir hükumctce de geri bırakıîma teklifi yapılmadıjcını bcliı tmıştır. fan Fraııci^ro konferansınm şu vcja biı sebeblerle geri bırakılacağı ve\a geri bırakıhııa'u gerekece§i hakkındaki tahminleri toptan suya düsüren bu deriecin kcsinlik ve açıklığı. Amerikanın, riunja barış ve emniyet teskilâtmı kurup juriıtme annine en canlı bir tanıktır. Bunu hem düma. hcm Amerika hesabına, barış yohında elde edilmis ilk kazanç olarak kabulde hata yoklur. Bu Batı ve doğu cephelerinde fiıretle bir yandan konferan«a baijlaean ıımiıilcrin yıkılrnası. diğer yandan Washington 9 (a a > İngiliz sahra j>eni bir dıımanın kurulmaMnrta Ametoplarının rnermileri Almanyanın üçunrika? a karsı be«!enen guven ve inanın cü büyuk limanı olan Bremen'de pat6arsılınası onlcnınış oldu. lamaktadır. Mareşal Montgomery zırhh SuraMiıı da unutmamak gerekîir ki. konefransın \aktinde toplananvıması jüzünden artacak olan humrsuzluk \e kararsızhk, Müttefikler arasındaki iş birliğinin ahcngini de bozabilirdi. Nitekim üç buyuk de\let arasında çesidli meselelerde gorüş ayrılıklarının belirmekte ve buyümekte olduğu sojlentileri. San Fran cisco konferansının geri bırakılması tahrrinlerine karışmış bulunuyordu. San Francisco konferansınm zamanında toplanması yalnız bu sö>lentileri yalaııUmakla kalmıyor; a>ni zattıanda biijükler a r a5indaki gorü< ayrılıklarınıh esas metclelerde ve bilhassa sürekli bir barıs \ e emni> et nizamı davasında devamlı i> birliğine engel olamıyacaMnı bir kete daba açığa vuıtnor. Hele bu arada !ro\yet hükumetinin 13 ni^an 1941 lat ;hli Rus Japon tarafsızlık paklını fc=ih kararını bildirmesi. büjükler araLondra 9 (a a.) Mancrhester Guartüidaki isbirli;inin Avrupa harbiniıı bit dian gazetesi, Mareşal Tıto'nun l\toskonesinden sonra da en sıkı bir sekilde vayı zıyareti münasebetile şunları yazı'rvam edeceğini gosteren yeni bir mi maktadır: sal; filî ve hukukî bir garantidir. Şimdi «Mareşal Tito'nun Moskovayı ziyaret a n Francisco konferansınm el ve oy ti Rusyanın haricî siyasetinin aydınianLivliğile dimya barıs ve güvenliğiııi sağIa>acak müsbet kararlara ulasması imk.nı daha çok artmış bulunuyor. Başta büjük devletler olmak iizere Müttefikler arasındaki sıkı ve samimî is birliğinin, San Francisco konofransının gayesi üzerinde tam bir uyuşınaya muncer olması gerçekten temenniye değer. Çiinkü gayede tam bir anlayıs birliği olmadıkça, kuru iş birliğinden ha\ırlı sonuçlar beklemek, bos bir ha>al clur. Bu bakımdan, iki ünlü Amerikan ja/ari'iın 6 nisan tarihli NeuYork Herald Tıibune'de yanyana çıkan ve San Francisco konferansınm gajesi hakkın<Ja birbirine ajkın iki gdrüsü temsil eden yazıları son derece dikkate lâyık gorunüyor. Amerikan radyosunıın verdiği hulâsry a çtirc, eski hariciye mıi<:te«ai'i Sumner IV'ells ülkiicü bir görüsle, koııfeıansm aııcaU ileride hn7ur ve emnijeti boza^ak bütün pürüzleri ortadan kaldıracak kesin kararlara varmakla amacına ıılasnbilecsğini, böyle bir neticeyi bzlejcn bir idealizmin ise bütün dünya halk rfı ârının sürekli barıs inanmdan kuv\et ve kaynak aldığını belirtmektedir. Buna karsılık şöhretli Amerikan yazarı H?alter Lippınan geıçekçi bir ıgörü'le konferansın ilk gayesi bir dünya emr.iyeti teşkilâtı kurmaktan iharet bnlunduğunu ve ger<;eklesmesi imkân«ız havalIere kapılmadan bunu kurmakla yetinmesi gerektiğinj ileri süımekleılir. Amerikan halk efkânnın büyuk çoğunlnkla Sumner Wells"in janınrta yer aldığını gosteren belirtiler sayıstztlır. Ameıikalılar, artık bundan sonra dünyanın yeni felâketlere sürüklenmesini önleyecek bir barı< \e emıııvel nizamımn kurulma<ii dileğinde tıirlosi\orlar. Bu nğıırda katlanılan fedakârlıkların bo«« . J Kızılordu, Doğu Prusyanin dün teslim olan Başkendinde 27,000 esir aldı Viyanada ihtilâl çıktığı söyleniyor. Sovyet kuvvetleri başkendin 40 kilometre batısmda ilerliyorlar Moskova 9 (Radyo) Mareşa.1 Stalinın günlük emri: Mareşal Stalin üçüncü Beyaz Rusya cephesi ordulan komutam Mareşal Vasilievsky'ye hitaben aşagıdakl giınlük emri neşretmiştlr: Üçüçncü Beyaz Rusya cephesi ordulan şiddetli sokak rr.uharebelerinden sonra Alman ord'isu Königsberg gnıpirnun tasflvesl Isini sona erdlrmlş ve bugiin hücıımla doğu Prusyanin başkendl, Baltık denizinde s^ratejik bakımdan müiılm Arkas% sahife 3, Sii. 7 de kıVaları daha kuzeyde Emden ve Vilhelmshaven üzerine yürüyorlar Bir iddia: Müttefiklerin bukadar süratli ilerleyişi Almanların arzusilemi oluyor ? Norveçe ihrac mı? Amerikan radyosu, Norveç vatanseverlerini ikaz ediyor Londra 9 (a.a.) Daily Express gazetesinin Stoekholm muhabiri bildiriyor: General Dempsey kıt'alarınm Bremen'e doiiıu ilerlemeleri kıızey Avrupada harbı yeni bir safhaya sokabılir. Dün akşam, Isveç gazete'ed biiyük başlıklarla Ingiliz hedefınin Danimarka olduğunu yazmışlardır. Ayni zamanad Kopenhag'dan öğrenildiğıne gore, Danimarka vatan^îverlerine Almanlar aleyhınde ahnacak tedbırler hakkında emırler vei'ilmijlir. NewYork 9 (a a.) Amerıkan radyosu bu sabah Norveç vatanseverlerine lıitaben yaptığı bir yaçımda Norvejte her an harbin pathyabileceğini haber vermi'tir. Königsberg limanının harbden evvelki halinden bir gorunüs Mimar Sinanm yıldomımu Memurlara yardım Meclis, birer aylık nisbetinde yapılacak yardım hakkındaki kanunu dün kabul etfî Ankara 9 (a a > Büyük Millet Meclisi bugün Dr. Mazhar Germen'in baskanlığında yaplığı oturumda Yozgad milletvekili Sırrı İçöz'ün fevkal.'ıde halleıin devamı müddetince memur ve müstahdemine yapılacak yaıdım hakkındaVi 4599 sayılı kanunun 16 ncı maddesinin yorunılanmasma dair takririnin ikinci muzakeresini yapmı^tır. Meclis bundan sonra genel bütçeden ve genel bütçeye giren dairelere bağlı müessese ve kurumlardan aylık ve odenek aianlaıa birer aylık hakedıMerinin tutarı nisbetinde yapılacak yardım hakkındaki kanun tasarısını görıi=erek kabul etmıstır. Dün yurdun bir çok köşelerinae törenler yapıldı son vaziyeti gosterir kroki kuvvptlerinin büyuk bir kı.smı sehre 11 kılometre mesafede bukınmakudır. Birinci Kanada ordusu kıtaları Zui Arkası sahtje 3, Sii. 2 da Koca Sinan'm bir büstü Edırne 9 (Telefonla) Bü>ük Türk mımarı Koca Sinanın ölümunün 357 ncj yıldonümü bu?ün şehrımizde heyecanlı törenlerle kutlanmıştır. Bu mür.asebetle başta Trakya ümumi Mufettişi Abidin Ozmen olmak üzere Vali, mülei Arkast tahife 3, Sü. 2 de Bir İngiliz gazetesi, Balkanlara aid bîrçok islerin barış konferansma kalabileceğini söylüyor Konfer.insta Tıırkijeyi temsil eden Profesor Cemil Bilsel Balkan meseleleri " Türkiyeden Almanyaya dönmek istemiyen Almanlar Washingtomda topîanan koıtferans Birleşmiş milletler hukukçular konferansı mesaisine başladı Ankara 9 (RG.) Birleşm's TT.;1leller hukukçuları konîeransı b'igün Washingtonda açılmıştır. Konferar.sta Turkıyenın temsilcisi bulunan Pi'of. Cemil Bilsel evvelki gün NewYorka varmış bulı.nuyordıı B.itun Bırl""^miş mılletler bu konferansa davet olunmıışlardır. Konferansın açılıçı münssebetüe Amerikan Haricije Bıkanı Mr Stettinius kısa bir so\1ev \prm!ştır. Buigar dış siyasefinin ana hatları nelerdîr? ması bakımından tam zamanmia olSon zamanlarda Yugoslav sbzcüleri, [stıryanın Trieste ile beraber yeni Yugoslavya devletine katı'.masını kuvvctle Arkası sahife 3, Su. 5 te Büyük Elçilikte enterne edilenlerden 178 i mubadele olunmaktan imtina ediyorlar, Yapılan tecrübeler müsteşar ve ataşemiliter de bunlara dahil iyi netice verdi Ankira 9 (Telefonla) Alman Buu'ı Elcılıâıncîe ehtprne edı'mıs o!.m H8 i^inin memlekerlerine dünmei: ıstemeı^lerl sovlenmektedir. Araların!a Bniik Elçilik miı=te=arı ve Von Rıbbenrop'ıııı eniş f esl Yenke, ata.ş<;mıhter Geeral Rode ve bütün Büyuk Elçilik erânı ve mpmurları da bulunan bu Alnnlnnn bu sebeb'e A1man\adakl va:arda:lanmızı gctiren vapurla Ronderilemr. ecekleri anlaşılmaktadır. Dı"<er tar.^fcın mubadele yohle dönmekt?.ı imtina ett.kleri cıhetle Turklvedekı Alman menfaatlerınl korum^yı ıi?p:ine alan İsvicre elçıliiiinin kendilerine nıali yart'ımı kp^mek zorunda kaldığı nvayeti de \araır. Ank?ra 9 (Telefonla) Mem'eketimizde ampul imali için bazı tecrübeler yapılmaktadır. Bır fen adamımn yaptığı tecrübenin muvaffak olduğu haber verilmektedır. Bu ampullerden bcl miktarda imalile piyasaya çıkarılmaâi takarrür etmiştir. Yerli ampul Japon Başbakanı feryad ediyor! Yeni üçüzler Zonguldak 9 (Hususî» Bııgu.ı ehrımizde bir anne bir batında 3 ço•ıık dünyaya getırmistir. Çocu^'arm çü de eıkektir ve sıhhatlcri ıyrdir. Çocuklann annesi olan Güliîar Sallan, slen Plümürlu olup kömür yikaını fabrikasında sürvejan buluaaıi Alı Sağlamın karısıdır. Bayan Gülizar coöumıınu i<;letme hastanesmde yapmıır. Uçü?lerden birisi 2 kılo 200 s r m , iı^er ikisi ise 2 şcr kilo ağırlı';ındadi r ar. 3ii!i;ar SaS,l=>m bundan evvel iiç deikiz doğıirmustur. ilk ve ikmci ıki'erinden birtr tanesi olmü^tür. Ui"üncü kizlerin i=e ikisi de ölmüstür. Bıır.J?n 3a?ka Gülizar rlaha bes çocuk da tek oğurmustur ki bu teklerden de 4 ü ayat'adır. Hulâsa olcrak Bavan Gu'iarın ücjzlerini dünyaya getirme'îen •vvel pn büvüEü 13 va=ıntla oİTiak '3pre 3 kız ve 3 erkek çorufu bu'unuordu. G ıl.'ar S a i l i r ı n da sıhh3f; ly^ir CenHisi 1315 do";umludur. «Eğer bugünkü vaziyet devam ederse doğan güneş imparatorluğu temellerinden yıkılacaktır!» Stettinius'un nutku \Vashm5t0n 9 (a a ) Hufeuk'nılar konferansı bugün Haricive Bakanı Mr. S ettinius tarafındpn açı'mıştır. Mr. Stettinius açış nutkJnda ezcumle sövle demiştir: t •rTarbden yıpranmış dünya si~e emanet edilmistir. Sulha â^ık mı1!et]er \erdiklerı karnrı gerrpkl^^tırmek hi'sıı Arkaiı sahife 3, .Sii. 1 d« Iktısadî devlet ktırtımları 1943 bilânçolarını inceliyen çenel kurul işini bitirdi Ankara 9 (a?.l lktı=adî devlet kunımlaııiıin 1943 yılı bılânço ve kkı zarar hesablaıını inceliyen genel kurul bugün, Buyuk Mıllet Mecl'smds son Arkas\ sahife 3, Su. 7 de Rumen elrisi memleketine gidip gelecek Bükreş 9 ( a a l Anıdo'u Ajansıın ü?el rr.ulnbıri bıldırivor: Iyi haber alan mahfıllerden öğıeıvJdıj,ine gi>re, Rumaivanın Ankarı ekisi iakmda Bukıe^e gelecektir. Bu =eyavıatın. Tutliye üe gırışılen ıkh^adî gorüçn^clerm kesılmesile ilgıli oldugu zanr.edıliyor. Prof. Dr. Yavuz ABADAN Arkcaı sahife 3, Sü. i te 1 Okina«a adasına merasimle Amerikan bayrağı çekiliyor Telgraflar 3 üncü sah'jede Tiyatroja gidi>oruz.. îster:eniz siz de buyurun komşucugum!. Teşekkür ederiz ama imkânı yok!.. Midemiz bozuk!..