7 Nisan 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Gi DİZ - O He O İs “ltalyanın Asyaya ulaşmak için düşündüğü yol.. , — Eerlin politikacılarının en mühim hedefi Alman müstemlekecili, ğine ve Alman ticaretine “Hamburg « Basra,, yolunu temin etmektir. Ber. liz politikacıları bu yolun Alman sanayiini İngiliz kontrolündeki yollar. dan kurtararak emin ve hür bir şekilde Hind denizinin imkânlarına ve tesadüflerine ulaştırabileceği kanaatindedirelr Londra politikacılarının en mühim hedefi ise, hepimiz biliyoruz ki, Br:tanya İle Hind deniz! arasında işliyen gemilerin engin hürriyetini muhafaza ve bunlar tarafından takip edilen rotalar üzerinde herhangi bir diğer eğemenliğin kurulabilmesine veya yaşayabilmesine mani ol. maktır, Musolininin nutuklarında da arasıra İtalyan çizmesile Asya arasın. da bir İtalyan yolu kurmak istendiğini bildiren cümlelere Ve tehditlere rastalnmaktadır. Fakat Alman ve İngiliz yolları 'enince kıvrımlarına kadar malüm olduğu halde Muâolininin İtalyanın Asya yolunu nerelerden geçirmeği tahayyül ettiği, derin bir muammadır | © “Bunun için İtalyan saylavlarmdan Enriko İnsabato tarafndan ya- zılıp “Kafkasalmanağı,, tarafmdan ter cüme ve “Türkiye - İtalya ve Kaf. kasya,, başlığile neşredilmiş buulnan bir makale üzerinde dikkatle durduk, Sihyör Enriko İnzabalo diyor ki: “.— İtalyanm Asyaya nüfuz için takip ettiği yol, Marko Polonun çladiği yoldur, Irak, Süveyş ve Singapur yolu değildir, İtalya, bir Akde. niz devleti sıfatile bu denizin büyük bir körfezi addedilebilecek olan Ka- radenizin iktısadi ve siyasi ehemmiyetini ihmal edemez. Orta çağlarda Vesedik ve Cenevenin yaptığı gibi İtalyada bugün Karadeniz kıyılarda bulunan Ukranya, şimali Kafkas, Gürcistan ve orta Asya ülkelerine iktmadi ve kültürel tesirlerini yapmaktadır. Binaenaleyh Karadeniz kı. ylarımnda Türkiye, Bulgaristan, Romanya, Ukranya, Kuban ve Kafkas Gürcistan gibi dost ve müstakil devletlerin bulunması İtalyan menfaati bakımından arzuya şayandır. Bundan başka, tarih '"irkiyeyi Akdenizle Keradenizi birleştiren Boğazların bekçisi yapmıştır. Bu sebeple İtalya Türkiyeye muhtaçtır.,, Marko Polo on üçüncü asırda Venedikte doğmuş bir adamdır ki pek genç iken Türk imparatoru Kubilây Kaanm yanma gitmiş ve sarayında 17 yl kalmıştı. Bu adamın Karadenizin şimalinden ve orta Asyadan ge- gerek uzak şarka gittiği doğrudur. Ama Ceneviz veya Venedikten ota. raflara kültürel bir kıymet getirdiği sadece yalandır. O devrin yarı vahşi İtalyası yanmda Kubilây Türkiyesi ne muhteşem bir medeniyeti göze vururdu! Geçelim: * Demek oluyor ki İtalya 'Asya yolunu (Adriyatik - Akdeniz . Adalar denizi - Çanakkale. Marmata. Boğaziçi - Karadeniz. Kafkasya . Türkistan - Efganistan . Hind, Veya (Türkiştan » Mogolistan - Çin)) hattı üzerinden işlemek arzusındadır. men 1 isimSinyör Erniko İnsabatonun yazısı eğer İlalyanın hedefi-isa * bunu Hamburg - Basra kadar hayali bulmamak müşkildür. Bununla beraber bu iddia İtalyanm Almanya ile olan ânlaşmasma da hafifçe vuzuh vere- bilmektedir. Fakat Avrupanın şimal! şarkisinden küçük Asyanın cenubu garbisine inmek istiyen Almanya fle orta Avrupanın cenubundan uzak şarka gitmek istiyen İtalyanm hedefleri birbirini Karadenizin dalgaları arasında kateden iki kanlı oku andırıyor ki bü iki okün güttükleri emele ulaşmalarından evvel birbirlerile çarpışıp param parça olmaları da akla 4 yakındır. Akdeniz meseleleri Şekip GUNDUZ ve Türkiye Parlste yeni çıkmağa başlıyan “Pa- ris , Orient, gazetesi (“Akdeniz me- selesi,, başlıklı bir yazısmda şöyle di- yor: Bugünlerde Akdenizin şimal hâvza- sında dalgalar kabardı. £ Çebelüttarık İngilterenin elinde Şarkm büyük kapısı olarak kaldığı gibi, Septe, İspanyadaki acınacak halin endişe uyandırdığı bir yer oluyor; Fransanın şimal Afıikasına giden yolü üzerine uzanan Mimorka a- das, Fransızları, İtalyanları Pantelle- ria nekadar alâkadar ediyorsa öyle alâ. kadar ediyor. > Musolini tarafından, denizaltı gemi- lerine Üs ittihaz edilen ve tahkim olu- nan bü küçük ada,Sicilyalle (beraber, iki havza arasında bir kapı teşkiledi. yor. Bu kaptnın anahtarlarından biri, Bizerte Ilman: ile, Fransanm elindedir. Şark ksımında, g karşımıza ev- velâ Malta çıkıyor. Burası, İngilizlerin, Hint yolu Üzerindeki bir merhalesidir. Yeni silâhlar artık bu adayı hücum o- Junamaz halden çıkarmıştır. 1935 sene. sindeki İngiliz « ttalyan ihtilâf esnasm | da İngiliz #miralliği bunu pek iyi anla- dı; Sicilya sahilleri, İngiliz gemileri için çok yakın bir hava tehlikesi teşkil edi. yordu; Cebelüttarık ve İskenderiye İn- giliz filosunun temerküz noktaları ol- du, z Akdenizin ortası, İtalya tarafından gittikçe daha fazla kontrol aitma alın. miş oluyor, İtalya asıl toprağile Afrika imparatorluğunu bağlamak istiyor. Mu- solini: “Artık Akdeniz o diye bir şey yok,, demişti, Musolini bu (cümlesine $ v gok geniş bir mana veriyordu. Trablus va Dpi e edilmiştir ve yarn, z idunda bir as ker limân İkutulacak. ge emel, bu imanları Massuaya bağlamaktır. Şaçk havzaşmda, İtalya, Türkiyenin protestolarına rağmen, on iki (Oadada, büyük tahkimat yaptı. Leros ve Radeos sdaları Mısır üslerinden ancak 600 ki. İometre uzaktdair. . İngiltere silâhlarimak zaruretini du- yar duymaz İngiliz - italyan düellosu tekrar başladı. Karşılıklı o mücadelede bir üçüncü şanlı millet de © kuvvetini gösterdi: Bu, Türkiye cumhuriyetidir. Montrö muahedesinden sonra Türkiye Çanakkalenin anahtarını eline ahir. Tür kiye şimdi buradan Karadenizdeki de. niz kuvvetlerinin geçmesine müsaade edebilir. Rüştü Arasın Romaya (yaptığı son ziyaretin bütün ehemmiyeti anlaşılıyor. İskenderün limanının ehemmiyeti, Pran sanın Trablus ve Suriyeyi uutmamak zaruretinde bulunduğu da © aşikârdır. Nitekim geçenlerde değerli bir Fransız generali Suriyenin deniz (o yahut hava cihetinden haiz bulunduğu ehemmiyeti İşaret ediyordu. İngiltere Kıbrısta büyük askeri işler yapıyor; Hayfada bir Üs kuruyor; Aka- be Kızıldenizde bu üssün mukahili ola- cak ve iletde Akdenizle Kızıldenizin a. rasında mahfuz bir kanal teşekkül ede- cek. Akdenizin muhtelif havzaları askeri yollardan, 4barettir. Gazpteki sulh bu yolların iyi idaresine bağlıdır. Silâh ya- rışi da bugün buralarda misli görülme, | Bu iki yaramaz İzmitte | e şistan Milletler Cemiyetinden nasıl Londra 7 (A.A.) — Negüsün Cenev- re heyeti umumiyesine bir murahhas heyet göndermekten vazgeçtiği söylen. mektedir. Bunun sebebi heyeti umümi- yenin sırf Mısırm Milletler temiyetine kabulü için fevkalâde olarak toplanma» sidir. Habeşistanın murahhas heyeti mese- lesiniü eylülde alelide toplanacak olan heyeti umumiyede, 1935 senesinde ol- duğu gibi, bilmecburiye ( salâhiyetler komisyonu tarafından tetkik edileceği hatırlardadır. Halle Selâsle, bundan sonra sureti katiyede murahhas heyet göndermeme, uzaklaştırılacak ? ğe karar verdiği takdirde tabii hu mua. meleye hacet kalmıyacaktır. ZannediMiğine göre, Negüs, bu bt susta harp esnasında kendisine yardım eden hukukçuların bilhassa Gaston J€- zein mütaleasıni alacaktır. Barı mahfellerde söylendiğine göre, İngiltere hükümeti, Milletler cemiyeti- nin gelecek toplantısına murahhas he yet göndermemesini Negüse (tavsiye etmiştir. Bu nazik mesele, Habeşistan müme$. sillerinin gelecek toplantılardan muhte lif sebeplerle tedricen uzaklaştırılması suretile ihtiyatlı bir şekilde halledilebi- lecektir, Cenup hududumuzda emniyet tedbirleri Bir umumi müfettişlik daha teşkil ediliyor (Baştarafı 1 incide) hatinden sonra etraflı bir rapor ha- zırlamıştır. Bu rapor bugünlerde Başvekâlete verilecektir. Yeni umumi müfettişlik Cenup hudutlarında emniyet ve asayiş bakımından mühim tedbirler almmakta olduğunu bildirmiştik. Bu orada cenüp vilâyetlerini ihtiva eden bir mmtakaya hasri tekarrür e. den birinci umum müfettişlik teşki- lâtınm sıklaştırılması ve takviyesi de vardır. Diğer taraftan birinci: ve umumi müfettişliklerden o almacak bazı vilâyetlerle 5 inci umumi mü- fettişlik de kurulmaktadır. Beşinci umumi müfettişlik birinci umumi müfettişlikten ayrılacak Siirt, Bitlis, Sta Yahudi kızları Kudüse girmek için kurnazlık yapıyorlar Geçen sene 4445 kız evlenmiş ve bunun 2261 i boşanmış Kudüs — Arap — Yahudi kav- gaları bütün şiddetiyle devam €di- yor. Filistinde bomba: patlamıyan gün yok. gibidir.. Bütün bunların ea yahudilerin Filistine girmele- Avrupalı birçok yahudi “kızları yahudilerin Filistine akm etmeme- leri hakkında konan sıkı kayıtlar ü- zerine işin kolayını bulmuşlardır. Bunlar Filistinde yerleşmiş ya» hudilerle evlenmekte, Filistine gir- dikten sonra kocalarından : derhal boşanmak için mahkemeye baş vur- maktadırlar. Neşredilen bir statistir ğe göre, geçen sene 4445 yahudi iz- divact olmuş 2261 boşanma kararı verilmiştir. Muhaceret işine bakan alâkadar- lar şimdi bu işe çare arıyorlar. Asya seyaha- tine çıkan Afacanlar İzmitte yakalandılar İnhisarlar Ahırkapı Ooanbar memuru Feridunun oğlu 13 yaşında (Ferdi ile akrabası Hasanın © kaybolduklarını ve aranmakta bulunduklarını bir bafta ev- vel yazmıştık. yakalanmış ve dün şehrimize iade edilmiştir. Ferdi ve Hasan yaya olarak bir As, ya seyahati yapmağa karar verdiklerini fakat İrmite gidince buna pişman ol. duklarını söylemektedirler. miş bir faaliyette bulunuyor. Siyasetin de bu işte ila edeceği bü- yük bir rolü yardır. Şark mestlesi bü- günkü meselelerin en başında geliyor. Eski Osmanlı imparatorluğunun yerin. deki genç ve uyanık devletin Hazırlafi Babrâlinin nazırlarından daha iz yumu” şak insanlardır. p dördüncü umumi müfettişlikten alı- (imi nacak olan Ağrı vilâyetinden ibe- rettir. a Diğer taraftan birinci umumi müfettişlik mrtakasında Mardin vi» lâyetinin Divrik kazasının Şemrah nahiyesiyle Cizre kazasının Hazak nahiyesinde yeniden iki kaza teşkil edilecektir. Bitlis vilâyetinin Kotun kazası merkezi de Van gölü civarı Hatava- na naklortünacaktır. Bu suretle halen geniş bir mın. takada olan birinci umumi müfettiş- lik sahası daraltılmakta buna muka- bil teşkilâtı takviye edilmekte, emni: | t ve asayiş bakımından da ayrı İ kediler alinmeş giriaklerdi, Birinci umumi müfettişlikle ye niden kurulacak beşinci umumi mü» fettişlik kazalara sicilleri itibariyle / tecrübeli kaymakamlar gönderile- cektir. Fransız romancısı Piyer Benua Şehrimizden geçerek Suriyeye gitti İ Tanınmış Fransız romantısı — Piyer Benua dün refikasile beraber şehrimize gelmiş ve şehri gezdikten sonra Şuri- yeye gitmiştir. Yakında tekrar şehrimize gelecek 0. lan meşhur romancı demiştir ki: “— Karımla beraber balayı seyahati- ne çıktım. Şark memleketlerini çok sev- diğim için şarki Akdenizi tercih ettim. Son ziyaretimdenberi (o İstanbulu çok değişmiş buldum. Her tarafta yeni te. rakki eserleri göze çarpmaktadır. Güzel İstanbulda daka uzun müddet kalmak üzere yakında tekrar o buraya geleceğim. Fırsattan istifade (o ederek hazmlamakta olduğum yeni bir roman için tetkiklerde bulunmak ve Türk ede- biyatt ve içtimai hayatile yakından meş- gul olmak isterim.,, — Fevkaldde bir fal. General Pranonun gelecek harp tebliğinde ha “ven fenalığından bahsedeceğini şim. — Fransız karikatürü Kocasını öldüren kadın Mirasa da Keonmuak istiyor ! Zengin kocası Mısırlı Fehmiyi öldürmek suçiyle mahkemeye veril. mişkin, 1923 senesinde berset eden Fransız kadını madam Margrit Fehmi, Kahirede (kocasından kalan servete hak iddia etmektedir. Açtığı davada kocasına ait gelir- den bugüne kadar kendisi için 82 bin sterlin taksit | toplanmış olması â geldiğini ileri sürerek bu pa. rayı istiyor. Bundan başka. gele cekte, senevi 6.000 sterlin istemek” tedir. Misir kanunlarma göre, kocası ölen bir kadın, kocasmın servetinin dörtte birine hak iddia edebilir. Fa» kat ölen Mısırlı zenginin ailesi, bu Fransız kadınma tek metelik bile yermek istemiyor. k , Meselenin diğer. şayanı dikkat ciheti de, madam Fehmi, bir katolik olduğu halde, Mıserlr zenginle evlen mesinden bir sene evvel islâm dinini kabul etmiş olmasıdır. Ve bunu ko- casınm isteği o üzerine yapmıştır. ; Çünkü, kocası, eğer müslüman olm jyan bir kadınla evlenirse, annesinin mahrum kalacakmış... | Madam Fehmi görünüşte dirtini değiştirmişse de, sahiden müslü man olmadığı itiraf etmektedir. Hatta Mısırlı zengin Fehmi ile evlen dikten m kiliseye gider ve ko- mm rizasiyle “itiraf, cası iki ei itiraf, Davanın göri . U 9 inde Kahirede ei > 1923 senesinin “ temmüzunda Londranın bir otelinde madam Eğ mi, tabanca ile öldürülmüş, Öne yedi yaşmdaki kocasının cesedi üze” rine eğilmiş bir halde görüldü. Yere de bir tabanca duruyordu. Muhake- me esnasında, madam Fehmi müda. fani nefs için öldürdüğünü söylemiş w Dinlenen çahitler. getilek de iller, Fehminin, “bu Fransız kadı. nma fena muamele ettiğini meyda na koymuştu. Daha evleneli altray olmuştu. Kadın, kocasından on Yaş yaşlıydı. Evlenmeden evvel, Paris barlarının meşhur bir dansö; . Ayni ze manda Parisin en İYİ giyinen kadını olarak tanımıyordu. Moda vapurunda yangın Makine dairesi yandı Dün gece YAPISI Akay idaresinin Moda vapuru DİP Yangın tehlikesi ge. girmiştir « Vapur bir 8Y evvel tamir. edilmek üzere Haliçte havuza çekilmiş, altı te- mizlenip WhİA kısımları tamir edi miştir. z i Bu arada Makineler de temizlen- miştir. Vapur bu sabah Haliçten se. fere çıkar la z dün gece maki- neler işletilmiştir. Bundan sonra çarkçı ve makinistler vi çıkıp tvlerine ”. Gece sast bire doğru vapurda nöbetçi bulunan bir tayfa makine dairesinden dumanlar yükseldiğini görmüs, yan- olduğunu anlayınca hemen telefon dairesine Koşarak itfaiyeye telefon et. miştir. Yangın Yerine Bayoğlu ivfaiyesi gelmiş, havuzlerin Azay kapı cihetin- deki kapısı acılarak motör ve arazoz. lar içeri girmişlerdir. Moda vapuru iki numaralı havuzun önünde durdu. undan denizden alinan kularta yan. gının söndürülmesine tessbbüz edil. miştir. İtfaiyenin gayreti Yüzünden yangin büyümeden söndürülmüştüz Yangm makine dairesindeki ktriğii kon. tak yapmasından çıkmış, bu dâirenin ahşap kısmı teğmen yanmıştır. Ma < kine dairesindeki yağlar da yanmış. bazı makineler hastra uğramıştır. Vapur bu yüzden bu sabah sefere çi- kamamıştır, Ve yeniden tamir edile- cektir, 4