June 12, 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

La vi Dış Politika Gü > Mz Balkan yarım adasının hali araziden madut olmadığı ilân olunur ! Yazan: Nizamettin Nazif Almanyanm matbuat hürriyetinden mahrum mes'nt bir diyar olduğunu bilenlerdeniz. Almanyanın bu sandeti o derecededir ki, Alman pasaportu ile yaşıyan herhangi bir Adem oğlu, ken. di başma gazete çıkarmak şöyle dur. sun, bir cümleye ayarsiz bir virgül bile koyamaz. Alman fikir, sanat dü- şünce ve vicdan cephesinde tam ve mutlak bir Göbels hâkimiyet! vardır. Almanyanın herkangi bir yerinde bir milimetre murabbai genişliğinde bir kâğıdm üzerine bir damla matbaa mürekkebi sürülebilmesi dahi Dr. Göbels'in “âli murakabe” sine tabidir, Göbels kâğıdı ve mürekkebi rejim a. desesinde bir parça şüpheli gördü mü veya “Hitlerci Alamnya menfaatleri Be bir parça aykırı, buldu mu, taş çat. lasa o mürekkep o kâğıda sürülemez. Almanyanm göze, kulağa, dile ve beyne taallük eden açık, gizli, şifahi, tahriri bütün çalışmaları hep “Göbels marka,, dır. Alman gazetelerinden her- hangi birisinde çıkan herhangi bir ya. zn altma, ökumıya lüzum görmeden, Göbels İmzasmmı atabilirsiniz. Kork. mayınız, hiç kimse sizi tekzib edemez. Zira o yazı Dr, Göbels tarafından ya- sılmış kadar Dr. : Göbels'indir. Zaten Haber sahib ve başmuharriri münev. ver arkadaşım Hasan Rasim Us'e dün. kü Haberde(*) D.N.B.nin İstanbul mü. mesili Bay Breli'den şikâyet eden yazısını doğrudan doğruya Dr. Gö. belse hitab öder bir açık mektub şek. linde neşrettiren sebeb de bu hakikati bilmiş olması değil midir? Hiç şüphe etmiyoruz ki, Hasan Ra. sim Us'un irşadı #lerhal tesirini göste. recek ve Dr. Göbels Alman istihbarat dairesinin bu pek göze batan “Breli” inden, çok dikkatli ve dürüst Türk münevverlerinin yaşamakta olduğu İstanbul gehrini bir an evvel mahrum etmek dirayetini gösterecektir. Bununla berâber gu satırları yazan elimiz, D. N, B, ajanı Brell'den bah- setmek için kaleme sarılmış değildir. Hayır; biz başka bir esas üzerinde Almanyanın fikir, düşünce ve san'at maestrosuna dikkat tavsiye etmek iz. tiyoruz. Şöyle ki; , Son üç aydanheri bütün Alman ga- xetelerinde, Balkanlar ve Turn hav- zası meselelerinden bahseden satırlar man siyast muharsirleri aldıkları di. yektiflerle Orta Avrupanın bazı dev. ietlerine hep üst perdeden hitap öde ede ellerindeki kalemler lâübali sürç- meler yapmıya alışmış bulunuyor. İnsan bunların yazılarımı okurken Po. talimi yaptırıyor veya Brandeburgda Nazi çavuşlarıdan biri nutuk söylü. yor zannına düşüyor, N Faraza Almanya hariciye nazırı İz. zetlü fon Noyrat'ın dostumuz ve müt. tefikimiz Yugosleyyanm payitahtında. ki misafirliğinden bahseden Deutsche Allgemeine Zeitung gazetesi; Belgrad. Sofya ve Roma ile yaptığı anlaşmalar Küçük İtilâf ile Balkan paktım biribirinden ayıran yeni bir mihver tesis etmiştir. Tür. kiye ie Yı arasındaki rami 2 mihverin Tatar üze: saya kadar ulaşacağı tahmine müsaittir. , iy yapdikten sonra söyle bir ilde Yapı “Avrupanın cexubu şarkisindeki devletlerin inkişafında Almanyanın BA Ma e - Bi olmak Alina v. Bu inkişafa yaver çıkça ortaya attığı çok malâm bi, hedeftir. Itatyan - Atman dostlğ bu hedefe varmayı kolaylaştı der. Bu iki devletten biri Tema Ker, zasında tek başına bir hareket yap. makta veya diğerine karşı cephe almaktan daima çekinecek ve ne taraftan geli-se gelsin Kendilerini menetmeye çılışıcak olan ker kuv- Te) Benieke Nachriebten Büro — Alman ietihbarak dairesi Bi vete bu iki devlet birlikte mukabele edeceklerdir. Germanya gazetesi ise gu büyük sö. zü ediyor: “Tuna havzasında yalm bir si- yaset vardır” Almanya ile beraber olmak.,, “Buralarda hiçbir zaman Alman. yanın aleyhinde bir politika yüdü. lemez.,, Almanya fena bir harekete giriş. medikçe ve Almâhyanın Almanlara ait menfaatler diyo ileriye sürdüğü emeller, bu taraflarda yaşıyan mil, letlerin emellerine ve menfaatlerine aleyhtar bir istikamet takip etmedik- çe niçin Alinanyaya düşmanlık eğil. sin? Elbette, her sulhperver ve mede- ni devlete gösterilen güler yüz Alman. yaya da gösterilir. Lâkin Almanya bu taraflarda yaşıyan milletlerin sulh İçinde ulaşmak İstedikleri mi) inki. saflara zıt bir temayül gösterdiği gün de kendisine kulak asilacağını sanar. sa hata eder. Avrupanın Genubu şarki. sinde hür ve şuurlu milletlerin, her türlü yabancı “murakabe” den azade yaşamak İstiyen ve milli istiklâllerine sön derece kiskânç clan milletlerin ya» şadıkları unutulmamalıdır. Tuna dev. letleri arasmda ayni zamanda Bal- kanlı olan devletler de vardır. Alman. yanm 'Tünz bavzasında' ve Bölkanlar. da medeni devletlere lâyık olan sami. mi muameleden ve güler yüzden mah. rum edilip edilmemesi tek iradenin elindedir: Yani “bizzat Balkan paktı devletleri nin,, ki aralarında Türkiye de vardır... Binaenaleyh o Almanya matbint ve söylemek istiyoruz: “Eğer Alman gazeteleri, her Al man arzusunu selâmlamaları için, Balkan O devletlerinin Berlinden gelecek “hazır ol!” kumandalarıni beklediklerini sanıyorlarsa bir hayli aldanırlar Her Doktor!,, * Şimdi Sovyet gazeteleri İngiltere ile Fransanm “Prağ, Peşte ve Viyana, arasında bir anlagma yapmıya çalıştı. ğını yazarlarken. Alman güzeteleri de Italya ile Almanyanın “Belgrad, Bük. reş ve Varşova,, arasında bir anlaşma yapmıya çalıştığını açığa vurmakta. dırlar.Bunlarm hangisi hangi nevi sul. hün ve hangisi hargi nevi Harbin va- sıtası haline konmak isteniliyor? Bu ciheti henüz kestirmek mümkün de, ildir. Sonra, bu Iki siyasi ve strate- jik müsellesin teşekkül etmesi mukad. der olup olmadığın! tayin etmek de şimdilik müşkül, Fakat şunu söylemek daima mümkündür” Balkanlarda Balkan Paktı devletle. rinin iradesi hâkimdir. Balkanlardan ne bir miras gibi ve ne de Roma.Ber. lin sıyasa pazarlarında mezada çıka. rılmış bir maj gibi bahsedilemez. Ve dahi Avrupanm cenubu şarkisin- deki Balkan yarımadasının hali ara. ziden madud olmadığı bir daha ilân olunur, Nizamettin NAZİF 12 yaşında çocuğa tecavüz Evvelki gün Bakırköyde küçük bir kıza karşı işlenmiş feci bir teca- vüzün faili dün adiyeye getirilmiş- tir. 7 Anlatıldığma göre, Bakırköyde bir kömürcü, dükkânına kömür al mak üzere gelen 12 yaşlarda Fat. ma adındaki tecavüz ederek na- musunu berbat etmiş ve yapılan şi- iri üzerine jandarmalar tarafın. yakalanmıştır. o Canavar adam dün Görüünrü vopgu bâkimi, Celal tarafından sorguya çekilerek tevkif olunmuştur. « İşçilere ve Neler emrediyor ? Yazan: Münir Evrinyol İş kanununun tatbikize ayın on beşinde başlanıyor. Bu kanun işçilere ve iş verenlere bir takım vazifeler vermekte, ber iki sürare nin buktkuna koruyucu Kikülmler Köymake tadır .Biz, alâkadarlar tarafından topluca anlaşılması İçin bunlari iki üç günlük seri makale halinde İzali etmeğe karar verdik. Aşağıda İşçilerin ve iş verenlerin bu kamın mucibince yapmağa mecbur oldukları veya kendilerine yasak edilmiş clân geyleri oku! caksınız. Maknle 10 haziran tarihli sayımızda başlamıştır. 2 işçiler Iş verenler Neler yapmağa mecburdur ve neleri yapmaları yasaktır ? y yapmaları yasaktır ? Kanunen günde azami çalışma saat - İeri şu kadardır? Cumartesi günleri saat on üçte ka. panmaları mecburi olan iş yerlerinde günde en çok 9 #aat çalışılabilir. Haftada 48 saat çalışmağa başlana - cağı zaman: I — Her türlü işler hakkında İktısat Vekâleti bir sene içinde muvakkat ge nel emirlerle tatbiki gerekli iş müddet. lerini ilân eder. TI — Sonra bü emirler nizamnamele- re bağlanır. Yani ne gibi iş yerlerinin ve hangi tarihten itibaren ve ne suretle 48 saatlik esası tatbike başlıyacakları zaman zaman nizâmnâme ile teshit edi- ir. TI — Nizamnamelerin arkas: alın . marş yani bütün işler hakkında nizam - nâmeler çıkıp bitmiş olması ve bu st- retle 48 saat esasının her türlü işler için kesinleştirilmiş bulunması kanunun mer'iyete girdiği günden itibaren üç yıllık genel bir mühlete bağlıdır . Ya. ni icap eden nizamnamelerin hepsi bu üç yıl içinde çıkarılmış, bitirilmiş ola - caktır, Bu hükümler mucibince tesbit edil « miş olan iş müddetlerinden fazla ola . rak işçileri çalıştırmanın cezası 5 lira - odan elli Tiraya kadar olup tekerrürün » de vera artar, li ©14 — 16 yaşını doldurmamış çocuk. lari her hangi bir işde olursa olsun gün- de 8 saatten fazla çalıştırmamalıdır. Bunlardan ilk mektebe devam eden - lerin #ş saatlerini mektep saatine mâni olmyacak şekilde tanzim etmeli. Ders saatlerini 8 saatlik çalışma müddeti içinde saymalı. vaşını doldurmamış çocukları bü kayıtlar hilâlında çalıştırmanın cezası 10 Bradan 100 liraya kadar olup teker. rürlerde ceza artar, 15 — Kanunun 40 mer maddesinde sayılan (A - D) hallerini, 35 ve 87 inci “maddeler mucibince tesbit edilmiş bu » lunan günlük kanuni çalışma müddet - leri içinde saymalıdır. / Kanuni çalışma müddetleri içinde sa. yılan bu hallerden dolayı işçi ücretlerini eksiltmeye uğıptmanın cezası 10 Jira - dan 75 liraya kadardır, tekerrürlerde ceza artar, 16 — İş yerlerinde çalışmasaatlerini İş yerinin bulunduğu memleketteki u» must saate göre ayar ve tayin etmelidir. Umumi memleket saati olmıyan yerler- de demiryolu İstasyonu ve gemi iskele. si saatleri gibi umum (hizmetlere ait kontorllü saatler ve yahut mülki veya *askeri makamların saatlerini miyar tut- malıdır. 17 — İş yerlerinin kanun dahilinde tesbit edilecek çalışma saatlerini iş ye. rinde levhalarla ilân etmelidir. İş yerlerinin çalışma saatlerini ayar ve tayin etmemenin veya iş yerlerinde levhalarla ilân etmemenin cezası 2 İl. radan 10 liraya kadar olup tekerrürler de cezâ artar, 18 — Beş saat ve daha az müddetli işlerde dinlenme vermek o mecburiyeti yoktur, i Beş saatten fazla süren işlerde din . İenme vermek mecburidir. Dinlenme, çalışma müddetinin orta lama bir zamanında verilir. Dinlenme - nin vakti mahall âdete ve işin icabına göre tayin edilir . Dinlenme müddeti sekiz saatten az müddetli işlerde yarım saattir. Sekiz saat veya daha fazla müddetli âşlerde bir saattir, (Devamı var) “ iş verenlere bir i Neler yapmağa mecburdur ve neleri 16 — Her tediyede ücret hesabını gösterir bir pusla alacdksınız veya ya » runızda bu hususa hasredeceğiniz bir deftere bu hesapları geçirteceksiniz. Böyle yapmazsanız, yani hiç pusla al . mazsanız veya defterinizc hiç 'yazdır - mazsanız, yahut ücretiniz eksik göste- rilen pusla alırsanız veya defterinize ek sik yazdırırsanız sonra hakkımız kayho. Tur. Zarar edersiniz. Zaten bunlari yap- mıyan iş verene de ceza vardır. 17 — İş kanununun mer'iyet eğgir - mesine kadar her türlü işde tatbik edil. mekte plan günlük çalışma müddetler kanun mer'iyete girdiği tarihte kanun | hükümleri mucibince haftada 48 saati geçmemek için daha aşağı hadiere indi- rilince günlük çalışma saatlerinin azal. masından dolayı işçi ütretleri eksiltile mez. Yani evvelce ne gündelik alınıyor. sa yine o kadar gündelik almacaktır. İş kanununun hükümleri mucibince işverenin uhtesine terettüp eden her J hangi bir mükellefiyetin yerine getiril, mesi dolayısiyle ve yahut iş kanunu hükümlerinden herhangi birinin tatbiki neticesine müsteniden her ne şekilde o- lursa olsun işçi ücretlerinden eksiltme yapılamaz. Bunlara aykırılık yapan işverenlere ceza vardır. di : 18 — Ayda otuz liraya kadar olan ücretinizden haciz , devir veya temlik yapılamaz. Ayda otuz lirasından fazla- sından yapılabilir. Ancak iaşe ve nafakası kanunen ken. di üzerinize düşen mile fertlerine tahsis edilen meblâğlar bu hükme tâbi tutula - maz. Yani otuz lira fazlasından değil, aylık ücretiniz otuz Jiradan az olsa da bundan kesilir. 19 — Gebe ve emzikli kadınlar do - Zumdan üç hafta evvel ve üç hafta son- İraki ceman altı hafta (icabında #ltu hafta evvel ve alt: hafta sonraki ccman | oh iki hafta) İzinli olup çalışamaz. Ay. ni iş yerinde'altı aydanberi en a Üçay * çalışmışsa bu izinli müddette yarım üc ret alır. İş böyle değilse iş verenin kendisine bu müddette yarım ücret vermeğe mec, buriyeti yoktur. “ Gebelik ve doğmu esnasındaki bu ig tirahat devresinde bunu bilerek ken. dilerini (çalıştıran (işverenlere Ceza vardır. 20 — İş kanununun mer'iyeti tarihi - ne kadar işçi ücretlerini gündelik, haf talık veya aylık ödemekte olan işveren. ler bu muayyen Ücret verme usullerini sâat hesabiyle veya parça başına yahut çikârılacak İş miktarına göre ödemeğe İş dairesinden müsaade almadıkça, çevi- remezler. Cezası vardır. 21 — Kendinizi kasten telef veya sa, kat etmemişseniz sizin kendi alât, ede- vat ve hayvanlarınız iş dolayısiyle telef olur veya sakatlarırsa İşveren bunları |, öder. 22 — Para kesinti cezası, ancak, Çi. karılacak nizamname roucibince tanzim edilip iş dairesinden tasdikli olacak © * Jân iş yerinin dahili talimatnamesinde, ki sebeplerle ve tarzlara yapılabilir. Böyle yapılmazsa iş verene yine ceza | vardır . | 23 — İşinizden ne suretle ayrılmış olursanız olunuz ayrılırken bir iş şaha « detnamesi alacaksınız. Verilmezse ve ya bu şahadetnameye hakkınızda doğru olmıyan şeyler yazarsa İşverene ceza vardır. Kanunun 31 inci maddesini o kumalısınız. 24 — On sekiz yaşını doldurmamış erkek çocuklarla istisnasız her yaştaki | İsa di 'isler) çalışılacak HABER — Akşam postası 12 HAZİRAN —1937 . | İŞKANUNU Hayata dair Cennet EY gıdi eski günleri... SİF ei hatı, zevki biz'm gençliğimi de görmeli idiniz... Dünyanın safa” biz sürdük, siz cefasmı çekiyorfü DUZ... Bu sözler, yer yüzünde, insan oğlu kadar eskidir. Hani Adem ile Havvi* nın övmeğe bir türlü doyamadıklİ bir cennet varmış; 8'z onu bir yer ni sanırsınız?... Hiç de değil: Adem ile Havva'nın gençlik yıllarıdı” Her Insan ömrünün başlangıcında bir. kere cennef'ten geşer, onun safası 18 mest olur; fakat yrllar geçip de böy mest olmak İassasını kaybedince af tik oranın safasmı hiç bir yerde, İS. bir günde bulamaz. Fakat ümidin kesmez, oraya bir gün yine ulaşac&" Zından, hiç olmazsa öldükten son!# ulaşacağından emindir, Zaten söylerler: cennette hepimi$ ebedi-bir gençlik icinde yaşıyacakmı. şız; orada hepimiz otuz üç yaşı halimizle: dolaşacakmışız. Otuz ü yaş... İsa'nın yer yilzünü bırakıp gök” lere çıktığı yaş!... Cennet'in gençlik demek olduğunda hiç şüphem kâlmö dı... Yaşlı kimselerin geçmiş günleri öV- meği #evdiği nispette gençler de 9 günlerin zevkine, safasına İnanmaZs lar. Yalnız: “Ne yapalım? onlar geçti diye kederlenecek miyiz? demeklö kalmaz, duyduklamtı bir masal, bir bunak uydurması sanırlar. Tecrübesi kolay:“bügün yirmi. Bihayet yirmi be. şinde olan bir adama umumi harbdefi evvelki yılların, altın para kullandığı" mız günlerin bolluğunu, nisbi kaygu- suzluğunu, emniyetini anlatmağa kal- kım, gözlerinde herten İstihzanın pt- rıltısı beliriveriyor. Ben, kendi hesabi. ma, gençlere çocukluğumun günlerini Anlatmaktan vazgeçtim: ısrar etsem onların gülmesi, alay etmesi: “Aceba rüya mı gördüm?. dedirtecek ' beni hatıralarımdan şüpheye düşürecek, Gençlerin hakkı vardır: Romeo dünyada güzelliğin, saadetin Arcak, Jullette'in doğduğu yün “Bağllağfı. | dan emindir. Ondan evvel hiç 'bit”#e$” bulunabilir mi? Gençlere hak vermeme belki saşa. cak, belki kızacaksmız: “Ne? onların Jul'ette'i doğmadan önce senin bir gençlik zamanın, biz cennet'in olduğu” nu inkâr mı edeceksin?,. diyeceksi. niz... Anlamamışsımız: gençlere, biz- den yaşlı olanları düşünerek hak ver. dim. Biz onların dünyada safah gün. ler gördüğüne inarıyor muyuz? Nurullah ATAÇ Pau —& Akıl yarışı Arkadaşların bir toplan sında, İçlerinden biri, bir akıl yarışi yapılması tek v vet. Ortaya üp yarışçı çiki Herbirisinin alnına ken leri bângi renkten olduğu DU bümeksisin Dürer istav toz çizildi ve İstayrozların mavi yahut beyaz olabileceği süyietdi. Bana bu iç müsabık içinde ayan olmayan bir odaya götürüldü ve gi talimat verildi: — Mk önce ki beyaz istavroz gören yabüt kendi Istavrozünun hangi renkten olduğunu bilen çocuk odadan çıkar ve yarışı Kazanmış olur. Çocuklardan birisi yanındaki iki misabe kin alınlarında istavrozların mavi renkte oi duğunu gördü. Fakat içlerinden © birisi, bir saniye düşündükten sonra. — Benim fatavroztum tsavi, dedi. Bunu nereden bildi? i Yukari bilmecsmiz mükâfatlıdır” Hale denlerden iki kişiye hediye verilecektir. Ce vaplarm (18 haziran) tarihine kadar gönde rilmiş lomtast lâzımdır. Tasarruf sandığı (8 Haziran) taribu bilmecemizin ha'lidiri Torten amcanın çocuklarımdan, Yâremas” 18, Afacan 17 ve Topaz 10 yaşlarındaydıle?, Bu bilmecemizi kimse kalledememiştir. 12 HAZİRAN — 1937 —— aaa aaa a kız ve kadınlar yer altında veya su ai tında (maden ocakları İşleri, kablo dö. şemesi, kanalizasyon, tünel inşası gibi ilerde o çalıştırmaz Çalıştırana ceza vardır. (Devamı var) lar. ğ K ir kul bal ki iy aa g —. p i i i ı