July 23, 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

2 Silâh ve siyası Italya 35000 tonluk ilk zırhlıyı denize indiriyor Yazan : Şekip Gündüz Bu ayın yirmi beşinde, yani yarın deği! | yan bde donanma birinci sinıf bit Pol oyna, Gbür gün, Triyestede İtalya kral ve tinin huzurunda Viştoryo - Veneto adi: yeni hattı harp zırlıltamın cenize indirtleceği ha. ber verlllyor. Bu münasebetle İtniyarım ti. riaci harp filosu Triyoste llmanına — getmiş ve gene bu münasebetle gehir doralumaş'ır. Vittoryo Venelo İtalyanın — tezgüha koy. düşğtü 36,000 tonluk iki büyük harp gemisin. den Hiridir ki eşi olan Lüttoriyo İle birliklte donanmaya katıldıkları gün İtalyanın deait kuvveti himsedilir derecede artmış olacaktir. İtafyan gazeteleri btr hâdiseyi büyük bir ebemmiyetle tebarüz ettirmek için biribirle. rile Adeta yarışa girmişlerdir. İtüdlya ağır sirhli MMosunun — dünc kadar on paralık bir kıymeti olmadığı malümdur. Andrea Dörya, Calo Dutllo, Ginllo Cesara, Conte . di . Cavour adir dört gemiden mü. vekkep olan bu kuvyet Üç yıl evvel artık ta. mamile işe yaramaz bir hale — girmişti. Bu gemllerin dördü de 1914 , 1915 senelerinde Ttalyan tezgüllarında yapılmıştır. Amiralilk bUu dört gemiyi kadrodan — çıkarmaklansa bunları yenileşlürmeği doğru buldu; dikkatli ttr pllnla işe başlandığı söylendi ve hemen kızağa çekilen bu gemilerden ikisinin geçen. Terde çoz mükemmel bir halde yenlleştirilli. H rivayet edildi. Bu ikl gemi, Calo — Dulllo ile Giullo Cesaredir.. iğer iki eski diritno. tun, yani Doria fle Cavour'um da ayni gekil. de yenileştirilmiş olarak yakında donanma. ya Utihak edecekleri bildiriliyor Ban posta e gelen Fransız gazetelerinden bazıları Vittoryo Veneto zırlısının — Gönize indirülmesini itina ile — aksettirmektedirler. Faraza 14 Temps yu tafsilâtı neşrediyor: *Bu zırhlınim ve eşi olan Littorlo'nun inşa #dilecoği 1034 yılı kaziranında ilğn edilmişti. Maamafih bu karar, İtalyazın son yıllarda takip ettiği deniz styasetine dikkat edenleri bayrete düşürmemişti. Yalnız — Avmıpanın bazı deniz devletleri (1) İtalyanın bu zirllr. Tar için 38,000 tonluk bir haciım kabul etme. sina karşı biraz fazia hasamıs gözükmüşler. &. Italya, 38000 tonluk zırhli. yaptırıcakla rekette 'bulünrhuş sayılamazdı ama ayni haklara malik — bolunuğu — halde Hransa Dungerk sistaminda 90,500 tonlükk gemller yaptırırken İtalyanım tonajda azami haddi Kabul etmosi nazarr dikkati — celbediyordu. Bu vaziyet kazgumda yapılan noşriyata T. talyan gazebeleri göyle covap vermişlerdi: *— Biz hattı harp zırhliları, büyük geml. ee yaptırmağa mecburuz. Zira tüyük gemi. lerden mahrum olan bir dopanma zayıf gö. zükmeğe mahkümdur. Yakm bir istikbalda hettıharp gemileri donanmaların belkemifi haline yükseleceklerdir. Büyük gefilsi ddima, liçe. © mak imkânımı kaybedecek ve yardımcı bir kuvvet kaline düşecektir.,, Bunun Üzerine 29 teprininvyel Gi4 de Lât. torsoyu Cenovada ve Venettoyu da Triyes. tede yapmağa başlâdılar. Bu tatih faşizmin '©a ikinci yıddünümüne tesadüf ediyordu. Ha. Taretli nümayişler yapıldar, ameleler bayveki. le telgraflar gönderdiler, “İtalyayı en gü. zel burp genillerine sahip memleket., haline yükselteceklerin: Yandettiler , Bu nevi gemller dörder yılda yapılabildik. leri için Litlorio ve Venetonun talyan donanmasına ancak TNXK da' katıla. gaklârı tahmin edilmişti. Sanra ortaya Ha beş bârbi cıkıp zecri Ledbirlerden dolayı L falyada iptidal madde — azalınca gemilerin 1838 Ge hitemiyeceklerini söyliyenler de ol. du. Bunun için Venetonun denize indirilece. Bini bildiren ve geçen cumartesi günü neş. redilen tebliğ az çok herkesi hayrete düşür. müştür. Tabli denize indirildiği anda — gemi bilmiş sayılmaz. O şünden sönra techiz edi. Tecek, ailühlanacak ve tecrübeleri yapılacak. tır. Dünunla berabar ttiraf etmetidir Ki işçi. ler bu gemi üzerinde büyük bir alâka göz. termişler, geceyi gündüze katarak çalışmış. lar ye birçoktarı cidden fodakArtık etmişler. dir. Mugolini buna mükâfat olarak geminin VAftİZ anast olmak şerefini basit bir amele. nin kürısına vermiştir. Yeni zırhlınım başlı. ça silâhr 381 milmetrelik — dokuz top ola. cük. En söon model dört tarbin grupü İle tah. Tük edilecektir. ftalyan guzelelerinden Wessagero ise bu münazebetle gu satırları yazıyor: *Çok geçmeden İtalyan harp — Tilosü gu kuvvete ulaşadaktır: 6 Hattr harp gemisi, 10 kruvazör, (Bu 19 kruvazörün T Si 10 bin tonluk ve 12 ai 5.8 bin tocluktur), 44 büyük muhrip, 36 torpido, « ©8 denizaltı gemisi ve birçok yardımcı ge. miler,, .- Diğer bazı İtalyan gazeteleri ise Mumoll. minin 1034 de söylediği.bir nutkun şu kısmı.. ».nı tekrarlamaktadırlar:. — —— — — *Ttalya Karada, denisde ve Havada birin. ci olmalıdiri,, p W LA Rüyük İtalyan gemilerinin den'ze indiril. diği bugünlerde İngilterenin de inşaatt biten birçok krurazör ve torpidoları Akdeniz kuv. vetlerina katmakta olduğumnu — hatırlıyoruz Akdenizde deniz silâhlanmasımın büyük bir yarış balini aldığı mubakkaktır. . ŞEKİP GÜNDÜZ Bugün gene ekmek- lerin pisliğinden bahsediyoruz . Yazan : Kara Davut Dün, bu sütunda yediğimiz ekmek- derin fırından çıkıp dudaklarımıza yaklaşıncaya kadar kaç pis elden ve kaç pis yerden geçtiğini bildiren bir yazım çıkmıştı. Akşam üstü mubharrir arkadaşım Osman Cemalden şu mek. tubu âldımı: “Ekmeklerin pisliğinden buhseden yazını okudum. Çok doğru düşünüyor- sun, Ben de ayni fikirdeyim. Birçok tanıdığım kimselerin de uyni fikirde olduklarını sana temin edebilirim, Ye. diğimiz ekmekler hakikaten mide bu. landırmağa başladı. Hem sen eksik yazmışsın. Eğer benim gibi Halicin i. ki keçesindeki fızınları tetkik etmek fırsatını bulmuş olsaydın, beleüiyeyi ve vilâyeti dahan iyi tenvir edebilir, ve onları daha acele bir harekete teşvik etmiyo hak kazanırdın. : Azizim, Fırmlarımızın birçoğu bekâr koğu- gu halindedir. Yine birçok fırınlarda işçiler yatak odalarında dolaşır gibi laşmaktı . Belediye bir za. manlar hamüurkârlarin filân hep be- yaz İş elbiseleri giymelerini, beyaz ön. Hikler takmalarını emretmişti, Bu em. ri fırmlar nası) tatbik etmektedirler, bilir misin ? İşçileri donlar: ve iç göm, lekleriyle çalıştırarak. Bu adamlar beyaz patiskadan don gömlek giyiyor- lar ya... Belediyenin de istediği beyaz giymeleri değil mi? Velhasıl işi bir ku- hba uydurmuşlar, Bu donların ve bu gömleklerin ne derece pis olduğunu bu mektupta tarife ve tasrihe hakkım yoktur sarıyorum, Zira ne sen, ne de Haber karileri bu iç çamaşırlarındaki pisliği tahlil etmeme, imkânı yok ta- hammül edemezsiniz, Balatta, Hasköyde, Eyüpte, şurada burada bekâr çamaşırı yıkıyan kadın. lar, erkekler tanırım; bunların hepsi fırınlardan gelen çamaşırlardan hep iğrenerek balsederler ve hepsinin bit. ler içinde yüzdüğünü söylerler, Yasa dostum, bu fırınlar bu .dereçe pistir. Yalnız elleri, ayakları pis olaa öp de başma koy...” « G A p Osman Cemal İstanbul şehrinin ici, ğini ciciğini en iyi bilen Türk muhar- Tir, mütelekkir ve - gazetecisidir. Bu. (Devamı 7 incide) Kara DAVUT Akdeniz £. | HABER —« 'A='|îgm postası e eiRme ni B lnerreeş Bir tarihit hâtıra... verecererene e LERRe LA ser ee YA N AE LA KE YA LA YA A K BE A YeRAKAERNrRE FaBe YASK AARR L KA YN bArEASC AD ErEAn. Bodrumlu bir genç Tuna boylarını müdafaaya giderken.. Uç mil süratli bir vapurda birbirlerinin kuyruklarını yemeğe mecbur kalan bir kaç yüz beygirle beraber sevk edilip p muska — ve paslı kılıçla silâhlandırılmıştı ! Yazan: Nizamettin Nazij Geçenlerde bir fırsat çıkmıştı da or. ta Avrupaya ilerleyişimizi ve orta Av- rupadan çekilişimizi bu sütunlarda tah. lil etmiştik. Ulaşlığınuz netice şuydu: “Biz orta Avrupaya büyük millet ola. rak ayak bastık ve ayrılirken de büyük müllet imtihanı vererek ayrıldık: Eğer Kötü tali Ordunun” belkemiğine — şu menhus sarayı musallat etmemiş olsay- dı, düşman bizi Tuna boylarından u. zaklaştırmak mücizesini gösteremezdi.,, Bu imtihanların en mühimmi hiç şüphe yok Tuna boyunda verildi. —Bu imtihan ile Pletne adir mirtimini kasa . bacağızı aklın ve havsalanın alamıya - cağı şekikle, nâmütenahi yükselterek tarihe sokmuş olmamız imparatorluğun tereddi devresi içinde dahi Türkün as. kerlik haysiyetine, büyük Millet olmak haysiyetine leke sürdürmediğimize mü. kemmel bir misaldir , Sanra bir başka vesile ile HABER - de yihe ayni mevzua temas edildi, Plev. nenin kahramanlığı bir daha tekrarlan. d Bunurt üzerine Türk milletinin tari- hine karşı olan yüksek hassasiyeti ile vetarihiyle mağrur olmaktaki mes'ut is. rariyle bir defa daha karşılaştık. Tuna boylarında, Şıpka balkanların. da harp veren Türk otdusunda — kılıç sallamış bir yaşlı Türkten uzunca bir mektup aldık. Bu mektup, 93 harbinin başladığı günlerde Türkün memleket müdafaasına nasıl candan atıldığını, Türk opdıınşılıh' bir süvari neferinin “hâdikeleri nüsıl gördüğünü, hasıl tah - makt Bi ati aai Kradl aa. rediyoruz: Haber Gazelesi İdarehancatne; 10—6—937 Bevgili gazetenizin 8 haziran tarihli sayı. sında "Rumslar Twmayı nasıl geçtiler?,, baş. lıkle yazıyı ökürken gözlerim — yaştrdı. B felâketlerin içinde — bulundüğüundan geçen rezsleÜeri Bazı parçalarını arselmek iste. rim. "“O zaman rivayat edümişti ki, . Rusların Tunaya akım ettiklerini — Abdülkerim paşa saraya bildirmiş, saray kendisine — yardım göndermeği ihmal etmiş. İstanbulun hazı n. Katlı geçinenleri ise şöyle tahminler — yürüt. müşler: *“Ruslar Tunayı geçerlerde onları daha ko. lay avlarız.., Vaktaki Ruslar Tunayı geçtiler; — felâket yuvumı olan mahayn uykudan uyandı. Harp hazırlıkları yokken HAânı barbe mechur ol. düklat manra haşınr Anadöluya çevirdi. EL lezi silâh tutanların düşman Karyamna yürü. meleri bakkında fermanlar — #sadır,, oldiü. Anadolu haldğı Layramlar yaparak ayaklan. dı. Her taratta bir sevinç, bir faaliynt baş. ladı. Bu vaziyet karşısında herkesin düşma. na Kargı yürümesi hir — mocburiyel — oldu. Biz Bodrum gençleri de Kudiri şeyhiri teş. vik ederek sancak açtırdık. Bonra — hirkaç müfreza halinda toplandık. — Yaya — olarak Muğlaya vardık. lane! hazbiye kamişyonları vizi süvari yaparak İzmire sevketti, İzmirde Davastı Saduncu oğlunun süvarllerina HlU. hük edemek Tatarberin yarlandık, fakat, 'Tür. kiyeyo ilk niyax basan veapurlardan, yandan çarkir sratte üç dört mül alır eaki bir vapır. ra koydular. Yanımızda birkâç yüz hayvan verdı, Yenı ve samanlarını unutlukları tçin bu biçare hayvanlar vapurda 4ç — kalddar, Biribislerinin yelelerini, kuyrukların? hattâ KUbrE'ArİMI yodiler, Dört Küön sanra İstanbu. la çıktıkları zaman bir deri bir yemik kal. menlardı, Cami demie'mdnce yaldrzir bir aan, dâal ile bir yaver geldi: a #— Buntur kimdir? N R Dive sordu. <AT N U Süyari: ÜRlk “— Avrlın muavtnelerimir. devinon "Davut DASAVA Cikernler!. emrini verin eHtlL erteni sabah mabevni hlimavundan iki yaver gelip Hüvtetlerimizi vazdıktan aotra: # Rifendimle sizlese rivnfet verecektir, Mektnrarama! Herki ptur Blmrtal aezip Avdet ettiler; bitar — sonra et yağla bir plây getlediler, — Pirineia içi kurtu olduğundan boğazlarımızdan zor geç. mişü.. , Socra bizi trene bindirndiler. Edirne istas, yonunu vardığımızda, Rualar — Karapınara kadar gelip telgraf ve demir yollarını boz. makla meşgul oldukları bie amada — bizleri gilâhsız olarak bunların karşısma göndermek için sevk memurlarını sıkıştırmaya basladı. lar. Birçök münakaşalardan sonra — Bdirne kışlalarına yerteştik, burada “yeniçoriücrden kalma küflenmiş kalkanlı kırçlardan, kAri kadim şeşhaaelerden, şapka gibi kapsilllerin Gen kaba kağıttar mamul fişeklerinden da. #etmağa başladılar, Bunlarla talim ederken merhum Sileyman paşa ordularile Karadağ dan erlşti. ((Vincislerlere) bizi Yenlden tet. h etti Rus'arı tararıağ'a başladı. Ağustda haftalarında Beki Zağra önlerine vardığımızda Ruslar meydân mukarebenini kabul öderek karaımıza — çılkıtılar. 5.6 Bast devam eöden (düğün, bayram — zevki gibi) Çarpışlardan sonra Musları — kaçrrtp Büaki (Zağrayıt istirdat eltik. Bir kaç yün sotra Umum ordular ovaya toplandı. Abdülhamidin Razilik Unvanı âaldığını birdiren — fermanlar ollurduktan sonra zabitler — ellerinde deste deste kağıllar kallara girip dağıtmaya büş. Taddar, “— Bunlar efendimizin hediyesidir Üzerle rinde taşıyanlara kurşun geçmez!,, diyenler çök oldu. Bu kâğıtların içine kulır nalları kadar büyük birer mühür buslinış ve içinde ALLAH, Muhammed, Çarıyar isimlerile bazı dualar vardı. Bundan zonra Balkan dağtarı teteklerinde ve Şıpka geçitlerindaki köylerde kığlarken Osman paşanım Pilevnede esir ol. MAası Üzerine aakerlere verilen ricat — emri Şark ordularının betkemiklerini — kırmıştı. Çünkü sapasağlam salan aa<erlerimiz düş. mana hücum İşarellerini dört rüzle bekler. Ken bu münasebetsiz ricat — emrinden pelk mükedder olmuşlardı. Bdirneye a#vdetlerinde bundan daha fazla faclalara tesadlif edilmeğe başlandı. Seneler ce topla döğülae yıkıması mümkün atmıyan Edirne istihkâmlarının Ruslara teslimi, Sul, tan Selimin Rus kazak sürarilerinin hayvan larma ahir olması, İstanbulda, Ayasatyanın Jobmlap muhacirlerle doldurulması bize kan ağlattı. t Payrtaht zokaklarında Rus çarlığı zabit. Terinin kılıç sürümelerinin yakırtdarını işlit. Uik ve barp için gülerek oynıyarak geldiği. miz İstanbuldan nği:yarak ayrıldık. Dede Rıfla SAĞLAM Mektuptan anlaşılıyor ki'bu eski as. ker Bodrum Kadiri dergâhı şeyhine bayrak açtıran gençlerden biridir ki o koca badirede tek başma gördüğü ha. taların ve fenalıkların listesi şudur: 1 — Sarayın harbe hazır olmadan harp ilân etmiş olması, 2 — Rusların Tunayı geçmelerindeki stratejik kıymeti Osmanlı payıtahtının anlayamamış olması, $ — Anadolu Aaskerlerini nakil için kullanılan vasıtaların berbatlığı, 4 — Yüzlerce hayvanı yükledikleri gemiye saman ve arpa vermeği unut . ınık7Hınınlııı. biribirinin kuyrukla . rını ve yelelerini yemeğe kalkışacak derecede aç bırakmak. 5 — Memleket evlâtlarını silâhsız bir halde düşmana karşı sevketmeği düşü - nebilmek, 6 — Edirne müstahkem mevkii deb. boylarında paslı yeniçeri kılıçlarından ve kapsöllü tüfeklerden başka silâh bu. lundurmamak, 7 — Asketi budala yerine koyup bü- yüler ve muskalar dağıtmağa kalkış . mak. 8 — Edirnenin Ruslara müdalaasız teslimi, 9 — Elde zinde bir kuvvet mevcut iken bunu Osman Paşanın yardımına sevketmeyip atıl bir halde durdurmak, 10 — Harbe gidecek askere taşlı pi. rinçten plâv yedirmek. Bunlardan bir çoğu harp tarihinin meçhulü olmıyan şeylerdir. Fakat Bodrumdan kalkıp İzmirde Davaslı Sabuncuoğlunun süvarilerine katılan ve saatte üç mil yol alan bir va- purda dört gün ,dört gece, biribirleri « nin yelelerini ve kuyruklarını yeyen bayvanlarla seyahat eden, Bodrumlu nefer Rıfkının Edirnede paslı bir yeni- çeri kılıcı kuşanması ve hiç hak etme. diği bir gazilik unvanınm fermanını okuttuğu gün Abdülhamidin Türk as. kerlerine büyü ve muska dağıtmış ol . ması muhakkak ki ancak bu mektup ile tarihe girmiş oluyor, ' Nizamattir NAZİF | deriz. vVuUÇ Ve Yü Amm Gide — anlatiri ” Maria — Rilke €lin üstü manasma geleti W b bulunduğu halde &7 ayası, sına gelecek hiç bir kellmc' t masına pek üzülürmüş. Gid tiği sözleri, kitab elimin aP" dığı için, hatırımda kaldığilk zıyorum, Rilke: “İnsanm A N ti, samimiyel ve muhabbeti $7 gRp dır; elin üstünde ise bir JâkaYt” 4 ta bir husumet vardır” dermif Bir dosta elimizi uzatmak; de halâ mevcud bir selâm onun iki elini, iki elimizin d cana ne kadar yakın bir © Zaten el sıkışmağa — verilen yj muhabbet güsterip: “Ben İ“d" karşılıyorum; benim elimde Şi silâh yok!” demekmiş. ğ Zamanımız el sıkışmağı ** gll sösiyalistler — biribirlerine — Siyelli, gösteriyor, fascistlerle HiLE H eei ” - ellerinin bilhassa üstünlü SEÜYEL ? surette . bir kollarını yuk$fi “pyf yorlar, Onlarınki de yi 8 Üm yor, Bünun için medeniyetit 4 Bfı devrindeyiz dersek pek mübt ” E.) miş olmayız. M F, Bütün bu kitlelerde an muhabbet değli, kin ve netft | ribirlerini sevdikleri için rek bir düşmana karşı birt>” Selâmlarında: “Hadi, berabif öldürelim” diyen bir eda VA Ktrıp yakmaktan, mdnmıok'? miyorlar... Bu hallerin lâzm, rüri olduğunu isbat edecek F meler yürütmek elbetle H”Ü en Benda gibi her geyden #9 itibar eden filosoflar da KAf N -dyz l ha kr ç ,)ı'“ A # P. İ nin mubah, belki de sevab #i l ç ileri sürebiliyorlar. Julien PE aF yazısında: “Dünyanm bütün f#'p ei rini kılmçtan — geçirseler - *€ gibi bir şeyler söylüyordu. tün bunlar belki zaruridir, ” yun eğmemiz lâzım gelen İtE dır; hatta belki de iyi'dir.. sanlar arasında sevgiyi © muhabbet gösteren harel n en büyük zenginliği gibi “maili busi.... kefi d adamların hasretini çeki; N B H. — Comal Nadir berim iÇİR: | bir talihi vardır, son derecve Mt * duğu halde hergün, Babililiden $ Balim döner., diyor. Bu #öz, y mmmmuwww' | tâ öldürmeğe teşvik eder y Bundan dava İkamesini Ya Davut'un beni yar va agyart H fanya bazır olduğunu U ol vazgeçtim. — N X. Pa * â%al G Dört tane müs? Arkadazım Cemâl Tezcan 00 y der. Ve ginifta çek iyi bir ııu“;_; Bınmıştır. Hele hosap işlerinde lidır. Geçenlerde evine ııımıı“:,, Dir hesap bilmecesi sormak W Kibrit kutusu vardı. İçinden SY pü çıkardım ve: ü0t — Şu altı göple dört tane ©* YyAPALIlIR Mialn? dedim, — Hele biraz düşüneyim d€ vabınt verdi. Bekliyecek vaktiif *, ralkip gitlim. O bunu acaba B! - <- ge M çe Pa gae eç 4 17 temimüz tarihli Arap saciftf ” Şairlere verilmiş olan num W dir! d 1 — Tevfik Fikret. Pai 2 — Mabi, İ 3 — Ziya gaşa, 4 & — Cenab Şehsbeddin, _'J ; Bu bilmacemizi doğru bi | da hediye kazananlar: , Ş | 1 — Hayri yorulmaz Reyoklü “İç ASA | tral hat bakıcılarından, 2 — * Z Şişli kır Bokâk No 8. wi Bedava tifo 84" Beyoğlu halkevinden; yt Evimizde hergün (pazar #ÜJ ( #sat 14,30 dan 17 yo kadar 08 g şubesi üyelerindan ve mültel y tarafımdan tifo aşısı yapılacaktır n Yerin evimize müracaat eyi f