29 Kasım 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 10

Antakya, 29 (Hususi) — Hatayda Milletler Cemiyetinin kabul ettiği statl ve ana yasa bugün meriyete girmiştir. Bütün Hatayda bugün bayram yapıl » mâaktadır. Her taraf daha dünden do » nanmıştı. Mahalli idarenin hareketi yü. zünden hasıl olan malüm vaziyete rağ- men bu saate kadar herhangi bir hâdise çıkmamıştır. Tahrik unsurları faaliyete geçmezlerse akşama kadar da bir hâ. dise olmıyacağı tabildir. Suriye fevaklâde komiseri Kont dö Mattel kararmı değiştirerek Hataya | gelmeğe karar vermiş ve Şamdan hare- ket etmiştir. Bugünkü bayramda bayrak çekme yüzünden çıkan ihtilâf — doleyisiyle Fransız delegesi dün akşam geç vak” parti azalarını delegasyona davet etmiş ve bu meseleyi görüşmüştür. Fransız delegesi, Roje Garo, sancak Türkleri arasında da merasim ve bav rTamda Suriye bayrağının çekilmesine müntanaat edilmek istenlidiğine dair bir cereyanım mevcut bulunduğu habe . rini aklığını, statü ve anayasada Suriye bayrağının kaldırılacağına dair — bir kayd ve sarahat olmaması dolayısiyle böyle bir hareketin doğru olmıyacağını söylemiştir. Fransız delegesine — göre Suriye bayrağının çekilip çekilmemesi meselesi alâkadar devletler arasında ve diplomatik yollarla —halledilecek bir iştir. ç Bunun üzerine Türk mümessil heyeti statüde Suriye otoritesinin kaldırılaca. Eına dair kat'i sarahat olduğuna göre Suriye bayrağını resmi binalara çekme- nin Sancağın istiklâliyle telif edilemi - yeceğini ve bu hareketin Sancak halkı üzerinde derin bir tesir husule getire . ceği cevabını vermişlerdir. 'Türkler ilâveten demişlerdir ki: — Hatayda yalnız Hatay — bayrağı gekilebilir. Bu isarr yüründen bir kaâ- rığıklı çıkarsa bunün mes'ülü mahalli hükümet olacaktır.,.” Delege yalnız hükümet konağı, jan. darma ve belediye dairelerinde Suriye bayrağının çekileceğini, ,Türklere bir cemile olmak Üzere sokaklara, yollara, çarşılarda ve hususi binalara Suriye bay rağı çekilmesine müsaade edilmiyeceği- ni, statünün ilânr gününde giysi mücrim lerin affolunacağı, Halkevinin açılma. sına müsaade edeceğini bildirmiştir. “Halay bizim millt davamızdır,, Ankara; 29 (hususi) — Yeni Hatay rejiminin meriyete girmesi dolayısiyle “Ulus” gazetesi bugün şu makaleyi neş rediyor: “Bugün Cenevrede kabul edilmiş o- lan metinler mucibince Hatayın yeni re jimi meriyete giriyor. Kardeşlerimize ve bütün Hatay halkma kutlu olsun, İnkişafında matlüp ölan asıl netice- ye vusul için bu yeni idare üç merhale katcdecektir. İşte bugün bunların hirin tisine başlıyoruz. Bu birinci merhale milletler cemiye tinin Hatay için kabul etmiş olduğu müs takil rejimin henüz basamağını teşkil eder. Çünkü Hatay rejimi tam istiklâle varmadan evvel ilk intihabata kadar mu Yakkat bir fransız idaresinin fransız man dası icabatı altında bir intikal devresi geçirecektir. Bu devreden sonra Hatay halkı metlisinix intihap etmiş olacak ve © meclis de devlet relsini seçerek milli hükümetin tesisine Jâzımgelen nekaniz mayı harekete geçirecektir. 15 nisan 1938 den başlıyacak olan bu ikinti merhale yine milli — idarenin manda rejimi icabatına uygun olarak yü Tümesini iltizam etmek dolayısiyle ikin €i bir intikal devresi teşkil edekektir. YııııH:xhudevrıde de millt h'ikü- Tetini etmiş olmasına raj he müz tam istiklâle kavuşmuş OLE;nk ve fransız mandasının tesiratına tabi kaleaktır. Suüriye ve Lübnan mandasının fran- sa tarafından milli hükfimetlere terkini istihdaf eden muahedeler meriyet mev küne girerek 0 muahedelerde derpiş e dilen iki senelik müddet geçtikten san- ra Suriye ve Lübnan İle birlikte Hatây da tam İstiklâle kavüşmuş olacak ve ü zerinde milletler cemiyetinin sırf bir “kanuniyet mürakabesi” — deyebeğimiz nazari kontrolundan başka bir kayd ve şarta tabi olmiyan tam bir istiklâl man- zarası gösterecek Ve Hatayın ası| milli hayatı o günden başlıyacaktır. Hatay halkını bu mösud neticeye & yal ederek lâyik olduğu bahtiyar ve miis atayın b-aya'am nin asıl intihabatın hazırlandığı ve ya- pıldığı birinci İntikal devresi olduğu ko laylıkla anlaşılır. Bu devrede gerek fran sız manda idaresinin gerek milletler ce- miyeti tarafından gönderilen ve gönderi letek olan komisyonların — vazilesi halkı dilediğini ifade edebileck şartlar içinde intihap sandıklarına göndermek- ten ibarettir. Bunun haricinde yıpıfıal hareketler bizrat halkın intihap propa gandalarına münhasır kalmak ve yuka rıda bahsettiğimiz otoriteler — tarafın- dan velevki bilvasıta olsun, bir müda- haleyi tazammun etmemek lâzım gelir. Bu cihete olan büyük hassasiyetimizi rejimin meriyete girdiği bugün de bir kere daha katiyetle ifade etmek isteriz. Evet, biz Hatay rejimiyle, onu ha. zırlıyan devletlerle; intihabatın — sureti cereyaniyle, fransızların ve cemiyeti ak vam komisyonunun tarzı harcketleriyle hülâsa Hatay intihabatmdan çıkacak ne tice ile alâkadarız ve bize verilen tenet lerin en küçük ihlâle uğramamasını ya- kından mürakabe edeceğiz. Büyük millet meclisi kürsüsünden Türk milletinin sesi Atatürk lisaniyle yükselirken Hatay meselesi iki defa “büyük bir milli davamız" olarak tavsif edilmişti. Hatay işi türkler için, Türkiye cum huriyeti için bihakkin milli bir davadır. Bu davayı Atatürk on beş sene evvel Adanada yaslı Hatay kızlarına hitap e- derken ilân etmiş ve o davanın temelini atmıştır. Sulh yolunda 1921 de yaptığı birin ci büyük fedakârlığı Türkiye, şarta mu allak olarak yapmıştı, Niçin inkâr edelim? Cemiyeti ak- vam önünde türkiye 1937 de ikinci defa olarak sulh uğrunda fadakârlıkta bulun muştur, Eğer milletler cemiyetinde ka bul edilmiş olan metinler, ifade ettikle ri bütün manalarda hakkiyle tathik edi Tirse Türkiyenin yapmış olduğu büyük feragatin mukabili verilmiş ve muvaze neler tesis edilmiş olur. Fakat © metin- ler birer göz boyacılığından ibaret ka lr ve neticelerinde Türkiyeye mevud idare korüşu Hatayda tecssüs - etmizse sulh yolundaki fedakârlığı Türkiyenin elinden iğfal suretiyle alınmış ve türki- yenin itminanı bir safdilliğe istinad et- miş olur ki, her zaman hakkını arıyan bu milletin bu bariz hakksızlığa karşı aksülameli nasıl olsa kendini gösterir ve tesirlerini yapar. Fransızlarla olan münasebetlerimiz yolunda, dostluk sahasında inkişaf et- mekte görünüyor. Fakat Atatürk dedi ir “yarınki Türk-Franstız münasebetle rinin dilediğimiz yolda inkişafına Ha- tay işinin iyi bir yönde yürümesi, esaslı bir ölçü ve âmil ols:aktır kannatinde- yim.” Bunu dostlarımızın hakkiyle anli- yacaklarına ve Hatay meselesinin hal- linde velev ikinci derecedeki küçük me “mutların dürüstlükten vaki olacak en u fak inhiraflarının bu dostluğa birer dar be olacağını takdir edeceklerine inan- mah istiyoruz. stiyoruz ki Fransa hükümetinin Pa ristaki lisaniyle Beyruttaki lisanı biribi rine uysun, İstiyoruz ki Türk-Fransız dostluğunun Jüzumunu, faydasını ve İ- tabatınır Beyrut da Paris kadar takdir et sin, İştiyoruz ki Hatayda manda idare- si partizan zihniyetinden feragat etsin. Orada şu veya bu unsurun farla rey al- masiyle alâkadar olmasın, Şu veya bu irk mensuplarını haklarının müdafaa ve Kimaye kisvesi altında parçalamağa ça Tışmasın. Biz Hatay işini beynelmilel bir mu- vaffakiyetin üç günlük ifadesi gibi al madık, Biz Hatay işinde beynelmilel müvaffakiyet peşinden koşmadık. Cenev re anlaşmalarımnı izzeti nefsimizi tatmine yarayacak bir boş teneke gürültüsü telak ki etmedik.Cenevre anlaşmalarıj bizi e vindirmiş değildir.O fedakârlığı Türkler netice, haklarını tasavvur ettikleri derete de tatmin eder ümidiyle kabul etiler vebu ' gün Cenevre mukarreratının arifesinde olduğu gibi hassasiyetle alâka ile, hatta endişe ile bekliyerek filiyatın nazariya- ta uygun olup olmadığını görmek isti- yorlar, Hatay halkının akibetine olan alâka ve merbutiyetimizi gizlemeğe — lüzum görmeden ilân ediyoruz: Hatay bizim büyük bir milli dava. mızdır. .Iapoqyaya yeni| bir nota Ingiltere ve Fransa protestoda bulundular Tokyo, — 29 (ALA,) — İngiliz ve Fransız setirleri, pazar günü öğle- den sonra Hirotayı ziyaret ederek kendisine Şanghay gümrükleri hak- kında ayni suretle tanzim edilmiş olan birer nota vermişlerdir. Japonyan namına söz göylemeğe salâhiyettar bir zat, beyanatta bu- lanarak Japon cebavımnın henüz ve- rilmemiş olduğunu söylemiş ve Ja- pon hükümetinin Çin gümrüklerinin ecnebi İstikrazlarının rehinleri ol- duğunu takdir ettiğini fakat güm- rük varidatının cephane tedariki i- çin kullanılması tecviz edilemiyece- Bi için bu varidatın Japon makamla- rı tarafından koöntrol edilmesi lâzım geldiğini ilâve etmiştir. Ingilizleri tehdit Şanghay 28 (A.A,) — Ohinkiang" da bulunan altı İngiliz " vapurunun geri alımnması için Japonlar tarafım- dan İngiliz makaniları — nezdinde siddetli teşebbüslerde bulunulmuş- tur. Japon keşif tayyarelerinin rapor- larma nazaran bu vapurlar mevcu- diyetlerile binlerce Çin kayığını mu hafaza etmek istiyorlarmış gibi bun ların arasında demirlemişlerdir. Tokyoda çıkan Asahi Shimbun ga- zetesi Japon asker? — makamatımın İngiliz gemilerinin muayyen bir mühlet zarfında geri çekilmelerini diplomas? yoluyla ta- lep etmiş olduğunu, bu mühletin geç mesi halinde bombardımanın başlı- yacağını yazmaktadır. Japon tayyarelerinin faaliyeti Nankin, 28 (A,A,) — Japon tayya roleri, Yangtse üzerinde kâin Şiki- ang Ilmanıma 140 bomba atmışlar- dır. Sanıldığımna göre — Çinliler ara- sında çok telefat vardır. Çin askor- lerini nakletmekte olan bir tren Vu- hu civarında Suançende tahrip edil- miştir, Yüz kişi kadar ölü vardır.. Bunları Blllıo__r musunuz? Ruzveltin ceddi Son zamanlarda (Estonya)da mey- dana çıkarılan bazı vesikalara göre, bir- leşik Amerika cumhurreisi — Ruzveltin beddi, 1625 yılında, Estonyanın şimdiki merkezi olan Reval şehrinde dünyaya gelen Marten Hofman isminde birisi- dir. Hofman, bir müddet İsveç ordusun da zabitlik etmiş, sonra istilasını vere- rek Hollandaya gitmiştir, 1657 de de A- merikaya hicret etmiştir. O sıralarda, Klaes Van Rozvelt adir bir Hollandalı da Amerikaya gitmiştir. Hofmanla Klaes ailesi Nev Yorkta yaşıyorlardı, 1752 de, Klaes Rozveltin torunu- nun oğlu İzak Rozvelt; Korneliya Hof- manla evlendi, Şu halde, şimdiki cumhurreisi Frank len Ruzvelt, İzak Ruzveltin torununun oğlu olüyor demektir. Lüle taşı En iyisi, en makbulü Eskişehride çı kar. Kuyulardan çıkarıldığı vakit ıslak, ağır. ve sart renklidir. Yazın açık hava- ;iı sezilir; kışın sıcak yerlerde kurutu. ur. Kuruyunca ağırlığının üçte ikisini kaybeller, katılaşır, beyazlanır, Sdeta kar gibi olur, Evvelâ sıak süya batırıl. mış bir bez parçasiyle silinir, sonra br- sakla düzeltilir, Balmumu ile Cilâ veri. lir. Bira eskiden de ma'ümmuş Babilliler bira içerlermiş.. (Babilon) gehri civarında yapılan son araştırma - 1'_"41 bulunan kilden mamul bir kabın :;"İ"dı biranın nasıl yapıldığı yazdı. Fakat o zamanlar, şimdiki gibi ömür kat'ksa or, biralar ardıçla veya çiçekleri münebbih bir hassaya malik güzel kokulu otlarla yap:İryormuş.. On iki bin liralık eldiven Hind mührekelerinden Bahadirin eli famam 12 bin lira değerinde taşlarla, incilerle süslü; ekliven içinde saklı imlş, mm'ınlmıdıııodııhnçıhtmı._ Doktor Şaht'ın istifası /KURUN'da chxıu Almanyanın iktisadi ve mali hayatında büyük bir rol oynamaş olan Ekoanomi nazırı doktor Şaht çekilmiştir. A sem Us, bügünkü yazınında bu hâdisenin ma nasını tahlil ediyor: *“Doktor Şaht Versay münhedesinin mali esasını teşkil eden Yung plânınt hazırlarken bu memleketin beynelmilel — iktizadi âlemi içinde bir mevki alması gayesini — istihdaf ediyordu. Yung plânı sukut ettikten — Bonra da gene Almanya ile harici âlem — arasında #agari bir had dairesinde iktisadi teşrikime af imkânlarını dalma aradı. Halbuki bugünkü Nazi Almanyaanın eko nomilk prensihi başkadır. Nasyonal — sosya Hizm rejimi trpkı faştat İtalya gili otarşi ta raftarıdır. Hataylıların sevincini kendi kalplerimizde CUMHURIYET” de JATAY, Milletler cemiyetânin kararı rmu Gibince bugün fillen istiklüline — kavuş muş bulunayor, Yunus Nadi, bundan doğan sevinçlerini anlatarak Hataylıların kalblerimi doldurmakta olam #önşuz saadet şevklerini pek İyi anladığımızı ve bu gevkleri — aynen kendi. kalblerimizde — duyduğunmzu tebarfiz ettiriyor, diyor ki: “Şimdi varlığının selâmet ve emniyeti iki büyük devletin kefaleti altına alınmış küçük bir memlekette harict endişalerden azade bir Balk idaresinin nasıl bir canmet hayatı yara Fransız nazırlarının Londra seyahâ AKŞAM'da : drayn gittiklerinden bahseden (F. T.) diyor Kd “İngiltere, Berlin — Roma mihverini boz mak için Hitleri tatmin ederek Bertin — Lon Avnıpıhuıııuı_ışıu Almanyayı ge gecekmiş? “Anhar bir ada devleti olan Konyayı müthiş Hitler ve arkadaşları iktisadi sahüdü A man mülletinin kendi kendine yetmesin! yorlar, memlektt Mümkün olduğu kadar bâşkâ elf lerle mal mübadelosin! kesrgeğe çalışt) aei İşte bu noktadan doktor Şakt ile Natf soayalizm rejiminin ekanomi başkanlâfi sında açık bir IRtlA? vardı. Dü — Thtilifi f man zaman kendini gösterir, arasıra beF milel bazın hayalıra kadar intikal —© Fakat öyle görülüyor ki artık doktar ŞaSt Mmuhalifleri şimdiye kadar alttan altâ eden prensip Mmücadolesinde yalabe * ü dir. Alman Ekonömi Nazırının Hetifasi BN gösterir, Bühassa Doktor Şahtm Hstifasi d iliz nazırı Lord Halifaksın — Berline FİĞP Hitlerle konuştuktan sotra vukua gelmlü ması da manalıdır.,, hissediyoruz tacağını göreceğiz. Biz güreceğiz ve GÜYÜ görecek. Hataydan dünyaya işte böylü bir #aadet levhasr çıkmasmı kendimise FAT” edinmiş bulunuyoruz. Baklamağa hacet ’; tur ki bu küçük kardeş — ülkenin O Miz saadet cennetine biran önce ve ml olduğu kadar fazta inkılâp — edebilmesi #97 ellmizden gelebilecek yardımların azaMtİSİ yapacağız, ve kendisinin, diğer * dan başlıyarak bütün dünyadan, hep Bi t0 bakılarak muamela ve mukabele Sini açıkça ve bötün bir samimiyetle tEPt” Zi edeceğiz.., tİ ve hâkimiyetini Okyanuslar ortanında yurtp İngiltereye bu Hetite pek vahim ge) HBunun vahim olmadığına, krta devleti ve harpten sonra Avrupada hâkim yaziyeli mm.uırm—naııhııwd" k #A Oraya meyletmesi sistemi,, elele kelli ne diyebilecekler? Ne Nazırların Londra seyahati düşünce hasıt oluyor: Fransanım istemediği geylere manl için mDeyyidesi nedir? — Protesto konferans toplamak, ilhakları tasdik mek. Bunlar de, Almanyanın büyümesine 7? #ladak yeyler değildir.,, bir sel bastı Karadenizde bir gemi battı Seller Kıştr'ıya;ıa k"'î( kadar — ev yıktı, ölen yoktur — Hükümet selden mutazarrır o—ı? A DE- Baştarafı 1 incide dereyi taşırmıştır. Husule gelen seller iki koldan şehre girmiştir, Sel kolların dan birisi bazr bağ ve bahçelerde hafif tahripler yaparak ziraat mektebi etrafı- nı askeri orta mektep civarını kaplamış, Selimiye, Akbaş mahallelerinden uza- narak şehrin şimaline dogru ilerlemiş- tir. Meram deresi dereköyünde ilk tahri batını elektrik fabrikasr bendleri üzerin de göstermiş ve şehrin elektrikleri saat 24€ dogru sönmüştür. Bu sel yolu üze- rinde bulunan Dereköyünde 1 ev yıkıl mrş, bazı hayvanlar sularla sürüklene- rek boğulmuştur. Sel Meram bağlarıtır da kaplamış ve şehirle Meram arasında araba ve otomo- bil münakaleleri durmuştur. Meramda bulunan vali konağının dört tazalı da sellerle sarılmıştır. Vali Cemal Bardakçı gece 1le dog ru atla şehre gelerek sel mımtakasında hükümetçe alınan tedbirlere nezaret et miştir. Sel şehrin benup mahallelerine yü rümüştür ve bu kol ilerleyiş srrasında demiryolu menfezlerinden bazılarını da tahrip etmiştir. Cedidiye, Mamuriye mahalleleri ve Mavipazar semtleri su altındadır, Seller ziraat mektebini, askeri ku- mandanlığın bulunduğu binayı basmış, buralarda önüne çıkan daha bazı evleri yıkmıştır. Sel memleket hastahânesiyle hapishaneyi de kısmen basmıştır. Yağmur dün dinmiş, seller çekilme ğe başlamıştır. Muhacir mahallesinde ve çethrin şi- malindeki fakir mahallelerde 30-40kadar ev yıkılmıştır. Nüfusça zayiat yoktur. Sel yüzünden 300 kadar nüfusun açık tâ kaldığı tahmin cidlmektedir. telere Tâzımgelen yardımda | ü dır. e Şehrimizde yağmur Ve )’36 karadenizde fırlına .“'l Şehrimizde iki gündür devam H’ E nuyor. Liman dairesine gelen M Karadenizde ehemiyetli bir fırtiP kta hüküm sürmekte olduğunu anlatm? dır. Bununla beraber büyük PS purları mutad seferlerini yap' ri kalmamışlardır. Karadenizdeki son fırtmalar: îh“. mr Hüda adında bir geminin W"“;“ sebeb olmuştur. Vetilen malümatâ W İhsanı Hüda Bulgaristanın Burftİ yi manından odun yükliyerek t';ü v gelmekte iken, Karaburun önle ireollli tınaya tutulmuş ve saatlerce .Lb&' pat bozalamadan sonra yükiyle N"“'ug. mıştır. Geminin 6 kişilik mürtt b ufak bir sandalla canlarını Kut * mişlerdir. l"’ , !Bındımı.ı Hmanında Berektt 8 tonluk bir kayık demirini tarfSY — | karaya düşmüş parçalanmıştır- . B);lrülişu;ıığnmrhr y-]:ün“’ ”:,_ | da Orhanili yolunda bir kazâ 0*;,“' a Bir kamyon, sellerle 'bir tarafı Janetli tak köprüsünden ;eenkey::ı';”* ? içinde bulunan iki kişi y Fransa :tılyt:r : rotesto etli he m-u'.’m (A A) — 5""',,:!4" filde teyid olunduğuna göre: P çprir genel sekreteri, Leger, rı-ın;ı,.v ğ ye nazırı Campinchi'nin W alâkadar olarak İtalyan M 4 hücumları İtalyan — maslaht ” — nezdinde protesto etmiştir. &ğ