8 Ağustos 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

HABER'in Tarihihi Romanı: 2 Cemal Paşa arkadaşının sözünü kesti: — Yani mahalle imamlarını silâh altına toplamağı mı kararlaştırdın! — Dur, dinle! Ülema sınıfı, cübbe ve Se rıklarile silâha sarılınca dünyanın her tarafın daki müslümanlar bu dini üniformanın yapa. * cağı tesirle (sancağıgerif) altında toplanmakta © tereddüt etmiyecekler, (Halifei Müslimin) in ç emrinde çarpışmak için koşacaklardır. Cemal Paşanın çatık ve mağrur yüzünde © istihza kıpırdanışları görüldü. Sakallı nasır, beraber komiteciliğe başladıkları, beraber kan lı siyaset entrikaları çevirdikleri genç arkada. sını çekememezliğin en bariz tezahürü ile ela” ya alır gibi söylendi: — Tasâvvur güzel, proje parlak amma. edilecek gibi gelmiyor. — Neden? — Nedeni var mı paşa,. İmam sınıfı, hoca gân sürüsünü pekâlâ bilirsin. Bu adamlar gö. bek büyütmekten, kendi (canı aziz) leri için . yaşamaktan başka birşey düşünmezler.. İmam Jarı silâh altına çağıracak ilk emir, yahut em. rimiz evvelâ geniş bir muhalefet havasile kar #ılanacak. Sonra, icbari tedbirler sleak bile imamların, hocaların tekmil talâkati harp a. — leyhinde umumi bir teraneyi tekrarlayacak... Daha sonra kallâyt göbekli, Wubali © bü insanlar kendi yakalarını kurtarmak için © halkı ayaklanmağa davet edecek tahriklere girişe <ek, yol verecekler, Enver Paşa asabi bir gülüşle karşılık ver di: ret, kuvvet, eğer üç beş mahalle immazmn tahrikâ. tını önlemekte zorlük çeğkecek kadar zayıfsa bir işe yaramaz demektir. Bunu kabul ediyorsan, da- ha doğrusu genin fikrine iştirakle kabul ediyorsak , ne diye cihan harbine atıldık? Mahalle imamlarının saldınışmı durduramıyacak derecede kuvvetsiz bir — ordu, toplu tüfekli düşman kuvvetlerinin o önünde — tüfeğini atıp kaçmak veya esir olmaktan başka ne 5 görür? — Canım, ben o kadar İleri gitmedim. Böyle söylemek de istemedim, Ama, neyse şimdilik bun. “ları bir tarafa bırak da düşüncelerini izah et paşa. Enver paşa muğber bir yüz ifadesile biraktığı yerden İzahatına devam etti; — Ne diyordum ?.. Evet, dini üniformayı Ibis, #ayanı hürmet ulema emıfmn silâha sarıleşr, bitün âlemi islâmı şu bayrak altmda, sancakı şerifin göl- geninde toplanmağı kosturacak en mükemmel hir kamç: vazifesini görecektir, — Pek âlâ, sonra!, — Sonra da harbin neticesini lehimize çevire- sek, bir hamlede bizi muvaffakıyete götürecek, muzaffer edecek bu fırsatı iyi kullanmak, yerinde ve güzel bir sistemle tatbik etmek için şöyle yapa- İm diyorum: Memleketin her tarafmdaki meşayihi, tarikat şeyhlerin, babaları, hoca, mürid, muhib ve dervişleri âmme mükellefiyetine — tâbi tutan hir kanun hazır'ıyalım, Bunu bir emirle her tarafa tebliğ delim, Bunlara mahsus kisveyle teşkilâtı © da aymes bir kararnameyle tesbit ederek kitaları © meydana getirelim. Şehirlerde geçit resimleri, Ha” çegân tabur karargâhları kuralım. Halkı dini hu. — Şua, dünya mislümanlarını da cihadı müukaddese - davet edelim. Talât paşanın kirpik altı (o bakışıyla uzakları Evlenmeyi rahat ve sakin bir haya" ta mukaddime addeden her kız gibi o da Nihadı körükörüne seviyordu. Fakat sizin — Je ilk görüştüğü gün sevgilisinden şüphe- lenmeğe başladı. Her sözünüz onu sarstı. O şimdi Nihattan şüphe ediyor, yolunu Şaşıran her genç gibi kendi kendinden de şüphe ediyor, € EDHEDE//,,.( ARININ İmamları silâh altına çağıracak ilk emir muhalefetle karşılanacaktır Bana hiç de yapılacak, muvsffakıyetle tatbik HABER — Akşam Postası Yazan : RAHMİ YAĞIZ görmeğe çalışan gözleri nçıldı. Zeki sadrazam isa- katın burasında yerinden doğruldu, bit el işaretile başkumandan vekilinin sözünü kesti, itiraz etti: madı, Şimdi izahatımı hülâsa edeyim: Morkez kumandanlığı mensupla' | dolaşıyordu. nie müşterek projeler yaptıkça te şebbüslerimde daima muvaffakiyet» sizlikle karşılaştım. Bununla da kal düşman o teşebbüslerimden — 46 — Friç: ti arkasında, sinirli adımlarla odada — Ben sizi bilirim, dedi, anlamır “m zaten,. Siz bir şeyden emin ol | esiri alkoyuntuz.Aksi takdirde jeti duğunuz zaman bu kadar uzun mw | darma refakatinde göndermenizi Kı $ AĞUSTOS — 1039 Çeviren: Fethi Kardeş ida uzun uzadıya istirvap Dahile bir üsera kampına gönd arma Zemana bir tezkere . ktik,Bğer sizi aldkadar ederse j4â$ vererdi b; — Imamları, dervişleri, dedeleri filân askeri | haberdar edildi. Bir hâdisede bunu) tullara lüzum görmezsiniz. da ederiz. iz mükellefiyete tâbi tutacak hususi kanun şekli iyi | isbat edebilirim, Buna o mükabilsi- ib.) Melisfen bir de mölümet fişi dh bir tatbik projesi değildir. ginle çalıştığım zamarlar herşey Yor) Ke si YMM A li — Neden? tunda gidiyor. i 3 > iy — Pizim bu teşkilâtı vücuda getirmekten mak. ek EŞ RE ma Ki sadımız Eleri islâm, dünya müslümnalirmı bir | “din uğruna can verme,, ye davetse, kanun ve İc- bar usulü bu gaveyi temin edemez. — Anlamadım paşa! — Bunda anlaşılmıyacak bir şey yok. Demek istediğim şu: Bunu mükellefiyet şeklinde yaparsak, mecbüriyete tâbi tutarsak dağları taşları dolduran asker kaçaklarının, bu zorlu eşkiyalığa başlıyanla- rm yanma bir sürü imam, derviş ve emaali din ada- mi İlbak otzsiş oluruz, Enver paşanın çarçabuk değişen mizsemi bü sözler asabiyete doğru kamçılair. Genç ve cüret kür bağkrtımandan vekilinin yüzü kıpkırmızı kesildi. ya bi: xn fon Ştrob. şah: Cemal paşadan beklediği itirazı sadrazamdan xö. Friç atıldı: | dular: rünce büsbütün ayaklanan hiddotinden ıslık çalan — Harpte hiçhir şey imkânsız de | — Kim? bir sesle karşılık verdi: ğildir. | — Şimdi söyliyeceğim. Eğer söz“ — Ne münasebet? Ben, dağları kapladığını id- dia etliğiniz üç buçuk asker kaçağının haklundan gelmek için her türlü tedbiri almış bulunuyorum. Bu tedbir alışın tezahürlerini de ker gün amana gelen, hükümet konaklarma müracaatla devletin şefkatine flflsa eden eşkişa sürüleri poz ilâ göz. teriyor. o» — Canım paşa, bugün ters tarafmdan kaik- Netice şu: Arkadaşlar -weze, ya bir hain var, Şüp- heliler birkaç kişiden İbaret; Kolo nel kont fon Niderstof, yüzbaşı ba- papaz Huppenş Konrad itiraz etti; — İmkânı yok! Bu ihtimal an cak bir cası sun bunlardan obirinir iy -inmüş olması takdi rinde akla gelebilir. Halbuki... dir, yerin: başkası geçmiş arasında merkez kumandanlığında! ve deği. Papaz 15-5 de Lorende Kuttendor! da doğirmus. Maym 1880 de Münih (1 temmuz 1975) atmak lâzım. Fransız teşkilâtı bu! mıntakada mükemmel bir casus şe bekesi yapmış. Bu şebekenin muh- telif kısımları tamamile müstakil Öyle ki meselâ bu şebekenin papa” Gayyard ve madam Lökör kısmın; imha etsek bile diğer parçaları gene şlerine devam edecekler. Lâkin b şebekenin can damarı bulunura © zaman partiyi kazanmış Oluruz Bu can dantarı ise Sen oKaorenter Friç ve Konrağ ayni zamanda 80: lerire inarmmazsanız size son bir tec 1 temmuz günü öğleden sonra Valanperver, fakat sekâst yuz değil, ayni zamanda bivaz o serk zeveze ven biri.. Boceriksizlikle al birçok masallar da uydurabilir. 11 inci ordu karorgâhindeki istif İk, vabından hiçbir netice N Cepheye bir gün esvel gelmiş, Feke. su Som cephesinde muharebelere »i girmiş. İfadesinden aynen şö; “di: “Eğer heri yere inmeğe mec! olsaydı d#eriyordu. kendisini methetmesini m â 14) kaçırması mümkün olduğu gil'kn, Gi oden motör bozukluğu iki gün eveö 9 kurtulürdum. Çünkü Set Korenten havalisini cebinsin içi gili — bilirim, Bir vere iner, layyaremi e! mir edir ve Tekrar konalamırdım... XX Ofuncu ordu, onbirinci ord A bu tezkeresini mütalea o etmeksizi”ğ? Sen Korenten kumandanlığına göf $ — Ne kadar müvesvissin paşa. Elimizdeki kud- tn galiba. Her söyleneni acaib bir anlayışla kendi tefsir süzgecinden geçiriyorsun. Ben sana becerik- sizlik imat etmodim. Bu fikirden vazgoç, yahut vazgeçalim de demiyorum., — Peki, öyleyse itirazınıyın cobebi nedir? — İirazım projeye değil, (tatbik şeklinedir. Tarih önünde, biraz sayfalarmı karıştır; bak neler 'güreceksin,., Ötedenberi ulema sınıfı adıyla seçkin imtiğdslirü sahib bulunan Bü sğnmlarr; yahi hoca- Yarla mütesavvifiarı, devletim en kuvvetli zaman” Tarımda, fneselâ Kanuri devrinde bile mesburiyet. ler, müketlefiyetlerle zaptetmek imkânı elde edile- memiştir. — Evet! — Bünlâr ufacık zorluklar karşısında sarıkla. rini sopalara doliyarak isyan bayrağını açmışlar, yanlarına kattıkları asker ve halkla devletin ba- şma beli kesilmişlerdir. Enver paşa elini sallıyarak bir İstibfaf işareti yaptı, söylendi: — © söylediklerin dün içindi paşa.. dün için! Bügün bu memlekette isyan bayrağın: açacak ba- bayeğit göremiyorum ber! Değil softalar, çekirdek- ten yetişmiş, cephelerde vücudunu delikdeşik ettir miş, acar komitacılar bile buna cesaret edemez. Sen neler söylüyorsun, hangi sarıklı eşkiyadan, ih. tilâlelden bahsediyorsun? 'Talât paşa #ükütunu muhafaza ediyordu, bâş- kumandan vekilinin bol keseden savurduğu pelav. raları sesini çıkarmadan dinledi, O, sözlerine ra verince izah etil: ç — Bugün, harb vaziyetinde bulunan ve idare- mizin mes'uliyetile çekip çevirdiği buhranlı devirde bir de bunları zoraki askerlikle başımıza belâ ot- mekte mana yok diyorum. Hana kalırsa bunun tat- bik eihetini daha kolay ve dabn basit bir şeklide ba” garabiliriz! (Devamı var) MASAL ÇO CUKLARI meye Nakleden : | tirdiniz mi? Kati bir emniyetle mi IN AŞK VE HİISs ROMANI: de, erd BRE, ve Haym — merkes kumandanlığında imuşlar. Diğer Iki zabite yeli | günlük işlerle meşguldi. Nöbetçi neferi odasına bir jandarma ile gir. di. Jandarma selâm verdikten son jar hergün yirmi eski oarkadaşil karşılaşıyorlar. Hüviyetlerine baş * kası bürünmüş olsaydı bu çoktan), bite bir mektap uzattı: i | meydanın çıkardı, i Haym bunu evvelâ (lâkaydane, Zaten işi neden böyle en fena ta| sonra gittikçe artan bir alâka ile © rafından alıyorsunuz? Ben aramız*| kudu: da ya bir geveze, yahüt bir: hain var dedim. Aradaki fark, vatanper| 71 imei ordu smumt karargâhem- verlik hislerinizi korumağa kâfi ge“ pi 10 uncu ordu umumi karargâhi lecek kadar değil mi? Pa 812 inci Fransız keşif | filo- Friç ile Konrad endişe ile şefleri-! sundan çavuş pilot Puleyi gönderi ne baktılar. Onun böyle İstihzalı| yoruz, Din esir alındı, 71 inci ör. konuştuğu zaman son derece (ciddi olduğunu bilirlerdi. Sen o Korenten merkez kumandanlığı zabitlerinder casus olan acaba kimdi? Kompars devam etti: — Bu hâdisede gene bir delil yok ve galiba hiç olmıyacak, Çok mahir | ve harekâtımızdan daima haberdar olan bir hasımla mücadele etmekte- yı iz. Deş adami âdeta imtihan ettim. Bir ay süren bu imtihandan sonra aldır ğım netice şu oldu: İçlerinden — üçü temizdir, dördüncüsü hemen hemen tamamile temiz, beşincisi ise şüphe- lidir. Friç sordu: — Buna kati surette kanaat ge övlüvorsunuz? Mü'âzim cevap vermedi. o Ayağa kalımıştı, Basını önüne iğmiş, elle" MUZAFFER ESEN Karsdaki adam (kazazede erkeğe) — cek olduğu halde nasil oldu da böyle bir deri bir kemik kaldınız? Haym başını mektuptan kaldirdi Şiş; Yüzündeki asabi tikler gene şiddeti — le başlamıştı. Sağ gözü mü u yen oynuyor, alt çenesi muntazafğ Dı fasılalarla kıpırdıyordu. Ki Posta nelerini çağırdı canı o muş bir tavırla sordu: — Mülâzim Kömpars yarındaliğ ok evvel gelmiyeceğini söylemişti öyl€ e ri? . ! — Evet efendim. Yarın onda le lecek, b (Devamı var) İş“ — Salda sandık sandık iş 5, — İtalyan karikatürü — K Neclânın bütün düşüncelerinin aksine olarak gene doktorun yüzünde bir sevinç aydınlandı; heyecanla haykırdı: — Bütün bu söyledikleriniz doğru mu? iğ Behire beni azıcık olsun düşünüyor mu? Neclâ doktorun suallerine cevap o ver — meksizin fikrini anlatmakta devam etti: — Fakat sözlerimin manasmı - yanlış > s anladınız Necdet bey. Ben size bu sözleri Sevinesiniz diye söylemiyorum. e Bilâkis > Onunla Nihat arasında bağlılığı çözmek- “© le Behireve böyük bir (enalık ettiğinizi anlatmak istiyorum. Behire sırf sizin yü- zünüzden rerar ediyor, şüphe ediyor, çar- pişiyor, Siz onun hayatına girmeğe çalış” tınız, Rahatsızlığına sebeb oldunuz. Sa- adetini yıktınız denerek asl bu cümle- yi seçiyorum... — Benim, düşünüğünüz gibi kötü bir maksadım yok, Neclâ hanım, Vakia Be- hireyi çok derin bir aşkla seviyorum, O- nunla evlenmezsem hayatım — ebediyen kırılmış olâcak. Bu vaziyette Nihatla ni- şanlarının bozulmasını beklemek. batlâ istemek benim hakkım iken öyle bir 7. yapmıyorum. Hattâ Behirenin çin ebediyen buradan çekilmeğe, bir pi ha onun gözüne görünmemei AZIY'IRN. Fakat fedakârlığı vapmam için onun Ni A A A MM AŞ YAŞAM hatla evlendikten sonra mesut olacağına inanmam lâzım. Neclâ, Necdetin bu samimi o sözlerini de beğenmedi. — Hayır, Siz Behirenir saadetini ara mıyor,'yalnız kendi saadetinizi düşünü" yorsunuz, Fakat dediklerinizde samimii iseniz; Behirenin en yakm arkadası sıla Üle sizi ben temin edeyim. Behire nisan * sini temiz ve sağlam bir aşkla ( seviyor- du. Nihatla evlenirse çok mesut olacaktır, — Eğer Behire imkânı olsa da benimle evlenseydi daha çok masut olmaz mıydı? Ben küçüklüktenberi onun mizacını ve ahlâkını 6 kadar iyi öğrendim ki. — Siz kendinize çok - güveniyorsunuz. Fakat ben şöyle düşünüyorum: Artık “Behirenin evlilikten beklenen o rahat ve büzuru tatmasına imkân kalmamıştır.Bu* na yalnız siz sebeb oldunuz. — Fekat ben daime Behitenin saarleti* ni düşündüm. — Belki onu da düsündünüz, Fakat kendi saadetinizi daha çok düşünmek şar- tile. N ik. Genç doktor ısrar etti: | * — Hişlerimi anlayamıyorsunuz. 7 va bir genç kızım erkeğin hislerini anlam"E & duyması imkânsez., NM ğ — Bilâkis, fikrinizi tarmamen ai k rum, Fakat şunu düşünmeniz lâzım. ta dan sonra Behire kendisine koca olar | kimi seçerse seçsin, katiyen mesut olasi : yacaktır. Eğer Nihatla evlenirse, sİSİ hn a tırlıyacak, ve vaktile nişanını la için üzülecektir, Bilâkis nişanlışmdan “ nılıp sizinle evlenirse ilk geçimsizlikte münakaşada Nihadı hatırlıyacak ve “ 4 terkettiği için kendi kendine lânet caktır. — Karımla aramızda geçimsizlik ol 1 sı, yahut mü va girişmemiz İl sızdır. (Devamı var) iğ »