December 27, 1940 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

“inanmayınız bular insan değil kâğızaır|,, ILENLER, okuynolar elbette aramızda vardir ama, ben Bilmi yenler, o günlere yetişmemiş olanlar için yazıyorum. Meşrutiye- $in HAnmı takip edenler günlerle ondan sonraki yıllarım noşrolunan mi ah gamtelerinde (olarmaz!), (yoktur), (inanmayınız!) başlıkları mi tanda bası yazılar görürlerdi. Meselh: “Bir gönülde iki sevda olur tma?,, sunline “olamaz!,, (İstanbulda belediye var medır?) sorgusuna (yok- tur!) diye cevap verilirdi. Ba gidi yazıların mevmu ekseriyetle aktüali- teden alınırdı. Bilhassa siyasi vaziyet güsününe getirilerek sorgular ter dip ve osvaplarn nükteli olmasına çalışılırdı. (İnanmaymız!) başlıklı yazılarda da şunlar siralanırdı: (Belediyenin şehri temizliyeceğine), (kaldırımların tamir olunacağına), (divanıharp örfinin kalkacağına) Çrubu elsani devlet olan maliyenin düzeleceğine), (Neye Veimiye) #0 yıllarda Potershurgda çıkan yevmi Ran gazetesi, son yazdığı Türk- Rus dosttuğu makalesinin samimiyetine ) ve daha bunlum benzer bir ta kun yerli ve harici sözlerden sonra, en altında (İNANMAYINIZ!) diye yazılırdı. Ne zaman (yoktur), (olsme!), (manmayıma) sözlerini okusam veya işitsem aklıma o devrin gazetelerile yi fıkra gelir: İranlnm birisi Karagöz seyretmeyi pek sever, akşamları dükkan Dı kapayıp, lokmasını mideye göçürülkten son mahalisdn knragöz oynatdan kahveye gilesek bir taraftan falşabinden nofeslenir, bir ta- raftan da oyun seyredermiş. Adamcağız karsrözü, hacrvası, tassuz deli Bekir, Beboruhiyi, zenneleri, velhasıl hültün eşhnsı canlı zannetüğini, onlara karşı derin bie sampati dayduğu icin bir gün buluşup görüşmek merakına düşmüş. Bir gece kahveye geççe gitmiş, nargilesini içmek için arkada mü- salt yer bulamamış, tryakilerin köştiere yerleştiklerini görünce, nargile İ— içmekten vazgeçmiş, oyunu seyretmek için ön tarafa, perdenin yanında bir sandalyeye oturmuş. Onun durduğu yerden perdenin iç tarafı çö” nüyernuş, Orada bir adamım deve derisinden, mukavvadan karagörler bacıvata deyneider takıp perdede oynattığı görünce bu kadar yıl dir, şevkle, heyecanla ve neşe ile seyrettiği karagöz oyununun mahiye- tini anlayarak, aldasışına fena halde onar salim. Tam bu sırada, karagöz bacivitm ensesine bir tokat yerleştirmiş, birkaç gülünç LAf söylemiş... Kahvede bir alkaştır kopmuş, kahve kal kahnlarla gırazmış, Kendi âldünişına esasen asırı dereende siniri bozulan İrani: halk bu uydurma teladı du kahkakalarln alkıştadığını görünce dayanama- niş, ayağa kalkarak yülküek sesle haylermiş: — Alkışidılımız ne mene şeydir biliyor musunuz? Bular adam de İ gil, küğudır, bu küpsk oğullarını alkeş me gerek? ! Bon günlerde mihver riexliylk mihver gazetelerinin o makalelerini, alyah gömleklerin barp tebilğlerini okuynunen, benim de meşrutiyet devrinin mizah gazeteleri gihi: — inanmayınız diyeceğim, ve karagöz meraklı Iraalı gili: N — Bular küğrttr, kağıttan adam savaşin silih atabilir mi? diye bağıravağım geliy Güzel düşün. iyi himset, yarılma aldanma, i Ne varan dağrudadır, doğruluk şaşar satma, d | LAKDRİ | Kulaklarımızın istikbali Danilla iliç'in Annesi öldü DANILLA iLiÇ KıMDIR ? Prenoip hadisesile alâkası neydi? ARİH yazanlar, 1914 sene sinin sçak bir o gününde Avusturya veliahdile ve e karısını “Prençip,, isminde bir Sırp genci nin öldürdüğünü ve bu itibarla bu gencin büyük muharebeyi kundak lamış olarak tanıtırlar. Fakat haki" katte o, bir icra vasıtasıydı, asıl suikasti düşünen, ( hâzırlayan ve tertip eden büyük arkadaşı Danilo Uliçdir. Prençip gibi, o da asılmıştır, Fa kat hatırası Sırpların kalbinde da” ima canlı olarak yaşar, oturduğu ev, sulkastı hazırladığı oda gibi muhafaza edilir. Düne kadar sağ olan annesi de bugün hayata göz lerini yurumuş bulunuyor. Onun evini ve annesinin vaktile bir gaze" teciye söylediklerini görmek — İste" mezmisiniz? “Saraybosna,da bakırcılar cad 'desini geçipte sola saptınız mr önü" Faydalı bilgiler Garip bir Japon âdeti ee | biltün Japon banliyö istasyonla- rında da vardır ve halkım hiz metine yarar... Bütün yolcular du kara tah- talardan istifade ederler. Arka» daş veya sevbilisi ila buluşmak isteyen, kedisini kaybeden (Ja Birçok âlimler, tayyarecilikte kaydedilen terakkilerin insanla- ri, işitme hassalarını bazi husu- si cihazlaria kuvvetlendirmiye sevkettiğini söylemektedirler. Keşfi çok uzak olmıyan “Sum'i kulaklar” m mevcudiyetinde haberder olmıyan az kimse Ver dır. Bu sun'i cihazlar insan kü- lağının işiteceğinden çok ovvel tayyare pervânelerinin sesini zaptetmek hassasma malikfir- ler. Demek ki mödeniyet ihtiyar- iadrkça “İşitme” cihazimınr kuv- vetlendirmek gayreti insanlığın en mühim mesgalelerinden biri ni teşkli edecektir. İlk zamanlar, insanlar anetk kehâi sesleriyle aralarında zali- nasebet tesis edehilmekteydiler. Sonraları oyuk ve tanan bazi uzak mesafelere ulaştırmak -im- kânımı buldular. Buda encak Insan kulaklarının iptidet suret- te takviyesinde a bir değildi. Baz bieli lük radyoyu aynı zamanda işitme ek hazımızı kuvvetlendiren İşıriku- İâde bir keşif olarak telâkki et- mektedirler. Başkaları ise uzak mesüfelerden konuşmayı imkân dahiline soktuklarından ağzımı- zı yani çenemizi kuvvetlendiren ei keşif diye tavsif etmektedir. | GÜLERMİSİN Ahmağın iri yolda bir dostu- na tesadüf edince hayretle s0- rar: — Aman birader, geçen gün söylüyorlardı, iyice aniryama- dım. Vefat eden *i? miydiniz, | yöksa biraderiniz mi? İ İlk denize kavimler az zaman | ponlar kedilerinden asla ayrıla- içinde denizin iyi bir ses nakili | maxlar) tebesiri eline alarak kâ- olduğ yaşi manalar denizlerle ses nakletmek imkân: karadakinden çok dahâ zor olduğundan derhal istifade ye denizde bulunan bir teknenin İğ tarafına vurulan bir darbenin gok uzak bir mesafede bulunan bir diğer teknenin sintin (geminin ait kısmınm İskeleti kulağını dayamış olan bir gemi- ci tarafından işitildiğini kesfet- mişler. Bu vasıta, geçen asırla- rm denizci vo balıkçılarma bü: yük faydalar temin etmiştir Bugün doktorlar ve fizikçiler tara”mdan kullanılan “Stetos- kop” işitme cihazımı biraz daha kuvvetlendirmek için kullanılan bir âletten buşka bir şey değil- dir, İşmini daha az işittiğimiz Dik- tafon'a gelince, bu, başka yer- lerde konuşulanları işitmek için kullanılan bir âlettir. Belki bir goklarmız, zabita filmlerinde, bir çok fona #milkastların ve cinayet plânlarının polis tarafından dik tafon denilen âletin yardmiyle nasıl meydana çrkarıldığını gör şelintizdilr. a İE LARMISIN > e aki Biri iki Sarhosun biri defigam İçin zon oluncaya kadar içer. Bve geldiği zaman kaynanasiyle kar- ştlaşmea: — Hey Allah, der, sen kurtar. Ben onun yüzlinü görmiyeyim diye geç saatlere kadar İçiyo- rum, eve gidince iki tana olarak i karşıma çıkıyor. altın olacaklar ki, ettiler. Ve © z8" | ra tahtaya istediğini yazar. Japonyayı ziyaret eden Ame- rikaitlar bu usulden, ifrat eder- Fakat hakiki ismi yerine müs- tear İsim veya rtmiz kullanan- lar. Meselâ: “Pepe sizi bugün ye- dindi bulvarda bekliyecektir.” Veya: “Şu güzel Japon kızın da bile bulunmıyan güzel yeşil gözlü kedimi kaybettim. Bulan, aşağıdaki adrese bildirsin: V. 8. Japonlar, yazılarını çiçeklerle süslemeyi çok severler. Bazı şiir heveslisi gençler, kendi giirleri- ni yazarlarsa da aradan bir İki gün geçince altma meçhul elle rin birçok sey ilâve ettiğini gö- rürler. Bu meçhul ellerin sahibi, bir şairle hir edebiyat hocasi veya diğer bir hevesli gençtir. İşte onun içindir ki, herhangi bir şiirin yanında ya daha gü- zel bir şiir bulunur, veya şiiri tenkit eden birkaç kelime! ğin kara tahta ilzerinde biribir. lerine ilânı aşk edip evledikleri bile vaki olur. Almanlar Japonlardan ilham otostradla- rım üzerindeki büyük tabelâlara telefon #uhavereleri yazarlar, Meselâ tilccarm biri Stutt garta giderken, yolda, bir tabe- lânm üzerinde otomobilinin #u- marasmı görür: 1. 'T. 7519, Arâbasmdan iner; karısının gok müstacel bir iş hakkmda kendisiyle görüşmek (istediğini öğrenir. Tüccar hemen oradan evine telefon eder. Karısmm ne istediğini öğre nir, Bu âdet, Ameriküda fevkülâ- de rağbetteğir. sonunda beyaz kireç badanalı bır €v vardır, arkasında narin bir mi narenin şerefesi görünür, (Biraz ilerlediniz mi dört asır evvel kal dırımcı Hacı Mustafa Muslahad din ağanın yaptırdığı camli de gö” rürsünüz, Bu iğri büğrü sokak şim di Danilla İliç adımı taşımaktarir. | Füüakika: Avusturya divarahar- binde müddelumuminin“Prençip.i | hazıralıyan ve tahrik eden adam olarak gördüğü Danila | İliç bu| narin minarenin gölgesi (altında, bu beyaz evin içinde otururdu. Şimdi aradan 25 sene geçmiştir. Fakat evin dışı ve içi (o gene aynı, haldedir. Kapıyı açınız. Önürlüze beyaz taş döşeli bir avlu çıkar, karşınızda bizim zamanımızdan kalma bir ev vardır. Merdiveni tırmanarak üst kata çıkmız, Önünüzde . bir sofa ve bu solaya açılan birkaç oda *w Mursunuz, bunlardan birisi Danila İliçin odasıdır, baştanbaşa bir «© dir, kenarında ot yastıklar, beyaz perdeli iki pencere ve nihayet bir köşede bir karyola ve bir masa! Dıvarda Meryem Ana resminin önünde gece gündüz yânan kardı) olmasa orta halli, eskiden kalma bir Türk evinin odası dır, derdiniz. Dört sene evvel buradan içeriye giren bir gazeteci köşede beyaz saç 1 bir kadın gördü. Bu Danila İli” çin annesiydi, Kendisini dinleyiniz: — Evimiz veni değildir, (fakat Allaha şükür beni ( geçindiriyor. Ne vakit yapılmıştı bilmem, fakat üst katının babam tarafından çıkı!” dığı hatırımda, Kendi halinde, s8” kin ve sağlam bir adamdı. Fakat ömrünün son günlerinde hasta düş tü, bir sene yattı, sonra toprağa,. İki çocuğumla kaldım. İşe gider dim, çamaşırcılık yapardım günde beş metelikti, o da yeterdi. Yalmz se yapacaktım, fakat Avusturyalı" lar tuttular, cinayetin müsevviki diye astılar. Bp kadın fakirdi, evinin odala” rmı kiraya vererek geçinmekteydi. Fâkat oğlunun odasını bozmamış” ta, öldüğü gündenberi ayni şekilde muhafaza etmişti, gelen #iyaretçile” re gösterirdi. Denila İliç tahsilini Saraybos nüze eğri büğrü bir sokak a Kadm — Siz geçen defa gördüğümdenber, bam on id kile eksildim, -— Buna Oçok memnun ğunuz için texyik daha m3 olur.. bayan! Şapkamın üzerine oturdu tediliğe geçti. Bafkan muharebesi nin kolay kazanılan zaferinden son ya Ünitleri artan Sırp gençlerinin müilliyetperver ceyietlerinin içi karıştı. Ön plâna geçti. ” Sirp hükümeti çok ihtiyatkârdı, Balkan muharebesinin zaferini bir a3 hazmetmek istiyordu, Sırp top” rağı haricinde kalan meselâ Bosna Sırplarının anlamadıkları şeyi de işte bu ihtiyatkârlıktı, iki tacil et imek, memlekette ihtilâl çıkarmak, Sırbistanın müdahalesini (o davet etmek istiyorlardı. Fakat (o hangi silâhla?? Hududun öte tarafmdaki gençlerle muharebeye girişmişlerdi. Silâhı onlardan alacaklardı, bom” bayt onlardan tedarik edeceklerdi. Ve filhakika bir akşam (Prençip, Grabez, Tekabrinoviç isminde, üç genç silahları ile bombaları ile hü" dudu geçtiler, tarlaların arasma saklandılar, şimdi mesele bu silâh” ları gümrük memurlarına gösterme den şehre sokmaktı. Bu işi de Dr nila İliç üzerine aldı, Silâhları ge tirdi, gençleri evine aldı, 15 gün Misafir etti, Suikast için bir fırsat çıkmıştı. Avusturya veliahdi büyük manev ralar münasebetile Bosnaya geli” yordu, Haziranm 29 uncu günü şehire girecekti, Tesadüfe bakınız, 6 gün de bizimle Sırpların arasın da geçen Kosova muharebesinin yldönümüydü. Danila İliçin riyasetinde topla" nan gençler taarruzlarını Oo gün yapmaya karar verdiler, yaptılar her üçü de asıldı ve onların arka — Rüyamda sizi öptüm ve wi dın... — Attığım tokattandır. Haberin bulmacası pa darülmuallimininde yapmıştı. 5 müddetle Mektebin bitirir. bitirmez de bir. gece Mp ri ene köy bocalığına tayin edilmişti. Fa” z 1433680 taşi kat bu vazifede çok kalmadı, göze (Neticeleri malüm. —L Bugünün erkeğim.5..2? o Aşağıdaki suallere vereceği- niz cevaplar, yine aşağıdaki 08- vaplara uyarsa, tam manasiyle mödem bir erkek olmakla ifti- har edebilirsiniz. ... 1 - Pijamanızın ceketini, pan” talonun içine mi sokâramız, yok- kaplarm ince mi, yoksa kalım mr olmasını tercih edersiniz? 3 — Grata Garboyu mu, yok- sa İren Dunn'u mu tereih edersi” niz?. 4 — Tramvay beklemektense yürür müsünüz? 5 — Dansederken diğer bir çift size çarparsa hiddetlenir mi- siniz, yoksa 4f mı dilersiniz? 6 — Genç ve neşeli bir kadi- na takdim olunursanız, neşesi ne iştirak eder misiniz? 7 — Saçlarının kestirirken berberinizle günün hüdiselerin” den bthseder misiniz? Konuş” maktansa gazete okumayı mı tercih esdrsiniz? 8 — Güzel bir kadından bah- solunur'kon “fevkalâde” demekle mi İktifa edersiniz, yoksa uzun uzadıa meth mi edersiniz? 9 — Ziyafet veya eğlenceli bir temâşadan hangisini! terelh eder” siniz? 10 — Sabahları ne zaman traş ian (ilki kelime), 2 — Bir şeyin yindeti geçerken biraktığı tesir * eden (iki kelime), alfaböde bir 4 olımuşu, 3 — Orta, bir emir, & yının saklandığı yer, Tibetteki papa ler, $ » Bir kumaş, karnı zil $ — Vefat, ziyan, 7 — Vapur Jarmdan, £ — Kalbur, (başım sağ sini) deme, 9 — Bdehi düz yası, m ; ö ş g8 bir iemleket, 10 — Bir şeyin ayi tp . nen vücude elirikm şekli, 11 — Yi g *Â ya, gevik, i “ Yukurdan aşağı, d ğ 5 : 1 «- Tahtaya saplanmış demir pal güsint çıkaran (iki kelimey, ? — i w Jayış kudretlerinden biri, bir Ç olursunuz” Yıkanmazdan evvel li gn Pepee it e ya mi, yıkandıktan sonra mı? tersi, birgele: gayi güpen dükiE 11 — Aski mr, yoksa keşner | that, 5 — Yemek yeme vasıta mi kullanırsınız? dan, “geniş,İn aksinin tersi, $ — Gİ CEVAPLAR: Zuvlarımızdan ikisi, yanarak İh a verisi maddelerden biri, slfabada vE Ceket pantalonun içinde allam yel bir yer, & — Bir soru edatımın © 2 — Kalın ayakkabı. bir ermi edatı, çünkü, 9 — İskan 3 — İren Dunn.. de bir küğıdn tersi, kabile, 10 «- B 4 — Yayan gidilir. şünülerek verile gey, hayret adabı, 5 — A dilersiniz. 6 — Kadına uyarsinız. 7 — Gazete okursunuz. 8 — “Fevkalâde" dir, demeli, 9 — Nogeli temaşayı. 10 — Yıkandıktan sonra, 11 — İkisini birden,