9 Mayıs 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

8 Bu harbin en büyük davası General Gamlen esrarı leri görüşlü bir kuma .- dan olan Gamlen bütün hatala- rını hangi kuvvete uya- rak yaptı?! Fransadan gelen ve bugüne kadar teyit olunmayan haberler Riom yüksek mahkemesinde gö rülecek olan davanm tehir edil- miş olduğunu bildirmektedir. A, caba Vişi hükümeti harbin me, sullerini meydana çıkarmaktan tamamen vaz mı geçti, yoksa ye- ni deliller elde etmek ve yeni hâdiseleri aydmlatmak gayesile bu tehiri muvafık mı gördü? Bunlar hakkında şimdilik hiç kimse kat'i bir söz söyliyemez. Muhakkak olan bir şey varsa O da eğer tehir edilmişse bu tehi- rin çok milhim sebepleri oldu. Zudur. Çünkü Berlin bu davanm bir an evvel görülmesi için Vişi hükümetini tazyik etmektedir. Çünkü Berlin bu davadan bir çeşit, intikam alacaktır. Eğer Riom muhakemeleri ce- reyan etmezse, en ziyade nazarı dikkati çeken ve alâka ile bekle nen General Gamlen davası görül miyecak demektir. Eğer bu dzva mezse Riom hakimleri Gam len'in üzerindeki esrar perdesini yırtmak o istemiyorlar demek” tir. Çünkü Fransız mağlübiyeti. nin hesabımı vermesi için bütün gözler General Gamlen Üzerine bulunmaktadır. Harbe üm eden uzun senelerdetr beri Fransiz ordusunun başında bulunan ihtiyar generalin Fran #iz mağllibiyetindeki mesuliyeti ruhakkaktır. oFakat General Gamlen'in vaziyeti de fevkalâde €nteresandır ve öyle hususiyet, leri vardır ki insan bunlar kar sısmda hayreler içinde kalmak” tadı neral Gamlen esaslı olarak dört cihetten (itham olmakta. dır: Gamleni harbe tekaddilm eden geneler zarfında Fransız ordusu” nu muhtemel bir harbe karşı Yüzumlu bir şekilde hazırlama” mış olmakla, 1939 eylülünde aksini açrkça isbat eden deliller olduğuhalde Fransanın harp için hazırlanmış olduğunu beyan et. mekle, harp Fransaya gelinceye kadar göçen iz aylık sükünet devresinden malzemeve teçhiza, tunı ikmal etmek için istifade et- memek, nihayet Fransaya ma, lüm askeri hezimete sürükleyen t stratejik hatalar a itham etmektedirler, imlerinin, Fransanın harbe kâfi mikarda hazırlanma- miş olmasibahsinde General Gamlen'in mesuliyetini tesbit et. mekte çok güçlük (çekecekleri muhakkaktır. Filhakika General Gamlen ordunun şefiydi ama, yüksek harp konseyinin talep ettiği tahsisat dalma makasla, yan ve bazan tamamen reddeden siyaset adamlarına karşı bir gey yapamazdı, Harbin sekiz aylık tevakkuf devresinde Fransız harp imali" tırın biç bir büyük gayret gös, termemiş olmasınm mesuliyeti” min Ceneral OGamlen'e ne g& kilde ve ne sebeple tahmil edil, diği de bir mesele teşkil edr. Fakat mesi yalnız bunlarda değildir. Öyle hâdiseler vardır ki bunlar, aksi isbat oluncaya kadar General Gamlen'in itham olmacağı o hatalardır. Çünkü Fransız bezimetini hazırlayan bu sebepler olmuştur. Harbe tekaddüm eden seneler zartmda General Gemlen Alman hazırlıklarını lâzım olduğu veç hile tetkik etmekişini yapmış mir dır? Görünüşe göre General Gamlen Almanyanın hazırlıkla” rmın mahiyetini anlayacak şekil de bir tetkik yaptırmamışlır. O zamanlar Fransa baştan sona kadar Alman casuslarıyla doluyken Fransız erkânı harbi" vesinin düşman nezdinde pek €- hemmiyetsiz bir miktarda casus faaliyet görüyordu. Alman teş kilâtlanmasını daima göz hap. sinde tutmak vasifesiyle mükel- lef olan ikinci büro harbe tekad. düm eden seneler zarfında hiç mesabesinde bir faaliyet göster- miş ve harbin başlamâsiyle de ortadan kalkmıştır. Fransa, casuslarla mücadele meselesinde ise, sluk teşki, lâtlarından daha kötü, daha bo- zuk bir vaziyetteydi. Maamafih bütün bu teşkilât. sızlığa rağmen General Gamlen Alman hazırlıklarını biliyordu. İşin fenası generalin bu mevzu hakkında kendisine verilen husu si raporlara hiç bir. ehemmiyet atfetmemiş olmasıydı, Seyahat. te olan bir çok zabitanın diğer seyahatların ve gazetecilerin Ge“ neral Gamlen'e raporlar verdik. leri ve o raporlarla Alman ha” zırlıklarına işaret ett'kten sonra Fransa için yeni bir harp me. todu kabul etmek lüzumuna işa” ret ettikleri hakkında deliller vardir. Fransız ordusunum techizi me. selesinde General Gamlen'in, fab rikalardan lüzurülu istihsali al. mak için şiddetle müdafaa et- tiğine, hiç değilse istihsali ya vaşlatan oâmillerle mücadeleye giriştiğine dair bile ortada bir delil yoktur. İspanya harbi sr yasında General Gamlen hava kuvvetlerini tamamen bozması için Piyer Kot'a müsamaha gös. termişti. Almanya Çekoslovak” yaya askeri taarruzda bulundulu bir sırada siyasi vaziyet. bir as. keri müdahale için müsaitti ve o zaman Fransa bir yandan da Rusyaya dayanabilirdi. Fakat © zamanda Generül Gamlen hiç bir askeri müdahalede bulunmama” amı şiddetle tavsiye etti, O za. iman General Gamlen ordunun hazır olmadığını ve bilhassa Ruslara güvenilmemesini sebep olarak ileri sürmüştü. Umumi © larak General Gamlen daima Ruslara düşmanbir hal aldı ve - Fransız erkânıharbiyeleri.. nin temasını dalma bertaraf et- ti. Nihayet 1939 eylül ayında kendisine . verilen raporlardan Fransanm ancak 700 tayyaresi olduğunu ve bir tek bombardı. man tayyaresi bile bulunma” dığını öğrendiğihalde Fransanın askeri bakımdan tamamen hazır olduğunu bildirdi. 1939 eylülünde harp bilfiil başladığı ozaman Almanyanm Polonyada meşgul olmasından istifade ederek Ren üzerinden bir taaruza geçmemek hatasm, da bulundu. Tam sekiz ay sonra Frarsız ordusumu (hareketsiz tuttu ve askerlerine hiç de lüzu- mu olduğuna neferlerinin bile kanaat getirdikleri işleri yap. tırdı, Harp imalâtınım kifayet. sizliği ve Sabotajlar ile mücadele etmedi, 1940 mayısında Hollam kinci bir müdafan hattı hazırla. madan âylardanberi çalışıp ha“ zırlamış olduğu müdafaa hattını bizzat kendi kırdı. Muhacir aki- sını müâyyen bir yoldan sev. ketmek için hiç bir tedbir alma” dı. Fransa harbinin İk günlerin- den itibaren kıt'alarınm kontro. lümil kaybetti ve öyle hatalar işlemeğe basladı ki Veygand'ın baskımandanlığa (o getirilmesim den evvel İngiliz başvekili Vins- dr HABER-— General o Gamlerin o bizsat annesi turafından yapılmış olan dört yaşındaki halini gösler bir teblo ton Çörçil, Gamlen'ir müttefik orduların başımda O bulunmasma itiraz etti. Sonm ki kıtaları, nın ve halkın manev alâkadar olmayormus ket etti. Kurmuş olduğu kuvvtli sanslirle son günlere kadar hak ka yalnız zafer haberleri dağıttı. o kadar ki birdenbire hezimet görülünce ordunun ve yatı sıfıra indi hâlkm İşte General Gamlen ba gibi hatalarla itham olunabilir. Hâdi- senin böyle cereyan etmiş olması insani çok hayrete düşürebilir, çünkü Geperalın yanında çalı, şanlar kendisinin fevkalâde zeki ve çok geniş bir kültüre sahip olduğunu söylerler. Filhakika bu çok geniş kültürünün neticesi olarak henüz genç yaşında ma reşal oJorj'un erkâmharbiyesine mensup iken ileri görüşlerile te mayüz etmişti. Suriyede şayanı dikkat ve takdir neticeler elde etti, Bunlar Gamlen'in ancak ikinci derecedeki vâzifelerde muvaffak olduğuna bir delil midir? Bu da mümkündür, fakat bu hale generalin şahsiyetile hareketi rasındaki büyük nisbetsizliğin sebebini izah edemez. İtiraf o. lünsun veya olunmasın, general Gamlen'in Fransayı mağlübiyete sürükliyen bu hareketlerile mu hakkak ki bir çök karanlık es ralı Boktaları bulunan bir vazi- yet karşısında bulunuyoruz. İşte bunun için yazımıza “Gömlen €srarı” derken mübaliğa yap. memiş olduğumuza inanıyoruz. Fransanm teslim olduğu gün- denberi bir çok mülefekkirler, bir çok mütahassıslar bu muam- mayı çözmek için uğraşıyorlar General Gamlen'in vaziyetini izah eder mahiyette olan malü- mattan biz ancak ikisini ehem, miyetle kabul edebiliriz. Bunlardan biri Jul Romen'in, “Saturdey Evening Post” isimli Amerikan mecmuasında General Gamlen hakkında yazmış olduğu şayanı dikkat bir makaledir. “Hüsnüniyet' sahibi insanlar” başlıklı makalenin sahibi Jul Romen bu yazısında General Gamlen ile muhtelif mülâkatla” rından bahsediyor. Muharririn anlattığı bazı hususat generalin Fransız ordusunun kâfi mi! da hazırlanmamış olmasına ve bilhassa hava kuvvetlerinin €- bemmiyetsiz bulunmasına bü. yük bir ehemmiyet slfetmediği- ni gösleriyor. Bu -mülâkatların en mühimi 16 kâhunusani 1939 da generalin umumi karargâh” da yapılan mülâkattır. Jul Re men'in bizzat sual töveih ederek yapmış olduğu bu mülâkat gene, ralin Belçika - huğdüdu boyunca denize kadar uzayan istihkâmlar rınm mukavemet kudretinde si- dandığını gösteriyor, Mülâkatım en mühim tarufı General Gam- len'in müthiş bir zekâ İle hâdi. satın muhtemel cereyan suretini aynen göstermesidir, “ Fakat işte asıl işin esrarı bu- radar, Geenral bü mülâkatta Jet Famen'a 1040 harbinin 1014 harbine benzeyeceğini zannet” AXşüm postâsı mek büyük bir hata olacağını | beyan etmiştir. Müstakbel harekâtın ne şekil- de olabileceği hakkındeki görüş, lerini bildirmeğe davet olundu” ğu zaman General Gamlen hiç tereddüt etmekten: “Görünen bu hareketsizlik birdenbire her ko zu ortaya koyan ve bütün kuv- vetlerie yapılan bir harcketle bozulacaktır. İşte o zaman netice alınacak ve bu netice seri ve müthiş olacaktır. İnsanlar bu. nun me dereceye kadar mütbiş olacağını tehmin bile edemez ler... demiştir. Bnun üzerine bu harekâtın ne zaman başlıyacağını tahmin et. tiklerini bildirmeleri olunun ca General Gamlen: “Mayısta olması 'kuwvetle muhtemeldir,., cevabını vermiştir. Bu mülâkat nihayete erdikten sonra Jül Romew derhal hudu. dun bir kısmını gezmeğe davet edilmiş ve düşünüşlerini açıkça nesi rica edilmiştir. Bu, nun Üzerine Jül Romen avdetto bir rapor yazmış, göndermiş, fa. kat ne kendisine cevap verilmiş ve ne de o günden sonra muhar. rirsir daha general Gamlehi gör- müştür. Bu omülâkatlarmda General Gamlen fevkalâde zeki ve ileri görüşlü olduğunu bir kere daha isbat etmişti. Şu halde birkaç ay sonra bizzat kumanda ettiği General Gömlen ordularının hemen pasif dönecek vaziyette kalp düşman için ko lay bir av olmasına sebep nedir? Bu kudar hususi ve enleresah bir vaziyeti aydınlatmağı biç iğini söyledikleri sonra makalesinin muh rüşünü şu şekilde “M LE ki General Gamlen bir “.. diselerle değiminiyos ecür kimselerdendir. £ rine göre General &ik sik hudu. da hattâ askeri mıntakaya bile gitmeyormus. Öyle ediyo miyen kimseşirden Zekâdan hare ket korku ahengile hareket &© miyen kimselerden. Zekâ hart. ket kudretine geçen an pek zayıf. Bu zaafa sebep ne? Ev velâ bir azim noksonlığı zanno- luhur. Sonra şahsi teşebbüse girişmek ve bu teşebbüsün do" Zuracağı neticelerden çekinmek korkusu hatıra geliyor. Bu gibi kimseler her şeyden evvel ha. yalpsresttirler. Burlar en mü- hist hâdiselere bile günlük e hemmiyetile bakarlar. Nadir o. an bir vaka böyle bir hayalpe rest şahsiyetin baskumandanlık mevkiine gelmiş olmasıdır. Bu kimse kendi elinde pek ehemmi- eytsiz bir miktarda tank bulun. duğuna büyük bir ehemmiyet vermeden tankların yapacağı harbi düşünebilir. Bu gibi kimsenin bir yıldırım harbi olacağmi ve hattâ bu har bin mayısta ; başlayacağını dü- günebilmesi ve buna rağmen za. feri düşmandan evvel kazandır racak bir tertibat almaması şa“ yanı dikkttir.. Bize bir idareci lâzamdı, başımızda bir filozof 9 MAYIS — 194 istanbul Levazım âmiriiğinden verilen harici askeri kıtaatı ilânları 1001) kilo sığır eti pazarird'a salın alınacaktır. Taliplerin 10 cumartesi günü anat 11 de Hadımkbyde Uşak tebye askeri satın 3383) yas Hepsine tahm'n eöllen fiyatı 35 000 lira olan demiri vekületçe ağet azaba aümünesire göre pazarlıkla yaptırılacaktır. 16/5/041 perşembe günü saat 15 de Ankarada M, M, V. anim sima Kati teminatı 5.400 #radır. Şartanmeni 180 Öğ misyonuna geimeleri, « üzere 200 yanımda yaptlacaslır. komisyondan atının. (4737 — 3300) ker rür edecek fiyat tzericen # Kaşif bedeli siltmoye İconmu 4,07 lira 20 Kaşif evrakı 273 kuruşa komi . Sarıkışisan ta mek Mübammen beg kuruş bra olan 4# günü seal 1545 de #bnacaktır. Bi: işe girmeli istiyenlerin rug) liralık mevakkı teminn tekliflerini aynı gün sart 144 Kalem £ kapalı zari İ paşada tesellüm ve sevk şeftiğinden İstanbul İnönü Kız 16, birlikte okulda buhu aları. 43584) 90 kite #iğrr ct: almacuktır. Pazarlık ie eksiltmesi 126 mesma komisyonunda yapılacaktır. yüzer 16 kali tam'nat almacaktır. Şart evsafı komisyonda görülür. Taliplerir belli vakitte komisyona gel * ruş olan bir ambar iüşası kapal 2 ştur ihalesi 16,5 041 cumü günü seat 11 de Ankarsdö satmaina könusyonunda yapılaca #ttr, Tie temi dan alınır, Talipi teklif meektnpiarını ihale saatinden tir saat evvel komisyona vermeli .. irat yaptımılaraktır. Ki temina'; 1064 Urs 79 Kutuştur. Kapalı zarfla eksütmeni 205.941 saat 10 te Ankarada M MV. satırşlma komisyonunda yapılacaktır. mesi ii #uruşa komisyondan slrar. Taliplerin kanuni unsura ihale matinden bir sant evvel komisyona vermeleri (288 vlet Demiryolları ve Limanl işletme Umum idaresi ilânlar! usd ie A 40 (Bin dört yüz ehi ka: (2963. SE ii 2 DIi im 3975 Vira s7 in kanuni vesil (23353349) bedeli 22,196 tir 40 vesikaiarii SEZELET Es İSİ re 28-5 am P sa idare binasi mun tayin ettiği veşili » kadar komisyon reitliğine veri rnameler parasız olarak Ankarada malzeme da'resinden, dağıtılacaktır. (3SB1) Lisesi Müdürlüğüm* Mayıs, 1041 enin gilnü sezt $.â0 da bütün talebenin Otel yapılmaya elvsr şi kralık b'na Ankara çâddesinin ör muteber yerinde fevkalâde nazare! vadar ve aydınlık bir bine kiraliktir, Vakit gazetesi idare bulundu.. İşte Jul Romen Fransanm lümağlübieti hakkında bu mağlü matı vermektedir. Bu mutalâa, lar, Fransayı mağlübiyete kadar sürükleyen taarruz başladığı gün ylardanberi beklediği- miz taarruz başladı.., Cümlezini bir emri yevmisinde söyliyen Generalle, genelerce kumanda ettiği ordularının tamamen (e ilminden bir hafta sonra evinin bahçesinde büyük bir huzuru, kalb içinde çiçeklerile gülleriyle uğraşan adam arasındaki zıddi- yeti göstermeğe yarayor. İkinci mutalda ise daha bâsit- tir, General OGamlen'in vaziyeti bir doktrinin mağlübiyeti şek. linde de İzah olunabileceğindin ibarettir. Eski mettepten bir çok Fran sız zabitanı gibi General Gi de dilşmanını küçük du. Buna mukabil Fransız ordu. sunun yüksek olduğu hakkında bir kanaat besliordu. Gereral Gamlen Almanyanın aktif ola rak harbe hazırlanmakta oldu- Şunu iki harp metotlarını orta, ya koyduğunu biliyordu. Fakat bu metotlarlâ da Fransız ordu” sunun dinamizm — kıymetinin #on haddini bulacağına inanr yordu. görüyor Fransız askeri mucizcer Ya ratacak bir asker değil miydi? Fransız o askerlerindan bütün zahmetlere katlanılması, bütün gayretlerin gösterilmesi talep o İunamaz mıydı? Vaziyet her ne olürsa olsun bugüne kadar her tehlikeye nasıl mukavemet et mişse Fransız askeri bundan sonra da mukavemet etmesini bilecekti. İşte General OGamlen Franz askeri hakkında böyle düşünüyor ve daha ilk güdenbe- ri Fransız ordusunun bir müda- faa harbi yapacağına Almanya: nesine müracaat, yı zamanın yardımıyla y€ ne kanaat getirmiş ve kö iniş bulunuyordu. İşte bü nüşle General Gamlen rin Ren üzerinden yapti ruzu birkaç gün el durtu Ve Norveçe de Pirlâf olduğu gibi bir seferi KÜĞ dermeği reddetmişti. Bir faa harbi için Fransanıi& ve tanka ihtiyacı yok kileri muhkemdi, majini drmlldafan harbini müfii ler yapabilirdi. İşte 89 nlişteydi.. alarında erki Suriy$ iâde komiz3:i Genersi olduğu halde bu harz Gamlen ile “teşriki messi olan bütün yüksek mili tan tarafımdan da verjef ta ve kabul olunan bi bir tek hâdise zıt görülü df O da Belçika hududü denize kadar yapılmış © dafan hattınm bozül” Eelçikaya kuvvet gön“ dir. d Fakat şâyanı İ mat ! rin şehadeline göre gen ei len yine de BelçikaYs si derilmesine muariZ imis i le olduğu halde de S9 gifi Şut halde acaba ner reden Belçikaya si miştir? Hangi tazyık$ met edememiş, mai İşte belki de General üzerindeki ester P 2 Hileceği düğüm bursğ hi Birinci Sapı M0 Doktor Nari Belle”