25 Ekim 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

— HAFTA SOHBET! Kadın mı, meyve gümrüğü mü? Kadınlar arasında — e Ea gibi, seşide gil Mip'tu, arinur çeneli —Asmakabağı gibi kol, hokka gibi ağız! air Andelibin bir sözü celil Mithaf, efendinin bir şarkım — f!, — “Ağzımı öpeemis, yemişi, Kecslarm uyku sesti, Yazan. Münir Süleyman Çapanoflu j E SKİ kadınlar Ge gün kadınlı bir mee iste bulundum, Yedi sekiz sadın içinde, tek erkek olarak bir ben vardım: giymiş, basına bir kırmızı yemeni bağlamış ihtiyar bir höroz gibi a ralarnda boculadım, durdum, bülbül gibi şakıyanı .. Cenesi düşülderi de vardı, eski şark sa. rayalrının sürmeli gözlü saltanla” rmr hatırlatanı da,,, Gevezeside vardı, Arsimet kadar ağırbaşlı ve ilozefu da, Hafızı da vardı, fal meraklısı da, Bir sür kadar güzeli, ini bir neside gibi okunduk ça mırralarının üstünde durdakça kalbe ve ruha ferahlık ve aydınlık veren; de vardı, muazzez bir hatı. rarın meliliyle dalgın dalgın dö. füneni de,., Pahahlıktan, o vurşunculardan beslıyarak, her mevrudan konuş tular, Modadan, yeni kumaşlar dan, psrfümlerden, mantarlı kun. an, kışlık mantolardan, meyi unutmadılar, sktan da, sevgiden de, yeni ev yeni nişenlananlardan ,tiftlerden de dem yeni asian teze bir aşk için pek bayat bulda, ğunu. serseri, derbeder kalbi ok duğunu, aynı his içinde uzun müd det hapis yaşamadığını, her yeni “eğin onun için bir terakki a: olduğunu söyledi, *. ve evlenmek etrafında baş. uyan konusmalar, biraz dedikodu in oluyordu, Fakat bir an geldi ki, yezâne konuşma mevzarı, bir mok- tn otrafında tonlandı: Dedikodal Biri bir kadmı, öteki bir baş kasmı çekistirdi. Birisi, Hüsüiye, nin gülünçlüklerinden, zeküsezlik” Tarından, garahetlerinden bahset” ti, Ötekisi, sör'ü olduğu halde, Fethiyenin, gönül sapmtılarını, ileri sürdü, Velhasıl, tatlı tatlı ko. nuştular, Dedikodu yaptılar, gül , düler, kahkahalar savurdular, Bir kaç ant süzel vakit geçirdiler, Arada, ben de eğlendim, neşeli sa &tler gecirdim, Dodikodulu da ol sa insan eğleniyor doğrusu... Dildeaf ettim, bir genç kızın, bir kadimmn güyeliğinden bahse'lerler. ken söyle tarif ediyorlar: — Ne tonton sey... — Melis mi?,, Minnacik bir kız, — Kadeli mi?,. İpek gibi. alev gibi bir kadın,, — Solmacığı sorma,.. Öyle gü. zelleşti ki,, yanaklar penbe, penbe hele ayakları sairin dediği ibi bi rer mısra, yp eskiden böyle miydi?.. Kadn güzelliğine dair #öylenen sözler, beniretilen teşbihler ne ka dar garip, ne kadar tahaft! İn . Benden başka Asma kahâğı gi ki kol, seli sibi endam, sülün gi bi bor. ağız hokka s'bi, kirpZiler ok #ihi, kaşlar yap gibi, Ba tabir, ler vs tesbihler nrasında kurbağa gözlü, paten o burunla, fincan gözlü, faras ağırlı tabirleri de kul « Jamşyordu, Bir kızı, bir kadını ta rİf ve tasvir ederken, bu tabirleri kullanırlardı. Divan edebiyatmız. lek terden, kız ve mahbub tasvir, teri, hep böyledir. Rahmetli Ahmet Mithat Efendi sir'yazmağı heves etmiş: Tolsiret gülbesekerdir dihenin Dayamam ağzmi öpmeğe senin? sarkısmı söylemiş, Üstadım Al mat Resim, bann sair Andelibe © kurmus, sair hemen dönmüş: — Pishoğuz herif! demis, Ahmet Rasim: — Neden pisbağar oluyor? de miş, Bak, (hokka, gül, seker, &, ben, ağız, doyamam, öpmek) ce cevaben; — Bunlar öğre ama, demiş, her kim ise efendi onun ağrım üpmemistir, yemiştir Bir hatıran Hurma bu. — Ahmet “Pisboğaz be, 10 öğüt Alev gibi kadın Hüds'nabit bir filorof toplandıkları zaman dedikodu oyabari şunu bunu - çokiştirirlerdi ama, meclislerinde o bulunan dyllara, genç kızlara, yeni evlilere, gisan lara nasihatler vermekten 9s ge ri kalmazlardı, Öğütleri, e? isleri, ne, hayata, dikişe, çocuk Bıkımı na, kocaya karsı yapılsenk mua melelere dairdi, Simdi böyle kadınlar, ahbahinr var mi? Zannetmiyo rum, Wsasen, yeni vetişenlere © Küt vermeğe hacet yok, Onla dersi, öğretmeden öğreniyorlar. Mattâ çarçabuk hoca ol rlar, Dün, eski kitapları karıştırır - ken gözüme bir (nasibütname) isti, Bu on maddelik öğüdü, İma me adımda bir kadın yazmış... Ka, dmm sair ve filozof olduğu ani», dostlar, şılıyor, Fakat büdainabiz sair ve filozoflardan,.. Bugün, genç bayanların bu öğütlere göre hareket edecekleri" ni, bu on maddeye boyun eğecrk lerini zannetmiyorum. Hattâ içle. rinden bir tane daha çıkacağına kani değilim, Maamafih, sorklı ba yanm on öğüdü hoşuma gittiği İçin aynen naklediyorum: 1 — Kadın evini temiz tutma, k, kocasınm gözüne çöp dahi çarptırmama'nİzr, 2 — Evine bağlı kadm, kota” sile sofraya oturur, onunla bera- ber kalkar, 3 — Kocaların kederile keder. lemek, dertlerile dertlenmek, acılarma ve matemlerine ortak olmak ve onların sevincile sev.n. mek gerektir, Kadm kalbi, kem dinin kalbi gibi eşinindir. 4 — Köcalarm getirdikleri gi- yeceğe, yiyeceğe yanlır kanaat etmek değil, candan ve gönül dcn teşekkür etroek lüsmndir 5 — Kocasmı seven onun ak. rabâstnı ve dostlarinı da #çver, güle bitişik diken dahi olsalar! 8 — Kadın kocasının sırrın: damarda kan, vücuddn can, göz de Nur gbi sıklamağı mecbür- dur, 7 — Kocatn “yap” dediği şey mutlaka yapılmalı, yapılmaması nr #etediği isler de mutleka Yapıl mâmahdır. 8 — Kocalarin uyku saatleri onların isimleri gibi kafada yer etmeli, batirda kslmalıdır, Yuva” smı mesut görmek İsteyen kö Am, kocnsiyie aynı zamanda u, yur ve onunla aynı saatte uye. nir, 9 —- Kocaların malı çar çur & dilmez, israf olunmaz, Yersiz, sebepsiz harcanan her para, Sev- gi ve say'gı bağından sökülüp atı lan bir fidan, bir kök demektir, Sonunda © bağ çöle döner, 10 — Kadm, vücudunu, daima berrak ve kirsiz bulundurma), âw, Kaynak suları gibi, Fn kilçük ! Xir, en büyük askı öldürür! Mümir Süleyman ÇAPANOĞLU da kamyenlerin birçok İngiliz nskeri de viğel kasi, garson bir Dörmisek!” nazırlar meclisinden hâlâ haber yok, Dedikodular, dağmn dedikodu lar. Akşama kadar şurada, burada | rin evine gilip bakmak sürttük, bir aralik La Rosele git mek meseles; görüşüldü. bursya *i, öç zün içersinde Küçlük bir İn, giliz temisi gelecekmi, Konsolos BAS ER— Hariçten de getirilecek Trakyada bulunsn âeker Kc ları dün gelmiş, ve bukksilar ce - miyetine yeniden #eker Verilmiş tir, Şeker girketi simdiye kadar İz, | tanbul halkınm yarmışar kilodan slacağı istihkakın yarısını vermiş- tir, Diğer ya birkaç gün işin de verilecektir. Şeker şirketinin karne ile satışı tümamen karşıla - yaçağını temin etmektedir. lan teklifler muvafık görülmekte . dir, Ankarada müzakereler cere Yân etmektedir, Ankarada Ameri kadan seker getirtilmesi üzerinde de görüşmeler ır Fakat Ame“ rikadan getirilecek şeker cok az olacaktır. 14 fırıncı cezalandırıldı Ekmek karnelerinin saytmında sulistümal varmak suretiyle fazla un almak su an milM korunma mahkemesine veri'en 14 fırmet ve yedi karne sayım memurlarının muhakemeleri dün bitirilmiştir. Suçlular 50 ile 80 lira oramnda pa ra cezasma çarpılmışlardmr. Memurlardan ikisi beract ka» zanmıştır. büyük emekler ve dı, ya beklenseydi Akşam Pustar yazılı hi Eski Türklerde piyes varmıydı * / “Türklerde tiyatro var mıydı?” | mevzuu Üzerinde biraz daha yürü. memiz, Yeni yapılacak hatalarla gençliği oşaşırımımak için daha kati deliller gösternimeir icap €- | diyer, Çin rezunmelerine bakmakla Ve bâzi seyahların hatırnlarını oku maki, bu bitaraf adamirın göster, dikelrinç itimad ederek diyebiliriz ki Türklerde yarılmış mütenevvi piyesler vardı, Ve bu piyesler, a sağı yukarı, bugünkü tiyatro tek. niğinin tslebettiği sekilde sahne. ye kenüyor, oynanıyordu Bupi. yesler bir tasnife de #Âbi tutulmuş lardır: i a) Tarihi piyesler; “ Bu tarihi piyeslerin ne oldağır nu anlamak için &lim Wil Du. rantın kitabınal) küçük bir güne ancak kifayet eder, Bu eserde de. nir ki (Konfüsyos)un ahfndından K'unr.TaoFu Milâdi 1051 tarihin. de, Çin hilkümeti tarafından Tür. kistana elçi sıfatile gönderildiği zaman orada (Konfücyuslun ha. yatmı bütün teferrüatile gösteren hir piyes seyretmiş, dedesinin Sah ne Ürerine çıkarılmasına çok Kız” mıştı, Fakat Çine avdetinden sor, ra daha makul düşünmöğe basla . dı, Ve vatandaşlarına Türklerde. Ya yaptırılmasay- 4İ tur ki, o bir piyes sekline soknla himmetlerle hazır- lattığı projeye şimdi lüzum kalmamış Bundan Uç ay kadar ovvel ticaret, vekâleti, İstanbul Hesret ve sanayi odasından bugünün icaplarına o göre tadili münasip görülen ticaret ve sü» sayi odaları ve ticaret borsaları ka, nunları, için mütaleasını O İstemişti. İstanbul tlesret odam bi istek Üzeri De bu nahiye, hukukçu, ((ktiamtçr ve mütehasslardan mürekkep birhe, yet teşkil etmiş ve bir tane (o ticarei ve sanayi odaları, bir tane de borsa” lar için olmak üzere ikj kanun pro , | Jesi hazırlamağa başlamıştır. Bu hazırlıklar esnasında Hesret ve- Kâleti birkaç defa odadan mütalen , #run biran evvel bildiyiirnesini iste » mişse de oda hazırlıklarına devam ct, |” miştir, Ticarat odasındaki beyet gimdi her iki kanun için de birer proje hazirlar miştir, Lâkin projeler Üzerinde son bir tetkik yapılmaktadır. Bu sırada tenret vekâleçinin gerek odalar ge , | sekse bonenlar için yeni kanun profe- İ terini hazırtıyarak Vekiller beyetine | sermiş olduğu haber alınmıştır. Vekâ, letin salâhiyet sabihi zevatı da İstan bul yienret odasmdan jstenen (şeyin kanun projesi değil sadece bir müta- ieaname olduğunu söylemişlerdir. Şimdi, odada, büyük bir emekle ve larca çalışlarak bazıçlanan proje, erin ne olacağı moruk edilmektedir, Vapur ve trenlere binme ve inme Ticaret Odasının Ticaret Vekâleti için Emniyet akıncı Şube müdürü ğü, Şirketi Hayriye, Devletdemir” yoları ve Tramvay idaresile müslardn bulunmak vessiti nakli, veye müçteaBik belediye nizamnar mesi maddelerinin süratle tatbik! için gereken esasları kararlaştır mış'ardar, Vapur ve trenlerde yolcular bin meden ve yolcular çıkmadan esya konması katiyen yasak edilecek, yolenlardan ellerinde valiz veya ik paket olanlar &ncak eşya konurken gireceklerdir. Tramvay. larda ön kapıdan çıkılacak, arks kapıdan binilecektir, Bi işi kontrol etmek üzere kâfi miktarda mem'ır tahsis edilmistir. lay Birlikler umumü kâtibi Salâhaddin Veriler bir habere göre İstanbul ithalât ve ihracat birlikleri o umumi kâçibi Salahaddin Çubruk eski vazife #i olan İzmir 'Tarrm satiş kooperatif, leri umum müdür musvinliğini tek - rar kabul etmiştir. 72 Çeviren Aleksander Vert Muzaffer Ese, dans gidilecekmiz. Bizin İngilizle. * trmis, Möno istifa etmisti, Riva > | tiyatle bir hareket değildi: bu yözden va pdrü kaçmabilimdik; belki de ge eeleyin bu emri boran başka hir emir verirlerdi; böyle zamanlarda luk ba gemide yoleulir için 200, | her sey beklenebilir, Binaensleyh çok çok 300 kisilik yer bulundu Zone söylüyor, Bı gemiye hinme ” ğe teşebbüs etsek mi? Eordoda, &*ceyi otelin tam karşısında, oto” ; mobilleriie geçirmeğe karar ver , dik, Otelin lokantasında hüzün do Fransadan ayrilmak için sabırsız , İ hi ve çok pahalı bir yemek yedik, lanan 2.096 İngilir tebaasının ol - fazla olarakda garson bizi 30 duğu söyleniyor, Nihayet sant sa İ frenk Aolandırmak istedi, kize doğru, Bordoda bulunan İngi” Hzelrin şehri terketmeğe hazırlar, maları ilân edildi, ertesi sahalı sa st dokerda Jirond nehri mansa , Enda küçük bir liman olan Ver > Yemeğin sonuna değrn nazırlar meclisinin toplantısından ik hn - ber çeldi: dindenberi dört defa toplânan nazırlar meclisi İsi (bu defn kelimenin tam münasile) bi. yetlere göre nazırlarıdan on dört kisi ayrı bir solhun müzakere edil mesi İehinüz konuşmuş, yalnız on tanesi be fikrin aleyhinde bular, imasta; bunlar arasnda Röno, | Mandel, Petri, Kompensi, Mane, | Dello dn var, Teslim tnraftarları ise generniler, fnsistler ve boyun en rarl#allerdir, aralarda Feten Bofivon, İbarnezare Pr#vo, Şoton vw Pömare var, Töbrüm baha da testim — taraftarlarma iltihak et * mis, içtimada bulunan general Vey gand ise, rivayetlere göre, askeri bozgunun tam oldnğunu ve harbe devam etmenin faydasızlığını söy, lemis, Bu aksam bana hazırlanan ki tiyatro sanatın ne de olduğunu anlattı, Bu hususta diğer âlim Gil de bahseder?), Bu zatm dediğine gü | re, bu piyeste Konfüçyus tam. pile gösterilmişti, Hattâ onu tem sil eden aktörler, Kontüçyusa ben yemek için, tıpkı onun yüzüne | benziyen bir maske (o takınırlardı. İş bununla da kalmaz, hayatı, fel. selesi, gayesi, her seyi bu piyes » lerde gösterilirdi, Bu piyesler ba” zan iki veya üç gün de devam e, derdi, Bunu okur okumaz aklımıza ge. len ilk şey bu muazzam tarihi va. kanın tahrif eğilmeden oyusnabil mesi için yaztmış Ve tesbit edil, mis olmasıdır. Bunun üzerinde as. rm bu sanat ile meşgul yazıcı rinm dla uzun zaamnlar çalrştikla” rt anlaşılır, Buradan başka Evliyr. | Min bütün hayatını ve o zamanı gösterebilmek için muazram deko. ra ihtiyaç hâsl olacağmı da bir Tihza düşünmek kâfidir, Perdeler değisiyor, mekânlar değisiyor, sa. hıslar değikiyor, vaknlar değiyiyor | ve bütün banlar sahnede gösteri" | Hiyor! Bütün bunları eünlandıra . bilmek de elbette ki büyük bir sa, nata mütevakkıftır. Çin rüznameleri ise bu tarihi pi. yeslerin bircoklarmdan bahsettik leri gibi, oynayan aktörlerin kabi- liyet derecelerini de göstermeği unutmazlar, Denebilir ki, eski Türklerle tarihi hiçbir vaka yok , rak alhfada gösterilmemiş olsun... İste tetlğk mahsulü eserler. Ban. lar gözönünde dururken “Türkler de tiyatro Tanzimat Mevrinden sonra başaldı” demek, gafletin en büyük hir derecesini gösterir, Türklüğün mili tarihine temas © “Ten bu meseleler tetkil ediimelin e İneelenmeden eeffelkalem indi hükümle vermek hiç de doğ. ru bir is salmaz b) Milli piyesler, komodiler; Türklerde yalnız tarihi piyesler yoktu, MN piyesler ve komodiler de vardı, Ba milli piyesler veya komodiler ya tam bir opera şek. linde veyahut da bir operet halim” (e oynanırdı, Yine Wil Durantın tetkiklerin; bakmak kâfidir, Bundan balın Pas) L'abbi. “Yakntlar” arasındn bu piyesleri görmüş, Bize resimlerle en ince teferraatina kadar her sey; gös - termiş ve anlatmıştır. Ru satırln rrmız ön bn seyalın anlattığı pi. yeslerden bir tanesin; misaj ola - hakanıdır. Türk halklarını daima lemek wp himaye etmek icin Ri »iine çıkmıstır. Mer sene bi, Mn serefin- bü övin tertip edilir ve itina ile yazılmıs olan piyes öy. mahir, Piyes sudur: Gayet ahenkelar, hop'atısı, evmntier bir mesild ile başlar, Pas meranmiye ve rakkasg “Beyne Melet” ortaya erkar, Ken disini tamamiyla müskiye uvdura rak kıvır: bir 0 © Yürür, yatar ve uyur, Du Siran Gök Tanrmın İnetine uğramış olan “Siyah Karga” geilr, Sayvahın ta rifine göre, bu artist, bildiğimiz (Devamı sayfa3, sütun 5 de) Peten kabinesinin bir listesini gis terdiler, Şaşılacak bir liste: Yıllar danberi tanınmrs ileri gelen boz * gunculardan hiçbirinin ismi yok: kabineye ne Bone, ne Faâlanden ne Monzi,ne Mistler,ne de Dn girmiş, Bunun mânasmı bu ka, nenin bir bekleme hükümeti olu sürda mı aramalı?” Yalnız is ha . zırlığına Pol Forun getirileceği #iyleniyor, diğer taraftan nmiral Darlan da veni hükümete siriyer vs, İyi bir Frans ve İngiliz dos | 1m ölerek teanmün Darlan, Bu aksım Barda da hâkim fikir seni hükümetin teslim olmıyaca , #, İnkat düsman'z miltarelr, Yap masa — çatısncağı merkerindedir. Fakat kimse kati bir şey bilmiyor; yalnız işlerin çok fenn İMİZ his ij herkeste mevent, Biz İnsifizlere gelinen. Fransadan “Kaçmak için #am vakit, Fransada geçirdiğim bu sen ge ceyi bütün (tarsilâtile hatırlıya” ram, Splendiidde san? onlan baren ışıklar söndü, tas döşeli antrenin varı karanlığı içersinde ısıkam bir Bi insan son haberler etrafında — münakaşa yürütlüyor. “Mer | inner'yr, dram kısmında *Kış İise bunu Şehir Tiyatrosunu bol seli 251 ADIŞELER TARA Tiyatro eğlence sayılmamalığır| | yi ENİ tiyatro mevsimi b dı, Komedi kısmında “# . #ült'ni gördük? gayet faydalı MN | atler yaşadık; Şehir Tiyatrosuti! iyi çalıştığını, sahneye yeni ler attığını gördük, İntizam $ mükemmel, dekorlar güzel, ari ,ler gayretli, Piyesler değ İ Tiyatromuzun “bu muvaffakıye ri onun ne kadar müşkül şa içinde yaradığını öğrenince m ze sayılmak İâzmmzelir o Bundi j dolayı duyduğumuz haz ne kad Gerin ve şükrantmiz ne kadar , ginse “Türk Tiyatrosu” mecm İ #mdaki “Perde Açılıyor” başi! i yazıyı okuduğumuz zaman © dar wrap duyduk, Bir müs "nin hesabının bu derece açık ş olduğu gibi verildiğine de hem İ hemen ilk defa rast geliyor GE): yiz. Şehir Tiyatrosu geçen sene Beye koyduğu on beş Veni in dekor, kostüm, aksesuar, a vesairesinç 3039 lira hart ; piyes büşına 202 lira dü yor, Bugün için bir tek okosti 7 parası; bovurda bir tücrarın h esnefın bir gecelik eğlence 7 “ İ rafı... Ankara Devlet Kohservaiğ 0 | varı yalnız Jül Sezar temsilin dekor ve kostümlerine 17,000 il Sarfetmiş, Bu sene İstanbul Şeğii | Tiyatrosu geçen seneki kadar imesraf yapamıyacak; zira tiyafis 1 j eğlence veri sayılmış, vergilitw yüzde elliye çkarılmışbr, ; İstanbul Belediyesi Şehir Ti rTosuna geğen sene 39051 lira Dı dmda bulunmuş, 31273 lira vefipalş ödemiştir; demek ki tiyatro idik Ax resi bir eliyle Aldığını öteki eli vermiş veziyettedir; yahut bu | retle sadece vergiden affedilğakı oluyor. W Kahve, güzin;, mey'isne, Diğer inema birer eğlence yeridir: MW kin tiyatro asla değildir Eski Wir nanistanın- oluz asr sonra hayranlık uyandıran kültürün | tiyatronun payı pk büyük, hal * başltendmr, Eğer biz““ tivetro rupa tyatrösile birlikte başla dı şimdi aramızda bu derece & ve engin şörlş, duyuş, an farkı bulunmazdı, Türkçenin b Bı gözünü yaran, en bayağı p leri sahneye kovan ““Manak; el çeşidi tiyatro eğer ortadan kajl Yaş — we aya it w layuz, Bu müessese hiç kâr gi a tirmese bile bütün müsraflai kapatarak yaşâtmemız lâzımge! İstanbul büyüklüğündeki düş #ekirlerinde, yüz Sene evvel bit vi'âyet merkezimiz olan Kabil Sofya, Atina, Belgrad, Bükreğ, ti yerlerde bile bezün yalnız * çok Üyartre değil opera bile dır. Orada tivatro bir eğlence Y sayılmm da ağır vergiler alinsa' yüzüstü denecek ha'de bırakıl dı bugünkü neticeler aslâ elde dilemezdi. Sehir Tiyatrosunda temsil! baslıvelt ancak bir hafta on Sİ okluğu Balde ko'toklarm yi boştu, Banu ayrı bir mesele zajiği netmemelidir, Versi ve vard meselesinin halli bu meselenin Öl halli demektir. Tiyatro bir eğ' ce yeri değil, mekteptir. KADIRCAN KAF Ziya Gökalpın ölüm günü Bugün, büyük Türk mütefekkii Ziya Göksipm 18 inci ölüm nümüdür, Bu münasebetle, büyük ve Türkcü Gökalp için bütün b keveirinde merasimler yapılı batirser hürmetle anılacaktır, — » Halledilmiyen bir N ecir Fazil Kisatirek Doğrasn bununla tam kı bulmuş telâkii edilebilir; nin halledemiyeceği bir yazı mecesinin halledilmiş şekli: çeve PE MEET EE