8 Ocak 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

0 ERMANL SKTT 5 A SAA GA G 9 Ç ARŞAMBA 8 KÂNUNUŞSANİ 1930 iKcü şeme, Ne 1404 NUSHASI &6 KURUŞTUR Heyııelmı!e! nizam haricinde her drv- çok — yakından alâkadar eden beynelmilel bir - hayat mevcut olduğuna artık Şü tur. Milli hayat gıh milel hayatın da ph fikri ve s ilıkli n nizam — ve disip- acı duyülması - tabüdir. sebetleri idare eden; ) ise ister milli ister be lel hayat sahasına taallül ran — küvve ve adalete da-| dalete doğru aldı mektedir. dahi gi hayat niza te muhtard yatın tanzim i ise çok bu hayata iştirak eden b tün milletlerin kargilılı arzu ve ihtiyaçlarına tâbidir. Milli ha- yat ve idarede nasıil — muhtelif zümre ve menfaat! biribirile çarpışır, ve ve İ a r bunlaı stl galebe ça 1 hayatta da suretle kuvvetli ve nüluz- devletler istedikleri nizamı tesise uğraşırlar. Bu sahada dâ muvaffakiyet hiç şüphesiz gene kuvvetli olanlarındır. Umumi- yet itibarile içtimai hayatın çok raşık bir şekil aldığı bu de- virde kuvvet mefhumu da değiş- miş ve yahız basit bir ölçü ile takdir edilecek bir kemmiyet meselesi olmaktan çıkmıştır. Cihan harbinden evvel bey- nelmilel hayatın nizamma bü- yük devletler denilen ve adedi mahdut olan bir zümre hâkim olmak iddiasında idi. Bu dev letler arasında da gaye itibarile bir tesanüt mevcut olmadığı i- çin ayrtca gruplar vardır. Ci - han siyaseti ve beynelmilel ha- yatın nizamı işte bu bir kaç dev- let zümresi arasındaki kuvvet ve irade Mmüvazenesine istinat ediyordu. Tabif bu nizam her şeyden evvel büyük devletlerin menfaat ve tlerine uygun bir nizam olabilirdi. Cihan har- binden sonra hukuki telâkkilete daha fazla bir inkişaf gelmiş ve devletlerin müsavatı hakkında- ki düşünceler daha ziyade tekâ- mül etmişse de fili vaziyette he- nüz büyük bir değişiklik hâsıl olmamıştır. Sulh muahedeleri- nin akti esnasında devletler a- rasında yapılan tasnif malüm- dur. Büyük devletler; menfaat- leri mahdut olâan devletler: Bu- gün de ayni tasnifin beynelmi- lel hayat işlerinde filen câri ol- duğuna şüphe yoktur. Beynel- milel hayatm teşrii kuvveti sa - yılan Cemiyeti Akvam umumi heyeti hakikati halde — büyük devletlerin evvelden riza göste- remediği hiç bir tedbiri alama- maktadır. Büyük devletlerin mühim bir kısmının — beynelmilel nizam hakkındaki en büyük gayeleri bugünkü imtiyazlı vaziyetleri- ni devam ettirecek tedbirleri her millete kabul ettirmektir. Onların bu gayretini hem siya- si hem de iktısadi — sahalarda görüyoruz. Siyasi sahadaki he- defleri kendi menfaat vı de- lerine karşı başka başka mem- leketlerde yeni rakipler vücude gelmemesini temin edecek birleri düşünmektedirler. Gi rük — memnuiyetlerinin izalesi iktısadi Avrupa birliğinin tesisi etrafındaki mülâhazalaf'm haki- ki sebepleri bunlardır. Bu vaziyet karşısında diğer| devletlere düşen vazife, beynel- Milel hayatın nizamını alâkadar €den — meselelerde pasif değil, üktif bir vaziyet almaktır. Bu faaliyeti bilhassa iktısadi siya- setin harici cephesinde göster- mek lâzımdır. — Milli hayatta k kartellere — karşı nasıl afaa zümreleri teşekkül ederse, Beynelmilel hayatta da - emperyalist ve kapitalist devletlerin hegemonya- mukavemet edecek ve milli inki- koruyacak tedbirlerin icabında münferit, icabında zümrevi bir şekil- e ittihazına zaruret vardır. ZEKİ MESUT dan | L ;Kambıyo ihtiyaçlarıiçin yapılıyor Bi | talimatname Son vi ızıyet Kambiyo için yeni bir İiste Bankaların müta- leaları soruldu Vaziyet paramı ın lerinde inkişaf etmektedir | şlerini kat'i surette a vermemek üzre lâzımgeleni esaslı ıcıhıvılm lcsb t için arada Maliye vekâleti bulunan Maliye müsteşarı Ali Riza Bey dün sabahki şehrimize geldi. Ali Riza Bey dün atideki be [mauıam:vı mevkii tatbika va- yanat ve atta bulunmuştur: zetmeden evel bankaların da bu iktisadi bir | baptaki düşüncelerini anlamış mesele olan kambiyo meselesi | olmak için bir defa da keyfiye- hakkmda tatbik edilecek ted- tin bankalardan sorulması ten- | birlerin, kat? bir lüzum olma- sip edildiği cihetle bugün dıkça idari mahiyette olmıya- (dün) İir»nuıılda bulunan ban- | rak yalnız iktisadi mahiyette kalara bir tezkere ile bunu hıl— ikalmasını tensip etmişlerdir. —| dirdim. Şimdiye kadar ittihaz edi İhtiyaç listesinde derpiş &- len ve bundan sorira da alına- dilmiyen hususat ile bu baptaki cak olan tedbir böyle bir lüzum kontrol noktasından mütalea- hâsıl olmadıkça iktısadi saha- larını bildirmelenini cira ettim ya inhisar etmekte devam ede- İhtiyaç listesile bu mütalea- cektir. lar rılarak mütem- Binaenaleyh almacak tedbir 'mim talimatname mevklii tat- ler vaziyetin icabatile mütena- bika vazedilecektir.” sip olacaktir. Kambiyo ihtiyaç Avrupada hükümet veyahut listesinde bazı ihtiyaçların der- | kendi hesabma tahsilde bulu- piş edilmediği görüldüğü için |nan talebe, tedavi maksadile bu ihtiyaçları tahmin etmek Ü- | gidenler, müvakkat |zre mütemmim bir talimatna- İme hazırlanmıştır. | — Ancak bu mütemmim İ|lenden Türkiyede çalışrp ta ka- tali- (Mabadı altıncı sahifede) Bir türlü halledilemedi Rusyaya ihracat şimdiki halde temamiıle durmuştur Yeni bir lhra cat şirketi teşkil edileceği söylenmektedir. Rusyaya ihracat işi karışık- lığını muhafaza etmektedir. Ruslar mübayata devam et- | tiklerini iddia etmekteler ise- de alâkadar tacirler bunu red- detmektedirler. Aldığımız malümata naza- ratı İktisat vekâletince geçen sene tüccar - tarafından Arkos şirketile doğrudan doğruya ya- pılmış olan ihraç mükaveleleri üzerinde tetkikat yapılmakta- dır. buradan doğmaktadır. Arkos şirketi bu işte en mü- a rolünü aynamakta porta- kal bulunmadığı zaman porta- kal zeytin bittikten sonra zey- tin istemektedir. Diğer taraftan bugün Ru- syaya ihracat şirketinde bulı nan bir zatın bazı zevat ile bi: leşerek bir ihracat sis ettiği şirketi te- söylenmektedir. Bu ibracat şirketi Arkosun muka- Gazi Hz. | Ankara Hukuk mektebini teşrif etmişlerdir ANKARA, 7. A. A. — Rei- sicümhur büğün aiyetlerinde duğu Iıdlılc teğrif ve bura: kalmışlardır Hazretleri arken v"ılc— eri talebe ile mek- planmış olan kala- kitlesi tarafın- dan şiddetle alkışlanmışlardır. telsiz istasyonu tarafından yeni Türkiyı zi Hz, hakkında verilen konferans letimizdedir.)| İ*lx'ı'ufçı naktiye ' qıuıışlım"ıl tahkikatı ne safhada? Paralar yakılırken uyuklayan memur “Kimdir? — < Düyunu umumiyede yapılan (600,000) liralık Dara sti - isti-. malinde — alâka- dar komisyon un gayri Türk azas nın, o zamanlar da Maliye namı na komisyonda- bulunan - ihtiy: zatın. uyuklama, sından bil'istifa. de paraları - aşır- dıkları ve çalınar Vevrakı , naktiye- nin, bidayette Za nedildiğinden çok fazla olduğu ' şayi olmuştu. — Aygizade Ha- san Tahsin B. Ali Riza Bey bu mesele hak- kında da ketumiyeti mühafaza etmektedir. O zamanMaliye nezareti müste şarlığında bulunmuş olan Ayni sele hakkında izahat almak için çalıştığı yerlerde telefonla ara. dıksa da” bulunmadığı cevabı v('nlmı ir Akdeniz misa- kı yapılıyor M. Briand buü misa- Reiscümhar H.. dun' (Danimarka'da Kallenburg | son Haber- | zade HasanTahsin B.den bu me | Vatandaş ! Para artırmak.. Fakal ne WieP Nasıl? deme: En çük bül- çelerde bile yeri vardır. Günde içtiğin iki paket cığarayı bire indir, hak- ve, çay masrafını bütçe- den çıkar. Düşün: Bir kat elbiseye verdiğin para ile ikt hat elbise yaplı- rabilirdin! Bir çift ayak- Kabı için frenk malıdır diye 20 lira verme. O para ile 8 çift iskarpin sahibi olmak imkâm var- dır. Hasılı yiyecekten içe- ceklen ve bunlardan ev- vel giyecekten kıs 1.. Ve bu kıstığın parağı kara- gününe srhlal tasarrufun | Gene ka)'ışlı M. Maryoseranın alacaklıları ne | isteyorlar Sindik hey'eli E;ı:nne! aley hine iki dava açıyor İkinci ticaret mahkemesince iflâsma karar verilen Yıldız müsteciri Maryosera hakkında devam eden sindikler tahkikatı , mühim bir safhaya girmiştir. Mahkeme — azasından Celâl Fuat beyin riyasetinde avukat llsmaıl İsa ve Refet beylerden İmüteşekbil sindikler heyeti ala- caklılara mürs caat günü olarak 4 kânunusaniyi — tayin etmişti. | —Masaya müracaat İtün alacaklılar — Maryoseranın leh ve leyhindeki tekmil da- vaların rüyet olunması yolunda İsindiklere izahat vermişlerdi! Haber aldığımıza göre bu ala- caklılar bilhassa Emanet aley - hine ikame ve bilâhare sulholu- jnan 5 milyon — liralık davanın “Jevamımda israr etmektedirler. Bu hâle göre sindik heyeti bi- rinci ticaret mahkemesne müra- t ederek Emanet — aleyhine iki dava ikame — edecektir. Bu davalardan birincisi feshi mu- kavele davası olup - feragatna- menin iptaline dair bir karar a- imacak ve müteakiben ikinci dava açılacak yani iyan davasının olunacaktır. M. Maryoöseranın alacaklı- larından bir zat demiştir ki: “— Emanet vekili feragatna- menin tasdikından bir celse ev- vel mahkemeye M. Maryosera- nın İtalyada iflâs ettiğine dair |resmi vesaik ibraz ederek; "Mu- devamı talep eden bü-| eski zararu | BUĞÜN 2 leci sakilede : 2 Bazincleri * şhlr ediliyor. $ Som haberler 5 İnci Beyoğlu belediyesi hare- € gelmelidir. taleyhinde ( 1-- Ksma Köp: kopan gürültü sidı yürüdüt 4 Kambiyo için hükümetçe alınan ve alınacak olan | tedbirler vaziyetin icabatile mutenasıp olacaktır.. | azı veinkılâp | Yozan: Sülrt Mebusu Mahmul Imbılı husuldür bırakmıştır Bundan | bi sakat hareketler. z. Çiftçileri faaliyete getireceğiz. A: let, yalnız bir şey çin lâha sarılacaktır: Hududu mil geri sonra bu lisi dahilinde hayatmı, istiklâli-| 'ni ve hâkimiyetini müdafaa İçin. .. Artık bizi tecavüzi bir siyaseti askeriyemiz olmuya- caktır. Cihangirlik sevdasında, fütuhat peşinde bulunmıyaca- ğaz. O zihniyeti takip yüzünden fen ağır cezaları hâlâ çekmekte- yiz, muzu teksir etmek lâzımdır. iktisadi müracaat lâtlarını, uzun zamanlar altında — bulundurmak suretile mahrum etmiyeceğiz. Bundan sonra hizmeti aske- riyeyi mümkün — olduğu kadar kısaltacağız. Askerlik — san'at- tini yalnız tüfek kullanmağa inhisar ettirmiyeceğiz, askerle- rimiz ailesi ocağında, tarlaların- |da çalıştıkları zaman muhiteleri için nafi olabilecek şeyleri de öğ| retmiye çalışacağız.Bütün bu iş leri tahakku ettirme için, takdir buyurursunuz ki, çok zaman 1i zımdır. Halbuki memleketimiz çok geniştir. Arazimiz çoktur, vaktimiz de dardıı onun cevherlerini milletin saa- detini temin edecek bir servet haline koymak için acele etmiye mecbururz. Onun için makine- | lerden istifade edeceğiz. Artık asırlardanberi kullanmakta ol- duğumuz eski — sabanlarla, bu memleketin — servet hazineleri inkişaf edemez. Bütün çiftçile- rimizin makine — sahibi olması, makine kullanmasını — bilmesi makine — yapacak müessesata malik bulunması lâzımdır. Bu da kâfi değildir efendiler.. E- ğer biz, bu faaliyetin mahsulü- mü tarlada, köyde, — harmanda çürümeğe — mahküm edersek | halkın çalışması mükâfatsız ka- lır. Lâzımdır ki — bu mahsulât harice de nakledilebilsin. Onun Jiçin de yollar lâzımdır, muhtelif |vesaiti nakliye lâzımdır. Şimen- |difer, otomobil ve saire... Ne hazindir, efendiler... Konya, Ayni zamanda memleketin ev- |dır: hazine olduğu halde vasıtası yüzünden başka taraflara nali lunamıyor. Ihtiyacımız olan Şi ksmın buğdayı hariçten getil yoruz. Böyle şey olur mu? Efendiler! Yolsuzluk, ves sizlik en mühim noksanmı Bunların temini elzemdir. Mj lekette yol yaktur. Bir çok lerde kağnı arabalarile deved başka vesaiti — nakliye yokt) Mevcut demir yollarnın ner ve ne kadar az olduğunu sö; |miye lüzum yoktur. Çok azalmış olan nüfusu- |işlerde Meclisin ve tal metin uhtesine — terettüp Nüfusu çoğaltmak için de sıh- |çok büyük vazifeler vardır. tedbirlere | ki mecburiyetindeyiz. |miz çiftçi ve çobandır. Çıı Efendiler! Demii: yani bizim memleketin İfeyizli bir şeydir. Fakat memlekette çalışmaktan, ailesi- / teessüf bir çok hadiseler do le beraber bulunup çalışmaktan | sile memleketimizde haj mevcudu da çok azalmıştır. si bozulmuş, zayıf ve alil olu tur. Hayvanatımızı — isl İna girecek mühim bir mesı Efendiler! Ziraatin ya: bir de san'at — vardır.Bir san'atsiz yaşıyamaz; Maziı |belki büyük fabtrikalar hal İdeğil — fakat her evde bir gâh veya müteaddit tezgâ İvardı. Milletimizin gayet # |san'atları vardı. Bunlı epsi bitti. Çünkü — ecnebil e verilen imtiyazlar, bu — kü tezgâhların — yaşamasına ( oluyordu. Ecnebi malları kabet etmek ihtimali İmtiyazlı ithal neticesil ayilmiz söndü. Bunları ihya etmek lâzımdır. Artık| ni hükümette barici imtiya: mevzubahsolamz. Ancak kill tezgühlarla da umumi jhti: temin edilemez. Onun için n lekette fabrikalar - tesisine, nayiin inkişafını teshile m ruz, Efendiler! mendiferlerimizi Yollarımızılı yapmak eee lâzımdır! Bunu biraz mek insanı hüzne ve yese keder. Bununla beraber nevmit olmak lâzım gelim bu kadar vasi, kıymet| namütenahi hazinelere malü lan bu memleketin sahibi oli ça ve milletimiz gayet kı Eskişehir, şurası ve burası birer Şimdiki halde Rusyaya ihra çat temamile durmuştur. Yal. nız dericiler geçen sene Rusy ya — gönderipte Türk malı ol madığı — iddia sile iade edilen derileri — tekrar göndermek için hazırlanmak ta. dırlar. Bu deri lerimi tekrax Rü de tasvip ettiğir den bunların di ğer ihracat ik münasebeti gö rülememekte- dir. Cemal B. Arkos'la Şirket arasında ya- prlan mükavele mücibince Âr- kos 4,5 milyon — liralık malı i- hraca mecburdür. — Yalnız bu ihracatın tarihlere taksimi ya- pılmamıştır. Esasen hata da | | jistedik, Bir tacir diyor ki: velesi bittikten sonra Rusyaya ihracat işile meşgul olacaktır. Bir kerede bu iş hakkında ihra- cat tacirlerimizle temas etmek kın aktine çalışıyor ROMA, 6 (Ânek) — Tay-| mis gazetesinin Paristen vuku, bulan iştihbara- tına göre Fran> * sız hariciye ne zareti Fransa i le İtalya arasın da aktedilen Ba | hri sefit — misa- kinm — şimdiye * kadar cereyan © den mükâleme- lerin bir meticet ve — istatükoyu muhafaza mak- sadile Lokarnc — Anlaşılıyor ki Rusyadan şimdilik bize bir - faide yoktur. mevcudu — dahilde sarf et- mek imkânını arayoruz, Başka bir mahreç bulmak ge| lecek seneler için görüşülebilir. İktrsat vekâletinin emri İktısat vekâleti alâkadarlara ŞU emri vermiştir: ,, Rusların Türk hissesi kon- tijandan Mmübayaatta bulun- malarma müvakkaten müsaade |misakına muva- edilmiştir. Bu itibarla Rus mü- |fik olduğuna İn mesıılıgımx almacak mallar giltereyi iknaa Pransız haritiye için talep vukuunda menşe'|çalışıyor. —Fran- müsteşarı M. şahadetnamesi — verilecektir.İsa Türkiye de — Briaad Yalnız bu şahâdetnamenin üze- | dahil olduğu halde bütün bahri rine (Türk kontijanma mah- |sefit devletleri arasında bir a- kde başkaları aleyhine dava ika- |vaz'ıyet etmiş ve bu meyanda raddesindedir. maleyhin ehliyeti şahsiyesi yok- tur, binaenaleyh ne bizim ve me edebilir,, — dedikten sonra | |gariptir ki bir celse sonra ayni ımalıı.emede sulhname tescil et- YOT ., Sindik —heyeti Yıldırdaki| Maryoseraya ait bütün emlâke | bir çok otomobiller de heyet i- | daresine alınmıştır. Mryosera- | nın şimdiye kadar tesbit edilen lemlâkinin kıymeti -30 bin lira Mumaileyhin hakiki borç miktarı kânunusani sonlarında belli olacaktıı ATİNA, 7 Venizelos La Haye'e gitmek çin Paristen geçerken Yunani: tanm Bahrisefit misakile alâ kadar bulunduğunu ve bu misa- kın akti lehindeki faaliyete işti-| rum. sus) kaydi konacaktır, demi tecaviüiz ve hakemlik mi- rak edeceğini söylemiştir. (Devamı var.) Misafir — Ben hiç bu kadar nelis yemek yediğimi bilr Evin çocuğu — Biz de bılmıynruı efendim