11 Kasım 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

SN TAE me Ba SALI 11 TEŞRİNİSANİ 1930 5 inci sene, No 1707 NUSHASI 5 KURUŞTUR Alman harici | | siyaseti ş Yeni intihabın Rayıştağ'da| Mar arasında huse getirdiği! ii; Jaziyet, Almanya'nın bey-| si siyaseti üzerine mühim şer yapacak mahiyettedir. Dila lerde toplanan yeni Ra- k öd hararetli müzâkere- 4 lu, rüning kabinesi prog | ini okudu, ve nihayet hükü-| ra pek te ümit edilmiyen bir heç Yetle itimat beyan eden lis birincikânun iptidasında lanmak özere dağıldı. Şu ha- İ,#öre ilk musademeden zafer- Nin Alman hükümeti bir ahi t daha intihaptan evvelki ve harici vaziyeti devam ta ilecek demektir. Fakat e iktısadi vaziyetin elim etleri karşısında bir kısım ar in bir nevi mütareke ak- ak esinden hâsri olan bu mu- ağ sükün ve istikrar ne t, ilâ kadar devam edecektir? je sval Avrupa efkâri umumi- mai mütemadiyen meşgul et- edir. 4 lManya'da harici siyasetin i hakkında muhtelif fır- a; Srasında büyük noktai ma- aaguekları yoktur. Versay mü- sinin dahili ve harici vazi- tallük eden zincirlerini «mak, Alman milli vahdetini vaz etmek Alman * ticaret ve b atma hariçte inkişaf saha- 1 bulmak hemen bütün frfka- tahakkukunu istedikleri kişylardır. İhtilâf asıl gayelere İ olmak için kullanılacak işttaların intihabıda baş gös- ne nektedir. İcra ve mes'uliyet geline geçen fırkalar müs- '€ vasıtalar ve uzlaşmalarla Miksadın daha emin bir suret dsl olacağınr iddia ediyor- ii Muhalefet vaziyetinde ka- ey elarsa Bismark rüetöd- an veyahut beynelmilel ya tesanüdünün muhte- tâk gi titelerinden mülhem ola- derhal harekete geçilmesini tiygafik buluyorlar. Bunlar Ak Me direkt taraftarıdırlar. Ve Mngzları bilhassa gençlik ara- Vİ daha ziyade caridir. hip intihapta bunlar Alman tinin mühim bir kısmı tara lan hayli teşvik görmüşler- » Hitlerin Nasyonal — Sos- Slst fırkası daha ziyade hari-| iiyasete taallük eden nas iş Programile muvaffakıyetini yenin etmiştir. Bugünkü Ra- ilağ'da komünistleri de başka Tak oktai nazardan aksiyon di- 2 tarafları arasına sokarak Meb'ustan müteşekkil bir mlalefet grupuna tesadüf ede Ya, Alman hükümeti harici si- iy moktai nazarından bu küt: i kollamak zaruretini duy- Ya oletar, Mel neti dır. Alman Başvekili Ra- Mape'daki son beyanatında Al Şi Ya'nın beynelmilel faaliyeti Mişgeyesini şu suretle. izah et dür: (Mili serbesti ile mad- ha € manevi hukukta müsava- çini) ancak bütün Alman Mag Penimsenen bu formülün Tak hane tahakkukuna çalış Ve her türlü sergüzeşt po diği sinz reddetmek lâzım gel- iy de ayrıca tasrih olunmuş- Ma iri iddet, digeri sulh si- Bi tini ifade eden iki taraftan iin atiyen kat'i surette gâle İk; daha ziyade diger devlet WP VE bilhassa Fransa'nın ik wp“ eği hat dahili siyaset- ile, iğizm formüllerini tavsiye “ ren El e hari ân, asetlerinde de İtalya ile ilime taraftarlarıdırlar. “Bu hg,akm başlıca hedefi, bir ta- m Alman milletini Versay İş, <desile tazyik eden, diğer Seka İtalyan inkişafına Set temi Zânnolunan Fransız he Şn poyasmı kırmaktır.Bunun i hi, Sânsızlar Almanya'daki ye Teyanları bir telâşla takip Aj,ektedirler. Daha şimdiden dl, inin tadili lüzumundan bah 3 Nesi Fransızları düşündür- şlamıştır. in bu © İmmiyetilikler telâşlar ve a inzimam eden iktrsadi! yar Avrupa'da hakikaten illeti düştindürecek vahim > İK Nİ A e ra me nan wan m reriri: Siiri Weohbusm YA EUN BUGUN 2 nci sahifede : ak resmini çok but 1— Viyana mekdüz“ ?-Harici ve son haberler 3 üncü sahiifede: 1— Milmssikha — meelia ba hafta toplanıyor. Mensucat piyasası tanış Hükümet, hâmillere cevap verdi 930 taksiti üçte bir nispetinde verilebilir. Diger seneler için hâmiller mümessilleri davet olundu Ankara, 10 Gece yarısı (Telefonla) — Düyunu umumiye meçlisinin Maliye vekâletimize uzun bir telgralla müracast attiğini dün bildirmiştim. Aldığım mütemmim malümata nazaran düyunu umumiyenin bu müracaatı Maliye vekâleti tarafından tetkik edilmiş ve mezkür meclise verilecek cevap Heğf'eti Vekilede görüşüldükten sonra dün gece telgrafla Parise gönderilmiştir. Bu cevabımız etrafında iyi malümat alan mahalilden tereşşüh eden haberlere nazaran gönderi- len ceyap, iki kısma ayrılabilir. gibi Osrnanlı Bahkâsına yatırılan bu seneki taksitin üçte bi- rinin Türk parasından İngiliz lirasma tahvili noktasından bir ihtilâf yoktur. Düyunu umumiye meclisi kupon hamille- rine tapiko üzerinden- yani üçte bir nisbetinde- tevziatta bu- Tunmak arzusunda ise böyle bir tevziata derhal tevessül ede -bilir, Teştinisani 930 taksiti ile alâkadar bu cihetler cevâ- bımızda tasrih edilmiştir. 2— Düyunu umumiye borçlarımız hakkında bundan böyle 1 — Döyunu umumiye ile aramızda gösterilmek İstendiği İ tevessül edilecek muameleye gelince! Meselenin esasının sidden mühim olduğu ve bunun Türkiyenin vaziyeti maliye ve ikusadiyesi noktasından etüt edilmek lâzım geldiği ce vabımızda işaret edilmiş ve Osmanlı borçlarının tediyesi yü- zünden Türkiyenin ciddi biz buhranla karşılaştığı ilâve edil- miştir. Bu mülâhazalardır ki, vaziyeti işmek üzere hamiller mümessilleri tam salâhiyeti haiz olarak Ankaraya davet e- dilimişlerdir., Mecdi Sadrettin Büyük Reisimizin seyahatlerinin başlaması pek yakındır C. H. F. başta Gazi hazretlerinin isimlerini taşıyan: bir namzet listesi ile müntahiplerinin karşısına çıkacaktır Fırkanın teşkilât ve nizamnamesindeki tadilât tekemmül ediyor Ankara, 10 ( Telefonla ) — Halk Fırkası encümenleri faali- yetlerine devâm etmektedirler, Program ve nizamname encime ni H. Fırkasmın bugüne kadar tanzim edilen esaslara istinat demi edilen yeni ve geniş programını, ve yeni nizamnamesini hâzırlas maktadır. Bu program ve nizam name bu sene içtima edecek olan fırka kongresinin tasvibine arzedilecektir. Fırkanın yeni teşkilâtını kat'i şekli ile ancak Reisicümhur Hz, nin seyahatin den sönra taayyün edecektir. H. Pırkasının önümüzdeki intihas bata başta Gazi Mustafa Kemal olarak iştirak edeceğine muhak kak nazarile bakılabilir. Gazi) memriştir. Hz.nin seyahati bu perşembe| Yalnız seyahatın pek yakın ol günü çıkacağı söyleniyorsa da|duğu anlaşılıyor. Kendilerine henüz hareket tarihi tesbit edil- Nizanieme ve program enelmeni azasindan Hasan (Trabzon), NAH Denizli), H. Tarık (Giresun) Beyler : Uçurumun dibinde Falih Rıfkıdan Ağaoğluna Ankara, 10 ( Telefonla ) — Falih Rıfkı B. “Hakimiyeti mil- Hiyenin,, Politika sütununda A- ğaoğlu Ahmet Beyin “ Sonpos- ta, daki yazısına cevaben “Uçu- rumun dibinde... serlâvhasile şu yazıyı neşre! “ Ahmet Beyin sesi geldi. Bilmem kendisini tanır mısr- #iz?.. Dumlupınarda Gazi, meş- kur pş. ve diğer hatiplerden son rada o körsüye çıkmıştı. Köylü ler; — Bu Gazil. — Bu meşhur pş.. — Bu bir meb'us,. diye teşhis köyarken sıra ona gelmiş biri sormuş? — Bu'da kim?. Arkadaşı bir müddet “sesinin mutat zevattan maada Recep ve Nuri B.lerle Vâsıf ve Falih Rıfkı B. ler de refakat edecek- lerdir, m Amerika ticaret müste şarı dün Ankaradan geldi Cihanda hüküm süren nmumi buhran hakkında mühim beyanatta bulundu Amerikaya ihracatımız - M. Klayn yarın gidiyor Amerika ticaret müsteşarı Mr. Klain dün Ankaradan gel- miştir. M. Klain dün öğle üzeri A- merikan sefaretanesinde Türk matbuat mümessillerini kabul ederek şu beyanatta bulunmuş- tur: “ — Seyahatimin resmi bir mahiyeti yoktur. Türk hükümet ricali ile temaslarım da resmi değildir. Bu seyahati, bilhassa malümatımı arttırmak ve Türk - Amerika münasebatınm inki- şafı çarelerini tetkik etmek için yapıyorum. Amerika Türkiye- den külliyetli miktarda mevad- dı iptidaiye alıyor ve buna mü- kabil mamul emtia ihraç ediyor. Çok ehemmiyetli olan bu ti careti iki taraflı olarak tetkik etmeği müstakbel münasebatı- | yi miz için faydeli buldum. Buhran hafifliyor! Bütün dünyada iktısadi buh- ran var! Fakat şu kanaatteyim M. Klöyn refikasile birlikte İstosiyonda yavaş yavaş buhrandan çıkı- yoruz..Bu salâhta yeni bir te- rakki görüyorum, Nitekim bu sabah Amerika- Mübadele Hey'eti umumiye dün toplandı Tabiiyet ihtilâfı hakkında karar verilmedi Muhtelit mübadele komisyo- nu hey'eti umumiyesi dün ak- şam içtima et nil miştir, m İçtimada taz minat talepna melerinin kabu- 7 lü için konulan müddet bir ay daha temdit e dilmiştir. Anlaşildiğin: şivesini dinlemiş: — Acem elçisi olmalı, demiş. Ahmet Beyin aslı Türk; dili karışık, kafası melezdir. Serbest | Fırkadan olduğu için Cümhuri- yet müesses.sini yıkmak isie- yenlerin safları önünde demok- rası bayrağını tutanlardan biri İde odur. İslâm tahirini “okut:| muş olduğundan askerinin miz| rağına Kuran taktırarak mümin ordusunu mağlüp etmiş olanla-| göre 150 bin is- zin oyununu pek iyi bilir. © | terlin. istihkak İnönü ve Sakarya tabiyecileri | sahibi Rumların istihkaklarmin | zin bu oyuna gelmiyeceklerini ancak yüzde onuna tekabül et- o kadar iyi bilmez. Sonpostada- mektedir. ki çıkan nefis bir fikir yazısı Dün içtimar mukarrer olan nr belki okumağa tahammül ede ikinci büro M. Rivas rahatsız ,bilmişsinizdir. olduğu için içtima edememiş, | Mekikir?. Meselâben Haki: içtima bugüne tehir edilmiştir. | miyeti Milliye gazetecisi tufey Atina itilâfnamesi mucibin-| 4 ve kasidehan İmişi ce hakkı hiyarlarını Türkiye le-| hamuru bu Kadar çürümüş ve dö hine istimal eden Türklerin An! kölmüş olmasa kendisi hakkın- kara itilâfnâmesinin "aktindert | da bize o kadar sıkıntı veren bir sonra Türk tebaası mı, Yunan! patıraya hürmet ederek Hakimi BE, Holştad Beyin| bir vaziyetin hâdis olduğunu göstermektedir. Fransızlar Av- rupa birliği formülü ile bu vazi- yeti ıslah etmek istiyorlar. Al- larını tahdit eden bağların çö- zülmesile işe başlanılmasını ta- 'n hükümetince bileYoung ep ediyorlar. Mseele dönüp do-| batma geliyor. Bu mühim muamma halledil- selâmet kolay koldy mevsuu bahsolamıyacaktır. ZEKİ MES'UT' manlar ise hayat ve inkişaf hak| medikçe Avrupa için huzur ve) dan aldığım telgraflarda bunu teyit ediyor. Bu umumi buhranm pek ya- vaş olmakla beraber zail olmak tebaası mr addedilmeleri icap et tiği meselesi etrafında Türk ve Yunan hey'eti murahhasaları yolunda olduğu muhakkaktır. Fakat bu vaziyet krizin bir kaç hafta zarfmda geçeceğine İdelil addedilemez. Türkiyedeki iktisadi buhran İmem. Çünkü burada pek az bu- Tündüm. Esaslı tetkikat yapmış olma dığım için bu hususta bir müta- (Devamı 6 ncı sahifede) arasında bir ihtilâf. çıkmış ve keyfiyet hâkeme havale edilmiş ti. Komisyonun bitaraf âzaları bu mesele hakkında kararlarını | vermemişler ve iki hey'eti mu- ral mennisini ızhar etmişlerdir. He y'eti murahhasalar bir iki güne kadar görüşecekler ve eğer bir itilâf zemini bulamazlarsa hâ- kemlerin tevassutunu rica ed& ceklerdir. yeti Milliye ismini ağıza alma- ması lâzım gelirdi. Bilirsiniz: Hakimiyeti Milliyede İsmet Pş. hükümetini meteden baş muhar rirlerden tufeyli ve kasidehan- lardan biri de o idi. Bir gün, bile meyiz, neler geçti! Bize Ah- İmet B. gibi bir adam tarafın- hhasanm bu meseleyi görüşe. dan metedilmiye tahammül! ede| laşıp Fransız—Almân münase-| hakkında hiç bir şey söyliye. rek aralarında halletmeleri te. | miyen: | Bundan sonra yazısını neşret miyeceksiniz, dediler. Ne ağır hüküm! ) İ İç yüzümü fırka reisleri, ne ka *Devamı altıncı sahifede) Arap saçı. gibi birşey Vâsıf Bey, Ismet Pş. aleyhinde mi? Aslı astarı olmıyan bir telgrafla Besim B.e kast mı edilecekti? V4s1# Bey Hizmet gazetesi Baş muharri ri Zeynel Besim Biin, İstanbul-| bana İsmet Paşa kabinesini de- dan gazetesine çekmiş olduğu. | virmek için beraber çalışmağı iddia edilen: telgraf etrafında) teklif etti, Ayni zamanda be- münakaşalar ve dedikodular de-| nim şimdilik $. Fırkadan çekil vam ediyor. Zeynel Besim. Be-| mekliğin için Gezi Hz.nin emir yin bu telgrafmda: Devamı altıncı sahife de Şark yeni ve mes'ut bir siyasi devre girdi Türk-Yunan dostluğunu İngiliz hariciye nezareti pek ziyade hararetle karşılıyor Atina, 10 (Anckım)— Londradan telgrafla bildirildiğine göre Observer gazetesi, dünkü nüshasında M. Venizelosun Ankara seyahatine pek teveç cühkâr bir baş makale tahsis etmiştir. Baş makalede, “M. Venizelosun Anka ra seyahati, öyle bir Türk-Yunan dostluğu muhiti ihdas etti ki, bütün siyaset alemi, ku şayanı takdir tahavvülden dolayı, hayret ile gözlerini oğuyor., diyor. er gezetesi, bu yeni vaziyetin ihdasından M, Venizelosla bera ber çalışmış olan İsmet Paşaya bir hissei şeref ve takdir ayırmakta ve An karada imzalanan itilafların şarkı karipte siyasi vaziyetin inkişafı için yeni bir safha vaideltiğini kaydeylemektedir.. (Observer) gazetesinin ciddiyet itibara alınırsa, bu mütaleatı, İngiliz Hariciye neza- retinin vaziyetinin bu tarzda inkişafmdan dolayı memnunyetini göstermesi itibarile şayan kayi ve dikkat telâkki edilmektedir. Zeynel Besim Bey “— İzmir meb'usu Vasıf Bey | Katili de, maktulü şahidi da hep haplsane koğuşundan çıkan bir dava Yazısı üçüncü sahifede —