19 Mart 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Çimiy Mali Bankasınm tesisine Ol makla memleketin iktisa Yardım edecek en imi i id uyor. Merkez Bs kal iz memleketin ikti ve mali hayatındaki rolleri mühimdir, B ır iki kısma ayrilir K 3 memleketin bütün ikbsadi zam olan sermaye harekâ: vi "lena almaları dolayısile iktisadidir. Merkez bankaları, banka kırın bankası mahiyetindedir. Bank not ihraç etmek salâhiyeti | Merkez bankalarının inhisarı altındadır. Mem Jeketin altm İstokunu, yani itibarının safrasını muhafaza eden bu bankalar-| dir * ihraç etmek imtiyazı- Bı da haiz olduklarından diger banka-| lardan çok iskonto yapabilmek imkâ- nını haizdirler. Binacnaleyb diğer bankalar portföylerini Merkez Ban- kasına devrederler ve bu suretle mem lckette itibarın hacmmnı tezyit etmek kabil olur. Merkez Bankaları şyni zamânda iskonto nisbetlerile memle- kete altının girip çıkmasına da icrayı tesir ederler. Hülâsa bu bankalar, bir memleketin iktisadi hayatımın can noktasını teşkil eder, Merkez Bankalarının ikinci büyük rolü devletle olan mali münasebetle- ridir. Bu bankalar her memlekette evletin bankeridir. Hattâ İngiltere- de hazinenin şubesi vaziyetindedir. Bütün devlet varidat bu bankalıra âkar ve bu bankalarn kanallarile meinleketin her tarafına tevzi olunur. lete hesabı cari açar. İndelhace azine bor e en müsait ve en fayda) k şekillerde tavassut eder. Devlet isa eder ve bu suretle lik p M. Medlisi Reisi beyanatı. ANKARA, 18 (Telefonla) — Bir zamanlar mevcut şayialar hil na bugün Mecliste Halk Fırkası grubuna mensup meb'uslar arasında yeni Mecliste pek az değişiklik ola- caktır, Halk Fırkasına hizmet eden meb'usların yeniden intihap edilme-| sine fırkanın çalışmaması için hiç bel oktur. #bnlise gelecek yeni âzalar yalnız nüfuş fazlasmdan hâsıl olan yeni meb'asluklara, sekiz münhale ve on| kadar mubalifin yerine ovebir de| mevcut Âzadan muhtelif sebepler ile İ değişmesi muhtemel olan bazı âzalar dan inhilil | edecek meb'usluklara Halk Fırkasının göstereceği namzet lerden ibaret olacaktır. İ MECLİS REİSİ KAZIM PŞ. NIN BEYANATI ANKARA, 18 (Telefonla) — Büyük Millet Mecli mukarrer tatili hakkında Meclis Reisi Kâzm Paşa gazetemize “âtideki beyamattn bulunmuştur. Yetimler ve tefecilerden Merk ni hizmetleri harbi umumide görülmüş-| tür, Bizde kâğıt para şeklinde idare €dilen harp ihtiyacını, bunlar bank- not şeklinde temin ederek devlete Mühim miktarda harp varidatı temi- Bine muvaffak olmuşlardır. Meselâ Pransada harp esnasında kırk milyar franga yakm bir meblâğ toplamışlar») dır. Ancak Merkez Bankasının harpten ıt para siyase ğu tezepzüpler her yer tevliz ettiğindented: Min intizam temin etmek için sabit bir mikyas bulmak Jâzmm geliyor. Ve işte o zaman Merkez Bankaları İse en nafi şekilde müdahale ederek İstikrarın teminine yardım ediyorlar. | Merkez Bankalarının en büyük rolü İstikrarı temin ve bunu müdafaa et Mektir, Ve memleketimizde bugün bir Merkez Bankası tesisinin en bür Yük sebebi de budur. Gayeye vusul için kuvveti bir sermayedir. Merk mız 15 milyon liralık bir 867047 ile teşkil ediliyor. Bu, sermaye Kâfi” dir Ve memnuniyetle kaydedebiliriz- ki, ecnebi parasına ihtiyaç kalmaksı- #n sermaye temin edilmiştir . Zaten nkanın milli müessese olarak kak Mâtnz temin etmek için teğabiri ka-| Muniye d . Almanya da olduğu gibi bizde de hama muharrerdir. İ Bankanın aksiyonları milli tasarrufa| tahsis ödilmiştir. Ve asgari yüzde #i- İt gibi bir faiz temin ettiğinden pek “zip ve en sağlam plâismandır. aliyesine bağlan » teşebbüsün, BİS rar etmek ihtimali yok” İlk seneler zarfında şirket bu Miktar temettü elde etmeyecek olsa “ahi, hükümet: noksanı devlet hazine! inden verecektir. Binaenaleyh mili twfruf, bu milli ve vatani teşebbüse| Girişirken, hiç bir zarara uğramaya” “ağından tamamile emin bir vaziyet tedir. so Banka iayı vazifeye başladın ra ilk işi, yüz elli sekiz küsür Mi Yen büğit parayı aynen almak ve bankanın mes'uliyeti altında tedavül *den birer banknot haline kalbetmek olacaktır. Devlet, bunların tam karşı hile banknot haline gelmesi için. M- Xim gelen tedabiri peyderpey alacak- tar. İlk merhale olarak devlet, bugün #inde mevcut bulunan altın ve ea iyodanı mürekkep bir buçuk milyon e a > ira mikdarındakı ml kam Maliye vekâleti teftiş ve hiye istoku bankaya devretmektedir.| eti şehrimizde yapığı sip undan manda gerek devlet, gerek a bilhassa belediye ve idarei hususiyeler, her se) U$ e la Akile yü rl bir takım müessesatın Va bu karşılığı tezyit etmeğe mecbur sata ski Ziyetini muhtacı tetkik görmüş tutulacaklardır. : z : z ti- D kasının tesisi mali ha- sustaki tetkikat net evlet Bani ve bu hus e Yatı ir başma bir methale.| an varim dafaası için en kudretli İbir rapor ieleri si «İnen gönderilmiştir. Zat işleri Mera bapta lâzım ge ümil olacak ve bu bapta Jâ : len maaş &- e iel le bir vasıta) hasibi mes'ullüğünd: ” bütün vesaiti istikmale bir vasıta| h: e arami- Macaktır. 'emleketini ve vatanını Jan mütekait, eytam Vi ve ça her Türke, bu müm teşebbi İlin miktarı elli bine yakmdır. in vazifelerini, bizzat BÜYÜK Bunlardan kısmı azami saika yeri işaret buyurmuş olduklarını — ihtiyaçla cüzdanlarını sarrafla- a büyük çi ek ça kardrmakta ve bu vaziyet m değildir Teni Hasretleri Mecli| ten istifade eden bir takır “rat buyur-İ muhtekirler yüzde yüze kadar Imaktadırlar. Verilen ra Maliye vekâleti bu i eshabı maaş | k için bazı ted-| karar vermiştir ilk şart oldukça ez Ban- Mış olduğundan İr zaman tar Emniyet sandığı İsmlekketin hem mali, hem ik! yük bir vasıtası olacak bu mil- ii le ve vatandaşların ciddi alâ| MÜ eceklerine şüphemiz yok: |lehine halletm bi: almağa Ahmet ŞUKRÜ Yeni mecliste değişik- ek az olacak.. | Namzetlik için müracaat edenler 500 ü buldu. et'e beyanatta bulunan M. Meclisi Relst Kazım Paşa Emniyet sandığı, Eytam bankası bunlara cüzdanları mukabilinde avans verecek m ELER İLİN Lİ Hrsmahnrriri: Siirt Wehbrswm DU AHIMETE Kâzım Paşanın | | — Büyük Millet Meclisinin 26 martta fevkalâde tatil yapacağı doğrudur.Bu tatilinyeni meclisin top anmasına kadar devamı muhtemel dir. Eğer yeni Meclisin intihabı bit- meden Meclis için mühim bir iş çe karsa bittabi içtima edilecek ve © iş görülecektir. Çünkü Meclisimiz müstemirdir. Gelecek Meclise bırakılacak © esasli kanunlardan maada, £ encümenlerde) bulunan bazı lâyihalar eğer.26 mar- ta kadar yetiştirilemezse onlar da müzakere olunur." | MÜRACAATLAR 500 u BULDU ANKARA, 18 (Telefonla) — Mebutluğa namzetliğinin vazı için şimdiye kadar C.H. fırkasına talepna me gönderen zevatın adedi (500) ü bulmuştur, Pırka ki gi bu miracaatların tasnifini ikmal et- mek üzeredir. Pirka merkezinde bu müracaatların tasnifi için o bir büro, teşkil edilmiştir. (Devamı beşinci sahifede) mütekaitler kurtarılıyor EET) ed binasile müdürü Tevfik Bey Ezcümle bu kabil zavallıların artık sarraflarla muamele yap- mamalarını temin için emniyet| bah saat ikide oldukça şiddetli | sandığı ve Eytam bankasmn pek az bir faizle cüzdan üzerine muamele yapmaları takarrür eylemiştir. Bu esas Maliye ve- kâletince kabul edilmiş oldu- ğundan bu günlerde emniyet sandığı ve Eytam (bankasına tebliğ ve tatbik olunacaktır. Emir tebliğ edildikten sonra banka heyeti idareleri toplana- rak bu hususta bir talimatna- me hazırlayacak ve ikrazata başlayacaklardır. Dün kendisi- ne müracaat eden bir muharri- | andığı müdürü rimize emniyet Si ınatta bulun- Tevfik B. şu be muştur; andığım, maaş cüz! rüz b r Devamı 5 inci sahifede) İstanbulda intihabat Meb'usadedi buğün anlaşılacak, rey varakaları hazır İntihap hey'eti teftişiyesi cetvel- lerdeki müntehip adedini kaza kaza tesbit etmiş ve dün akşam fırkaya teslim etmiştir. Fırka vilâyet idare heyeti dün akşam içtima ederek umu! mi yekünun hesabmı yapmağa baş- Jamıştır. İntibap hakkını haiz | vatandaş ve müntehibi sani adetlerile binmeri- ce İstanbul şehrinin çıkaracağı me- bus âdedi kat'i olarak bugün anlaşı- labile: Mahallelerde noksan ©- larak yazılmamış bulunan kimselerin isimleri süratle ikmal edilmektedir. İKİ TTIRAZ DAHA İntihap hey'eti teftişiyesine “dün yeniden iki | itiraz vaki olmuştur. Bunlardan biri gariptir: İntihap hey'eti | teftişiyesinden bulunan Avni B. Beyoğlu kazası da- hilinde oturmaktı » Fa oturdu- ğu mahallenin muhtarı, nasılsa Av- ni Beyin ismini cetvele ( kaydetme- miştir. Avni B. âzası bulunduğu he- yeti teftişiyeye müracaat ederek iti- raz hakkıni istimal etmi: bir itiraz da Üsküdarda oti Anadolu hisarı beledi sip Bey tarafından, Fırka idare heyeti ayni zamanda her nahiyeden kaç ve hangi münte- hibi sanilerin çıkacağını tesbit etmek tedir, Esas itibarile bütün müntehibi sani namzetleri fırkaca tesbt edilmiş- tir REY VARAKALARİI Müntehibi sani intiba HAZIR için M- İzm gelen rey varakaları ihzar edil-| miştir. Müntehibi sani intihabı na- hiye nahiye yapılacağı iin her nahi yede iki kâtip, iki sandık olmak üze fe birer intihap heyet-tayin edilmiş- vir, İstanbula mühkak civar kazalar. da benüz cetvellerin doldurulması kâmilen bitirilmediği için vilâyet u- mumi müntahip adedi ancak bir iki güri sonra anlaşıdabilecektir. Fakat simdiye kadâr alman neticelere na- zaran 15 meb'ustan fazla çıkmıya- caktır. Balıkesir Kütahya hattı ANKARA, 18 (Telefon) — Balıkesir - Kütahya: hattının iküşat resmi 23 nisandan evvel yapılacaktır. Resmi küşatta hazır buluna cak olan Meclis Reisi oOKâzım Paşa o münasebetle bir nutuk söyliyecektir. Mütehassıs M.Yung İzmirde tetkikata başladı İZMİR 18 A.A. —Maarif ve kâletince İzmirde tetkkikat yap- mağa memür edilen mütehas- sıs M. Yung refakatinde mual- lim Ekrem Bey olduğu halde şehrimize gelmiştir. San'at mek teplerini islâh ve daha mükem- şekilde tedrisat yapıl. ması için M. Yung tetkikata başlamıştır. Çankırıda zelzele ÇANKIRI 18 A.A. — Bu sa bir zelzele olmuştur. Hasarat yoktur, ge AŞ, Yeni Romanımız Gözlerin sırrı Yazan: NUR TAHSİN Hım. Bir kaç güne kadar başlayor. | amman ea i Mali sene Senebaşının tebdili düşünülüyor ANKARA, 18 (Telefon) — Yeni Mecliste teşkil €sasiye kanununda tadilât yapılırken, bütcenin Mecli- se takdimi müddeti üzerin- de bir tebeddül vukuu da muhtemeldir. Bu hususta iki noktai- nazar vardır: 1 — Yamali seneyi Ha- ziran olarak muhafaza et- mek ve bu takdirde bütçe- Bin halen olduğu gibi, Teş- rinisani iptidasmmn Meclise tevdii mecburiyetini tebdil ve Teşrinisani yerine Şu- bat veya Mart kaydını koy- mak, 2 — Yahut ta teşkilâtı e sasiyedeki 95 inci maddeyi aynen muhafaza. Yani büt- genin Teşrinisani iptidasın- mecburi- takdirde WS AAA Aİ . : İaziranm yerine kabul edi- lecektir, Bu iki tasavvurdan han- gisinin tercih edileceği he- nüz kestirilemezsede mua- melâtın selâmeti noktai na- zarından bu tadilâtın yapıl- masına kat'i bir lüzum hi sedilmektedir. İZAAAAMI YALAN | Şehrimizde bir İ asarı atika | mütehassısı.. İİ Berlin Darülfünunu asarı a tika profesörü M. Frederik Ro- de dünkü eks- presle şehrimi ze gelmiştir. Alman pro fesör o bir mu- karririmize de miştir ki: — İstanbulda beş gün kalarak bizans asarı ati kasmı tetkik e- deceğim. Bu A. #rederik Hede tetkikatımı bitirdikten “sonra Atinada da tetkikat yapaca- ğım” | Maruf mutahassıs ve alim- |M. Pozzi, İngiliz mü İlan bu raporda komisyonun hiçbir ih N Maarht vekâletinin düşün düğü tedbirler nelerdir? Sütlerin kapalı şişelerde satılması düşünülüyor. İzmir tetbol ta- BUGÜ 2 nci sahitede : senenin mebdei değişecek Boğazlar komisyonu raporunu hazırladı Rapor lehimizdedir, Baltıktan gelen Rus gemileri için teşebbüs yapıldığının aslı yoktur Komisyonda Bulgaristan etmiş olan M. Pavlof temsti Boğazlar komisyonu reisi Vâsıf Paşa Boğazlar komisyonu dün sabih A-|de rapora ilâve olunmuştur. Raporur miral Vâsıf Paşanın riyasetinde top-| tabı bir haftaya kadar btirilerel lanmıştır. İ Cemiyeti Akvama gönderile Bu içtimada İtalyan mürahhası| Raporda hükümetmizin gösterdiği prens Borghese, Fransız mürahhası| teshilâttan dostane bir lisana |: hbası kuman-| dildiği ve muhteviyatmın tamamen dan Makdonld, Yunan mümessili | lehimizde olduğu anlaşılmaktadır Kumandan Ekononu ve Bulgar sefi) Baltık denizinden Karadenize ge ri M. Pavlof hazır bulunmuşlardır. | çen Rus harp gemilerinin yerlerine Japon mirahhası M. İkeda memle| iadesini temin için Romen ve Fran. ketine hareketi dolaymsile içtimada| sız mürahhaslarının müracaatta bu- bulunamamıştır. fu dukları hakkındaki neşriyat ko Bir saatten fazla süren bu içtimada| misyon tarafından tekzip edilmiştir Cemiyeti Komisyon âzasmdan bir komisyonun 1900 senesi mesai rapo- | miştir ki ru tetkik edilmiş ve noksanları ikmal | — Komisyonda böyle bir mesel olunmuştur kat'iyen görüşülmemiştir. Ve* mev Komisyon, bu raporun bütün dünya |zuu bahsolması imkânsızdır. hükümetlerine tevriini temin etmek Çünkü O komisyon Karadenizde ürere Cemiyeti Akvam kâtibi umumi. | sahildar hükümetlerin donanmaları. liğine 300 nüsha gönderilmesi ve ko-İna müdahaleye salâhiyettar değildir. misyondaki murahhaslara ayrıca iki. | Bu hükümetler Karadenizde iste şer nhsha verilmesini kararlaştırmış-| dikleri kadar harp gemisi bulundur tr. Raporun matbüata tevzi de mu-| bilirler. Ancak Karadenizde alâ vafık görülmüştür. Ancak Cemyeti | olmayan hükümetler bu gemilerden Akvam raporu aldıktan sonra gazete| fazla kuvveti Karadenize geçiremez lere verilecektir. İler. Komisyonun ealâhiyeti dahilin- Şimdilik muhteviyatı mektum ay ebe e my e ter. binaenaleyh o raporumuzda da akvama gönderilecek olan | zat de tlâf ve şikâyet olmaksızın geçen 930 senesi faaliyeti Karadenizde > gahili | OY bir #9adde Yoktur. olan hükümetlerin donanma kuvvet.) o Komisyon mesaisi tamamen nor leri hakkında izahat vardır. Bundan | mal bir haldedir başka komisyona ait Hiç bir ihtilâf yoktur.” M. Mübadele yeni bir mesai projesi hazırladı Günde 500 etabli vesikası verilecek, işi nizammameler. lerden olan Profesör Bode'nin bugün Darülfünunumuzu ve mü| zeleri ziyaret etmesi muhtemel dir. — —.e Yeni meclise dev- redilecek evrak ANKARA, 18 (Telefon) — Yeni Meclise devredilecek yüz elli kadar evrak vardır. Adli, mali ve idari islâhat lâyihaları da hu meyandadır, Bütün bunlar da keenlemye- kün addedilecek ve yeni Meclis- te müzakeresi elzem görülen lâyiha ve o mazbatalar hükü- met veya encümenler veyahut on meb'usun imzasını havi bir takrir ile yeniden müzakeresi teklif edilecektir. Himmetzade bir rapor daha verdi ANKARA, 18 — Himmet zade Hüseyin Hüsnü Beyin son Paris Düyunu umumiye itilâfna mesinde hata olduğu hakkmda İverdiği son rapor tetkik edilmek üzere Maliye hey'eti teftişiye reisi Âdil Beye verilmiştir. Di. ğer taraftan bizzat vekil de ra- poru tetkik ediyor, İsali komisyonların faaliyeti ga- az memurlar tâli komisyonda çalışacak.. yri kâfi görülmüştür, Neticede komisyonun, Türk ve o Yunan hükümetlerinin tebligatı muci- bince âzami altı ayda işlerini bitirebilmesi için yeni bir teş kilât projesi hazırlanmıştır. İki taraf murahhaslarınm tas vip ettikleri bu projeye naza- ran, şimdi yevmiye ancak 250 etabli vesikası tevzi edebilen tali komisyonun günde 500 ka- dar vesika verebilmesini temin etmek üzere bir misli fazla ça lışılması için yeni teşkilât ya- pılacaktır. Bunun için muhtelit komis. yon emrindeki işleri az memur larm mühim bir kısmı tali ko misyona nakledilecektir. Bu — suretle idarei maslahat edilme- Bitaraf özadan M. Holştat oo si tercih edildiğinden hariçten Muhtelit mübadele komis-| memur alınmasna lüzum gö. yonu üçüncü bürosu dün sabah | rülmemiştir. #âat on birde bitaraf delege M.) o Muhtelit komisyon hey'et Holştad'ın riyasetinde toplan-|Umumiyesi cumartesi günü top muştır. lanarak bu projenin kat'i şekli Saat on beşe kadar devamini tesbit edecek ve derhal faa eden bu içtima çok hararetli|liyete geçilecektir. olmuş ve komisyon (işlerinin) (Projenin tatbiki yeni bir ehöatle bitirilmesi için alına: | masrafa mütevakkif olmadığın cak tedbirler görüşülmüştür. o |dan bulunan sureti hal iki taraf Bilhassa komisyon mesaisi- | beyeti murahhasalarmca mem nin uzamasını mucip olan etab | nuniyetle karşılanmıştır. li vesikası tevziatile o meşgul | (o Cumartesi içtimamda teşki (Devamı 5nici sahifede)