4 Ocak 1941 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 2

Matbuat hastalığımız Yazan: Muhittin Birgen G €çen gün bu'sütunlarda Kâ- am Nami Durunun Ziya Gökalpa dair bir eserinden babset- tim ve bahsederken de bu eski dos- tun bu himmetin; takdir ile vüdet- mek vüzifesini ihmal eylemedim. Ne kadar garib bir tesadüftür ki ay- ni tarihte bu eski dost, benim dil ve imlâ meselelerimiz hakkında bu sü- tunlarda son zamanlarda neşretmiş olduğum bazı fikirleri mütalea eden bir makaleyi Yeni Sabah gazetesin- de neşrettirmiş bulunuyordu. ATRO EO SON POSTA e Yenilen güçlük ve tehlike.. Sözün kısası Aferin çocuğum! EB. Ekrem Tx's adıköy Birine! Ortaokul ikin. Ci B anı talebesinden 74 mumarah Baha Şensesli, bundan bir müddet evvel sokakta bir çanta do. lusu köymetli mücevher buluyor. Baha, kendisini okutmak ve adam etmek için maddi epey s'kıntı çeken ortahalli bir adenin çocuğudur. Baha, ayağına gelen bu önemli serveti benimsiyebilirdi. Bu çantanın içindeki servet onu da, ailesini de u- run zaman refaha kavuşlururdu. Bi. rer rüya gibi, uykularını kaçıran ma. #um emellerden birçoğu hakikat ola. bilirdi... Fakat ne Baha, ne de onun anasla İki yazının ruhu arasındakı fark-| © br ki bu satırları yazmama sebebi babası barama el sürecek tüynette oldu. Benim, Durumun eserinden yaradimış insanlar değildir. Vedan hakiki bir dostluk ve O hayırhahlık huzurunu herşeye tercih ederler, En geniş refaha bile! Onun için, eline geçen bu beklen - medik nimeti, bu helâl süt emmiş, ha. lis kanlı Türk çocuğu, biran dahi tereddüd etmeksizin, götürüp en ya. kın polis karakoluna beşjim ediyor. — Yolda buldum, alın! diyor. Sa. | hibini bulur, verirsiniz! Mektabler ve mektektilerie ginsi İki bir temas tasi ve muhafaza eden, maarif âlemine mensub her ferdle, duygusu içinde bahsetmiş olmama Tağmen, o, bu makalesinde her şey» den evvel, benim dil bahsinde sa- lâhiyetsiz bir adam olduğumu söy- İüyor. Hattâ dikkat ettim ki, eğer biraz daha dürüşt olmaktan çekin meseydi «bu cahil ve salâhiyetsiz| » adam ne diye bu bahislere karış- Yor?u tarzında bir tekdiri de esir gemiyecekmiş. Ben dil bahsinde söz söylemeğe — Tehlikesi bir iş, diye soylenir. Cemiyet hayatında sivrlen ve yükselen &damlara dikkat ediniz; — Güç diye söylenir. Hepsi de «güç» lüğü yenmiş, «tehlikes yi göze almış insanlardır. Bazan bir başkasle ayni şekilde bir teşebbüs için karşılaşırsınız: Unutmayınız ki, güç olmıyan, tehlikeli olmıyan işin kıymeti de olmaz. | Askeri Tetkikler | Bazan mühim bir iş karşısında karar verme samanına gelmiş birisini görürsünüz: n işleri alaka mad mim değil m) 18 Maya mekte, eldekle > ii ber ferdin vaziyetile pek yakından yim um Duruyu temin ederim ! dokuzuncu Fran ndir. İşte Fran- N NİZ alâkadar bulunan, kiymetleri tefrik ki, eğer kendisi tarafından bana sız o otdusunun F'ransaneden sızlar bu iki baş ZE < ve temyiz etmesini çok iyi bilen Ma. atfedilmiş bir salâhiyetsizlik | vasfı | cephesi, Sam - bukadar sebeble, » şinei . , arif Vekti Hasan Âli Yücel, Baha Bi seeydi, Lezıdi kendin böyle bizİ bee e Alime a doğu cepheleri” eni Sd ve me u er Şenseslinin bu dürüst harekelinden sunl irad etmek hatırımdan geçmez-! rasında, 0 dere - rin tam merke- haberdar olarak, gerek kendisini ve di. Dil ve imlâ bahislerinde salâhi- ce büyük ölçüde çabuk rins sokulan Ak gerek onu yetişliren muhterem âile yet sahibi olmanın nereden alınıp” yarılmış ve açı - © Verildiğini bilmemekle beraber ken-| Jan gedik Al- di kendime zannederdim ki ben bu' manlar tarafın © işlere cinir bir fikir söyliyebelirim.| dan, Sambre ŞE “Otuz üç senedenberi yazı ile meş-| vnlinde Yele gul olmuş, yazdıklarını okutacak! çiennese ve ce - birkaç okuyucu hulmuş, sekiz sene) yubda Sorma le muallimlerini tebrik etmemiş ol - ile izafet bahsi mayan. Yazan : Halid Ziya Uşaklıgil duyduktan sonra ona karşı Mikayıd : öneli kalamayız. «Baha Şenseslinin bu gü. —6— enlar, onların... gibi. Üçüncü şahsın gi 2 İ üredi bir hareke ie © biniği için |22! hareketi bütün Türk talebeleri man taarruz ve yarma kamala- nm kırmak ikti- darında buluna» madılar, İ — Bujki başse i bebe bum sevk i mağlüb oldu dez gernasnannnane YAZAN 5 mermere Emekli General türkçe edebiyat hocalığı etmiş, Ğ : Kılavuz kitabında isimlerde tas- nn ruhlarında mündemi W e ee : #'nehn © üzerinde idare hat i i İ0 yu bir n ilâvesile bağlamak zaru - müneriş Greta bir iki dilin grameri hakkında fikir Fin. in a Becerikeizlikleri | rif kaideleri pek toplu olatak kısaca) o yu bir m ilâve ys wi bu. | vasfının bir kere daha tesahürüne © sahibi bir adamın günün birindejgmizne m. 8 imiteksik Kirçoli ak pll eya rime ile | sun müfredinde ve cemi'nde n ye-|vesü8 Ve bir nümune teşkil etmekte. «sen bu bahislere karışmalı tarzın-| © “sliçin ancak bir işaretten ibaret oldu-| : -. İdir.s Ber Gene da bir tekdire maruz kalacağımı dü-| rine kalır o de. bekler daha Leeiana” EDİ Şundan bu kına izah dairesinin da| yine m kullanınız ben, benims biz)eye yaka ete ee e Kab Heli banner. geçmezdi Bİ erkeleştirleni raga ka-| Fransa harbinin, > Franz me, ba görnüllü daha vüsatli bir çekilde! denmez lüzum yok” Ben bilmiyo ;İadaman yapacağından fazla be yep e e re mandanlıı için. içeri giren dümar|bit ve mekerinin harbetmeli| yav edümesine imlüzer olunmalı -İ yam belki bazı türkçe em ka m alan kan e ba z Bi imha veya tardederek, böyle bir) istememesinden © dolayı o kay -|“". 4 şeklini vaktile | virmlerde benin, bizin deniliyordur. za marie Kai * İ gediği kapatmak imkânları pek güç-| bolduğunu zannetmek hakikate ünla| , kilerde alı tesrif şeklini vaktile| “fer balinden bahsolunürken HAmşlr. Bu cihet, kilisenin epey © lem De ia leşmişti. Bunun başlıcam Almanla -| uygun değildir. Böyle bir farz ve) Kılavuzda bu alı şeklin franmzca bir Suphonle, yani ahenk uygunluğu! eski olmasına rağmen hentiz ve Man. rn motörlü, makineli ve zırhlı tü - zorluğunda tevakkuf etmek icab e-j7if Vekilinin müdahalesi üzerine şü. tahmin hakikatin iç yüzüne vuku diyor, yu bulmuş olmasle sabittir. dım. Fakat, şunu gördüm ki, Gazla” menlerinin (*) Franaızlarınkine na-| suzluktan ileri gelir Hakiker şadur | #09”! işaret edilmiştir: naminatif, kızmış olduğu için, kendi mantıkı çek. üstün olmalarıdır. Yani) ki Fransız stbay ve eri hazbetmek | 0<<29aĞf vs. türkçede yeniden bir i Bununla beraber, bu dürüm, tok ile kendi kendisini mahküm etmek eğer Fransızların biç olmazım Al -İ istememiş değil, harbin yeni van - | yabanci dilin isilisma | Kılavuzun İzafet şeklinie raslanan | özlü. necis ruhlu torağun herkei tehlikesine düştüğünün farkına dahi: yanlannkine yakın bir mikdayda| talarna karşı harbetmesini bü mm ne rlilarm engel manevi müküfutlardan biri de, ef. Yâramamış: Eğer ben dil ve imlâ motörlü piyade, makineli ve bilhas-| miştir. Çünkü bunu vaktile .— a . ra g kârı umumiyenin takdir ve tebeline “ tılahlara mukabal mefulünbih için : ela ili mef'ul namını, diğerleri için de|, , Bu zeminde tesadüf edilen zor - gene bu suretle so ea beee lager mey arş i gö 7 ki ji seriyet üzere, husı illerin tas - ekleri göstererek e-li, de-li, den-li me arzedilmektir. Bu da gazetecinin vazifesidir. p e ben o varifeyi seye seve, ve kü. ul adların tercil iş görünü. | Tifinde yeni yazının İh k Baha Şenseslinin bir yurddaşı, Sa See eni ee SİMİ enn teşkil enekiedir; Abaek aye) ayni samanda da, bam ukaldnın sık faza ediyor, muzafün ileyh için de gunluğu için aynca fikirlesimi hu - ta'nına uğriyan bugünkü nesfm öyle. Bu sonuncu için diğerleri hak- susi bir makaleye bırakarak burada Dâşiz mürebbilerinden biri olmak sr. kında yapılan usule tevfikan £ in-li, Yalnız izafet teşkilinde tesadüf olu- fatile, iftharla ifa ediyorum: anlı mef'ul denemiyecek, zira asıl men engelden bahsetmekle iktifa e-| Aferin çe Aferin çöcnğum!, ve bilhassa | mef'ül otm eklenen müzafdır, bu -| deceğim. Bu zorluk ahenk uygun Ener uy yolda devam et, C yel hâva ve kara sila izafet sanlahnı da siykalasa | İDE dair tatbik edilegelen usul mutlaka ikbale ve refaha wJaş. bahsinde salâhiyet sahibi değilem.| ça zırhlı tümenleri bulunsa idi, şüp- akel ei binden epikitmek|he yok ki bunları kati muharebe İkem benden daha fazla emeği | 79 7244 #lmile teplemek ve AF amcan benden yaba AA meki | manların cepheyi delen ve yaran ğ ay ek pe dinar” herhangi | kuvvetlerinin önline çıkarmak veya- "bir şekilde benden fazla uğraşmış bed bunların yanlarına taarruz et- ölduğunu gösteren hiçbir eser sahibi | mek , suretile | istilâyı durdurmak © değildir. Hiç olmazsa, benim, bu, mümkün olurdu. Hiç olmazsa, et - ös gün unutulmuş, fakat, bir zamanlar | raftan normal piyade tümenleri ye-| kuvvet kaynaklarından Iyı - mekteblerde çok iyi bir yer batmuş tişinciye kadar bunlann Alman ileri istifade | edilerek İlin iyetorik kilabem vardı. İ hareketini geziktirmeleri bile büyük | motörün müstakbel mediği ve talim edemedi; gibi ye ni harb vasıtalarına da köfi mik -| darlarda malik değildi. İşte Fran » sayı çabuk mağlâb eden budur. Fil- hakika Fransa, ordusunu, nüfusu, parası, medeniyeti ve sanayii dere- teşkilâtlandıramamış © ve aarbe hazırlanmamıştı. o Fransanın p Fiy öy. İbir kâr olurdu. Fakat o Almanların herblerinde oynıyacağı ehemmiyetli e E “ZA ile sarf kaideleri arasındaki ihtilâf-| tracaktır. diyemem. Lâkin ikbalin in çer A refik mlm eskrim en ee kafi | megariyesinderiz. sokan ek, | lan, Kdeta ikisinin arasında diğerinin (de, refahın da kat kat ttetünde ir | derecede uçak, tank ve zırhlı oto - mobil imal veya tedarik edilse idi ve bunlarla techiz edilecek © olan hakkına tecavüz kandile vukua yek: İpana Yatandaş, nazuslu adamı mekte olan çarpışmadan doğuyor/olmak vasiyeti vardır ki ona erişmeğe | Bir misal ile bu cidali Me m e fani dünyada, iya ii ihtimali u kelimesini alalım, Nk e arle ikidebir cenkleşmek lü. Dern li ei De ile kabul edilmiş olan şeklin- | zumunu ,Suymadıkları için, hepsin - Mef'ullere bu isimler verilince iki, de kuyu yahud kuyı olarak almak |den mesdd yaşar, hepsinden mes'ud fa'ide temin edilmiş oluyor: Bir mümkündür, amma bugün biz bi -|ölürler. i yandan eski wulahlardan kısmen) Tin<i seklini alıyoruz ve izafet yap-| Cenabı Hak seni vatana bakışların kurtulmuş oluyoruz, bir yandan da mak için kelimenin sonunda bir ha-/ve bu milleti birçok emsalinle mişer. bu muhtelif mefullerin teşkil şu - zeke, Yani u bulunduğundan araya|ref cisim, erlâdım! , > ğ karak fânileyh lâhik: : yetlerini gr ame oluyoruz. bir m sakayak man Mİ Denize düşen iki aimele Ahenk uygunluğuna in ie ek, ulavuzdü izafet bahsi gene bir) un olacak. Araya n ilâvesile kayu £ işa rüabesinde kama Sip İman diyoruz. Buna karnı derhal aszf| Gzenderde, Hamanağa mahale. ca geçilmiştir. Yapılacak sarfın bu) dikilerek «ne işin kuyanın #emiye lde Pereh sokağında 63 numam'ı er. pek mühim olan bahis, hele ta'yinli | sunuz?» itirarım, aerdei iki. 1 * de oturn amele Halle arkadeşi Meh. ve ta'yinsiz izafet farkı daha tafsil| v standa yek an demekle ed. Üsküdür iskelesindeki tamiritta ile ve misaller iradile izah olunma -| olmadığından ve kuyunun demekle eoliuitarken üzerinde» bulunduklari lıdır: Evin kedim ile ev kedisi ara -| kuyumm demek artnda seske —İtahtanm kaymasile her fk de de sındaki önrk gibi... yecek bir mesafe bulunmadı dan nize düşmüşlerdir. Biraflan yetişen Bu neviden fark sarlın birazını heme abi diyer lerin yardımile batulmaktan kur'n, lerde de: vardır: ki mekle Ke Elek leman Plan ameleler tedavi edilmek üzere tabı aldım arasındaki fark gibi... | MCeğZ. ” e ben İNümune hastanesine kaldırılmışlar Kılavuzda, yalnız bir kılavuz ol-| ©de9 isimlere şu 1 ve u telltfuz ie, mak vaafı dairesinden çıkılmamış ve | Zerliğine güvenerek, yapılan Pei ön imi amaaa anl ram bu yolda izahat külfeti anıl yapıla -| sat ö ve ü harekelerile baslayıp| olacak; ahenk uygunluğunu tatbik cak sarfa bırakılmıştır. öyle devam eden isimlerde tatbik| etsek gözün, düğümün alacak, Bü- olunamıyor. yük bir telâffuz farkı... İ ile u ara“ mındaki müşabeket i ile ü arasında * Kaydedilmek icab eder ki izafet| Ga rf uygunluğu mu, ahenk/se > Ni UL isimle « gil, ayni mümaşat fik şekli yalm inilerde değil. iskele uygunluğu mu?... 33 bumdarlakike faka Bulam 3 Ee m ça mn İn ab ” kendisine ayni salâbiyetsizliği isnad! zırhlı ve birçok motörlü ve maki - © “Gisem acaba haklı olmaz mıyım? | neli nz karşı Fransızların * Halbuki hakikat böyle değildir:! cak 3,5 yarı tertib zırhlu 5 motö b O da salâhiyet sahibidir, ben de.| piyâde ve iç makineli hafif tümenle Fransiz ordusu, bu yeni kudretli va- “Herhangi Türk münevveri, asa dili-! karş komaları tabiatile mümkün) #talara karşı mübarezs edebilecek “ni, muharrir olarak otuz sene yazar| değildi. Bahusus bunlar tek bir ku-! surette techiz, teşkil ve talim ve ve bununla biraz meşgul olursa, ha-| manda altında toplanmış ve mütte- terbiye edilebiler, yani bir kelime len büyük bir istihale içinde bulu-| hid sevk ve idare edilmiş değildiler | ile harbe lâyikile hazırlanebilee idi nan bu dilden bahsetmek hakkını) / Diğer başlıca sebeb de, baş ta -| #ÜPhE Di ki harb Ea ye şe kendiliğinden iktisab etmiş bulunur. | raftaki yazılarımızda izah ettiğimiz me?'um bir cereyan almiyacaktı, Bunun haricinde bir hak iddia ede-| ibi, Almanların binlerce — uçağına Dünyanın en iyi sübay ve erinin “cek kadar haddini bilmez bir adam | mukabil Fransızların yalnız 94 bom eline kâfi harb vantaları < değilim ve arık son devrine girmiş bardıman uçağına malik bulunma - Ve z sübay ve erler yeni bir harbin lanan bir dirim bilgileri ve t9©-| andır. ki, bunun mana, Alman u>| — imç delim ve terbiye ik yükeleri arasnda görü öğrenmeğe| çaklannın Fransanın hava ve beze: dilmezse elbette harmn tamamile muvaffak oldum ki ilim bahsinde; agi z ni aksini yaptığı bir harbde, böyle sü- EE Şiylen evvel "bilmemiz lâzım | <5 fetih içla bidayette miçadekiye| vve dlerdeu mürikkeb olan or Me) Kendi bilgilerimizden şü bile lüzum görmiyerek daha ilk gün dusun başma geledek olan, Fiahmz “etmektir. Mümkündür ki dil ve| den Eramez kt alarmı, ve Franz) ordusunun barma gelenden başka islerindeki fikirleri ol ve demiryollarını serbestçe bom bi; şey olamaz. Böyle bir ordunun ör bakm yü Dare bu bah | balayıp makinclitüfekle tarayabil -İâkncl dalda vörerielerie. karulaş- pah a ki, | e in ge DE Na iz aki (©) Motörlü tümen evvelce de izah kame kii in eri mii cell e ie kai de ümkün. İettiğimiz Kamyonlara ve otomobilere| ei m e e Er Yine a emdi anlayan, |bindirümiş ve topları motörlü vasıta-| e ayari ieminde birinin, İran SE yapılacak ey, bendi Anlar larla geklen bir piyade tümemldir. ca haftalık bir Mısır gazetesinde o - anlış ve neninİakimeli veya hafif tümen, at yeri - ledüğum'yanılın da benimde ka - in Bi *emekten İba İne, toplu veya makine gürel Zir!) yaştaki mütalcamı takviye etmekte ye peel Rl man be, otomobillere bindirilmiş ve sahra top-| di. Bu yazılara bilâbara temas e < henüz teşekkül halinde bulunan bi ları kann sari molörlli vasılalarla çe.| gg yaam bilbare temas e < 'dil üzerindeki bir inci sayfada); |klen bir süvari iümenidir. Zırhlı t8.| barbinin tazihini yazmak olmamakla (Düyantı men de sırklı muharebe arabası Ya-İ beraber evvslki yazılarda, 10 Ma - ri tank alaylarından ve motörlü top- sik bırakılıyor: Bunlar için hafifler. le sakilleri ayırd ederek ili ve rli; eli ve aslı; de-li ve da-lı; den-li ve sin 118 Mayın, Kirleri “üökei ; TAKVİM İsedn vessreden mürekkeb fazla) yak'aları bir dereceye kadar all müfeedi ve cem'i mmönema olarak) İşte misali etindeyiz. . ıl liğin. Sarfa yank bunlar) © (Ya ahenk eülüie iibi'olasak i miktarda, delme ve tahrib kudretine) etmeğe çalıştım. Bu eiretle okuyu- Göz, düğüm. Sa ALİNİN olan aki aha erke ten rine itaat ederek ahenk usulüne sa- ayrilmak, Hattâ bu ikinci sık ihtiyar olunsa belki Aydın ağzi, diya e muzafün ileyh için in va ın ek- eisesile. İsale yapıl: Sia sizin) iSTER INANMAT Doğrusunu söylemek lâzimsa birinci Büyük Muharebeden çok ders aldık, bugün ilk ihtiyaçlara cevab veren maddeleri bile dış memle- kettan getirtmekte olduğumuz zamanlar çok geride kaldı. Şimdi bü- yük şehirlerde yapılan ekmek Amerika unundan değildir. Bütün İİ malik tümenlere denir, (Devamı 6 ncı sayfada) rn muzafünileyhi gözin, düğümin SE RENAN; Arkadaşlarımızdan biri yılbaşı münasebetile mes'ul devlet adamla- rının söylemiş oldukları söylerleri incelemiş! — Sulhün adı bile geçmiyor, harbin devam edeceğine inanmak Mardin ağa, Trabzon ağzı memleketin dört köşesinden is! İhadda bulunmak da mümkü amma İstanbul çocuğunu bu ağız - lardan hiç birine be etmüğu cesi- lâzim. : ç iklerimi lemde toplanabilir, bunların ne olduğu da an- İjret olanamaz. || | . Kanaatine varmış, sonra bu kanantten kendi hesabımıza bir de | giiKlerimiz Dep en herk ieirlerim ekiklerimize cevah ; verecek || Su halde bu & ve ü harekelerine netice çıkarmışı yeni fabrikaları vücude getirmek şimdi güçtür, çok güçtür. Buna va Bean iğ tepme la geçi ukabil eksiklerin tesirlerini azaltacak tedbirleri almak, hele ziranti ileri aküöecek Marscaki artırmak kolaydır, biz en ziyade yapılacak şeyin bu olduğuna inanıyoruz, fakat ey okuyucu sen: İSTER INANMA! — İktsadiyatımızı kuvvetlendirmeliyiz, şimdi eksiklerimizin ne zurdür amma, kendisine karşı işle - ben bu zaruri günah için bir kıst gülümseme ile sarftan özür diliye - rek öte tarafa geçmekten başka yâ- pılacak bir iş yoktur. Halid Ziya Uşaklıgil İSTER INAN,