20 Mayıs 1942 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 5

Zi Sayfa (Baştarmfı 1 imei sayfada) düğumuz Ooşartera kısaca te mes Olunması faydeh otelâk&i ediimiş ve şu umumi ve mücmel İmahat kaydolunmuştur. Dünya iktisadi manzara” sna bir bakış nırlarımıza ve kıyılerımıza daya- Ban harb ayni senenin Haziranın. da doğuya da sirayet ve İntikal etmekle memleketimizi o çevrele. yen sulardaki seyrüşser emniye. ini bonmuş ve gene 1941 senesl nin son ayında uzak dujuda kupan fırima küremizin bütün ka'aları 1: ve denizlerini harb sahası içine imuştur. Harsin cihan iktısa- diyatı üzerinde yaptığı tahribkâr tesirler gün geçtikçe şiddetini art- tırmakita ve banb harici kalmış ülkelere dahi şamil olmek üzere| bazı yerlerde kıtlık ve sefalete kadar varan urmuyu bir derik Ve sıkıntı kendisini göstermektedir. Filvaki ölüm ve dirim mücadele. #ine girişmiş olan muharib millet. lerin bütün istiissilerini harb i- <ablarına uydurmaları, istihsalde mwübim rol oynayan insan kolis- rna msğdafan vazifesinin tahmil edilmesi harb dap katmış devlet- derin de her ihtimali derpiş ede- Tek harb kudretlerini ikmal ve tsikviye etmeyi ber şeyden üstün tutmaları halkın muhlaç olduğu zirai ve snaf istihselâti agar! indirmi; buna (mukabil toplanan yığınlar, istihlâki namü- tenahi arttırmıştır. Buna ilâvelen bütün denizlere şamil! olan &biu, kanun #bdaş ettiği tehlikeler nsk- Hyatı haddin fevkinde - Terek milletlerarası mübadeleyi hemen imkânsız bir hale getirmiş. Iktisadi sistemi kurabilmekten i- bürettir, Bu lütum ve Zarureti kabul Jan milli korunma kanunu ie bu istekler kabul edil diği gibi shiren yapılan de bu sal'âhiyetler tevsi hükümler teşdid edilmiştir. “ii güçleşti | tadillerle | ia tevzi anemi İreten getindiği makinelerle ziral|den 75 seilyon lirabik tasarruf bo. iğleri bizeat ita etmek suretile bu noları ile 15 milyon liralık demir. Bütçe Encümeni mazbatasında Jarın seviyen müstefid olmalarına co ŞÖN P OSTA 1942 Devlet Bütçesi Şimdi. hakiki bir cihan harbi | ME safhalardan memleketimizdeki niz ve akabinde Karadenizin har. be söhne olmamı ve Bilkanlardâ yapılan savaş oosnasında vukua gelen tahiblerle karadan müna- kalâtım kesmesi bariç ile olan ticari münaaebetlerimizi bir hayli sarsmıştır. 1898 senesinde ithelât ve ihracatımızın yekünü 3 milyoy 474 bin 76İ ton tutmuş iken 1941 senesinde 139 bin ton terezrül İ etmiştir. Mashuze hükümetimizin | zatltı teşvik ve leshil hususun. da aldığı tedbirler sayesinde 194) senesindeki dış temeetimizin 1940 İsenesine nisbetle büyük bir fark bydelmediğini memnuniyetle gör 6.922.708 Hira, İhracatımız 111448906 Ira ve aym, yılda ton itibarile öihakltımız 356.900 tan ve 4ıracatımız 633820 tondur, 19İ yılında ise ithalât keymet itibarile 74.315.080 lira, ihracat 123.000.063 ra ve tonaj itiberile de ithalât 310106 ton ve ihracat ta 478.899 tondur. İhracat ve ifhalâtrmız bir evvel. ki sene ile mukayese edildiği tak- öirde kıymet itberiie o yükseliş arzetmekte ve tonaj it'barile it. halitmız da yüzde 13, ihracat ta yönde 25 kadar bir gevileme kav. denemedir. Dünya ahvelinin al dığı son durum ve istikselâtimiz kendi ihtiyaçlarımıza hasretmekte gösterilen taksyyüd gözününe al. mırsa bu neticeyi iyimsemek ye- rinde gar. a “ Zirai vaziyetimiz Zirai vaziyet — Mühim nisbet. te bir müstahsil kütlesinin sildh altına alınarak tarlasından çekil mesi zirei istihsal üzerinde şüphe, yük. |siz iki menfi bir tesir yapmaktadı. IE, askere kapatmak tohum vermek, kre. çitçilerimize di açtırmak. zirai aletlerini hazır. etmek ve nibeyet ba. mahiyetini alan bu üfetin muhe-| akislerini kisaca gözden geçirelim: | Dış ticaretimiz — Evvelâ Akde-; Sınai harekeder — Her memile.İrübeler henüz hatırlardan silin. jzmekteyiz. 1949 yılında ithalâtımız| Jens tesiri gidermeğe çalışıldığı şökranlâ görü tedir. ; Sınai. hareketler İ ket demire mütesilik maddelerin ihracını: esir, olduğundan bu hal sınai tesisat için getirimeğe mecbur (Olduğumuz makine ve aletlerin ve yedek pur.İnünde bulundurdukları bu nokta|bu beyanatı ve çaların tedarikini büsbütün işgal etmektedir. Billaşa yedek parça Atelyelerde met teşdikülleri marifetile inşası beşiamış olan İsbrikaların ilme. Mine çalışıldığı da omernuniyetle kayda değer. Sınai mamulitın kıymetine ge. ı bemsiki sansyi kanunundan iade eden milesseselerin 1927 senaşinde 37 milyon bra gib mü ievazı bir kiymel ifade oden ms. malâtı 1898 de 277, 1939 da 331, 1940 da 410 milyon liraya baliğ olmuştur. Teşviki sanavi kanunu. nun çerçevesi hâricihde kâlan i. malifbanelerin istibsalâtı ise bu miktarın çok fevkindedir. Mali duram Mali durum — İthalâtın ve iş ywile bazı varidat kâlemlerinde mahâus tenezzüller vücuda gelmiş olmasına karşı milli müdafaa icab. lan ve eşya fiatlarının ziyadesile İ şüfeselmesi masrafların fevkalâde çoğalmasını Intaç etmiştir. Bu hal kumşsırrdle her devletin tuttuğu yol evvelâ vergi kaynaklarına racaat ve bundan sonra â$ İş dağılması yüzünden boş Xs'an sermayeyi ve iş yapanların kazan. dıkları temettüleri istikraz yolile 'masetmektir. Hükümetimiz de ay. ni yolu tutmuş, 1940 ve ISI malf yiları bütçelerini tevzin için mu. İayyen kanunlarla bazi vergileri tevsi ve bamlarının (nisbetlerini tenyid ettiği gibi 1942 mat yık içinde 80 milyon İlrelik bir vergi kaynağı hazırlıyan lyihayı Bü- yük Meclise sunmuştur. Bundan başka 1941 mali yılında alınan kanuni salâhiyetlere ietina- lu istikraz tahvilleri o piyasaya çikacılmış, ve halkımız tarafından büyük bir rağbet ile karşılanmış- | tır. Urcumi harbin verdiği acı tec. mediğ; için her devlet kat'i bir zaruret duymadıkça tedavül hac- amini arllırmakian çekirmekedir. Muharlb devletlerin dahi üzerinde hükümetimizin ne kadar hassasiyetle durduğunu o aşağıda gireceğiz. Mali işler mevzuu rketmeden hazne muamelâtı İle döviz vaziyetine mücmelen te. mas edelim İçimle bulunduğumuz 1941 mali ylında dâhi gerek umumi bütçe. de derpiş edilen ve gerek fevka'â- de tahsisnta karşılık teğkil eyl ven vengi ve diğer membalardan tahmin edilen gelirler fazlas'le ve Wolayiıkla temin edilebilmiş ve bu seyede mukarror hizmetler yerine getirildiği i bunlardan ievellid eden hazine borçları da miadında ve muntazam bir şekil de ödenmiştir. Bu vaziyet maliye tebliği islerinin istenilen bir tarz. da işlediğini ve yurddaşlarımızın hazineye karşı besledikleri itimad ve İtermesi Hibarile bilkassa memnu. niyete değer. Marbatada 1941 mali yılı başın. da bazine muhasiğliğinin vezne we banka mevcudu 59761489 lirs ve Mays IM? iptidasımia 66.658048 lira olarak okaydedil olark kaydedilmekledir.) cudlerımızda erühim bir artış ol. duğunu memnuniyete oaârladık Bu durumun verdiği görülem maddelerin serbest düviz mukabilinde getirilmesine müsaa. olurmustur. Hükümetin encimende verdiği izahat mekle ve ayni muhasibliğin 1041 doğru: mali yılı başında malsandıkları ve ğer bankalar mevcudu 79905.138 lira|rına arzolunduğunu ve bu süretle imkânlar | Yususunda alman tedbirlerin hariçten ithaline lüzum ve ihtiyaç) da de ediknek suretile ithalât teşvik| VE. işe Di üzere buluna: isin İ maddelerinde halkımızın i Jbundan sonra hükümetin encü. mende verdiği şifahi izahlara te. mas eğilerek ezcümis denmekie- İdir ki: — Bütçe tekliflerine mutad ol. düğu veçhile Maliye Vekilinin u- mumi beyanatı ile 15 Nisan tari İhinde başlanmış ve 15 Mayıs tari. gözö-|hinde nihayet verilmiştir. Gerek! erek budan bir kaç gün sonra İktısağ oOVekâlet nin müzakeresinde İktısad Vekili Sırı Day tarafından kömür meselesine dair verilen izahat ko. ordinasyon heyetine dahil Vekil lerin birlikte bulunacakları bir celse akdi ile flatların yükselmesi karşısında bütçe o rakamlarının yeterliği, para vaziyetini ve kö mürün istihsali ile Hatları hakkın. da bir konuşma yapmanm lüzumir ve faydası olacağı kanaatini tevlid etmiş ve vaki davet üzerine Bax vekilin de huzurile bu toplantı yapılmıştır. “Tearet Vekili Mümizz Ökmen, fiatların stop etmesi için Ohükü. metçe yapılan tetkiklerin ilerledi. ğini manahaza peyderpey alınmış kararlarla buğday ve diyer hubu. bat kâmilen ve bakliyatın mü. nem yerine olduğunu gös-İ'him bir kısmının, pamuklu men. sucatın tamâmınin ve diğer men. sucat ile deri ve kumu çimentonun kezalik büyü! mının ve petrol müştakkatı Mistik ve MoÖ: ile vesait gibi umu- mi Gayat noktasından ehemmiyet. MW ithalât eşyasının hükümet eWle n doğruya ordunun ve di. et dairelerinin ihtiyaçla. "bu eşyanın, muti hatlarla temi, Döviz vaziyeti — Ge 'kön e 5 eki kaydettiğimiz salâ.| ayrı taleblerin piyasayı yükselt hin devam ettiği ve döviz mev. mede yapacağı fens tesirin de ön. lendiğini ve şimdiye kada- fiat lar: würekabe ve MMikâr Yen vermemesine ( teşlnlösizliğ ahiren fasliyeti ile ana isme. Bpa meydan verilmiyeceği ve ni. hayet arzın taleb seviyesine yetiş. mediği hallerde bütün vatandaş. imkân Vermek üzere icab ederse istihlâkin tehdidine dah! gidilece. ğini ilade ve flat tevessüler'nin önüne geçileceğini teeyyüd Maliye ekili Fuad e ma. Yüm olduğu üzere Cümhuriyet ma. liyi n hazinenin itbarinı Ove paranın kıymetini omuhafma et. meyi bir umde olarak telâkki ey. lediğini ve bütün mali Uicraatta bundan mülhem olduğu için cari şartların istilzam ettiği operayı memlekette iş kabiliyetini ve va. tandaşların tediye kudretini gözö. ünde tutmak şartile evveli kaynaklarına müracaat ederei bümun fewkindeki omüşkülât da istikraz suretile öle etmeğe ça. Uştığını ve her ihtimale karşı ka. nunen alınmış olan emisyon salâ. hiyetinin yüzde 40 nın kullanıl madığım, kullanılan kısımdan da bir tâkım ted ere baş vurulmak İsuretile 185 milyon liranın inâiril. diğini ve bol paranın İtatlar üze. tesir yapması tabii ise de varlığımıza nisbetle paramı un fazla olmadığını ve bu kusustü gösterilmekte olan hassasiyete de- w6m olungcağını (fade le; dd Vekili Sırrı Day kömür istihsalini bir güna arızaya uğra. madan temin edilmesi emzinde Vekâletçe alınan tedbirleri izah ve direk temini hususunda Zirsa! Vekâ in, direklerin ve kömür- lerin nakli emrinde Ticaret ve Münakalât Vekâletlerinin ve ihti. yaçları bulunan kamyonle ie darikinde kezslik oarkadaşlarının k ve Bösterdikleri gayret ve yardı zikretmiş ve diğer Vekiller tara. İmdan bunu teeyyüd eder mahi, yette beyanatta bulunulmu Bunu müteakıb Başvekil & fialarınn Ongdiiye Ücret ikâs etmiyecek ve halkı he hiç ileilendirmiyecek bir şı ide sene | nine imkân hâsıl olduğu gibi ayrı|mahdud müesseselere Taci olmak “yere ve küçük nisbette yüksel #iimesi varid olabileceğini ifade etmiş, ve verilen izsbat heyeti . mumyesi itibarile kâf mahiyette mörülmüştür. GÖZ DOKTORU * Nuri Fehmi Ayberk Haydarpaşa Nümune hastasi göz mütehassıs İstanbul Belediye karşısı, Tel, 23212