10 Mayıs 1941 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

TF MAYIS 1941) Amerikan Yardımı Niçin Geç Kalıyor? yardıma göle- ginden değil, A“ eriksn siyasf ve içtimal rmin ; icaplarmaandır. rdiye kadar ancak hazırlık yap» Amerika, 10 kurmakla me; uştir, Amerikan sanayii dal ya başlamamış- ice de tahil he- mıya başlıyacaktı M. Zekeriya SERTEL B tün Ümitler Amerikan ardımına bağlandığı için şimdi herkesin sorduğu sual bu- dur; Amerikan yardımı niçin geç kalıyor? Bütün memleketlerde vasat ka- Tin bu suali sormuya bakkı var dır. Çünkü bütün matbu radyolar Amerikan Yi bir sel gibi akacağı, Ingilterenin muhtaç olduğu malzemeyi sürat- eği, uçan kaleler gön- hakkında hali hi. n öyle vaadedici neşri- yat yaptılar ki, aradan aylar dı ğil seneler geçtiği halde, hâlâ Amerikan yardımının kaplum - ğa yürüyüşü ile inkişafı işin İç nü bilmiyen halk arasında ar, bir endişe uyandır” nanlar her yeni bir zafer kazandıkça dudaklara kadar ge- Jen ilk sual şu oluyor: — Nerde şu Amerikan yardı- mı? Neye hâlâ bu yardım akımı ya başlamadı? Niçin Amerikan Yardımı böyle gecikmekte devam ediyor? Amerikayı tanıyan, Ameri - kadaki çalışma şartların bilmi - yeri, fazla olarak Amerikayı dün- yanın en muazzam, sanayi mem - İcketi bilem kimseler için ba süa- )in cevabını bulmak güç oluyor. Halkı hayallere kapılmaktan ve #orira da inkisara düşmekten kur tarmak için, hakikati olduğu gibi bütün çıplaklığiyle anlatmak li- Zımdır. Amerikanın pe vakit ve| Ne derece yardım edebileceği bak | kında salim bir fikre sahip olanlar hayal sukutuna uğramaktan kur- tulmuş olurlar, * merikanın süratle yardı - ma gelememesi, isteksiz -| den değil, Amerikan siyasi timai şartlarının icapların - dandır. Harp başladığı zaman Ameri- ka bitaraf kalmıya karar vermiş» ti, Roosevelt, üçüncü defa Cüm- hurreisi ilân edilinciye kadar hi men de hiç bir hazırlık yapmadı. İngilterenin ufak tefek sipariş - İerini yerine getirmekle iktifa et-| ti. Bu müddet zarfında Amerikan | elkârı umumiyesi hazırlandı. Roosevelt tekrar Cümhurreisi seçildikten sonra üzun müddet müessir bir yardımın ya) Sına mâni olan kanuni engeli ortadan kaldırmakla meşgul ci - mıya mecbur oldu: Bitarallık ka- nunu tâdil edildi, kiralama ve ö iç verme kanunu neşredildi. Ancak bu kanunlar çıktıktan son- Ta Amerika Ingiltereye için sanayini tam mânesiyle or- günize etmiye teşebbüs etti. Fakat Amerikada harp sana - yok gibi idi. Hususi sermaye- rların elinde bulunan büyük sanayün bir kısmı da sulh şart - ları içinde çalışmakta srar etti Birçokları istikbal için hiçbir ga- Tanti makinelerinde t8- pmak istemediler. Verilen perakende siparişlerin de işi halle kâfi gelmediği görüldü. 1940 se- esinde 12,000 büyük mües ancak üçte birine sipariş ve n y işçi kıtlığı sa: şartlara göre tirdi. Amerikada 16 milyon işsiz vardı. Işsizliğin bu derece kesif oluşu usta işçilere bildiklerini unutturmuş, gençlerin de yetiş - esine üni olmuştu. 1.000.000 usta işçiye ihtiyaç ok halde encak 500,000 usta işçi buluna - bildi. Bundan manda işçi teşki - ile patronlar ve bükümet a- rasında ar başgösterdi, Bu ve bunlara benzer sebeplerle Amerikan 881 harp ihtiyaçlarına göre e etmek mümkün *| olan İrak ordusunun bakiye un- 7 İ kilmişlerdir. PENN. * "4318 34418 ALTINCI YIL — No. 2056 5 KURUŞ | Müzakeresine Meclisin dünkü toplartısında beyanatta bulunan Dahiliye Vekili Faik Oztrak Basra'ya Yeni Kıtaat Çıkarıldı Suriyenin İşgali İhtimaline Karşı| Tedbir Alınıyor İki İtalyan o Subayı Müşavir Olarak Bağdata Gönderilmiş! 3 ni A anlaşılan Zeşit Al Bağdadı terketmedi Irak Başvek!! Kahire, 9 (A.A) — “Tebliğ, Irakta: Kıtalarımız Habbaniyeye hâkim yaylayı işgal etmişlerdir. Bölgede malzeme iğtinamı hare- kâti devam etmektedir. Alındığı dünkü tebliğde kaydedilen top:âr dan başka çok miktarda her nevi Bu arada, Habbaniyeyu taa: İ surları Amadi ve Fallujah'a çe - Devriyelerimiz bu iki mahal istikametinde faati göstermirlerdir. Basra bölge duha ziyade sükünet cari tur muş- İki İtalyan müşaviri Bağda'ta Nevyork, G (A.A) — United Press'in bildirdiğine göre yüksek rütbeli iki Italyan subayı, Irak tine seker! müşavirlik et- Bağdada muvasalat et . Çiftçi Mallarını Korumak için | Yeni Tedbirler Hazırlanan Kanun Lâyihasının GÜNLÜK Dün Başlandı Ankara 9 (A.A.) — B. M. meci isi bumün doktor Mazhar Germen in başkanlığında toplanmıştır. | Celsenin açılmasını müteakip ruz namenin birinci maddesini teşkil! eden ve memleketimizin vasi ve çiftçi arazisinin ekseriya dağı nık ve açık olması sebebiyle bağ kasdi veya tesadüfi surette ruz ve zararlara maruz bulün - dan dolavı bunu önlemek anzim edilen “çiftçi malls- rinin korunması,, hakkındaki ka Bu kanunun müzakeresine £& silmeden önce usül hakkmda bazı hatipler söz almıs ve bu »- Tada ilk olarak kürsüye (geler Dahiliye encümeni mazbata mu- harriri Galip Pekel (Tokat) memlekette büyük bir ekseriyet teskil eden köylülerimizi ve cift- çilerimizi alâkadar eden mühim bir mevzu üzerinde bulunuldu * tunu kaydederek bu mesele ie! en ziyade emniyet isleriyle alâ- kadar bulunan teşkilâtın meşgul olması lâzım geleceğini söylemiş tir, Hatip sözlerine devam ederek *etkik edilmek üzere — bulun mevzua ai olmak üzere elde hi (Devam Sa. 5, Sü. 4) Gnl. Papagos Tevkif Edildi —— İtalyanlar "Sisam,, a Asker Çıkardı Londra 9 (A.A) “Afi, Ati- na radyosu eski baş kumandan Papagos'la Hariciye müsteşarı Mavrudis'in ve diğer müstesar- ların. tevkif edildiğini bildir - mektedir. Çolakoğlu ( hilkümeti Almanların emriyle bu #evat hakkımda Almanvaya karşı harbi tahrik suçundan takibat yapa: - da inşe veziveti her gün daha ziyade fenalasmakta dır. Halka günde 125 gram ek mek ve haftada 1 karna verilmekt z “Sisam,, işgal edildi Roma, 9 (A.A) “Tebliğ, E denizinde piyade ve bahriye müf rezelerimiz, hava ve deniz kuv- wetlerinin mesai birliği ile sam ve Furni adalarını isgal et mislerdi. Tayyarelerimiz, garbi Akdenizde düşmanın bi kafilesine hücum €t- mistir. Bir harp gemisi ile bir tavyare gemisine ve tonafı bü -| yük 2 gemiye isabetler olmustur. | Kafileyi himaye eden tavyareler- le yapılan muhsrehelerde 3 düş man tayyaresi düsürülmüstür. $ tayyaremiz üssüne dönmemiş, diğer 3 tanesi de hasara uğre- mıştır, Sovyet Rusya Belçika, Norveç ve Yugoslavyayı Müstakil! Hükümet Saymıyor Moskova, 9 (A.A) — Sovyetler Birliği hükümeti, Norveç ve Bel- çika elçiliklerine tebligatta bu - Junarak temsil ettikleri memle - ketler artık müstakil birer devlet teşkil etmedikleri cihetle, kendi- lerini tanıyamıyacağını bildirmiş- tir. Sovyetler Birliği hükümeti, bu tebligattan sonra Yugoslav diplomatik heyetinin de artık ta- nınmıyacağından Yugoslav elçili- ğini haberdar etmiştir, * Moskova, 9 (A.A.) — Yugos - Japon Hariciye Nazırı Matsuo - b SİYASİ HALK GAZETESİ JAPON NAZIRI Dedi ki Mnecikirlerbe Girerse Biz de Gireceğiz Buna Rağmen Yakında Amerika Sarih Bir Vaziyet Alacak Harbe Müdahale ve L.Halifax'ın Son Nutku | Polonyada 40 Bin Polonyalı Öldürülmüş! | İ 1 i Sefir, "Hürriyet İçin Hayatımızı Fedaya Azmettik,, Diyor Minneapolis, 9 (A.A) — Ingil -İ| tere büyük elçisi Lord Halifax; bugün Minneapolis'de Rotari - Klüpte bir nutuk söylemiş ve €z- cümle demiştir ki: “Petrol, bâkır, kauçuk, bunlar. hüriyet müdafilerinin ellerinde ulunan kozlardır. Bu üç madde, harbi kazanmak için en ziyade lü- zumlu maddeleri teşkil etmekte- dir ve Britanya Milletler Com- mon Vesithinia elinde, dünya pet rol istihsalinin takriben vüzde yetmisi, henüz Hitlerin ulasamıva “Japonyanın üclü pakta ilti -|cağı dünya bakınının yüzde sek- hakmın sebeplerinden biri de, | S€n beşi ve ham kauçuğun yüzde Birleşik Amerikanın harbe gir -| doksan biri mevcut bulunmak - mesine mâni olmaktı. at her | tadır şeye rağmen Bi Amerika| Bunlar, münakaşa götürmez muhasamata İştirak edecek olur-| basit vakıalardır. Hitlerin nihai sa Japonya da şerefi ve sadakati yıkılmasından şüphe eden zihin - uğrunda Almanyanın ve İtalva-|İer, bu vakınları reddedemezl LE emme “be ai (Devamı: Sa. 5, Sü. 5) Jâpon Hariciye Nazım Matsuoka Nevyork, 9 (A.A) —“DNB., ka, Nevyork Times gazetesinin muhabiri Duranty'ye verdiği bir Amerika ile Almanya arasında bir ihtilâf çık-| tı takdirde Japonyanın alaca-| Mh vaziyeti açıkça anlatmış ve demistir ki: ingilterede, her türlü mühimmat sıkı bir fenni m geçirilmektedir. Bu resimde, bir muayene dairesinde v. kadınları görüyoruz. Bugün in Sayfamızda $. Akdeniz Haritası © Okuyucularımız Şarki Akdeniz havzasmi gösterir renkli bir| haritayı bugün son sayfamızda bulacaklardır. *k 4 * B. Amerika Tarihi © Şükrü Kaya'nın gazetemiz için hazırladığı bu eseri, bugünden itibaren dördüncü sayfamızda takibe başlayınız. Bu tefrika, size bugünün en meraklı mevzularından biri olan Amerikamın 150 sene içinde yoktan bugünkü muhteşem mevkiine nasıl gel- i anlainesl cin lav elçiliği memurları, Moskova vi »rlanmaletarlır. Britanyanın müdafaası için alnan tertibattan bir görünüş pa — Askeri Vaziyet İİSİMALİ AFRİKA'da: , İ Alman kuvvetleri hâlâ oldukları İ yerde bekliyorlar, — m a örmeyi ilmmmeniziğiil İSLÂM ANSİKLOPEDİSİ | Üçüncü Fasikülü Çıktı Fiyatı 100 K. Yarıdan ziyadesi telif maddelerinden terekküp eden bu fasikülü Maarif Vekilliği Yayınevlerinden ve bütün kitancılardan aranız “3644, Bir suş a Almanya Üzerinde — AFRİKA ve HAVA HARPLERİNİN SON SAFHALARI (Askeri Muharririmiz yazıyor) Hamburga Çok Ağır Bir Hava Akını Yapıldı Şimal! Afriknda bir haftadan- beri askeri vaziyette büyük bir değişiklik olmamıştır, Sollum'un beş on kilemetre ilerisine giden Bremen Bombalandı, Tezgâhlarda Büyük Yangınlar Çıkarıldı Londra, 9 (A.A) — “Tebliğ, İngiliz hava kuvvetleri tarafın- dan şimdiye kadar Almanva üs zerine yapılan hücumlarm en şiddetlisi olan bu gecek! hücüm- da Hamburg ve Bremen en Şid- detli akınlara hedef teskil et- mislerdir. İngiliz tavyareleri #id- detli bir mukabeleve rağmen hü- cumlarını muvaffakıyetle vapâ- rak kat! neticeler elde etmisler- dir, Yüksek infilâk bombaları se tılmıs ve deniz tezgâhları ile Hamburr'un vi mahalle anlar çıktığı gö Dier: tevyareler Berlin ie Emden arasındakt hedeflerle AL manyamn simali garbisindeki di- ğer hedeflere ve Alman sahile - ri arasında nal vat vapan Va « purlara hücum etmişlerdir. (Devamı: Sa. $, Sü. 6) m ei GEGERKEN ) Tobruk'ta muhsreben lendiğini ve İngiliz lehine inkişaf ete 2 ve > Mayısta Alman ku havadan ve karadan büyük hir cumlar yaparak Tobruk'u zapta ir ara Tobruk'un ce- isinde ufak bir gedik ya muvaffak oldular, Fa- kst ondan sonm İngiliz kuvvet- ri mukabil hücuma geç İ İ sü İ sf Bir Alman Korsan | Gemisi Batırıldı Londra 9 (A.A) — “Tebliğ 10,000 tonluk “Cornwall,, İngi liz kruvazörü Hint denizinde ti- caret gemilerine hücuma memur bir Alman muavin kruvazörünt vakalayarak batırmıstır. Bu kor- dan, gemisinde mevkuf bulunan 27 İngiliz tayfası kurtarılmıştır Alman mürettebattan 53 kisi herp esiri telâkki edilecektir (GÜNLER EN. ÇETİNE,, NE KELİME? Refik Halid İana,, dediğimiz istimbotün tas- küçültülmüşü değil! Bugünkü nesil o i i or. Halbuki bizim gençliğimizde gazeteler Çetine'den çok bahsederlerdi; “Çetine se firimiz geldi, git bir telgrafa göre, fa - lan, ismindeki hükümetin. merkezi idi; bu hükümetin başında evvelâ bir Prens vardı ki, Av- rupa hanedanına gürbüz Prensesler yetiştirip ehemmiyetli sıhri. yetler peyda ettikten sonra, Balkan muharebelerini müteakip krallığa yükselmişti. Arazisi kaç kilometreden ibaret, nüfusu ne e toprağının mahsulü ve ticareti ne mikyasta idi? De- Yazan: Lâkin Osmanlı devletini Rusyanm teşvikiyle bir teviye iz'aç ederdi. Padişah da prensine muntazaman maaş, ikide bir nişan ve hediye vermek tiyle avutur, durur, belâsını önlerdi, Merhitm babamdan işitmi; Nikola adındaki o Prens - poturlu cepkenli milli kıyafette, izbandut gibi bir adam - İstanbula davet edilmiş iksmetine Küçüksu kasrı tahsis olunmuştu. e Mihmandarlari sarayın denize nazır Üst kat balkonuna çıktı luklarına öyle bir dayanmuş, abanmıştı ki, den ve pek sağlam olduğunu bildikleri halde bu korkulukların birdenbire çöküvereceğinden ve Prensle beraber hepsinin aşağıya yuvarlanmalarından korkmuşlar! İşte o devlet mâketi ve o Prens heyulâsı, aleyhimize Balkağı birliği hazırlanınca, bize karşı ilk önce isyan bayrağını açmış, bo yusa, bosuna bakmadan Balkanlılar arasında Osmanlı Saltanatı na ilk harp ilân edeni onun hükümeti olmuştu. Muhasamata baş landığını Çetine'den gelen bir telgrafla öğrenmiştik. Derken, umu mi harpte Karadağ, Çetine ve Nikolanın adı, birdenbire battı; © zamandanberi kale alınmaz oldu. Şimdi, sıhriyet hatırı, yeniden ihya olunuyormuş! Şayet, hiç kusursuz, mikemmel, ideal olduğu iddia edilen yeni diplomasi ve nizam, böylece, eski hataların, lü- zumsuzlukların, nifak ve şikak vasıtalarının, hatır ve gönül icabı yapılmış bafifliklerin tekrarındar ibaret kalacaksa sabit bir Av. Fupa ve devamlı bir sulh ümidine düşenlerin, yeni dünyadan fe- yizler, saadetler bekliyenlerin aklına şaşarım!