May 31, 1941 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

Cumartesi 31 AY 94 ıs , ” TÜRKİYENİN BÜYÜK MAZHARİYETİ, bütün ıştırapları İ- Avrupa memleketi et ve fe- den Büllindan Fi Harbe girmekten kurtulsni: bunu istiklâlleri pahasıns ödemi! lerdir, Bütün dünyayı; saran bu büyük yangın ortas istiklâl ve hürriy i feda etmeksizin id içindedir. niş- — ————— M. Zekeriya SERTEL ir haftadanberi, bütün Va - tandaşlar gibi, ben de Bü- şük Millet Meclisinde cereyan ©- den bütçe müzakerelerini zevkle ve tatlı bir heyecanla takip cdi- yorum. Bana ve bütün. ar bu zevk ve tatlı heyecanı manzara, harp, p, sefalet ve felâket dünyası ortasında yangın- dan ve ıstıraptan mâsun mesut bir adacık gibi, Türkiyenin &'p- ta edilecek halidir. Bütün Avrupa, battâ bütün dünya cihan barbinin sti içindedir. Avrupa memleke den hiçbiri harbin sefalet ve felâ Ketinden masun kalamamışlır. Harbe girmekten kurtulanlar bi- Je, bunu istüklâlleri pahasına ö - ir. Avrupanın. hiçbik, yerinde, parlâmentolar, Türkiye — Büyük Millet Meelisi gibi, sekin ve emin bir hava içinde toplamp memleket ve millet meselelerini konuşamamaktadır. Ya kapıları kapanmıştır, ya Azası dağıtıl - mıştır, ya âzalarının ağızlarına ki- Yit vurulmuştur. © Bütün dünyayı saran bu bü- yük yangın ortasında yalnız Tür. kiye istiklâl ve hürriyetinden bir nebzesini feda etmeksizin huzur ve sükün içindedir. Büyük Mi - let Meclisi muntazaman toplanıp hür bir hava içinde normal za - vatandaşlara manların meselelerini konuşmak») tadı rkiye Cümhuriyetinin bü - yük mazhariyetlerinden biri de dünyanın bugünkü vaziyeti içe - risinde Meclisin toplanıp vatanı mahfuz ve kendisi sakin bir hal- de bu senenin bütçesini müzuke- Te etmesi ve onu selâmetle fat - bik için hükümetine direktif ver- m * 4 irkiyenin bu büyük maz - hariyete kavuşması bir ta- )l eseri değildir. Türkiyenin asıl büyük mazhariyeti büyük cihan harbi karşısında onun harici si - yasetini tesbit ve idare eden kudretli ve uzağı gören bir Mili Şefe sahip olmasıdır. Metre. anun irşat ve direk- tifi ile, daha bugünkü cihan harbi başlamadan, harici siyasetini çu iki cümle ile tesbit etmiş bulu - nuyordu! “Ne başkasından bir santim arazi, ne başkasına bir karış top- e büyük emi Bu prensip, büy 1 devletler arasında dürya P lan bu harpte ımız olmadığını tes bit ediyordu. Biz kenparatarlaı Du tasfiye etmiş, KON vE. hüdüutları içinde hür ve Mi. yaşamaktan başka bir gâyet “5 mamış, bir devletiz. Kia : başkalarının toprağında İm müz, ne de başkalarını “İL... bir karış toprağımız — b pelmilel münasebetlerde | il - daima bu ana prensipte “i.. - hem olduğu için, Zakir in man iki tarafın da © bürmetini kazanmıştı. | İ ** : bugün- ürkiyenin, dünyanı” il | İN akran ve ike ve e pasın kalışının bir sebebi ei dusunun — kuvvetidir. tün dön Cümhüriyet hükümeti be yanın hayranlığını kazani” e 7) (Devamı: Sü | vaziyeti içinde tehi TELGRAF: TELEFON: 24310, 24318, 24319 > yel Ankara Caddesi 102 TAN, ISTANBUL ALTİNCİ YIL — No 2077 S5 KURUŞ : Bütçe Müzak : Tamamlandı nh Bu Mütalâalara gün saat 14 te Burs, dı. Mülhak bütçeli sında söz alan Ziya Gevher Eti dırılması için çereler aramak lâ gazetelerinde sarhoşluk saikssi; İda Şakinleri endişe izhar etmek- tedirler. Si Gümrük ve İnhisarlar Vekili Raif Karadeniz. Fransa İle İşbirliğinin Esasları —— Alman Mümessilleri Pariste Müzakerelere Devam Ediyorlar Vichy, 30 (A.A) — “Of, miral Darlan Pariste hem Bave. kil Muavini, hem de Hariciye Na- zırı sıfatlariyle iki türlü faali - yette bulunmuş ve İşgal altında bulunan mıntakadaki bazı Na - arlarla sezcümle Harbiye Nazırı General Hutzirner ve Milli İktı- sat Nazırı Bouthilier ile görüş len bahis mevzuu olan baş meselelerden biri yevmiye meselesidir. Paris basını 15 gün denberi, sz olan yevmiyelerin arttırılması lehinde neşriyat vap maktadır. Hayat hissedilir dere- cede pahalılaşmıstır. Yevmiyeler lehinde bazı ta yapılacağı zannedilmektedi: Abloka dolayısiyle Fransa git- tikce mahdut bir iktısadi hayat geçirmektedir. Otarsivi Fransaya Devamı: Sa. 5, Si 5) F W Sabık Kayzer Vilhelm Öldü Nevyor 30 Nevyoi grafa göre sabıl larından hasta ol tar. Sabık impaYatorun kendisini haylı zayılatmış bulunan bu has talıktan kurtulabileceği hususun İki” A.A) — Sabik Kay Dorn'da gripten ve- isarlar Bütçesi Üzerinde Bazı .Münakaşalar Oidu Hatipler Rakının Derecesinin Azaltılması Noktasında İsrar Etiler, İnhisarlar Vekili Ankara, 30 (TAN Muhabitinden) — Büyük Millet Meclisi Mebusu Refet Canıtezin veisliğinde toplen- amamen müzakere ve aynen kabul etti, Inhisarlar Umum Müdürlüğünün bütçesinin müzakeresi tini tebarüz ettirerek şöyle devam etti: | “Ttceler verdiğini sordu. TAN GUNLUK SIYASI HALK GAZETESİ — AAA Daarağalşın e iy e NA TUZLA İÇMELERİ Haziran Pazar Günü Açılıyor. 1 eresi Cevaplar Verdi bu- Rİ e alkol denilen bu belânın kü geldiğini söyledi ve Istanbul vukubulan hâdiselerin kesre - Mefuk Çölü — Dünyanın hiçbir yerinde sofra şarabının alkol derecesi dördü geçmez. Fakat Türkiyede 12 dir Rakının icat edildiği yerin Yu nanistan olduğu halde, derecesi orada 32, bizde ise 45 dir. Milli İngilizler Bağdat Önlerinde | | j Raşit Âli, Kral İle Beraber o | İran'a Geçti İ İngiliz Kıtaatı 4 Koldan İlerlemiye r Devam Ediyor > pir ii. Hamara ve Ur İşgal Edildi Basra'dâki Kuvvetler Şimal İstikametinde Harekete Geçtiler Londra, 30 (A.A.) — “Reuter,, Londra resmi mahfillerinden öğ- Yenildiğine göre, Raşit Ali Irak » tan kaçmıştır. Raşit Ali Genelkurmay baş - karı Emin Zeki ve Emir Abdul. Jahın yerine tayin cüretini gös - terdiği sözde naip Şeref olduğu Şefimizin bir nutkunda içki dere celerinin indirilmesi için verdi Ri direktif İnhisarlar o Vekâleti| Britanya kuvvetlerinin bir kaç koldan ileri hareketine başladıkları İrakı gösterir harita halde Irak - Iran kududunu geş miş ve İrana gitmiştir. Genç Kral da beraber #arafından acaba ne dörcceye kadar k edilmiştir? Arkadaşlar, son zamanla; bilhassa kadınlar arasında vot karın da taammüm ettiği görü lüyor. İşle, bir bu eksikti. Müh- terem Vekilimiz acaba bu hu süst NE diyemiyor? “Bunu”: lamak İstiyoruz.,, lazhar Müfit Kansu, “men'i müskirat,, kanunu £ cikarmanın imkânsız olduğunu, bunun için mekteplerde ve cemiyetlerde iç kinin mazarratını ve yaptığı tah- ribatın neler olduğunu anlatrnak lâzım geldiğini ifade ederek de- di ki; Girit Harbi | Sulh İhtimali Mücadele | L. Halifax Nihai Bir | Şayiaları Safhada ( Tekzip Etti Alman Tebliğine Göre| "İngilterenin Sulhe Kandiya Şehri de Hazır Olduğu Dün İşgal Edilmiş! | Haberleri Asılsızdır,, mast bir zamanlar bizde de olduğu ğ göbi, bu fekiyi kanunla kaldır - 5 a r > © Orta * mak mümkün değildir. Fakat| Sari ngiliz kuvvetleri umumi .. mücadele yapmak: İmikâm daima | kararin Eden'in Beyanatı mevcuttur... ün Girile hava yolu ile ye- 5 ip Güntekin, ispirtonun|niden Alman takviye kıtalar Alâka Topladı bizzat kendisinden bahsedeceği -| gelmiştir. Bütün gün siddetli pike bombardımanları devam et e azm 30 iye 7 e miş ve kıtalarımızın & rin. Yenin Vaşington büyük elçisi n meveilerin-| yrd Hralila bir mülükat esna sında şunları söylemişti “Büyük Britanyanın sulh yap - mıya hazır olduğu hakkındaki şa İ yialara inanılmaması lâzımdır. Na ilerle sulh yapılsma Lord Halifax, Almanların, Gi- ide vâki hücumlarında, nisbet zetilmek şartiyle çok ağ yiata uğradıklarını söylemi bu hücum esnasında alman ders lerin Hitleri büyük Britanyayı is ülâya teşebbüs hususunda tered öde sevkedceğini ilâve etmiş- tir. (Devamı; Sa, 5, Sü. 2; ni söyliyerek, benzine ve gaza ispirto karıştırılması (suretiyle yapılan hazırlıkların ne gibi ne- İnhisarlar Vekilinin sözleri İnhisarlar Vekili Raif Karı- deniz, hatiplerin suallerine ce- vap vererek, ickinin memleket icin ne büyük bir içtimai dert | nildiğine göre, Giribteki vazi- (Devamı: Sa, 5, Süç4)| velte salâh o yoktu. Ada ile —— — (Devamı: Sa, 9, Sü, 3) zayii Vaziyette salâh yok Londra 30 (A.A) — Londra. da salâhiyetli kavnaktan öğre ! | | l ihtiyari Talebe Kursları Açılacak 30 (A.A) — Maarif Vekilliğinden tebliğ olunmuştur: Lise ve ortaokul talebesinden bütünlemeye kalmış olanları ye- İ östirmek için 18 Temmuzda baş- lamak ve 24 Ağustosta bitmek ü- zere her lise ve ortaokulda “ih- tiyari talebe kursla açılacak- tır. Bu kurslarda öğretmenleri - İmiz ders verecektir. Lise ve ortaokullarda bütün İlemeye kalan talebenin, İ olduklarını gösterir bir vesika İle bulundukları şehirlerdeki li- İse ve ortaokullara müracaat e İğerek simdiden kurslara kaydo- tunmaları lazımdır. Ankara, 60 Gram Ekmek Veriliyor Kahire, 30 (A.A.) — İnanılır bir yerden gelen haberlere göre işgal altındaki Yunanistanda da- ha önce adam basına seksen gram olarak tesbit edilen ekmeğin 60 grama indirildiği anlaşılmakta * talebe | Yunanistanda Adam Başıma ! Bağdat, 3 0(A.A.) — “Ofi,, Im- giliz kuvvetleri Bağdada 20 kilo- metre mesafede bulunuyorlar, Başvekil Raşit Ali ile genç kral şimal istikametine hareket et » mişlerdir. Iktısat Nazırı, ge lerle Bağdat ask: ğü yin edilmiştir. Maarif Nazırı hâ- diseler dolayısiyle bütün mektep lerin kapatılmasını emretmiştir, Ur işgal edildi Kahire, 30 (A.A) — “Tebi İrakta 28 mayısda Han Nukta'yı işgal eden kuvvetlerimizin şarkka doğru ilerlemeleri tuğyanlar yü - zünden gecikmiştir. Şimale doğ- ru ilerliyen kuvvetlerimiz Ur'u işgal etmişlerdir. İngilizler dört koldan ilerlemiye başladı Ankara, 30 (Radyo gazetesi) Londra radyosunun bildirdiğine göte Irakta son vziyet şudur: Falluja'dan Bağdat istikame « tinde ilerliyen İngilizler Bağda » M. Roosevelt'in Nutkuna Dair .Yeni Tefsirler! nemi Japonya - Amerika Münasebetlerinde Bir Değişiklik Yok Berlin 30 (AA) — bir muhabir bildiriyor: Roosevelt'in nutkunu bazi te- reddütlerden ve az ehemmiyetli Kibi telâkki etmek temayüllerin- den sonra Alman siyasi mahfil- leri ve matbuat bu nutukla ciddi surette meşgal olmağa başlamış. lardır. Burada verilmek istenilen in- tiba şudur: Roosevelt'in nutku Hususi 1 Harp, Kadın ve Şapka Yazan: Refik Halid m ateşe yandığı ve bu yangının bir yerden ötekine sıçnıyarak beş kıtada her gün daha ziyade genişlediği bir sırada - velev ki, sihirli bir masal sarayı veya kerameti zahir bir evliya türbesi gibi memleketimiz o felâketten masun da kalmış olsa - zamanın ciddiliğine uymayan hafiflikler, hoppa kıyatetlerle hoppaca hareketler insanın gözüne çokça batıyor; sinirlerine do « kunup hiddetini fazla tahrik ediyor. : Meselâ, sulh devrinde sadece, gülümsetici ve nihayet dudak iktürücü bir tahaflık olan son moda kadın şapkaları artık kan, alev ve ölümle alay eden bir hissizlik, hattâ taş yüreklilik * meti fârika,, sı tesirini yapmaktadır. Şöyle düşündürüyor: “Acaba bu Bayan, evinden çıkmadan evvel, ne sanat, ne zariflik, en ki çü bir kıymet ifade etmiyen 6 gülünç ve ayrıca çok pahalı operci küs Bahama, önünde sağa sola çevirip başına oturtmıya, bağı ko» mikleştirmiye çabalarken yine o başının içinde dünya vülki na hiçte mi yer vermemiş, kafa tasları yanlıp yerlere seri gocuk binlerce halkın, genç ve dinç delikanlının korkunç hayalle. ri fikrinden hiçte mi geçmemiştir? Düşünmeli ki, girdiği tram- vayda soytarı şapkasına çevrilen ve üzerinde hayretle duran er. kok gözleri, hir sürü kara, deniz, hava harbi tafsilâtiyle dolu ça- zete sütunların gönül karartan hakikaten kapkara satırlarından yeni ayrılmıştır, Doğrudan doğruya şahsı için değilse de beşeriyet nâmına loş ve yashıdır. Avunmağâ muhtaç olan o gözler, böyle bir anda kadmda elbette ki, yine güzellik, tebessüm, zerafet, hattâ şıklık arar; fp. kat ciddiyete uygun bir zerafet, Ki ve şelkate istidatı bir güzellik; kalbe de yer bırakmış bir süs! || Bereket ki, - biraz iktisat, biraz yaz, biraz da insaf - gün geçtikçe kadın başlarında, komik iken trajik bir mâna almış olan gugurikler eksiliyor; ya duha sade, h işi şapkalarla karşılaşı- yoruz, yahnt bir değirmi kumaşla yarı gizlenmiş, hattâ büsbütün başı boş saç kümeleri yle... Herkesi bilmem, fakat emin olunuz ki, bana, moral ve ir. tistik bakımdan için İçin çürüdüğü için düşman ayağı altında ce. layca ezilen e Paris yadizârı şapkalar, yangın yerinde sipsivri » baca üstüne konmuş, dik bakışlı birer acayip baykuş kadar fena © görünüyurler; Bayanların, başından, birdenbire, cığlığa ben. yen birer kahkaha kopararak tüylerimi diken diken etmelerinde.. Kile Bir İngiliz kruyazöründe eva ikti Hole: faaliyete gecmek üzre | dır, m > korktuğum oluyor!