10 Nisan 1942 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

CUMA 10 TAN EVİ ISTANBUL, Ankara esddesi No, 102 —— NİSAN 1942 Amerikan fabrikalarında İmal edilmekte Pahalılıkla TELGRAF: TAN ISTANBUL TELEFO) : 24310, 24318, 24319 YEDİNCİ YIL — No. 2085 olan kitaat o nakline GÜNLÜK li pi * mahsus © tayyareler Mücadele Fiyatlara Devletin Müdahalesi Niçin Zararlı Olmuştur? Her memlekette devlet, fiyatlara müdahale iktsadi müvazenenin teessüsü, poballığın alabildiğine artma. tandaşların hayat seviyelerinin korunması için devlet müdaha- Bizde dı am Tesi rarettir. Bütün mesele, Ve tayindedir. Buna tayin ederken de kendi hutasi şartlarını göz önünde Birde de devlet müdahalesinin bugünkü vaziyete, vatlığına ve mevcut hususi şartlara YAZAN: M. ZEK prensibini Kabul etmiştir. müdahalenin şeklini ve yürmlünü her devlet, kendi iktesadi bânyesini, bulundurmıya © mecbur Olmuştur memleketin iktesadi göre Hususi bir #ee'1 iması izemdır. ERİYA SERTEL pahalılığma ve fiyat px alabildiğine yüksek mesine karşı, ne gibi tedbirler alınabilir? Bugüne kadar alınan tedbirler niçin beklenen ve umu: Jan müsbet neticeyi vermemiştir. Liberal mesleğe mensup liberal iktisadiyatçılar bu suwle şu ceva. bi veriyorlar: İktisat kanunları ha uymak lâzımdır. Yani satışla TI serbest bırakmalı, arz ve taleç kanununun kendi kendine fiyat. larda bir muvazene tesis etmesi- De imkân vermelidir. Arz veyi talep lehinde vukubulan müda haleler bu muvazeneyi bozar Bugüm görülen muvazenesizlik bu müdahalelerin neticesidir. Pi Yasa serbes bırakılırsa müstah. Sü daha fazla fiyat bulacağını u Xoarak istihselini arttırır. Tüc- Car daha bol kâr temin edeceği. Di görerek fazla mal getirtir. Mal gizlenmez. Serbes rekabet ihtikâra imkân bırakmaz. Bu klasik görüş ve düşünüş artık modası geçmiş liberal de - Yirlerin nazariyesidir. Bu devir artık göçmüş ve bu nazariye de €skimiştir. Zaten bugünkü vazi - yete deva olabilecek bir ilâç da değildir. Cünkü bugün, dönkü|. Yazımızda da İzah ettiğimiz gibi, muhtelif sebeplerden dolayı anor Mal bir devir içindeyiz. İstihsa) normal şartlar içinde yapılma - Makta ve hariçle olan ticari mü- Nasebetler daralmış bulunmakta" dır, Böyle olduğu içindir ki Ube. Talizmin vatanı olan İngiltere ve Amicrikada bile bu liberal tedavi tarzı terkedilmiştir. Oralarda bi- le devlet fiyatlara müdahale 20 * Tunda kalmıştır. Piyaşayı serbes bırakmak, fiyatların o istikrarın: Serbeş rekabete terketmek demek bir kısım halkın zararına mahdut bir kısım vatandaşların servet yapmasına göz yummak demek. ir Vatandaşların mahdut kimse - İer tarafından istismarına mani olmak için her memlekette dev- let fiyetlara müdahale prensibi. hi kabul etmiştir. Bizde de iktisa di muvazenenin tesisi, pahalılı » ğin alabildiğine artmaması ve va- tandaşların hayat seviyelerinin korunması için devlet müdahale. si bir zarurettir. Mesele bu müdahelenin şeklini Ye şümulünü tayindedir. Bunu ta yin ederken de her devlet, ken di iktisadi bünyesini, kendi husu Sİ şartlarını göz önünde bulun durmağa mecbur olmuştur. Biz de devlet müdahalesinin bugün. kü vaziyetine, memleketin iktisu Ar Sonu Su: 2; S3 General Marahah (le birlikte müza- kerelere İştirâk eden ödüng verme ve kiralama işi müdürü NM, Hopkins Londrada Mühim Temaslar . Amerikan 6. Kurmay Başkanı, Churchill İle 2 Saat Görüştü Müzakereler, Almanyaya Karşı Muhtemel Bir Taarruzla Alâkardır Londra, 9 (A. A.) — Dün Lon draya gelen Amerika genel kur. may başkanı general Marshal ve pkins Başvekil M. Chur vet ederek 2 saat görüş müşlerdir. General, dün akşam gezttecilere şu beyanatta bulun - maştur: “.. Bir kaç zamandanberi İn. giltereye gelerek kurmay şefleri nizle görüşmek, askeri küvvelleri nizin gelişmesini" görmek istiyor. dum. Amerikada insan kuvveti - nin tam seferberliği ortasındayız. Harbe girdiğimiz zaman. silâh al tında 1.800.000 askerimiz vardı O zamandanberi askeri miktar çabuk arttı. Gecen sv 3 veni fır kateskil ettik Yaza kadar her ay 4 yeni fırka kurulacaktır. Genis arazide zırhlı fırkalar Manevra yapıyor. gAT Soru Sa: X Sü:2 Times'in Bir " Bulgaristan Türkiyeye de Dönebilir., Çünkü Bulgarlar Ancak Şarki Trakya ve İstanbul İçin Harp Etmek İs Londrs, 9 (A. A.) — "Times ge zetesi, “Bulgaristan ve Türkiye,, başlıklı yazısında diyer kiz “Kral Boris Almanyaya on beş gün kadar süreni bir ziyaretten İsonra memleketine dönmüştür. Kral Boris Führerin arzularını öğrenmek üzere Almanyaya çağı. yılmıştı. Alman devlet reisinin € mirleri pe . olduğu önümüzdeki günlerde anlaşılacaktır. Şimdilik birbirini tutmayan bir sıra şeyia. lar Balkanlardaki propaganda €s aliyetini belirtmektedir. Bir İtalyan Kruvazörü Batırıldı Libyada Rommel'in Yeni Bir Taarruza Hazırlandığı Seziliyor İtalyadan Tayyare İle Libyaya 22 Ayda 10 Bin Asker Nakledildi Londra, 9 (A. A.) — Amirallık dairesi, bir İngiliz deniz altısının orta Akdenizde sekiz pusluk top larla silâhlı 10 bin tonilatoluk bir İtalyan kruvazö: torpilliye - rek batırdığını bildirmektedir. Maltaya şiddetli akınlar Malta, 9 (A. A.) — Carşamba akşamı neşredilen tebliğ: Düş - man çarşamba günü üç saat fasıla ile çok sayıda bomba | tayyaresi teşkilleri kullanmak sistemmni ta- Ap Sonu Sa; 2; 59 Amerika, Türkiyenin Tarafsızlığı İçin Her Şeyi Yapıyor Vaşington, 9 (A. A.) — “Re. uter: Amerikâ Birleşik devletle. ri Türkiyeyi tarafsızlık siyasetin de tutmak için elinden geleni yap maktadır. Vaşirgtonda teyit edici her hangi bir.haber olmamakla beraber, Alman kıtalarının “Tür « kiyeden geçmesine muvafakat et mesi için son : zamanlarda Türk. hükümetine bazı tekliflerde bu. mektedir. SİYASİ HALK GAZETESİ TT | Filipinlerde Bataandaki Kuvvetler Teslim Oldu Hint Okyanusunda Japonlar İki İng Kruvazörünü Batırdı i | Ayrıca 21 Ticaret Gemisi! Batırıldığı Bildiriliyor | Vaşington, 9 (A! A.) — Ame) Makalesi | rika harbiye nazırı. Bataan yarım adasında çarpışan 36,800 kadar Amerikan ve Filipinli askerin Js ponların sayıca ezici Üstünlüğü karşısında teslim olduklarını, fa: «at Korregidor ile karşıladıkları iiğer istihkâmların muharebeye Jevam ettiğini gazetecilere söy. emiştir. Resmi olmayan kaynaklardan sildirildiğine göre, Filipnlerde 'arruz eden Japon kuvvetlerinin sayısı 200 bini bulmuştur. * Tokyo, 9 (A.A) — İmparatorluk u- mumi karargâkınm tebli; 7 nisana Ay Sonu; Sa: Sik 7 Başvekil Dr, Refik Saydam MAN Taneri 10 Tanesi eni Mahsul İçin Partide, Başvekilin Reisliğinde Mühim Iki Toplantı Yapıldı | Ziraat Vekili Muhtle Erkmen Ankara, 9 (TAN) Mâârif Vekilliği, köy enstitülerinin ve köy okullarının teşkilâtlandirı! masi hakkinda bir kanun Iâyihs sı hazırlamıştır Bu Jâyiha İle öğretmen, eğit - menli köy okulları, pansiyonlu ve pansiyonsuz bölge köy okulları Akşam okulları, köy meslek kars ları namile nevilere ayrılan bv okullar ve Kurslar, talebe ile bir Wkte ayni zamanda köy halkı ye tiştirmekle mükellef tutulmakta. dır. Öğretmen ve eğitmenler köy halkının milli kültürünü yükselt mek, köyün ekonomik hayatımı değistirmek için ziraat. sanat ve teknik alanlarında köylülere ör- nek işler başaracaklar, tariht e- serleri ve memleket güzellikler! ni sevdirecekler; gençler İspora lıştıracaklardır. TAyihada en mühim nokta da köy çocuklarına mecburi tahsil konmuştur. 6 yaşın bitirenler ilk okullara girecekler. ilk okul. ları bitirdikleri halde daha yük- sek mekteplere devam etmiyen - ler mecburi olarak meslek kurs larına gireceklerdir. Ayrıca çocuğunu, hastalık ve Ekmek Fiyatı 10 Para Arttı Fakat Yarım ve Dörtte Bir Ekmek Satışlarında Fiyat Değişmiyor Bahir çuval öna 7 kufuş'azm vapılması üzerine, ekmek fiyatla cinin da arttırılması lizimgeldiği yolunda frmelir tarafından yapı İan müracast dün fiyat müraka be komisyonurda tedkik edilmiş tir, Komisyon 600 gramlık bir ek meğin on kuruş on paraya satıl masına ksrer vermiştir. Fakat 300 gramlık yarım ekmek eskisi ibi 5 -kuruşş, dörtte bir ekmek te Yüz paraya satılaçaktır. Diğer- taraftan. ekmeğe-konu * lunrmış olması muhtemel görül )lan. mer miktarı bugünden itiba) - İstiklâl marşınmı müteakip si reniyüzde yirmiye indirilmiştir. saire gibi mecburi bir sebeple kurs veya okullara devam ettir - miyen veliler için de cezalar der Diş edilmekted lâ bir tale. be, devamlı veya aralıklı olarak bir ders yılında 30 gün devamsız bik ettiği takdirde vel kul 15 gün» Köy Çocukları Mecburi Tahsile Tâbi Tutulacak Yeni Lâyihaya Göre, Öğretmen ve Eğitmenlere Köy Halkını Yetiştirmek Vazifesi de Veriliyor ter 6 aya kadar hapis cezasın» mahküm edilecektir. Diğer taraf tan 18 yaşını bitirmiş ve 60 yaşı » gecmemis köylülerden bölge © binalarının yapılması İşin. & geçmemek üzere meeburiyeti konulacaktır salısma DÂHİ SANATKÂR ! Edirne 9 (Tajn — Büyük Türk sanatkârı dahi Sinanın 354 üncü ölüm yıldönümü münasebetile bu gün burada, Sultan Selim cami! avlusunda muazzam bir ihtifal yapıldı, Halkevinin tertip ettiği bu. ihtfalide umumi müfettiş ve. Kili ile diğer hükümet erkân, ka labalık bir halk kitlesi ve mekter ler hazır bulundu. vasile söz lan hatipler, merbu - SULTANSELİM CAMİİ MUZZAM BİR İHTİFAL YAPILDI Koca Sinanin en-muvaffak eserlerinden biri : SİNAN. İHTİFALİ İÇİN EDİRNEDE AVLUSUNDA Sultan Selim camli mun dehasını belirterek getirdiği ölmez eserlere dair nu tuklar söylediler. Bu arada yük sek mimar Kemal Altey mümta; Hatemi Senil FİLOZOFİ AHMET HALİT KİTABE E ! K Kuruş aa reme anna aman van saman aaa ven İaşe Vaziye' Görüşüldü Mahsulün Mübayaa ve Nakli Meselesi de Gözden Geçirildi Ankara, 9 (TAN) — Mâhsulün orak mevsimi yaklaştığı için bu zün öğleden evvel ve sonra Parti Senel Sekreterliği binasında Beş vekil doktor Refik Sa isliği altında iki toplan 0 star bu toplar e Halk Partisi genel sekretiri dok tor Fikri Tuzer, Ziraat Vekili Muhlis Erkmen, Ticaret Vekili Mümtaz Ökmen ile Meclis Grup reis vekilleri, Müstakil Grup reisi Ali Rana Tarhan, meclisin alâka hı encümen reisleri bulunmuştur, Bu içtimalarda yurdun faşe va #iyeti geniş bir şekilde tedkik 6. dilmiş ve yeni mahsulün mübâ, Yaa ve nakli için vücude getirile sek teşkilât etrafında mühim gö- rüsmeler yapılmıştır. Hükümet, dalma tekrar ettiği #ibi müstahsilin mahsulünü kıy. metlendirecek ve bü mel, sıkıntı va düşülmeden istihlâk merkez lerine en ucuz ve süratli vasıta. larla sevkedilecektir. | $. Cripps i Kongre İle Anlaştı Hindistan İçin Avustralyanınkine Benzer Bir Anlaşma Derpiş Ediliyor Yeni Delhi, 9 (A. A.) —Cripps ile kongre şefleri arasındaki mü zakereler neticesinde başlıca nok talar hakkında umumi mahiyet. te bir anlaşmaya varıldığı öğre. nilmiştir. Tesbit edilen formül Yeni Delhi, 9 (A. A.) — Mister Cripps'in müzekerelerile ilgi va- ziyette çarşamba akşamından be. ri daha fazla iyice birliğe meyle den büyük bir değişiklik olmuş - tur. Müzakerelerin kesilmesi ih. timalinin yerine şimdi bir anlaş, ma havası esiyor, Bu değişikliğin sarşamba ukşamı geç vakite ka - Tar devam eden hararetli müzake reler neticesinde bulunan bir for mül üzerine hasıl olmuştur. Bu müzakerelere Roosevelt'in Nü #nsh mümeseni blister Jonsön, Blister Cripge ve kongren'n. İcra kömitesi ü- yelerinden bir kızmı fetirak etmişti rerildiğine kine benzer bir an diyor, Yap Sonu; Şu SE: 5 ——— Eski Mısır Başvekili Ali Mahir Paşa Tevkif Edildi Kahire, 9 (A A.) — Cerşamba aksamı nazırlar meclisi tarafın lan neşredilen bir tebliğde de - »ir Türk şehri olan Edirnenin Silriliyor kir nanın muhtelif üslüpteki eserl le süslenip tarihi bir kıymet ak dığını tebarüz ettirdi ve bu eser ler hakkında izahat verdi. Hatip, Sinanın eserlerini yabancı rinin şaheserleri diye anılan Şimdoko Başvekil Nahas Paşa İaskeri vali sıfatile hareket ede - ik eski Başvekil ve Kralm eski İbaşmabeyincisi Ali Mahir Paşayı İdevlet emniytile iletli sebepler - n tevkife karar ver.