27 Eylül 1942 Tarihli Tasviri Efkar Gazetesi Sayfa 1

Otuzdördüncü sene. Sayı - 5188 : 831 DİL Dün bütün yurdda candan bir şekilde kutlandı Kurum âzaları Atatü merasimle çelenk koydular değişiklikleri | UGÜNLERDE, dil değişik. | B likleri teşehbüsünün res. | mi bir şekil almasının - onuncu Türkçeyi sadeleştirmek cere. yanı zaten oldukça eskidir. Bu cereyan vakit vakit hız «lır, öl. dukça — küvvetlenir; — etrafında | bir - hayli münakaşalar — ol sonra birdenbire yavaşlar, hattâ bazan da hüsbütün duraklar, — | Dilde daimi surette değişiklik | Olmak âdeta xaruridi Hayat nasıil durmayip mütemadi deği- | şikliğe maruzsa hayalın ifadesi | Ve aynası olan dilin de değişme- | sinden tabii birşey olamaz. —— | Dilimizi sadeleştirmek — cere. | Yanının eskidenberi çok samimi taraftarları olduğu gibi da aleyhtarları da zuhur Bunu da tabii addetmek lâzın Herhangi bir fikrin, bir akidenin, bir cereyanın taraftarı olduğu kadar daima — aleyhtarı da bulunur. Zaten her yeni ce- reyanın aleyhtarı bulunmasında fayda da vardır. Çünkü yenilik. lerde değişikliklerde ekserira ifratlı, yanlış düşünüşler, acele ile sakim ve saka( yapılışlar da bulunmak zaruridir, İşte bu gi. bi sekamet ve sakatlıklara kar. şı aleyhtarlık, bir nevi köstek verifesini görür, bu suretle yan. hışlıklar, ifratlar düzelir ve her| yenilik veya değişiklik bu sa. yede müvazene ve kıvamını bu- fazla sadeleştirmek, ta. türkçe — yapacağız diye yerleşmiş hemen her kelimesi. ni değiştirmiye kalkışmak da hiç şüphesiz fazla ifratlardan. iiştirülmesini samimi — surette isliyenler içinde işte bu ifratla. Yi beğenmiyenler vardır. Ve bu beğenmiyenlerin tenkitleri, ikazlarıdır. ki nihayet Türkçe- mizi herkesin kolay salayıp ya- zabileceği ve her sinıf — halkın benimsiyebileceği şekle getire. seklir. Bu da, her yenilikte olduğu gibi dil değişikliği işinde teenn ve itidalle yürümenin |üzumu- u isbat etmektedir. Çünkü dil ayhi zamanda ilmin, irfanın ye- gâne vasıtasıdır. — İstikrarlı ve intizamlı dili olmuyan milleile. Trin ilim ve irfan sahasında ileri. lik Türk Dil Kurultayının 10 uncu yıldönümü dün şehri. mizde çok samimi merasimle kutlanmıştır. Bu münasebetle bütün Halkevlerinde merasim- ler yapılmış ve Bbedi Şef At MÜSTAKİL YEVMİ GAZETE BAYRAMI parlak ve rkanıdına türk hürmetle anılmıştır. EMİNÖNÜ HALKEVİNDE Eminönü Halkevindeki mera. sime İstiklâ) marşile başlanmış, müteakiben Ev relsi Dr. Yıvuî Temyiz hey'etinin evrak üzerinde tetkikl.r yapara kararla Ankara, 26 (Tasviri Etkâr) — Temyiz mahkemesi birinci ceza dairesi buğgün reis Halil Özyü. rük'ün başkanlığında bir top- lantı yapmıştır. Bu toplantıda, Almanyanın Ankara Büyük Elçisi Fon Pape. ne karşı sutkast yapmaktan suç. lu Pavlof, Kornilof, Abdurrah. man ve Süleyman haklarında Ankara Ağırcezası — tarafından verilen m: yet kararı tet. kik edilmiştir. Birinci ceza salonunda Yapı, Tan bu açık toplantıda büyük bir kalabalık hazır bulunmuş. tur. te hâkimler salona gir. mişler ve- yerlerini aldıktan sonra maznunlar çağırılmış ve gelmedikleri anlaşılmıstır. Bunun üzerine reis Halil, baş müddeiumumiye şöyle demiş. tir: (Devamı sahife 4, sütün 2 de) İstanbul odun kömüri da başlıyacaktır. Ofls. satış iylerİnin atisam dahilinde cereyan etmesi İçin entiş gekiller; kakkında bir Çalimat- ame hazırlamıştır. Rermi dalre ve mücssseler, firınc Temeleri çok gecikir, Bizde cs. kiden bir hayli ilmi ıstılahlar konulmuş ve bunlar zamanın | geçmesile oldukça yerlesmişti. | Bonların hepsini topyekim de-| Kiştirecek — olursak, — okuyanlar | ve bilhassa woulanlar için he.| men hemen yeni bir yabancı öğrenmek kadar güçlüğü ve yadırgamayı mucip olabilir. Bir de dili sadeleştirirken, kelime. lere zorla uydurulmuş olmak Cesnisini vermekten cek çekin. melidir. Dikkat edilirse bü çeş. Niyi ulan kelimelerin hemon hiç birinin tutunamadığı ve hir Mmüddet mahdut kimseler tara- fından — kullanıldıktan — sonra umumun adenii (asvibine uğrı Yarak terkedildiği görülmektle. dir , Lisanımıza tam münasile sa. hip ve hâkim olmamızın en bi. Tinei faydası da, milli irfanımı. Z başka unsurlara — kolaylıkla Yaymak olacaktır. Lisan ne ka. dar küvyetli, esaslı, anlayışlı Olursa onu kendine öğrenme ve Yüksemle vasıtası edecekler de © kadar fazla ol (Devamış sahife 3, Sütum 1 de) Sali Ücarethaneler, memur ve müs- fahdemlerle halkın yakacak ihtiyaç- larının tamini şekillerin! sarih ola- Fak tesbit eden bu talimatnameyl sşağıda veriyoruz: İstanbul . Valliğinden. — İstanbul Mahrukat Öfisi odün ve odun kö- Hariciye Vekdli Numan Menemeneloğlunu ameliyat etmek Üzere Almaliyadan geİmtiş otan prolesörlerden Dr. Sawerbruch, Ankara Nümune Hastahanesinde bir konferans vermiştir, Re- simde konferans veren profesör ve gdinleyiciler görülmektedir. V Profesör Sauerbruch k karar vermesi ştırıldı ecİRA Sulkast düvasının Rus mah. kümlardan Pavlof be;i;krat gazetelerin vazifesi Harp sonrası hakkında Rusların iyj niyetlerini tebarüz etlirec: kmiş Sııyıl_;_ır Birliğinin Amerika Sefiri Litvinof'ın bir mesajı Neryork, 26 (AA.) — Matbuata Bitap öden bit mesajında Savyetler Birliğinin Amerika sefiri " Litvinof, Söyyetler” Birliğinin düvyanın mi takbel yapılışı ve bütün memleket- lerde şahsi hakların muhafazası için | mültef.klerle yüzde yüz nisbetinde ölirliği yapacağımı hildirmiştir. *ım..ı. göre, demoktat gazele- €n mühim vazifesi harp karuluşu hak- cilerinin #onras) dünyasının kinda Rüsyanın iyi niyetler besli mediğiye dalr yapılan propag'anı ahti Harle inlendele ci- Ankara suikast davası " Ransız : Temyiz mahkemesinde müdafaası Tahranda mühim müzakereler | yapılıyor Ankara, (Radyo Gazetesi) — iz orduları — Başku- | va- gitmişlir. Wavell e İranın | rde | İrana geçmek üzered n harbe girmemek için bötün gayretini sarfedecektir>. diyor. Türkiyeden | döviz kaçıran bir şebeke Budapeştede yakayı ele verdi mahkeme neticesinde suçlular mahküm oldular Macar gazeteleri, Peştede rü- yet edilen ve memleketimizi de alâkadar eden bir döviz kaçak. çılığı dâvasına ait mabkeme safhalarını — neşretmektedirler. (Devamı Gahife 4, sütun 2 de) A e| Yakacağımızı nasıl temin edeceğiz ? Mahrukat Ofisi kömür ve odun satışına başlıyor Montrö mukavelesi bu Ofis, satışların yapılış şekli hakkında mufassal talimatnam mürlerini oşağıda yazılı esaslar da- hilinde tevzi edecektir; 1 — RESMİ DAİRELER VE MÜ- ESSESELEİ İ a . bir e hazırladı l odün ve odun kömürü ihtiy, Öfisten aldırasakları — (1) humı (Devomz eahife $, sütum $ konferansı T | A) Rermi dalreler ve müceseseler |nin |kendi kendisini batıracağı veya. bi- |taraf bir limana. yânı Türkiyeye ( Pazar 27 Eylül 1942 Harp, başkalarının ektiği buğdayı biçmek için gapılır. Voltaire Telefon: 20520 Telg. Tasyirieikâr, İstanbul (Şerhi 2 mel sahifemizde) Büyük Barbaros'u bugün anıvoruz Beşiktaşta,Barbaros türbesi önünde merasim yapılacak Bugün Beşiktaşta Barbaros türbesi önünde ir Şhtifal merasimi yapılacaktır. Meratim saat 10 da İstiklâl marşile başlıyacak ve 'bunu mü. teakip muhtelif teşekküller namına — türbeye çelenkler konacaktır. Beşiktaş kaymakamı ile bir deniz subayı tarafından kısa birer — hitabe. de bulunduktan sonra da iki manga — deniz €ri havaya üç el ateş edecek ve merhüm Bar. barosun hatırasına hürmeten bir dakika sü. kütü müteakip askeri kıtalar, talebeler — ve halk teşekkülleri tarafından bir geçit — resmi yapılacaktır, Barbaros günü münasebetile bugün — bütün leniz nakil vasıtaları bayraklarla — donanacak e de gemiler tenvir edilecektir. Türk denizcilik tarihinin ölmez Barbaros Hayreddin Paşa kahramanı VZ Mihver hüc . 3 AAT 'Hazer denizine geçti Stalingrad'a Alman ordusu birxaç pokteda daha Volga nehtine vardı İkinci bir ameliyat geçiren Ha. ritiye Vekilimiz B. Numan Menemencioğlu Hariciye Veki İkinci bir — (. ameliyal geçirdi Ankara, 26 (Tasviri Efkâr) — Hariciye Vekili Numan Mene. menclojğluna bu sabah saat 10.30 (Devamı sahifi sülüm 3d Karadeniz Rus filosu Boğazdan geçebilir mi? Alman lehliğ ı * Berlin. 20 (ALA.) — Alman ordu- darı Başkumandanlığınım teölği: Kafkasyanın yimali azti aınmyn- GA ve Terek üzerinde Alman ve müt- Rus tebliği Nevyork, 26 (A-A.) — Berlin, Ale n ve İtalyan terpil n Hazer denizine geçtiklerini ihsas elmeklör ü “BRİSU gire be gükike Hanr den Katadenizle birleştiren ka- a naldan zeçim ve orada Söryet ylardır. donanmasına merisup gömilere taare sahili önünde| VS etmişlerdir. Al eri botları Jki bin tonluk bir Almaş BSovyet petrol gem'si Je 1500 Yonluk|zer deni müvaffak öle bir şilebi batırmışlardır. Böyük bir muşlarsa bu Ruslar için - büyük bir nakliye gemisine ve büyük bir ro-| tehilke teşkil edecektir. Rus'arın, bu (Devam; saht; vütun £ de) (Devamı sakife 3, vülün 3 t n torpitoları Ha- hususta Sovyet Hükümetine Alman ileri hareketinin — Kafkas- yaya İnlikal elmesi ürerine Rusya- Karadeniz — filosunun — âk;beli babis mevzau olmuya — başlamıştı. manlara kadar Rüs filosunun ya ea TÜRKİYE tca edeceği tahmin ediliyordu. Fa- kat on gün kadar evvel bir İngilis gazetesinin ileri sürdüğü bir nazari- ye ve Alman gamitolerinin buna ver- dikleri cevap ortaya, iltlca vaya kön- Karsdenisileki Sovyet limanlarımı ve Boğazları gösterir ha dini batırmaktan başka üçüneü bir e SAĞ G a Montreux mukavelesinin 19 uncu Şiddtasıdır. B Çi müaddeşünin xön TERKA'tı Bu iddiayı ortaya Tegrapk <Montreax masına göre harpte olan bir devle: karp gemlleri bağ'ı oldukları li ardan ayrılmış olmadıkça Bo dan geçemezler (Madde: 19) Almanların İşgal dan ayri Bağlı bulur ki aKaradeniz sahildarı olün veys olmıyan muharip dev. letlerin barp gemileri metbüt oldukları Hmatlardan ayrı di lüöca edebilecekler. t Boğarzlarda bir güna zapt yecekler, munyene ve taharri ve biç bir hssınmane harekette baklarını kullanmıyacaklar İ bufumnmıyacaklardır.. #nol fıkrası ve muka clentu diğer maddele- B ve oralara gi * saymak grerekti " aa ea? l K | tefeir k Türkiyeye all icux mükavelesi — Mizatihi kafl şeklde gatip sire YAbi | M bircceğini yaziyorl sARe İ a Çutmasını Alman gazı reddet- |V YÖRiZ teşkil oder, — Üctolik bu Gükten başka ba hususla her türiü| — Hakixat nedir? Banu unlamak içini — (Devamı sahife 4, süfun € da)