26 Ağustos 1934 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 3
O orine kurmak idi. Türk mi- 26 AĞUSTOS Ecnebi Matbuat: Yeni Türkiye Bir Alman muharririnin mühim yazısı. Ventseh — Volksuirt mec- muasının (Almanya ve Tür kiye) hakkında çıkardığı 20 lemmuz 935 tarihli fev kalâde nüshada Dr. Aljrei | Sohn Rethel mühim bir ya- z yazmıştır. Bu yazının tercümesi şudur: Yeni Türkiyenin simasında görünen bazı — hatlar, bu de. yletin teşekkül —tarzını ve mevcudiyetinin hakiki mana ve mahiyetini tayinde in- sanı aldatıyor. Yavi bu hatl- ara bakarak yeni Türkiye hakkındaki — mütalealarımızı .Harbi Umumiden beri mikt- arı artan, birçok memlok- etlerda otoriter, yahut dik- totöryal bir rejim doğuran. muayyen ve müteselsil bir inli;ıfın çerçevesi dahilinde yürütmekle ve ona göre hükmümüzü vermekle hata ediyoruz. Böylece hatalı ol- ark bugünkü — Türkiyenin Yaratıcı ve Şefi Mustafa Kemal Paşanın yüksek hü- viyet vo şahsiyeti, ekseriya Mussolini, yahut — Hitler ile mukayose - ediliyor. Vâkıa gerek şahsi ve gerekse si- as! bakımdan müşabehet muhakkak ve barizdir. Bu- nunla beraber Türkiyenin yeni geklinin tarihi kıymet ve ehemmiyeti hakkında bir hüküm verebilmek için, Türk jakılâbını Avrupa — âleminin inkişaf yolundaki temayülle- rinden esas itibarile ayıran bir farkı tamamile anlamık mühim bir koyfiyettir. Osmanlı İmparatorluğunun Harbi Umumide parçalanarak inkiraz buluşu, — milli esas we temeller üzerinde Türki- yenin tamamile yeniden ku- ı:ııluşu: Hakikatte Kurunu Vustanın. bakayası ile slâka- nın kesilişini ve Türkiyenin modern — tarih — devresi - ne — girişini — ifade eder. Mustafa — Kemali — hizmet ve rolü kendisininkine teva- fuk eden tarihi bir hüviyet ile mukayese etmek icap ed- erse bu hüviyot, evleviyetle Napoleon — olabilir, — ya- hut daha eyisi Robes- pierre ile Bonapartın tek bir şahısta birleşmiş bir hü. viyeti olabilir. Büyük Türk Devlet Ada- mının giriştiği hareket, ta- mamen ve kati bir ihtilâl hareketidir, O daha iptida danberi anlamıştı ki Türkiye, ancak modern Avrupa devl etlerinin şekil ve cihazını be- nimseyip aldığı takdirde ku- rtarılabilir. Türkiyenin Avr- rupalılaştırılmasını eski İn_ı— paratorluğun «Gayri milli» çerçovasi içinde tuhakkuk ettirmek istiyen İttihat Yerakki komitesi geç Türk- lerinin fikir ve telâkkisin- den ayrılan Gazi, bu yarım _vııl—ln' Türkiyeyi Avrupa - İlaşmış — vesaitle — emper - yaljst jetismara sürükleme- kten başka b elde ve netice edilemiyeceğini takdir etmişti Gazinin hedef — ve güy- es$i, Türk mille tine milif i-tiklülini tam ola- rak kazandırmak onun Avrupa dorecesinde yüksel- mesini kendi kudreti. kendi milli varlık ve kabiliyeti üz- ve —M—————————————————— —”:8B7mr————— — — TT İleti bu inkişafiın — mevzau «objekte değil, onu vazeden bir fajl ve âmili «subjekt» olmak matlap idi. İşte bu sebeplardir ki, harpto eski Osmanlı İmparatorluğu ma glüp ve muzmabil olunca, bu hâdisede Gazi, mukadder ve gayri kabili içtinap ha zin bir âkıbeti değil, müs pet yeni bir başlangıç ile hedef ve gayesine ulaşmak | imkünımı gören yegâne ad amdı. Bu müsip görüşe sa- hip olan Gazi, kâfi derecedo kudret elde edince Saltanat ve — Hilâfeti — ilğa, din ve devlet işlerini yekdiğer- inden tefrik etti. Bu ilga ve tefrik işleri büyük siya si ehemmiyotte işler - idi Bu işleri yapmakla Gazi bu temelden yıkış hareketi- ni atamamlanmış taribi bir emri vaki» haline soktu. Revolüsyoner bir hareketle milli enerjiyi — kurtarmak fikrile cezri bir - tarzda pa- rlâmanter demokrasiyi ku- rdu, yani devletin teşkilâtı esasiyesine temel ve kaide olmak üzere kendi riyaseti altında Ankarada — Büyük Millet Meelisini açtı. Bu Me- elis bugün — hâlâ mevcat ve meridir. Türk milleti- nin milli uyanışı da - aynen Fransız İhtilâli — Kebirinde müttehit Avrupa una karşı — açılan istiklâ| muharebelerinde milli şuur- un — doğuşu gibi muştur. Fona bir surette te- slih ve teçhiz — edilmiş eski püskü giyinmiş ve dört sene süren Umumi Harpten yor- gün çıkmış Türk askerleri. nin Mustafa Kemalin idare- sinde Sakarya muharebeleri- nde ve İzmirin istirdadında gösterdikleri — kahramenlık esas jtibarile Bonapartın İta- Iya seferlerinde çullur giyin- miş ve açlıktan bitap düş- müş olan Fransız - ihtilâlinin Nationalgardistleri ile mür teci koslisyonun o zamanki ol- başı olan Avustüryaya, karşı | ihraz ettiği zaferlerin aynı- dır, yani her ikisinde de bü- yük ve destani bir kahrama. nlıkla yeni bir devlet kurul- müş yeni bir devir açılmış ve bir miliet doğmuştur. Ya- İniz Napoleondan, daha akıllı ve ükıbetendişolurak Musla. fa Kemul Paşa kendi inkı- lâpçı ve milliyetçi hedefin- den zerre kadar inhiraf etm. emiştir. Mustafa Kemal ih- raz ettiği büyük muzafferi- yetten sonra bütün Ön As- ya için bir. rohporlik rolünü kabul etmesi zımnıtda Arap Reaktion- ve İslâm âleminden kendisine | yapılan teklifleri reddetmiştir. Onun gaye ve hedafi, mem- leketinin — hudutları — içinde mahdut ve musyyon kalmı- ştır Zaferden sonra aynen bi rinci Konsul — gi Gazi de, ıslahatçı bir — vaziüi kanun olarak kendini Bu vazii kanun işinde meri olan esns: Eski ve dini ananelera istinat eden hukuk! nizamla- rı değiştirmek — ve Avrupalı menada bir burjüva eemiye- tinia temellerini kurmak ol- iç — vazilelere — ver | inkişaf bırakılmıyacağı | | $ | yeni bir fikri teşekkülün kül-| Fadikal muştür. Bu gaye ve - hedof | na röğmen Yeni bir hukuku medeniye yazı,eskj modreselerin lâğvı, yeni üsüldeki umum! tahsi- İin mecburi tutuluşu, Kuran- in hatırı için tahsil ve noşir ve tamimi mutat olan Arpça ve Farsça lisanları yerine devlet mekteplerinde Avrupa İisanlarının okutu- lmaşı, Türk lisanının ecnebi kelimelerden tasfiyesi, Kur- anın Türkçeye tercümesi, İslâmi ibadetin Türk dili ile ierası surelile tahakkuk et- tirildi. Bunlardan başka şu- nlarda — vücude getirildi: İlk tahsilden sonra devam ed- ilmek üzere sanayi mektep- Teri açılarak buralarda el TÜRKDİLİ Bağcılarımıza Halkevi relsliğinden: Memleket bağcılığının iler- lemesi yolunda, bağcılık iş lerine vakıf bir urkadaş ta- | rafından derelar verilecektir. Böütün — bağcılarımıza — bu derslere devam — ötmesini memlekete hizmet bakımın- dan rica ederiz. Ders eaatleri: 26 ağustos pazar saat 20 den 21 re, 27 ağustos pa- zürtesi saat 20 den 21 re, 209 ağustos çarşamba saat 20 den 21 re, 1 eylül cumartesi saat 20 den 21 re kadardır. sanayji, büyük sanayi ve “ketini tatbık. için günün bin ziraat için ustalar yetiştir- di. Lâtin harflerji kabul ve tatbik — edildi, — hürriyet ve serbesti verilerek umumi hizmet ve vazifelere kabul edildi ve mesleki faaliyet- lerinin inkişafına yol açıldı. Bilhassa büyük — mikyasta şümullü ve muvaffakıyatli bir enstitü teşkilâtı olan ve « Halkevleri » — denilen müesseseler, bütün şehirler ile kasabalarda ve hemen her köyde kurularak okuma salonları, neşriyat servisleri, talim ve terbiye kuraları ve sergileri, tiyatro temsilleri, içtimei muavenet faaliyet ve hizmetleri ile ve tamamen tür merkezi olarak cemiyetin ve gençliğin yükseltilmesi ve yetiştirilmesi için de vaz. ife aldı. Siyasi uzak görüşü — ile | Mustafa Kemal, halk spor- ucun, Türk milleti gibi uzun müddet dini bağlarla âtıl kalmış olan bir millet — için fevkalâde terbiyevi ve rovo- lüösyoner bir ehemmiyet ve manası olduğunu da - tanıdı ve tamjın etti. Avrupa kıya. feti kabul olundu. Bunlard- an başka filmin, radiyonun, matbuatın propagandası da Türk miiletinin hayat — tarzının, görüş ve telâkkilerinin kökünden de. Biştirilmesinde mücesir - ol. dua, Yalnız bu süretle yani bütün kültürel, fikri, mane- vi kaide ve esasların değiş. tirilmesi ile devletin, — ida enin, iktısadiyatın ve kültü- rün sevk ve idaresin) eline alabilecek milli münevver bir zümrenin yavaş yavaş yetıştirilmesi kabil olabilir. Bu jinkişafı temin için hiç bir fedakârlıktan çekinilmi- yor. Memleketin kendi talim ve terbiye vasıta ve İmkâ- devlet yardımı ile harien tahsil için talebeler gönderilmektedir. Bu taleboler yalnız yüks- ek üniversitelere değil, da. ha ziyade teknik talim mü- esseselerine ve pratik sana- yi işlerine ve meselâ büyük| bir miktarda S. Rusyaya gönderilmektedir. nları yetişmedikçe Bu vüsatte ve böyle bir | #üratteki bir 1slahat — işinin henüz Kurunu Vustal — bir hayat ve tefekkür tarzında çıkarılmış olan bir milletin serbestçe ve kendi kendine aşi. kürdır. Vâkıa demokratik telkinin, bütün milletin inki- Tâpçı ve milliyetçi şevk ve gayaet ve hazino - istihlâs gayretlarile heamahenk — ve müvazi bir tarzda - uygun olduğunda şüpheyoktu. Bu. bir müşkülâtı içinde eğil- miyen, — yılmıyan, — ga - ye ve hedefini bilerek isab- etle tayin eden bir azim ve iradenin diktatörce sevk — ve idaresi mutlaka — lâzımdı. Mustafa Kemal bu rolü ken- disine çekmek için — gayri meşrü tertip ve teşabbüsle. re girişmeğe lüzum görmek. sizin millet kendiliğinden ona bu rehberliği tevdi etti. Pa- rlâmentonun milli iradeyi ke- ndi kararlarında (İttifak) ile ilade etmesi, esas — itibarile büyük hareket ve inkılâbın revolüsyoner mana ve ruhu- na tamamen tevafuk ediyor u. Bu karar, dünyanın en bir. — demokrasisi olan Tüak demokrasisini bir rejim inkişafa götüren bir yol açmıştır. Mecliste ittifak temin edilmediği — ahvalde bunun siyaseten temin lazım geliyordu ve bunu «Cümhu- riyet Halk Fırkasın teşkilâtı yapıyordu. Bu fırkunın niza- moamesi 1923 de yapılmıştı. Bu fırka memlekette ve Me- eliste yegâne Fırka idi. Mustafa Kemal bu Fırka- nın Reisi, ve bu Fırka— MiL Tet Meclisi ve Millet Mec- lisi de Devlet idaresinin hak- imiyet memba: olduğu için, Mustafa Kemal paşa bu yo- Idan devletin namahdut sal. üâhiyetli hâkimi olmuştur. Ve kendileri Cumhuriyet Halk Fırkasının şubeleri vasıtasile doğrudan doğruya siyasi yo- Idan memlekette her şehirde ve her köyde ierayı hükme der. aımSalkesirin Şifa Kaynağı DAĞ ILICASI Havasının, suyunun letafeti ve şifa hassalarının fevkalâdeliği romatizma, kum ve böbrek hastalık- larına nan meşlur BALYA D 'x G (L- tamir züh femni sir ve gerek Balya ile olan yolları da otomobil ve Frf Pri Azl A yit yi Tay çi Füyçi Af T A Fiez Şehir Sinemasınd 26 Ağustos pazar akşamından itiharen *VAHŞİ AFRİKANIN İÇ YÜZÜ Afrikanın şimdiye kadar gidilmeyen ve görülme- yen yerlerinde çekilmiş hak iki vesaiki havi muaz- zam bir filim. Bu Filimin Asizifrikanın bu 1ssız ve korkunç vadilerinde ve ormanlarında yaşayan acaip insanları ve bilhassa vahşi ve yırtıcı hayvanları keşif ve bun- lar üzerinde tetkikatta bulunmak — üzere yola çıkan heyeti seferiyenin hedeflerine vasıl olmak için çekti- kleri mezahim ve geçirdikleri müthiş ve korkunç teh. likeleri birer hakikat olarak gösterecektir. Filimde katiyen dekor yoktur. Hayvanlar ka - milen vahşi ve bütüu sahneler tabii ve — normaldir Bu sebeplerdir ki Filimin vücuda getirilmesi esnasın- da üç kişi maalesef vahşi hayvanlar tarafından parça- lanmıştır. Bu Filimi her halde görünüz, Çok heyecan- h ve çok istıfadelidir. Ayrıca: Dünya Havadisleri. Suvare: Saat: 21 dedir. Bayram münasebetile 30. Ağustos perşembe günü 2, 30 da matinamız vardır. askeri Satın alma Komsiyonundan: & ; & & & ğ R î K Susığırlığın kitaat - hayvanatının - ikiyüzbiu kilo arpası muhammen fiata nazaran kapalı zarfla ihalesi ieap ederken yanlışlıkla aleni mü- nakasa ile ihalesi icap edilmek üzere ilân edi- İmişse de yeniden yirmi gün müddetle ilân ve ihalesi 5 eylül 934 çarşamba günü saat on- da kapalı zarfla ihalesi icra edilecektir. Talipl- erin mezkür gün ve sdatte Balıkesir As. Sa. Al, Ke. nuna müracaatları, & — 158 askeri Satın alma Komisiyonundan: Bahkesir merkez kıtaatının elli bin kilo bul- guru oön iki bin kilo kuru üzümü ye elli bin ki- lo kuru fasulyası 8 eylül 934 — Pazartesi saat onda aleni münakasa ile ihalesi icra edilecektir. Taliplerin mezkür gün ve saatte Balıkesir Ask- eri Salın Alma komisyonuua müracaatları: 4 — 155 et aÜti AMAD karşı da nafi olduğu herkesçe malüm bulu- kere — idarei A SI bu hususiyece edilmiş, hanımlar için de ayrıca tenez- yerleri yapılmış ve arzu edilen derecede ve sıhhi bir hale getirilmiştir. Gerek Balıke- kamyonların kolaylıkla gidip gelmesine müsait bir N â 4 ; ş İ BC : : ; N şekle konulmuştur. Yeni müstecir tarafından lâ- zimgelen tefrişatı yapıldığı gibi arzu edenlere kar- yola ve yatak ta temin olunmuştur. Esbabı istira- hati hazırlanan vilâyetimizin bubiricik ŞİFA 4 KYANA Ğlııın bu kere çok temiz ve mükemmel bir surette açıldığı ve fiatlarda zam yapılmadığı muhterem balkımıza memnuniyetle arzolunur.
