June 2, 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

ON YEDİNCİ YIL. NO: 533? Gündelik KÖY, MEKTEB, ve ORDU * Düşündüğümüz şadur: Bu- &ün ; başta kahraman arqumuz- bütün — memlekete şamil — ve inlerce zabiti olan bir mek- tebtir. Bahusus, harf inlzi!âbırı_dan sonra orduda okuma yazma bilen- lerin mikdarı yüzde doksanı geç- miştir. Hele küçük zabitlik yap- .mış olanlar bugün köylerde mü- “kemmel surette muallimlik etmek- tedir. Bu son aylar zarfında bu işle alâkadar olan arkadaşlarımız: 'Ankara civarında sekiz on köyü gezdiler. Buralarda öyle eleman- lara rast gelmişlerdir ki bunlar orduda küçük zabitlik yapmış okumak, yazmak öğrenmişlerdir. Bunlar, köylerinde çocukları baş- larına toplıyarak kendı'!z_rınıe oku- Yup yazma Jığrc(rneklrdıılu... Kültür Bakanımız sayın Saffet Arıkanın, büdce konuşmaları sıra- sında, Kamutayda söylediği yu- kardaki sözlerini, Muhafız alayt ile Muhafız Gücünün dünkü yıldö- nümleri törenlerinde, derin bir gö- nül rahatı ile, bir kerre daha ha- tırladık. SĞ Okuma yazma bilenlerimizin çoğalması büyük davalarımızdan biridir: Tedrisi kolaylaştıran ye- ni usuller, daha çok mekteb bina- sı ve daha kalabalık muallim kad- rosu. Babaların çocuklarını okut- Ma arzusu, bu inkilâb davasının her kesçe ne kadar iyi kavranıl- mış olduğunu gösteren bir başka misaldir. A Bir kaç rakam verelim: Cumuri- Yet kurulduğu zaman Türkiyede 4894 ilk mekteb vardı. Onuncu yık da bu sayı 6713 ve son yılda ise 7100 ü buldu. Saltanat devrinde bütün imparatorlukta 4000 kadar ilk mekteb muallimi çalışıyordu. Bugün,*13834 vatandaş çocukla- rımızı aydınlatmak - vazifesini Ü zerlerine almış bulunuyor. Cumu- riyetin birinci yılında ilk mekteb- lerde 336061 çocuk okuyordu. O- nuncu yıldönümünde — bu sayı 542136 ve 1935 - 36 ders yılında ise 660688 idi. Bu kendi başına bir rekordur, fakat davamızı la- mamiyle kazanılmış nymımı!_(- tayız. Gayemiz en küçük kö- ye dahi bir mekteb verebilmek ve okuma yazma bilenler nisbetini en yüksek seviyeye çıkarmaktır. Bundan başka, bugün 22- 25 yaşında bulunan köylü gençler ©on üç yaşındaki cumuriyet kültü- Tünün bu ilerileyişinden faydala- Dabilmişlermi dir? Sayın Arıkan ina cevab veriyor: “Orduda ©- ma yazma bilenlerin sayısı 9090 1 geçmiştir. Ordu, bütü memlekete şamil bir mı Dünkü tören dolayisiyle ziya- Tet ettiğimiz Muhafız alayında mektebin, yalnız okuma yazma öğretmekle kalmayıp insanı hayat ilgisi ile de iyice cihazla- yan ideal bir mekteb olduğunu gördük. Okuturken türlü açık ha- va sporlariyle talebesinin vücud- cede gelişmesine, sihatlı ve di- siplinli birer vatandaş olarak ye- tişmesine uğraşacağını vadeden €en modern mekteb tipi olarak bil- diğimiz Amerikadaki Fainhope veya Fransadaki L'Ecole des Roc- hes idi. Dün gördük ki türk ordusu, kendi unsurlarının dörtte üçünü teşkil eden köylüyü eline aldıktan sonra, Ecole active denilen bu Mekteb tipi usullerini, tatbik &- derek, onu köyüne, yalnız okuma yazma bilen bir vatandaş gibi de- ğil, kendi için hayata iyice hazır- İanmış ve bulunacağı muhit için- de faydalı olmak imkânlarını el- & etmiş olgun birer insan oli iade ediyor. Türkiyede köy - mekteb ve or- u, en candân bir emek birliği ile l 0 maaemlamaktadır. — xxx ADIMIZ, ANDIMIZDIR Kamutay dün, bankalar kanununu kabul etti İstanbulda yapılacak devrim anıtı için üç yüz bin lira verildi Kamutay dün Nuri Conker'in reis- p üznamenin ilk v projesi- ninin teklifini kabul e- derek müstacelen müzakereye başlamış. ter. Projenin heyeti umumiyesi üzerin- de söz alan Berç Türker (Afyonkara- hisar), kanunun ehemiyetine ve banka- crlık bayatında raslanmakta olan bozuk ek bilhassa ecnebi ni türk parasiyle , Türkiyedeki işle- tuklara işaret eder bankaların sermaye kleri ço çıkarmadıklarını söy- 'nla cumuriyet hüküme- tesbit etmed rine dait £ emiş, bu ka tinin bankaları kontrol altına alarak hassa, mevduat sahiblerini bundan bir kaç sene evvel A. hirnaye ettiğini ; merikadaki bankaların kontrolsuz İş gördüklerinden battığını ve halkı ğini söyliyerek dedi dolayı yüzlercesinin milyonlar kaybetti- Dün ve bugün — Sayın arkadaşlar, Mütareke sene- lerinde ve Damad Ferid bükümeti za. manında maliye işleri berbad bir halde idi ve mütemadiyen Ziraat bankasından para çekiliyordu, ve bu bankanın teme- (Sonu 5. inci sayfada) — —. Yeni ffan ız parlamentosu dün ilk toplantısını yaptı Paris, 1 ÇA-A.) — Yeni fransız par lamentosu, buğ n sonra ilk de fa olarak toplanmıştır En yaşlı azâ celseyi bir nu mış ve bu nutkunda ezclümle demiştir Vazilem eski mebusları hi mebusları samimi suret- saktır. Biricik dileğim sulh . Milletlerin refahr için milletlerarası sulh ile bes nda da sulh anmak ve y raber içerde fransızlar arasıı olmalıdır.. Başkan nutkunu bitirmeden önce, tri- n süfrajetler — toezahür- ge- demeler dir Saylavlar kurulu salı g eniden ünü y caktır Komünist partisi parlamento grupunun toplantısı Paris, 1 (A-A.) — Komüni parları si parlamento — grupü, toplantısından sonra, toplanmış ve bazı kararlar almıştır. Komünist partisi parlamento grupu, halk cepbesine mensup bütün partiler delegelerinden mürekkeb bir heyetin toplanmasını istemektedir. Koııııııı'ışf- partisi, bu heyete bazı projeler teklif edecektir. Komünist partisi parlamento grupu, aynı zamanda, parlamento baş- Filis kanlığına halk cephesine mensub olma- malinin önüne geçmek üzere lâzum gelen tedbir- lerin birlikte alınması gerektiği fikrin- dir. Grup, liklerinden ne k yan bir mebusun seçilmesi ih: başkan ünist mebi göstermiştir Negüs Milletler Cemiyetine mutlak bir güven bes bulunan Negüs (Yazısı 3. üncü sayfads) —<—T ee tinde yine kanlı hadiseler oldu Nümayişçiler, askere silah ve bombalarla hücum ediyorlar Kargaşalıklara rağmen Fi eden yahudiler vapurlardan çıkarlarken Kudüs, 1 (A-A.) — Vaziyet vahimli- ğini muhafaaz etmektedir. Birçok kan. dt hâdiseler veriliyer ku bulms olduğu haber Yafa'da üç bomba atılmıştır silâh kullanmak zorunda kalmış ve ne. ticede nümayişçilerden iki kişi ve bir kişi yaralanmıştır. Filistinin bir çok yerlerinde askere ve polise silâhlar ve bombalarla tâarruz edilmiştir. Tul -« Asker, ölmüş Karan'da mukabele mecburiyetinde ka - lan polisin ateşi ile bir arab ölmüştür. Nablus ile Jenin arasında telefan tel- leri k yı şerianm arabların oturduğu silmiştir. Filistin'in ve Mavera « birçok şebirlerinde mühim miktarda silih ve mühimmat müsadere edilmiştir. Bu gece, Küdüs'te bir alman yahu - disi öldürülmü: (Sanu 5. inci sayfada) 2 HAZİRAN 1936 SALI Son haberler üçüncü sayfamızdadır ami HER YERDE 5 KURUŞ Muhafız alayının onuncu, ve Muhafız gücünün on dördüncü yıldönümü dün kutlandı Alavın töreni ve s porcuların geçidi çok güz el oldu Dün, Muhafız alayının kuruluşunun enuacu yıldönümü, her seneki gibi &0: mi bir sevgi içinde kutlan» i kurtuluş harbındaki kah, e bütün memleketin minn kun ve miştır. ramanir, le andığı bu alay, zaferden sonra, ken- disine verilmiş olan, hududdaki kadar mükaddes ve en aşağı onun kadar has -« sasiyet isteyen vazifesiyle memleketin kalbinde yerini unutturmamıştır Muhafız kuruluşunun onuncu yıl dönümünde, kendisine gös- terilen iyi kökleştirmek ve lundaki çalışmaları- nkâ alayı dün, iyük se onu genişletmek 'a bugünkü ileri ve örnek hüvi- yetini veren Komutan Yarbay İsmail Hakkı Tekçenin hepsini birer i içinde yetiştirdiği heykel vücud. k çocuklacını önünde evlâd nler için bu saygı ve hayranlık duyül- sına imkân olmıyacak kadar gü « zeldi. Bütün asker sınıflarını nefsinde top- lıyarak, türk orduğunun tam bir cüzü hü- viyetini taşıyan Muhafız Alayı on! ' , kendi garnizonunda; ve — ko- mdan, en genç erine kadar - çatı- Bi altında toplanmış olan bütün bir bah. tiyarlar kalabalığı. nın daha iy içinde kut« Askerce bir dik- dinlenen ve da bütün ala- tek bir ses halinde yük. yın yüreğinde selen: “gağol” sö - karşılanan * Yarbay Tekçenin şu nutku, — bayramın manasını, çok güzel © anlatmıştır. — Arkadaşlar, Bugün Mubafız yıl dönümüdür. Bu büyük günü sonsuz bir sevinçle, ve bu sevinçten yaşaran gözlerle, inan dolu bir yürekle kutlarken göğsümüzü kabartan, başımızı bu önümüzdeki dal- galanan sancak gibi göklere erdiren, alayın şeref dolu tarihini iftiharla ana- Tam. alayının onuncu Uzun seneler önce, osmanlı ordula- ti dört yıl süren çetin ve kahramanca bir boğuşmadan yozgün çıkmış, kötü şartlarla yapılan biz mütareke de silâh- larını elinden almıştı. Asırlara şerefli adını vermiş ve tari- hin en şanlı çağlarını yaratınış olan SAA ENŞ " Muhafız türkleri esir etn yeltenmek *l min haddine? Güçlü” Atatörk arutına çelenk koyuyor. yalnız sütü ve k şah ile onun uşak ruhlu tayfa: Şemeğme Yarbay İsmail Hakkı Tekçe piyadeleri - teftiş ediyo Asıl türk, asi! ve kahraman türk milleti bağrından çıkardığı büyük kur- tarıcı Atatürk'ünün peşinde çoktan ye- ni, ve eskisinden daha çetin bir savaşa başlamış bulunuyordu. Gene o günlerde, bizi er meydanın- da erkekçe döğüşte yenemeyenler, ina- mımızı kırmak, büyük kürtarıcımız A- tatürk'ün dahi alnında parlıyan istiklâl güneşimizi söndürmek için gene kahbe- ce harekete yeltendiler, Melun maksadlı hain insanlar. Yet yer İsyan teşebbüsüne giriştiler. İşte arkadaşlar, şimdiki Muhafız a « layının temeli o zaman atıldı. Türkü esaretten kurtaracak, türkü gene düm (Sonu 6. et sayfada) h6a Gücü sporcuları Atatür