9 Kasım 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 8

UDU ÇAT Başbakan dün programını bildirdi (Başr 7 inci sayfada) litikamızla mütenasib olmayan bu ka- nunun ve merbutu tarife cetvelinin bu- günün ileri tekniğine uygun şekle ge- bir lâyiha ile müracaat edeceğiz. Yol inşasr bakımından husust idare- lerin münasebetlerini daha ameli ve fîıyı.ialı bir şekle koymak için teklifle- rimiz olacak tirilmesi için ciddi hazırlık isi başlanacaktır. Bundan başka sigorta İişlerinde, bir taraftan sigortalıların emniyetini artıracak diğe rtaraftan si- gortacılığın umumi menfaatlerinden memleketi istifade ettirecek hükümle- ri havi bir lâyiha hazırlamaktayız. Yukarda izah etmiş olduğum ana prensiblere ve tatbikatına aid bir ta- kım kanun lâyihalarımz vardır ki pey- derpey yüksek takdirinize arzedile- teklerdir. Bunları hemen burada tadada ihti- yaç gömüyoum. Arkadaşlar : Nafıa sahasında Şef; “Cumhuriyetin ilk senelerinden be- ri dikkatle ,ısrarla üzerinde durduğu. muz demiryolları inşaat siyaseti, he- deflerine ulaşma'& için durmadan başa- rı ile tatbik,, olunacaktır. Direktifini vermişlerdir. Bu direk- tif şimendifer inşaatı işlerinde rehbe - rimiz olacaktır. Sıvas — Erzurum ve Diyarbekir — Irak ve İran hatlarının inşaatımna mev - cud kanunların ahkâmı dairesinde de - yam edeceğiz . Bunlar haricinde meselâ Burdur — Antalya gibi inşalarını tasarladığı- mız hatlar, ve büyük limanların inşa- larını mali ve teknik imkânlar daire- sinde ve ek ik askeri ehemiy rine göre sırasile e.lo alacağız. dle Su işleri Sü işlerini ,memleketin hayati mev- zülarından biri telâkki ediyoruz. Ge- rek nafranın uğraştığı kısım gerek ik- tisadın uğraştığı kısım gerekse ziraati alâkadar edecek kısımlar umumi bir plânda toplanacaktır. Nafranın uğraştığı büyük su işleri haricinde küçük su işlerile de uğraş- mak ve bilhassa sulama hak ve vazife- lerini tanzim ederek bütün çifçilerin mevcud sulardan istifa - lerine imkân yoktur.,, buyurdular. Başka memleketlerdeki ca kabul edilmiştir. Şef'in, işaretleri veçhile, bu mües- lerin bünyeleri ve icablarına uygun şekilde tesisi lâzım kontrol re- jimini kuracak olan bir kanun lâyiha- sı Yüksek meclise sunulacaktır. Paramızın - istikrarı delerini temin eylemek kararındayız. (Bravo, alkışlar). Bunun için bir lâyiha hazırlamakta- yız. Diğer taraftan elektriklendirme dairesini su kuvvetlerinden beyaz kö- mür olarak istifade için tetkiklere de- vam ettireceğiz. Bu etüdler şimdilik, Sakarya nehri, Adana, Kayseri mıntakası suları,Ege suları, Fırat nehri ve kolları ve Kızıl- ırmak üzerinde devam etmektedir. Havüa yolları Devletin hava yollarının iç şehir- lerimiz ve dış hava istasyonlariyle bir an evel, devamlı irtibat tesis edecek hale getirilmesi ve havacılığın inkişa- fi üzerine pek çok dikkat ve ihtimamı- mızı celbedecek başlıca- mevzulardan biri olacaktır. Dünyada havacılık o kadar İlerle- miştir ki hava yollarında kazalar — ve riskler demiryollarındaki kadar azal - mıştır, Türk hava yolları her türlü ve en mütekâmil emniyet tedbirleriyle leketin en emin en çabuk en Ta- Bi bulda Sirkeci hat v dır, ve vasıtası kalacaktır. ve Haydarpaşa istasy Feribot yolu ile, doğru tren rabıtası te- sisini tahakkuk ettirmek kararındayız, Posta telgraf telefon Posta telgraf ve telefon işlerinin Bunun muhtelif bakımlardan âşikârdır. (çok güzel sesleri) Şef, “demiryolu hatlarımızı iç saha- lara bağlayacak ve bu hatların, bir an e- vel milliğ ekonomik kalkınmaya aza - miğ hizmetini temin edecek olan kara yolu inşaatı, önümüzdeki devrelerde teksif ve bir plânla tevsi edilmek lâ- zımdır.,, Her bölgenin ihtiyacına göre İstas - yonlarda tamamlayıcı tesisat da yapıl- mak ve muhtelif malların lâzımı gibi kini temin ed knik şartları baiz vagon mevcudunu artırmak zaru- ridir.,, direktifini vermiştir. Filhakika devlet demiryolları şebe - kemiz her sene inşa edilen ve satın alı- r 1 bir şekilde cereyanı için sarf edilmekte olan çalışmalara hız verile- cektir. Şehirlerimiz arasında — telefon tesisatının ikmali askeri ve idari nok- talardan ehemiyeti haiz mıntakalarda telsiz istasyonları tesisi ve sureti ümu- miyede bu idarenin devlet için azami derecede rantabl ve fertler için azami derecede faydalı ve seri bir hale gel - mesi için bütün tedbirler alınacaktır. Maliye Arkadaşlar; Maliye bir memlekette sağlam bir iş gidişinin miyarı, cemiyet sağlığının nan yeni hatlarla bugln 7.000 kiomet- reye baliğ olmuştur. Şebeke üzerinde- ki muharrik ve müteharrik vesait mik- tarı; memleketin umum? iktisadi bün - yesinde her gün artmakta olan inkişa- fa cevab verecek nisbette değildir.Hat- larımız pek yakın bir âtide, 10.000 kilo- metreyi bulacağına ve bilhassa bazı büyük devlet maden işletmelerinin is- tilzam ettiği kesif sefer ve vesait ih- tiyacına nazaran mevzu gittikçe husu- si bir ehemiyet almaktadır. Evelce iş- letme hasılâtı fazlaları karşılık göste- rilerek muharrik ve müteharrik vesait mübayaasına Yüksek Meclisiniz mü- saade buyurmuştu. Hasılât nisbetle- rindeki tahmini aşan tezayüd bu esas dahilinde mübayaa plânını tevsi imkâ- — nmını göstermektedir. Diğer taraftan istihsalâtımızın yer yer tezayüdü ve piyasa tekniğinin memlekette inkişafı, kara ve deniz yolları gerek içerden, gerek dışardan, demiryollarımızla ir- tibat tesis edilmiş ve edilmekte olma- &1 yalnız faaliyeti artırmakla kalma- mış hububat merkezi olan sahalara te- sadüf eden istasyonlarda silo ve tah- mil ve tahliye tesisatı taze meyva, sebze ve emsali maddelerimiz için so- ğuk hava tertibatlı kâfi vagon tedariki ve bunlar için hususi süratle nakliyat temini ihtiyaçlarını da beraber doğur- muştur. Bu arada tek vagonlu, kömürle işle- yen otoray kullanılmasını ve bu süret- le sürat ve masraftan ve daha uzun me- safeler için kullanılabilecek muharrik * ve müteharrik vasıtalardan tasarrufu ehemiyetle tedkik edeceğiz. Bu ihti- yaçları hazart ve seferi vaziyetler ba- k dan bir kül halinde malt imkân- larla telif ederek plânlaştıracağız. Bu- nun için bir lâyiha ile Yüksek Meclise geleceğiz. Yol i Şef'in, yol inşaatı hakkındaki işa- retlerini tahakkuk ettireceğiz. Bunun için yüz kilometre kadar bir kısmı kalmış olan 652 kilometrelik İran basl: * 3 * ve başlanacak asfalt yolların geçit vermiyen nehirler ve büyük sular ü- zerinde inşasına veya tamir veya tadi- line lüzum görülen köprülerin ve di- ğer umumi ve hususi kara yollarının bir inşa plânını vücuda getireceğiz, bütçe imkânları nisbetinde peyderpey tahakkuk ettirmeğe çalışacağız. Bu meyanda şose ve köprüler kanununda muhtelif bakımlardan zaruri gördüğü- milli hayatla ayarlanacaktır. Hayatı ucuzlatmak için büdcede göreceği- miz imkânlar nisbetinde tahfiflerin yapılmasına devam edilecektir. maddeler üzerinde mevzu rüsumu kal mız bir meseledir. (Alkışlar). man ile mukayyet olarak | Bu bakımlardan üzerlerinde durulup tetkik edilmeye muhtaçtırlar. Büdce muvazenesi esasını bozmıyacak Ssu- rette senelere bağlıyarak hal çarele- ri arıyacağız. büyük kısmı devlete ağid ticariğ - sı- naiğ kurumların maliğ kontrol şek- lini bu kurumların bünyelerine kendilerinden istediğimiz ve istiye « ceğimiz ticariğ usul ve zihniyetle ça- lışma icablarını sürğatle tevfik etmek beidir. Pertlet Aabi vit betlerde karşılıklı teahhütlerin mun - tazam ifa edilmemesi nasıl ki milli bünye üzerinde rahatsızlık vücude ge- tirirse bir devlet maliyesinin teahhüt- lerini ifa hususunda her hangi derece deki intizamsızlığı da, daha kuvvetli olarak bütün bir memleket havasında- ki itimadı istikrarı ve iş selâmetini zehirler. Böyle bir vaziyeti önliyecek yegâ- :: yol samimi denk büdce politikası- K Bu politikayı ve cümhuriyet büd- celerinin koruyucu, kurucu ve verİ- ci işlere her yıl daha fazla nisbetler- de pay ayırma vasfını itina ile muha- faza edeceğiz. Varidat fazlalarını ev- vel emirde milli istihsal hacmini art- ftıran ve arttıracak olan verimli işle- re ve memleket müdafaasına hasre- deceğiz. (Bravo sesleri). Maliyemizin teahhüdlerini noktası noktasına tutmaktaki büyük itinası herkesçe bilinmektedir. Devlet itiba- rını milli sermaye ve esham kıymet- lerini kuvvetlendirecek hareket ve tedbirler üzerinde sebat olunacaktır. Mevcud vergilerimiz ve bunların tarh ve cibayet usulleri ileri bir zihniyetle ciddi bir tetkikten geçirilmektedir. Netice yüksek meclise sunulacaktır. Vergi hadlerimiz milli istihsal ve Milli istihsal maliyeti üzerine mü- essir vergi ve resimleri ve hariçten almağa mecbur olduğumuz iptidat dıracağız. (Bravo). Hayvan vergisi şekli ve mahiyeti itibariyle üzerinde tekrar çalışacağı- Buhran ve muvazene vergileri Buhran ve muvazene vergileri za- Arkadaşl istikrarını muhafaza edeceğiz bunu Türkiye kal- kınma hamlesinin bir zarureti ve mil- 1t ekonomimizin icabı olarak görüyo- ruz. Bu görüş kuru bir prensibe bağ- lanmış ol veya leye his'- p. Par le çalışabilmelerine ve inkişaf etme- tatbikat hakkında geniş ölçüde yaptığım tet- kikat bu işaretteki isabet ve kudreti tamamen belirtmektedir. İdare şekil- leri teknik kontrol hususlarına aid ka- yıdların şekle aid bir mali kontroldan çok daha lüzumlu olduğu bütün dünya İnhisarın bu esasları da nazara al- mak üzere satış politikasını plânlaş- tırmak azmindeyiz. Tütün limited şir- keti faaliyetine bu politikaya müte- nazır bir istikamet ve vüsat vereceğiz. İspirtolu meşrubat inhisarının bil- hassa şarap ihracatını, tuz inhisarının harici tuz satışlarını artıracak bütün tedbirleri almak kararındayız. Prensip itibariyle bilâmum inhisar- lar mamulâtında ihraç fiatı en rasyo- nel şekilde temin edilecek olan mali- yet fiatına kadar indirilecektir. Dahilt fiatlara gelince: rasyonelleş- tirme mesaimizin inkişafı nisbetinde ve büdce tahminlerini sarsmamak kay- diyle mümkün olan tenzilâtın yapıl- masında tereddüd edilmiyecektir. Sı- hat ve temizliğe teallük eden ispirto fiatları ile hafif alkollü içkilerde ten- zilât mukarredir. Gümrüklere gelince: M tin lü görülen nok- le kıymet vermiş bul n neti- cesi değildir. Memleket menfaatinin milli tasar- rufu vikaye zaruretinin neticesidir, Bir devalüasion hareketinin, türk eko- nomisi için ancak zararlı olacağı ka- naatindeyiz. (Alkışlar) Başka şartlar altındaki ekonomilerde hangi bakım- lardan yapıldığını tetkik etmek ve kendi vazifemizi görmek bu kanaatin ne kadar haklı olduğunu gösterir. — Bazı memleketler milli paralarile akdedilmiş muazzam hacimlere malik harici borçlarını hafifletmek için bu tedbire baş vurmuşlardır. Bizim hari- ci borçlarımızın hepsi ecnebi parası İ- ledir. — Dahili borçlar bakımından yaziye- timizi gene hiçbir memleketle kıyas kabil değildir. Bizde devlet masrafla- düzenli bir büdce ile görülür. Dahili istikrazlarımız, halkın en ufak dahi olsa yapabildiği tasarrufla kârlı ve ile- risi açık milli ekonomik işlere hissedar olarak iştirâk arzusuna yol açmak i- çindir. Devalüasyon halkın iştirâk küdretini, tasarruf imkân ve hevesle- rini kıracağından, gayelerimizle taban tabana zıt olur, (Bravo sesleri) Diş ticaret bakımından dahi, bugün- kü anlaşma politikamız böyle bir ted- bire lüzum göstermemektedir. Satıl- mamış elimizde kalmış mal istoku yoktur. Türkiye istoklarını muntaza- man eritebilmiş müstesna memleket- lerden biridir, (Bravo sesleri) M ddel iyet — fiatlarm- tesirine gelince bu, in hakiki kıy daki ancak amele talarında bu hizmetin icablarına uy- gün bina ve tesisatı yapmayı zaruri bir iş görüyoruz. Bazı hudud mahallerinde gümrük memurları mesken müşkülâtı içinde- dir. Bu ihtiyaçları da tesbit ederek heyeti umumiyesini bir inşa plânına bağlıyacağız. Gümrüklerimiz için da- ha kifayetli elemanlar - yetiştirmek Avrupa gümrüklerinde staj yaptırma- ya devam etmek arzusundayız. Gümrük muamelelerinde iş sahip- leri için olduğu kadar gümrük me- murları için de kolaylık, sürat ve in- tizam tedbirleri alacağız. Kültür Arkadaşlar, Parti programımızdaki direktiflere PC de ve ancak bu istidadı en olanlarn yenil: i ve sefer için 0f” suürette gösterebilmiş olanların başa- rabilecekleri çetin ve fevkalâde disip- linli ilim müesseseleri halinde yük- seltmek mesaimize devam edeceğiz. (Bravo, çok güzel, sesleri). İlâve ve tesis edilecek fakültelere aid işi hazırlıyarak Ankara üniversi- tesini kuracağız. Orta okullara ve li- selere layik olan büyük ehemiyeti ver- mekte devam edeceğiz. Şefin, işaretleri dairesinde doğu bölgemizde bir kültür merkezi esasla- rını kurmağa başlıyacağız. Tarih ve dil araştırmaları Milli kültür bakımından büyük ö- nemi olan ve Şef'in ilim ve kültür sa- hasında, en büyük âbidelerinden biri halinde daima yükselecek bulunan ta- rih ve dil araştırmalarımıza ve bunlar- la alâkadar işlere husust ehemiyet vermeğe devam edeceğiz. (Alkışlar). İyi ve çok eğitmen, öğretmen yetiştir- meğe bilhassa kıymet vereceğiz. Av- rupanın tanınmış ilim ve sanat mer- kezlerine talebe göndermeğe devam e- deceğiz. Lüzumlu görülecek ilim ve teknik şubeleri için kıymetli mütehas- sıslar da getirteceğiz. Bu suretle muhtelif sahalardaki millf eleman ih- tiyaçlarımızı temine çalışacağız. Bütün devlet okullarının kemmiyet itibariyle olduğu kadar, keyfiyet ve teçhizat itibariyle de en yüksek dere- celere ulaştırılması hedefimizdir. Milli sahnemiz Millt sahnemiz, türk kültürünün mâkesi, güzel dilimizin en iyi şekilde telâffuzu ve en bedif tarzda ifadesini yayan sanat kaynağı olarak ele almna- caktır. Bunda modern teknik vasıta- larına ehemiyet vereceğiz. Güzel sanatlar akademisinin bugün baş ş olan islahatını yürüteceğiz. göre, millt kültür si izin inki- şafına azami önem vereceğiz. İlk öğretim her bakımdan üzerinde en çok duracağımız ve en çok ehemi- yet vereceğimiz mevzudur. Aile ocağından sonra milli kültür ile ilk temas ilk okullarda başlıyor. Genç vatandaş her şeyi benimsiyen ve henüz temyiz kabiliyeti teessüs etme- miş olan taze zekâsı ile ancak en doğ- ruyu en iyiyi ve en güzeli öğretecek bir müesseseye emanet edilebilir. İlk tahsilde alınan fena intibaları müteakiben düzeltebilecek âli bir tah- Spor Milli kültür kadrosu içinde mütale- asını zaruri gördüğümüz sporu pro- fesyonel şampiyon yetiştirmek için is- temiyoruz. (Bravo sesleri) Spor, okullarımız gibi, sahnemiz gi- bi milli kültürümüzün bir cüzüdür. Büyük gaye türk vatandaşını fikir ve düşünce itibariyle, kuvvetli vücut iti- bariyle, kuvvetli ve tam sıhatli, seci- yeli gürbüz, güzel insan olarak yetiş- tirmektir. Nasıl ki memleketimizde okumak yazinak bilmiyen tek vatan- sil sistemi henüz icad edil İ ir, 7 daşın kal istemiyorsak sevdiği “Fetia bir iIk öğretim fena bir Kayata li dameklir. n ei İ b * Yarintei ö şürülmesi demektir ki gene gay muhaliftir. Çünkü biz çalışanların ya- şayış istandardını yükseltmek prensi- pini güdüyoruz. (Bravo sesleri) Hayat maliyeti bakımından : bir de- valüasyon, memlekette şikâyet ettiği- miz, tedbir aradığımız hayat pahaltlı- ğını kendimiz artırmak olur. Biz kısa- ca rekabet kabiliyetimizi yaşama is- tandardımızdan fedakârlık yaparak değil daha rasyonel ve daha verimli çalışarak ve daha ileri piyasa teknik ve metodlarından istifade ederek ar- tırmak istiyoruz. Görülüyor ki, paramızın fili istabi- Ht_eaini muhıfmpzrmekte ısrar etme- miz için sebeb bir değildir. Bunun i- çin sureti katiyede bu politikada de- vam edeceğiz (Alkışlar) Gümrük ve İnhisarlar Sayın arkadaşlar, Gümrlük ve inhisarlar mevzuuna ge- Hiyorum: Gümrük ve inhisarlar sahasında dü- şündüğümüz birçok şeyler vardır. İnhisarlar muamelâtında bu kurum- ların mali monopol ticari teşekkül ve milli valorizasyon karakterlerinin a- henkli şekilde tecelli etmesine çalışı- lacaktır. İnhisar mevzuu maddeler arasında tütün devlet büdcesi bakımından ol- duğu kadar milli ticaret çerçevesinden de hususi bir ehemiyet ihtiva eder. Devlet monopolü mevzuu olması ba- kımından inhisarların tütün imalât maliyetini indirmek ve daha fazla ti- cari bir hale getirmek suretile harice satış imkânlarını artırmak, ve hasıla- tınr yükseltmeğe çalışmak bizim için bir zarurettir. D En mühim bir ihraç maddemiz ol- mak bakımından tütün istihsal saha- sından başlıyarak ticaret ve imalât sa- hasıan kadar uzanan geniş bir ufuk ü- zerinde inhisrlar idaresinin plânla ve dikaktle uğr icab ettirece) Şef, “Sermayesinin tamamı veya ve bir mevzu olarak ele alınacaktır. Yurd içinde rasyonalizasyon ve pi- yasa tekniği bakımından yapılacak iş- ler haricinde kaliteye dikkat politi- kamızı aynen muhafaza etmekle bera- ber ona mütenazır bir de kemmiyet politikası takib etmek ve bu meyanda Virjinya ve Somatra tohumlarını tec- rübe eylemek kararındayız. Türk eksper ve harmancıların ecne- bi topraklarda ecnebi sanat arkadaşl şekkülüne mani olur ve hattâ bozabilir. Bunun içindir ki ilk öğretime en çok ehemiyet verece- ğiz. En kıymetli, en iyi yetişmiş ve en kuvvetli elemanlarımızı bu işte ve bu iş için adam yetiştirmekte kullanaca- ğız. (Alkışlar) İyi bir ilk okul öğret- menini, en yüksek bir okul öğretme- ninden, mahiyet itibarile daha az mü- him bir vazife almış saymıyoruz. (Al- kışlar) Ve kendilerinin hayatile re- fahlariyle ve bu mühim vazifeyi başa- rış kabiliyetleriyle en yakından alâka- dar olmakta devam edeceğiz. Mesleki tedrisattan bahsetmek isti- yoruz. Mesleki tedrisat Mecburt ilk öğretimin gayesi, va- tandaşlarla konuştukları dilin kaide- lerini ve mensup oldukları milletin ta- rih ve rejimini öğretmek ve hayatta daha ileri adımları bakımından zaru- ri ilk bilgiyi kendilerine vermektir. İlk tahsili bitirenlerin hepsini, isti- dad ve kabiliyetleri neden ibaret olur- sa olsun üniversiteye dayanan bir ma- kanizma karşısında bırakmak istemi- yoruz. Çünkü bunun neticesi bir taraftan tesis ve küvvetlendirmek istediğimiz yeni ve il€ti Türkiye hayatını en za- ruri elemanlarından mahrum bırak - mak ve diğer taraftan yavaş yavaş memlekette bir ihtisasa varmadan sön. müş veya yarı tahsille kalmış ve ya- hud da bizzat ekmeğini kazanmaktan âciz sadece diplomasına dayanan bir asabi yorgunlar kafilesile karşılaşmak olur. (Bravo sesleri, alkışlar) Kemalist rejimde okul yalnız - mah- reci aklâm - değildir. Büyük tarihimiz büyük milletimizin her ihtisas sahasında en büyük adam- ları yetiştirmiş olduğunu gösteriyor. Bu kabiliyet kanı damarlarımızdadır. Mesleki tedrisatın vazifesi bu kabi- liyetleri yeni hayatın her sahası için yetiştirmek işini bilir, yaşama hevesi kırıl ş en yüksek bbüs ve ha- yatla mücadele kabiliyetini haiz başa- rıcı, dayanıklı müsbet sanatkâr ve ih- . |sr kabil ve bütün hayatmca tatbik edeceğirlâr akal bir sporu olmıyan vatandaş da kalmamalıdır. (Alkışlar). Salim bir kafa ancak sağlam bir vücutta olabi- lir sözü türk Aata-sözüdür. Gene bu mülâhaza iledir ki bütün vatandaşlar. da verim kudretini muhafaza için muntazam çalışma hafta ve yıl tatil. lerinden muntazam istifade ve seya- hat zevkinin inkişafına taraftarız. Sporu bir merkeze bağlayıp teşkilât- landırmak ve muhtelif spor teşekkül ve hareketlerini o vasıta ile idare et- mek İçin yüksek huzurunuza bir ka- nun lâyihası ile geleceğiz. Ordu Arkadaşlar, Maddi, manevi düzen, refah, kültür |şeviyesinin yükselmesi ve bütün bun- ların başarılması ve devam etmesi, an- cak milli emniyet ve milli tamamiye- timizin icabında herkese karşı masun tutulabilmesiyle kabildir. (Bravo ses- leri). Türk ordusu, kadını ve erkeğiyle bütün türk milleti demektir. Daima daha kuvetli olmak için bu millet, her sene yüz binlerce evlâdını kısaca ordu dediğimiz ve yalnız adının bile hu- dudsuz bir gurur ve heyecan kaynağı olduğunu bildiğimiz bu en büyük o- kula milli emniyeti, milli müdafaayı, milli disiplini öğrenmek için gönderi- yor. Türk ordusu Türkiyenin yalnız em- niyet vasıtası değildir, türk milli, iç- timai benlik duygusunu daima en yük- sek derecelerde, daima uyanık tutar en büyük milli kültür ocağıdır. (Al- kışlar), Bu büyük disiplin ve güven okulu- nu en müterakki, en bol, en mütekâ- mil vasıtalarla teçhiz etmek birinci milli vazifemizdir. Teçhizat ve teslihat programımıza devam edeceğiz. En son sistem harb vasıtalarından henüz ihtiyacımız olanları da temin için ayrı bir program yapacağız. Bu program memleket dahilinde yapılma- lanl leket dahilinde tisas sahibi elemanlar yetiştirmektir Bütün hayat ve faaliyet sahaları için bol, ayrı ayrı, mesleki tedrisat, maari- fimizin bel kemiği olacaktır. (Çok güzel sesleri). İlk öğretim mevzuuna mütenazır o- larak her nevi meslek mekteplerine e- hemiyet verilecektir. Bunun klâsik üniversite tahsilini ihmal edeceğiz demek olmadığı âşi- rı da mevki yap na ehemi- müz bazı tadilât için Yüksek Meclise eit aÖ ll Kat Bi bu gibi kurumların bugünkü usuller- kârdır. Bilâkis bu müesseselerimizi de imal ettirmek esasını ihtiva edecek ve kara, deniz ve hava kuvvetlerimizin bu kabi) bütün ihtiyaçlarına şamil ol? caktır. (Bravo sesleri, alkışlar). En bol en ileri vasıtalar Süreti umumiyede millt müdafar kuvvetlerimizi daima en bol, en iler vasıtalarla teçhiz etmek belli başlı e- melimiz ve vazifemizdir. Mevcud malzemenin daima iyi hal yet veneceğiz. hakiki ilim adamı yetiştirecek şekil- du ihtiyaçlarını karşılryacak her ç&” şit stoklar vücuda getirilmesi daimi göz önünde bulunduracağımız ehem yetli işler olacaktır. k Mevcud harb sanayii fabrikalarımı — zı tam randıman alacak surette çaliğ" tiracak ve henüz noksan kısımlarınf | tamamlyacağız. Harb sanayiimizin if | kişafına husust önem vermek k endüstrileşme hareketlerimizde harb vaziyet ve ihtiyaçlarını daima göz Ö* nünde tutmak kararındayız. (Alkı! lar). j Millt ekonomi bakımından da husü* si kıymet izafe ettiğimiz kömürdef benzin istihsali, klor arsenik sana) bu aradadır. | Halen kendi tezgâhlarımızda inşa &“ dilmekte bulunan denizaltı gemileri: miz bittikten sonra, yenilerini inşayâ fasrlasız devam edeceğiz. İlk üç sener lik hava programımız, milletimizifi gösterdiği yüksek alâka ile şimdidef tahakkuk ettirilmiş şey sayılabilir. Bül vesile ile tayyane işinde bütün millet- çe gösterilmiş yüksek şuuru gurur Ve iftiharla bu kürsüde zikretmek ve bü" tün vatandaşlara hükümetin şükran v€ takdirlerini ulaştırmak isterim. (Aİ- kışlar). Hava müdafaası Hava müdafasr bu memleketin millf müdafaası mevzuunda büyük ehemi- yetli yerini muhafaza etmektedir. Ye- ni bir hava plânı hazırlıyacağız. Bü program Kayseri fabrikasının tı ve motör imal edebilecek bir hale ge“ tirilmesi hususlarını da ihtiva edacek- tir. (Alkışlar). j Ordunun ekonomik, kültürel, sosyâl aşlar da lüzumlu el ları yetiştirmesi için tertibat alınacaktır, Dış polifika Arkadaşlar, Cumhuriyetin hiç değişmiyen dış politikası meçhulünüz değildir. Atatürkün yüksek irade ve irşatlâ- rında temelini bulmuş, yürüyeceği yo- | lu çizmiş olan bu siyaset aynı sulh, | dostluk ve teyakkuz yolunda devam | edecektir. (Bravo sesleri). ) Mevcud karşılıklı dostluklarımıza | ve teahhüdlerimize her zamanki gibi ihtimam ve riayet dostluk dairemizin bu ahenk içinde inkişafına başlıca vazifemiz olacaktır. Şef'in nutuklarında işaret buyur p. dukları noktaların takibine azamt iti-s na ve ihtimam ile çalışılacaktır. Dış teşkilâtımızın, ekonomik kale | kınma savaşımızda daha verimli bir — sürette çalışabilmesi için alâkalı dal- relerin de mütaleası alınarak bu yıl bir talimat yapılacaktır. ? Bütün elçilik ve konsolosluklarımı- zın dış ticareti noktasından mücehhe£ bulunmaları ve ona göre çalışmaları temin edilecektir. İktisad vekâleti dış ticaret teşkilâ- tının, hariciyemizin dış teşkilâtı ile — rabrtaları tanzim edilecektir. Bu yön« © den dış ticaretin inkişafı için harici- — yemize isabet eden bu önemli vazife emniyet ve siyasi münasebet vazifeles Ti derecesinde ehemiyetle takib ve tat« bik edilecektir. Milletler cemiyetine bağlılık haricf siyasetimizin aynı zamanda mesnet- lerinden ve tabif icablarından birini teşkil eder. Bu arsıulusal büyük mües-« ten ai l Veti g'yeı'd temin edebilmesi, zamana intibak et- mesi geçirilen tecrübelerden lâzım gelen pratik neticeleri çıkarmasiyle mümkün olabilir. Hükümetimiz bu yolda sarfedilecek mesaiyi elinden geldiği kadar teshil etmeğe çalışacak- tır. Arkadaşlar, İleri idare tekniği, salâhiyet ve me- suliyeti elele vermektir. İşleri kıs8 bir zamanda kati bir neticeye bağla- maktır. Kırtasiyecilik asla esas ve ga* ye değildir. (Bravo sesleri) Kuırtasi- yeciliğin manâsı tek tatbik şekli sür” atle ve fakat isabetle verilmiş karar" ların ve işlerden alınan maddi verimli neticeleri tevsiktir. Türkiye cumhuriyeti memurlarının istisnasız, hepsinin bu vasıflarla ve bü zihniyetle vazifelerine sarılmaların! — istiyeceğiz. Onların da bizden tabit hak olarak istiyebilecekleri emin geçim, emin i8“ — tikbaldir. Bu da ihmal edilmiyecektir. (Brav0 sesleri, alkışlar). Arkadaşlar, Sözlerimin nihayete ermek üzere ol4 duğu şu dakikada derin duygu içinde huzurünuzda bulunurken inkılâbın bi Gayetinden beri zaman zaman refakâ* tinde çalışmak ve fakat asıl maksat İ — çin fasrlasız arkadaşlık etmek ;ırefhd' taşıdığım selefim Malatya mebusu İ$“ met İnönünü hürmet ve muhabetbl€ anmayı zevkli bir vazife telâkki et” mekteyim. (Bravo sesleri, sürekli âl” kışlar). İ . F ” ZNĞK Si mEPöm”aERlar A Vej DA RBPEE BESSE SN de bulundurulması kıymetten düşmüş ÖVEBRSF (Sonu 9 uncu sayfada)