8 Eylül 1942 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

SUKGLATAA AA MAD EYLÜL 1942 Başyazarlık Yazı İşleri İdare 5 KURUŞ ( Telefon ) ULUS BasrmEvİ “u Çankırı Caddesi, Ankara 8 Telgrat : ULU S Ankara 1871 Yazı İşleri Müdürü — 1061 —a Müessese Müdürü 11d4 1062 1064 | DIMIZ ANDIMIZDIR Bugün ikinci sayfada 1 Eylül 1939 1 Eylül 1942 Yazan: Hüseyin Sami Coşar Milli Şef'imiz İnönü Edirne'ye müteveccihen hareket ettiler Cumhurreisimiz Lüleburgaz'da Köy Enstitüsünü gezdiler buyurmuşlarlır. Lüleburgaz, 7 a.a. — Bugün buraya gelen Milli Şef İnönü, buradaki köy enstitüsünü gezdikten sonra saat (16) da Edirne'ye müteveccihenhareket Başvekilimiz memleket tetkiklerine devam ediyor Novorosisk ve Stalingrat Falih Ritkı AT AY Alman orduları, pazar günü, Novo- tosisk Himanını aldılar. Bu liman Kafkas dağlarının batı ucutdadır ve Sivastopol- dan sonra Katadeniz rus filosunun barı- nabileceği başlıca harp limanı idi. Şüp- hesiz ruslar bu ihtimali hesaba katmışlar ve geçen yazdanberi Batum'da — koruma tedbirleri almışlardır. Ancak filo Kara- deniz'de kalsa bile, Novorosisk'e kadar bütün kıyıları tutan almanların deniz ta- şıtlarından daha tehlikesizce faydalana - bileceklerine hükmolunabilir. Hazer kı- yılarına kadar yayılan alman — orduları için, hele önümüzdeki kış ayları içinde, deniz — yollarını kullanabilmenin büyük Novorosisk, çetin arazi şartları için- de, kuvvetli istihkâmlarla müdafaa olu- san bir kale idi. Kızilordu kahramanca döğüşmüşse de; bu: senç kale ve — istil- | karşı yeni silâh ve usuller kul- lânan alman ordularının hücumuna da- yanamamıştır. Bu muvaffakıyet, harekâr İeiREİ İ Sizdi ü el arruz ve ilerleme hamlesine henüz gev - seklik gelmediğini gösterir . Kaldı ki, Harkof yakınlarından Vol- Ba kıyılarına kadar, çok uzun bir mesafe içinde, hem harp veren, hem cephe geri- sini teşkilâtlıyan aynı ordu, en ağır si- | lâhlar ve zırhlı tümenlerle Stalingrad'ı almak için vuruşuyor. Rusların burada - ki mukavemetleri de her türlü övmiye değer bir çetinliktedir. Möskova, rüs or- dulatına, ikinci defa olarak bir adım geri çekilmemek, durdukları yerde ölmek em- rini vermiştir. K Stalingrad'ın düşme ihtimaline karşı hazırlıyan ingiliz neşriyat mer - kezleri, şimdiden, “almanlar şehri işgal etseler bile, bu işgal kendilerine çok pa- iiya mal olacağından, bundan sonraki eketlerinin. çok — hafifliyeceğini” , “bu işgalin, Kafkasya'ya karşı yaptıkla- M harekâtta almanların sol kanadlarını ve arkalarını sağlamış olacağını, fakat hazbin kati neticesi üzerinde hiç bir tesir Yapmiyacağını”, “mühim olan nokta, rus- latın artık Voromsej'den Murmansk'a ka- dat sağlam bir cephe tutmalarında oldu- ğunu, bu cephe üzerinde teşebbüsü elle- tinde bulundurduklarını ve, harbe sok- madıkları ihtiyatlarının büyük bir kısmı- ni bu kış almanlara indirecekleri kati darbe için sakladıklarını” yazmaktadır- . Alman neşriyatına göre ise Stalin- Brad'ın düşmesi, alman ordu ve halkı için bir bayram teşkil edecektir. Çünkü, almanların dediğine göre, “Stalingrad'ın €hemmiyeti cenup istikametine yani Kaf- 'a'ya, Kafkas petrol haznelerine doğ- Tü uzanan soyyet sinir şebekesine hâkim olmasından ileri geliyor. Büyük taarruz hareketleri neticesinde şimali cenuba ba liyan ve Timoçenko'ya çok büyük | de asker ve malzeme göndermek imkânı- ı Ni veren demiryollarının alman kıtaları | tarafından kesilmesi üzerine Volga — ve Hazer'den geçen tariht nehir yolu eski *hemmiyetini tekrar * Demek ki Stalingrad'ın önünde cereyan etmekte olan muharebeler ikinci dünya harbinin €n ehemmiyetli neticeler verecek — kati h-_ld'ekedcrinden birini teşkil — etmekte- dir. Sovyetler için bütün mânasiyle bir dış..m ve dirim meselesi, Almanya ve müttefikleri için de doğu Avrupa saha - sının kilit mevkiüni ele geçirmek mese * lesi bahis mevzuudur. Kafkasya ve Bakti petrolleri meydan müharebesinin kati ne- ticeli ilk *ln"ltı Stalingrad önünde ya - Pilmaktadır. Çökmekte bulunan bir le- min remzi olan Sgnlinıı-“ı-,,._ bukaya dan )ı;apılmı'ı devin enkazı altında sov- yetlerin en seçkin kıtaları işte böylece ezilip gitmektedir.” Dikkatler Stalinarad — muhazebesinin heticesi kadar, bu muharebeden sotıra as- kett harekâtın alacağı istikamet üzerin- de toplanmıştır. Unutmamalıdır. ki al - Mân ordulatının önünde daha bir buçuk &y kadar zaman vardır. Rusya'da yeni bir kış geçirmiye ve 1943 te dahi şark seferi. hi devam ettirmiye karar vermiş olmakla taber, alman başkomutanlığı 1942 mu- harebe şenesinin son haftalarını, seferin âkıbeti hakkında alman milletini ümit- Mi recek ve ferahlandıracak ehemmiyet- Muvaffakıyetler kazanmak için kulla- Trabzon, 7 a.a. — Başvekilimiz dün öğleden evvel ikametgâhlarında çalışa - rak bazı ziyaretleri kabul etmişler, öğle- den sonra'askeri, mülki müesseseleri ve bazı imalâthaneleri gezmişlerdir. Başve- kilimiz, bilâhare Akçaabat kazasına git - mişler ve kesif bir halk kütlesi terafından karşılanmışlardır. Başvekilimiz - belediye parkına giderek bir müddet kalmışlar ve halk ile komuşmuşlardır. Gece umumi müfettiş tarafından şe- reflerine bir ziyalet verilmiştir. Başveki- limiz yarın Başkale'ye hateket edecekler- dir. Bu fotoğraflar Başvekilimi- zin maiyetinde seyayhat et- mekte olan foto muhabiri - miz Cemal Işıksel tarafın - dan gönderilmiştir. | Saracoğlu Sarıkamış halkı arasınd. IW (e US y ' /)/0, FO | Mr. Wendell Wilkie'nin bu resmi, sa - natkâr arkadaşımız Ramiz tarafından dün gazetecileri kabulü — sırasında yapılmış Reis Ruzvelt'in şahsi mümessili ve kendisi tarafından beğenilerek imzd edilmiştir. girerken bir alman tayyaresi çok Alman işgali altındaki Fransa'dan a- garpı: Türk gazetecilerinin görüşlerine göre İngiltere I Düvetli olarak Londra'da bulu- nan müubhbarririmiz Şükrü — Esmer telgrafla Londra'dan bildiriyor | Bugün otomobillerle —Londra'dan Folkstone ve Dover'a gittik. Dover'a yüksekten uçuyor ve uçaksavar top- ları üzerine ateş ediyordu. Tayyare- nin bir keşif için uçtuğunu öğren- dik. Gelişi gidişi ancak - iki dakika sürdü, Dover yalnız tayyârelerin zi- yaretlerine değil Manş'ın ötesindeki ağır alman toplarının ateşlerine de hedeftir. Fakat ne tayyareler ne de toplar Dover üzerinde en ufak bir iz bırakmış değillerdir. Dover'in es- iyaretimizde Amiral bize karşı sahilleri gösterdi ve topların yerlerini de işaret etti. İngiltere'yi ik deniz yıran dar M suları sık al ya sa aktadır. Fa- Kat tügilizle, " Bu suların hâkimiyeti. ni mühafaza etmektedirler, Dover- de sığnakların sağlamlığı ve intiza- mı üzerimizde derin bir tesir hasıl et- ti. Bu sığnaklar şehrin yanındaki eteklere kazılmış ve otuz metre yer altındadırlar. Dovere giderken Kan- terbüry'den geçtik. Bu sehir birkaç ay-evvel ağır bombalanmıştır. Şeh- rin büyük katedralı meşhurdur. Kanterbury'de yedi bin evin dört bini hasara uğrafnış, altı yüzü yıkıl- mıştır. Fakat katedral hiç hasara uğramamıştır. Etrafına ve pek ya- kınlarına düşen ağır bombaların aç- tıkları geniş ve derin çukurlar hâ- lâ açık duruyor ve korkunç görünü- yor. Bir çukurun genişliği on beş metre idi. Fakat her seye rağmen halkın mâneviyatı — sarsılmamıştır. Şehirlerinin yarısı harap olduktan (Sonu 4 üncü sayfada) İktısat Vekilimiz | Kozlu'da Karabük, 7 (Hususi) — İktısat Ve- kili Sırrı Day bugün Zonguldak'ta tetkiklerine devamla saat 17 de kal- kan trenle Ankara'ya hareket etmiş- tir. vali, mebuslar, müessese mensup- ları Vekili uğurlamışlardır. Bay Sırri Day bugünkü tetkiklerinde Kozlu'da genişletilmekte olan elektrik santra- hmı, Üzülmez mıntakasındaki - ocak- larla buradaki amelenin yatak ve ye- mek yerlerini, mühendis namzetleri pansiyonunu, yüz elli yataklı birliği hastanesini ziyaret et Vekil bugün yakında Avrupa" derilecek mühendis — namzetle ocaklarına, yatak, yemek yerlerine, üğradıkları yerlerde amelelerle ha bihaller yapmış bunların — sıhhatleri, yiyecekleri üzerinde — alâkalılardan izahat almışlardır. Sırrı Day'ın Zonguldak'taki tetkikleri Zonguldak, 7 a.a. — Havzamizda tetkiklerde bulunmakta olan İktisat Vekili Sırrı Day yanındaki vekâlet müdürleri ile cumartesi günü Kara- bükteki demir ve çelik tesislerini gözden geçirdikten sonra Zongül - Münakalât Vekilimiz Malatya'da Malatya, 7 a.a. — Münakalât Vekili Amiral Fahri Engin, dün şehrimize gel- miş ve başta vali olmak üzere, vilâyet ve Parti erkânı tarafından karşilanmıştır. Münakalât Vekili, tesmi ziyaretler. den sonra bez fabrikası ile demiryolları işletme tesislerini tetkik etmiş ve bura- dan şehre kadar uzatılması kararlaştırıl- miş bulunan demiryolunun (. H. P. Genel Sekreteri seyahala çıklı Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri Bilecik Mebusu B. Mem - duh Şevket Esendal dün saat 15 te şehrimizden kalkan trenle bir mem- leket seyahatine çıkmıştır, Genel Sekreter bu - seyahatinde Elâzığ, Muş, Van yolunu takibede - cek ve dönüşte Bitlis, Siirt, Diyar - bakır, Mardin: Urfa ve Gazianteb'e uğrıyarak Ankara'ya gelecektir. Bu seyahatin beş hafta kadar süreceği Hrodi biran evvel başlanması için alâkadarlara wcabeden emirleri vermiştir. Malatyalılar, istasyon ile şehir ara - sındaki münakale güçlüklerini — ortadan kaldıracak olan bu kararı büyük bir se- vinçle karşılamışlardır. dak'a gelmiştir. İktisat vekili vilâyeti, partiyi ve belediyeyi ziyaretlerinden sonra Zon güldak'ı Kozlu'ya bağlıyacak — olan demiryolu Üzerinde açılmakta olan tüneli görmüşlerdir Sırrı Day havza içinde kömür istih sali ve amele işleri Üzerindeki tet- kiklerde bulunduktan sonra l;ıu ak- tahmin dei « Mümduh Şevket Esendal dün An- kara Garında, Dahiliye ve Ticaret Vekillerimizle bir çok arkadaşları tarafından uğurlanmıştır, Benzin IaI;iidaIı bir ay uzalıldı Ankara, 7 aa. — Başvekâletten teh- N& edilmiştir: 9 eylül 1941 tarihinden Hibaren ben- M. Wendell Willkie ün Ankara'ya geldi M. Willkie gazetecilere dedi ki: uraya gelmekteki kasdım Amerikan - Türk dostluğunu idame ve inkisaf etfirmekfir Amerika Birleşik Devletleri Reisi Roosevelt'in sahsi mümessili “Wan- dell Wilkie dün saat 14,30 da tayyare ile Kahire'den Ankara'ya gelmiştir. Wandell Wilkie tayyare meydanın- da hükümet adına Protokol Umum Müdürü Salâhattin Arbel ile Harici- ye, Vekâleti Hususi Kalem Müdürü Şadi Kavur tarafından karşılanmış- tır. Amerika Büyük Elçisi Stein- hardt başta olmak üzere İngiltere Büyük Elçisi Knatehbull Hüugessen, Sovyet Rusya Büyük Elçiliği masla- hatgüzarı Kostilef ve Atlantik de- mecine iltihak etmiş olan bütün devletler büyük ve orta elçileriyle bu elç erkânı ve yerli ecnebi a- janslarla basın mümessilleri de tay- yare meydanında hazır bulunmakta idiler, Wendell Wilkie'yi getirmekte olan tayyare saat tam 14,25 te mey- dan üzerinde görülmüş ve bir tur yaptıktan sonra inerek istasyon bi- nası önünde durmuştur. Bu esnada istikbale gelmiş olan şahsiyetler tay- yarenin yahına gitmişler ve tayya- reden inen Amerika Birleşik Devlet- leri Relsinin mümessiline “hoş gel- diniz” daemislerdir. v Amerika Büyük Elçisi ilk olara! Protokol Umum Müdürünü ve onu takiben de Hariciye Vekâleti Husu- si Kalem Müdürünü Wendell Wilkle- ye takdim etmiş ve bunları takiben de Amerika Büyük Elçisi diğer şah- siyetleri ayrı ayrı tanıtmıştır. Bu takdim ve tanıştırma esnasında A- merikan Büyük Elçisi tercümanlık etmekte ve Wendell Wilkie hoş gel- diniz dileklerine karşı teşekkürlerini ve kendileriyle tanışmış olmalarım- dan duyduğu memnuniyeti ifade ey- lemekte İdi. Merasimin — bu safhasından — sonra Wilkle amerikan büyük eilçisi ve diğer zevat ile istasyonun cıkış kapısına ka- dar gelmiş ve buradan kendilerini kar- şılamış olanlarla vedalaşarak otomabi- Hne binmiş ve doğruca Amerika Birle- &ik Devletleri büyük elçiliğine gitmisş - tir. Bu sabah Kahire'den kalkarak B. Ruzvelt'in şahsl! mümessilini Ankara'ya getiren ve Panamerican yolcu nakliyesi tayyarelerinden Duglas Ac. 8 tipindeki tayyare bu yolculuk esnasında sadece berutta kısa bir tevakkufta bulunmuş- tut. Wendel Wilkle'ye amerikan haber alma bürosundan Rolph Barner ile Gar- duer Covbs Junlor refakat eylemekte - dir. * Amerika Birleşik Cumhuriyetleri Reisi Mister Ruzvelt'in şahsi mümes- sili ve cumhuriyet partisi lideri Mis- ter Wilkie bugün saat 14,80 da An- kara tayyare meydanına geldi. Ame- rika ve İngiliz sefirleriyle müttefik Sonu 3 ncü sayfada) Basın mensupları arasında zin tevzlatında — tathik edilmekte ölan tahdidat ©9 birinciteşrin 1941 tarihinde llân edilmiş olan esaslar dahilinde 8 İstanbul'da futbol mevsiminin başlaması münasebetiyle yapılan törenleri dünkü sayımdsada İstanbul haberi olarak yazmıştık. Yukardaki resimde Maarif Vekilimiz Ziraat Vekilimiz Adapazarı'nda Adapazarı, ? aa. — Ziraat Vekili Şevket Raşit Hatiboğlu dün Arifiye'ye gelmiş, Vali ile Parti ve Halkevi Başkan- ları tarafından karşılanmiştir. Vekil, Artifiye'deki elma fidanlığı ile Tohum İslah istasyonunun — çalışmaları ve vetimleri üzerinde tetkiklerde bulun- duktan sonra, Adapazarı'na gelerek demit ve tahta fabrikalarını gezmiştir. Ziraat Vekili Gökçeören gölünün dan sonra d Çıkan araziyi ve burada köylü tarafından kıs- men ekilmiş bulunan topraklardaki mah- sul vaziyetini yerinde tetkik eyledikten sonra Hendek'e gitmiştir. Hatiboğlu, demir ve tahta fabrikala- tındaki tetkiklerinden sonra kuruluşün denberi kendilerinden beklenen verimi el de edilemiyen bu iki müessesenin ıslahı işini birinci derecede ehemmiyetle — göz önünde bulunduracaklarını söylemiştir. Vekil Sapanca'ya gitti Adapazarı, 7 a.a. — Ziraat Vekili Hendek'te tetkikler yaparak gece şehrimize dönmüştür. Vekil bu sa- bah Parti ve Halkevini ziyaret ede- rek ziral işler hakkında alâkalılarla görüşmüş, saat öonda Arifiye'ye gide- rek köy enstitüsü çalışması ile ya- kından alâkadar olmuş ve uzun tet- kiklerde bulunmustur. Vekil meyve mıntakası olan Sapanca'da tetkikat | yapmak üzere Safanca'ya hareket birincitesrin 1942 tarihine kadar devam | B. Hasan - Âli Yücel futbol topuna başlama vuruşu faparken ve sporcular mdı'çex—l etmiştir. Bu akşam İzmit'te olacak- derken alınmıştır. tır, şam mizı