27 Ocak 1944 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 5

BU SAYFA Türkiye ekonomisine SEKON OMİI TÜRK 7 nci sayısı çıktı embe İl p ———— — —| KİTAPÇILARDA ARAYINIZ ani No. 20 ULUS Perşembe 27 sonkânun 1944 : ikm ş 'de büyük ölçüd Fİ YAT P İTİ MİLLETLERARASI m : A O L İ KAS | Ki .. : st | çek kullanılması işi Kaya a : um | PARA MESELES : ' eya; — bağı ta tayinine mödar Olmak endise” mM e e e amiyle sathi görüş- keke İslihsei > mhaihi yüzünde bu kelle Tnk kalir MB'me Milletler, harbi ka» o 1943 yılının hasiranında e tahsilât . işlerind. mesinden — ürkülldü; m Badi, lela “ça hktan sonra dünyaya tasdikli çek kullanılmasına dair bir kararname merek ön İmişti. Son takdirde, * Iktisat 1 işl, bem de çek Hakla > ea me ei şünmekte ve bunun için teknisi- günlerde bu mevzuun yeni iyi ele sam ve e ay Vekili 'met meselesi, fiyat halind — KE a ve ince bir i$- | yenler arasında konuşmalar yapıl- İinin çekin ii My m iyle Kazırlık © yaptığım bam. yat mrk Halbuki meselenin arzettiği ıktadır. Mi tın istikrar Ny yk ala Mad | | man e mü İkna e va | Deçei li çeirBaş | müş aris hap rn | ani ar a faydalı olaca, va ima iğimes bu > büsün tamamen tahakkuk Wi mevzüunü Din haline riske letleri birinci derecede oyali- ötmesi hs erler a icaraatta sürat, muvaf- ; düşüncelerimin e çi fakiyetin başlıca. şartlardan sa. | YO aki amları M EMLEKETİMİZDE yapı- lan tediyelerin mühim bir mi inin banknot dediğimiz kâğıt le yapılmasına mukabil 4k“ idi gelişmiş olan omemleket- lerde ödeme işleri daha ziyade çek- Dr. Muhlis ETE kp aaminnnnssal Hele ayan ve satışla" rının en fazlâ artınış “ uldüğu bu siralârda Devletin çekle alıp sat- te Devlet mübi «e Veya bir banka hesabından di- Berine mahsup suretiyle, banka £ masının teşvik edici tesiri çok havaleleriyle © yapılmaktadır. Bu büyüktür. Yüzen a ar ima başka saç © Vakıa tcayet kanunumuzun € halarda kullanmak mümkün Ol- muameleleri hususundaki hüküm- İE Makta, para taşımadan doğan güç. | Jeri biraz daha ıslaha muhtaç ol. lük we tehlikeler ortadan ae makla beraber bu yapılamıyacı ; para bozdurmak, Yara say. “© bir iş değildir. Birçok hukukçuları- ak gibi işlerden Kurulumuz işi sırf bu cepheden mütalea ike cald ii Şek hen ederek bizde 'çek istimalinin mah- a dut sahalara inhisar edeceği te- | ak end a isbet bun- har ii kisadnn iki sana izahına tecrübe adimesinin Kyme ehemiyeti olmak lâzım: Fiyat murakahesi meselesi, na- ahi sahada, her geyden Gnce, mu rakabeye esak teşkil edecek yatların. ball âilmesini elek Veya daha isabetli olan e hin asc ki, bu sualimizi mümkün olacak cevaplandırmak gibidir. iki danla e okuz amaaa istenmesinde, eld- den derin bir mâna yardır. SASEN İstihsnl diye iki Di e ve münası üzere as: ilter arasndaki tediyeler na- has bir tâbirin, | gıt yapı iktısat edebiya- En alanda: mütehilemlar bir ta kım plânlar ye Xi plânlardan biri > masrafları a zımgeldiği meselesi üzerinde olaca- giz tisatçısı “1. M. Ke; im söylemek, Har halde hadiseler. © raflar bölümü ile iki Ör De arası bir para sisteminden bah- le de uygunluk gösterecektir. ride İfade edlebidn bu mühasebe. | #etmiş ve bu husustaki görüşle- yerinin muadilliği hakkında | Tini izaha çalışmıştır. Bu izaha fk ediminek için, bunda, ipi. | (Göre “Keynes, müstakbel mete, ağ ME er, muüfakabe Biz. ar maddelerin Hayatları, işçi, ;ya | pas katılacak laser KA ya ğa i > markt mi ip müstahdemierin ücretleri, © oabit | Aralarındaki mübadeleler #çin çok ” 8 tatbik edil, ele ey bla ma ann gre unun muhte- değişen am. (mamafih vergi m mâni olmak taraflı bir “Clenring” sistemi, baş- ka bir söyleyişle, umumi bir takas mlm ren derpiş etmek- ele . muamelede olduğu gibi burada hi in müesserlyeti ve belki til vası, sonra m yine iktisadi. me- Memleketimizde çek Mig kulla. | böylelikle di Kiyeti şartlarından biri da sura hamasi leyişimdeki yerin ve üzere amortisman nisbetleri muh- “Orübe lima ee br vaa GAR İK eni balaman fakat suç İşle | kabe edilecek fiyatların intihabı, masını östermeğe çalışmak © telif teşebbüs mevilerine göre ma- | sini im tavaya eylemek Wp nede ancak 500 milyon Türk Wi medeni rl. | tayın ve tama strike Pe li kanunlarda tayin ve eeabit edi. | Yet plân. munyen Dir altın mik, TAR mi N : : Si ii ei Md te ire lime bir vasi- har e mütenasiptir, denebilir. lir) teşebbüse tahsis olunan ser- a Taği ei 'Bancor” adın- Ni. hesapla 50 bin adet ekle YAT. ayın yaemiekette gelişmesinin önü: Tfte'tiyat. iyurakabe— siyasetinde sadi münasebetlerde, maliyet mayenin falzi, kira bedelleri, ver- lasını tek- esim ve tediyat Türkiye" vi mek doğru olmana” gerek- | hall e Eda pu. ayan aç #tibare alınma- © giler, sigorta primleri, içtimül mü. iz ei Plakalı devletlerin iyatı içinde çok ei N tün basitliğiyle bünderi ibaretti e he Ni gr yet iktısadi yaşa- (| kellefiyetlerin tahmil et a ve orçları ve alacakları bu para İle Yekün teşkil etmektedir. de e üşüme Yili lanması veya daha © raflar müteşebbislerin ke öde lenecektir. emlekette çekin yayılabil- m — Nk öğe: limak alnıma sakin vebal gi kasiyer ea Muhtelif memleketlerin alacak | için halkın, bilhassa gok AZA rr e PM angi fiyatlar, mali- © mesi yeni değildir. Ancak lüraf | pek gi a borik bü BEAN İa alış verişte bulunan şehir hak | Kullanmış ce sn yö ulti one mi, yolan pi. etmek lüğmdir ME etiği İse nayevi given Dai “öylemen karı | rinden kayda geçirilecek, hesap Kinin e) ik ve sosyal bilgisi Se gm yi ii siz yasi an mi, mükakab. ikusadında. daha müs bir Mele dir Bin bu muhit kalemlerin reg adm mm il fazla ol ir. Ahlâk ve ve Eğimi ik badi e © alınmalıdır? ai muhit içerisinde cereyan et- — te iye veya | Vüle çıkarılan hiç bir paraya te- pi N mi. söy m i e İn da bu hususta ei ro- ini Mi ereveksin bir. |“, Murakabenin big tatbik saç (mektebi eme zi nek ” gün > ge anali Ra teşk kabül Aş Bu suretle Şila Sl Del yi plâmı, İngi der ima m bunu bilmez, kabul | hasına taalluk eden ve mahiyeti bakımdan hele bilhassa insan (© ve tatbikat bakımından (ortaya | Püraların biribirine nazaran haiz |, , bir hal sureti yi» ş mka şebekesinin ve posta gekle- 5 ip. o İayatının tamamiyle © dünyevileş- cakamanal ia külleri, bu le mey. | Oldukları “kıymetleri ifade y le ciro etmeden tek itibariyle lüari meseleler haricin. vi ü şi işi ş a tel m daha ziyade o Amerikan plâsınm pe eyer ye kaya getirir, çeki tahsil | de, ancak prensip kararı va e a am ak e la sayi in yali e sna iğ an değişik bir şeklidir. i lması ve bilhassu Çe) day give A eiveri i çet ir. Kal i, 1 edecek - i mali müceseselerin o Du hususta e vr hür değ iş a gi ii yanma yk “adil fiyat, ve “mi çi X işletme Iktısadının bu. | tina fillen bağlanınış bulunataktır. li On rae? i a ayak olmamı da lazımdır, BURUN. açelik bir de pula tabii, derler. |. lecek problemin, ilmi bir hal Gan | e anam yedi nala aranı: gün oldukça eriten tahlilleri ve Diker Br tani a Paralar” Olan İngiliz sisteminden ziyadesi “| e en il z irade un : pini Yobe muf? muzdan al y Yeri (dohnde, e hal- ii tına sıki bir surette bağlı bulunan â hr izde de çekle tediye- U dil iie: tarzının doğru tojiyen ve çene hep birlik- ledilmiş ve ley kani işaret altın miktariyle tayin seneki. Amdeikan 'alatekiind # lerin sip gelişemiyeceği zeri olanı ve olmıyan tarafları Bu süalimizin hemen arkasından ta aya GM olma p iktısadının e midir. Pihakika, » Cenip b Gir hami çe Rand pie lmıyan karan, her. | cevap vermeğe. mâsb ir dar Ek e ya gerekirdi TK ve atiye Gö- alada iano a önle Birliği daha tk ndan itibaren ş is , aliyet fiyatı v as, pe kanka Bar yarn. kitaplarında aranmağa kalıkılmı yatlkeından ürokllbadıın | ve. üç | İLİ a ze duklarını — açıkça man eg Ma banka Ye z eyhudedir. Maalesef, her tarafta İngiliz klafiklerinden kalma asır- pa “Keynes” b ip suretle muh! iştir. 2 wl 1. © lar çeker kalar. ır pa- | gi kânsızlığına müncer ker” adlı İngiliz mee- zl a in çok 2 sile, ra” yatı bir gek — Ver. |" iktısat ilmini istilâ eden, tamamiy. (o ık tâbiriyle “normal fiyat; öyle a ae ,, | dövizlerin altına bağlanmasını lz , pi İngike. ii inin. hel , , e elini bd De olmaz mezler. İtibarlarını “ecrübe ettik. | le “amatörlük, zihniyetiyle, her © İlk bakışta zannedildiği gibi he çekten istihsal masrafları vey bir hai Ba ne, e san Tenin “Cleâring” talik e a leri veya tahkık ettikleri kimsele- | tümü kitabilik rabıtalarından sil- lanması, (bilhassa | teşebbilele © maliyet fiyatlarına dayandırılması ği > ümitleri kırdığını ve bunun. 48 bakımından vaziyet çok parlak Yy: . > duğu üzere, bugün dünya altın — ÖĞ ri değildir. Fakat mevduat miktar. © rin çek hesabi açı 8 “| inmek iskolostik miyetlerden sıy- o menfaat iştiraki olmıyanlar için, O Pahis mevzuu olan bir fiyat mu- mi vucudunun en büyük kısmi da »ıgiltere Kanâdaya takriben nr de ederler. Bankada çek hesabi bu- ? rakabe siyasetinin, katiyen o im- Yi ermis O 2 milyar dolar borclu olduğu ei arının her sene da en Yi c rılmak, fakat aj iktisadi me- © kolay ve sade bir realite değil, bel- linde bulunduran va ik Ameri- . Mi bazı üenseselerimizin yemi- > “iünanlar arasında “karşılikez-yani kane dei erleri v Perl - Bileşik Am ile bera- den tes Mi et Meğri ni şube ve © 1000 Irahik bir mevduatına muka- arizmanm işleyişine nüfuz etmek (© ki muhtevasının belli edilmesi ol- ei ütün kendini gi Ne Mn RI, yapılmış bir bağış gör- lar harekât etmndikte Yılmfazii bü: iz nl K du. b bil Die 2000 “ral bir gek çel , Kanüniyetle- © (dukça güç ve mürekkep bir mef- in Kİ ye ilam Knmesından Ileri geldiğini Açık At bulmaları Vie Diler krala ken kimseler mak RE rinden hareket etmek sayesindedir o humdur. Hem izaha çalışacağız. muştur; bugünkü yaziyette büyük O Delrtmiştir. il al Börmekten uzak tutuyor. Bilakis — Olurlar, her yemis - hizmetler görmektedir; harp ikti. yle VEL YEMEN, Yem Mevcut hai 'k istimal O miktarlara inhi len bu gibi- z © © sini bilhassa her devletin ilerideki il Gecer Kolaylık görecek o: en Kalay, gla ; m Gemi ham eşim sağlan Turlarsa işli ha ildir. Birçok kimselerin çeki ka: ler görebilecektir. Ancak bu “Cle- — pe E nn al etmedikleri doğrudur. fakat KISA EKONOM İ HABERLERİ eki le gg ğe güre. rek Ame e len her şahsa ve e sertireeremeeeeeesesesi — ile Kanada, fi Binaöhaleyh çekin tamimi hu: çek de önüne gel delelerin eleği karşı hiç — Büsunda bankalara düşen mühim» müemereyi ve vakilan Bİ Le VE İyunanistan'da büyük sofalet ve ödün; ve kiralama suretiyle vak memleketlerde beni me ligi Ni hez ” ye eğin az e yol oyma Vüzifeler vardır. eğildi rahmi Dn ğerinin di si ihracat yekün on -milyar doları eri larının, kâğıt cak *. Soya ae ini) Kün dı ği e (13. milyar, Mir lirası) aşmış — “ADN rt ibet ir M0 ey va e Çekin büyük Blçüde kullami- mii e en ön Ea le İkteşrin başında rayı br. Bunun yarısına yüke mik - Paşaeli Bire ŞİR id rika Plânı: Birleşik Ame- çimde Hamuş çime Mas hususunda eh se epin ie rum göyle idi: büyük bir raya, tarı İngiltere'ye, dörtte biri de © Yoyglarının ve ev Sara one İ rika Maliye Nazırı Mr. ve tah- Devlete ait olduğu muhakkaktı ie “ in lan mahdut | 0 VopE kıtlığı vardı Yanaşılmaz , Rusya'ya ugpılmıştır. Fakat b in artış nisbeti hakkımda bir (| tv“ tarafından Ayan azası - ap Pinle, Kefe fiyatlara çıkan bu maddeler artık © yakam, zedjlen paraların istikriri hakkın. “ amm eni ER aeg, | gida Miks maddeleri sayılıyordu bir Taamen teşkil ediyor. Parasız ımlar vermeği faydah bu. | daki plânın altı esas noktası, bir ç ro: ö kk e munda. Dü Giroden A dia, | Tereyoğumm okkem. (bi kia gönderilen uçaklar, gemiler “98 © buyorus Mukayeseye Osüz olan | Çok tenkiü've tefsirleri ediği doğrudur. EN 1800 gram Kadardır) > (150000) © baz man ve mahsiler, bu mik ri, harpten evveli döbrü, Mi. mektedir. esasi i :B İ BI İ v 0 6 R A F Y A hiyeti ig ir hi coği ta, | ramiden fazlaya satılıyordu. © tarım ayr ak birlikte | ziyan 2 4 a ia m0 1. — Verilen malümata kaydından da İsi Yani bir drahmi 1941 den evvel © temmuz 1943 ayna kadar yapılan N bir istikrar fonu (Fund) ç cut ağıt paz . N > bei paramızla (33) para sayı- eo Mim if milyar “marka i das edile bu fona nı vi re yel ilmiş - i t puldan vaz ma göre bir okka et (1260) (418 milyar Türk lirası) varmakta- eden memleketlerin pâralarım a rome oo e a Kli mi tra demektir. Bu inanılamıyacak © der, e Alıp miebeilerini göklere vi gat Bayat Ban ül se Sera Sl inka sara işin hen Ben daha güzle ğe; |, ir rakam oldu a di Parasa Almanya'da haziran 1049 | fından tesbit olunacaktır. Kambi iye “dergi ci ile, bugünki erinin son zamanlarda çol - ji isbetlerinde ancak fon | da zengin münderecatla Gıkmı$ *İ yişeceği muhakkaktır Yalmz Haz almamak lie. da. e kâğıt para ma- A een kala sen İle eagle ceki karara” $ 8 m mere) mn 1 Harp ortada aksa. cla aç e temimüz io) | vafakatiyle ve hakikaten tehlikeli « sında: Muhlis istemin TürKİYEĞEŞ den farkl olarak bu kere Ma “ masraflarına. kar ve ei ni ye ve ve e” e, ii Ee iki kei beke bei kredi ve banka, politikası, usulün. ve ei mak e re Yunan hük gir hall fazl e e agir. eki - - . i, kambi; erimi lame me zğ ğa Manas |, 500 müyar rahmi istedikleri gl rm m gülesim a (EN? şerli er tebeddi, bir milletler a : kel 5 vü Zu a eni ME um pe o hız artarak tedavül örtülen pirina it The e tiparenin neticesi olaca irkiye belediy, yi bir-çek değildir. Haziran | Ademi ilteşrinde bir buçuk iri. dk AMAN Dİ â iv > dayanışma; sisterme dahil rafı ve teşkilâtı. e Rİ yon drahmiye çıkmıştır. Bunun &- gi 3 2a devletler için, paraları kıymı ka De Kaner sür sü yağ RAE e memesinde ihdar imama: | en bir okka yad (150000) drahmi ” ES mg. | ten düşü suretiyle “dum- — & e lerin içeri de bu “tasdik, KEY since, mele ilığın derecesi hak- 3 3g Gİ ping” yapı imkânını birakma ini vi yin bir fikir âmme abi ola” z 2 GE dir. idir Diğer lere etli yor: Y. olan bir Ş.A rn “Olaylara ba- . ğ z Yi nun o kaynakları, fona e near KLAN malar 1043 U gibi işlerde Küçük ii şev, vara 9 da b v7 rm e i Ha BEİ erer söböek'clen memleketlerin e ae 2 ğ s 2 ltın ve döviz mevcuduha, Mi br re ik B ayıt, basit bir formalite (rini b z öx tasadiyatına dah bel bazlı hadi | ei) nano #atınn çok iyi olan | yanaşmaz bir fiyata > N ME MS İ zenc ve tediye Tenin ân, Yön Seleri / deri bulünmaktadır. Ü bir usulün tatbik le sr em ei okay Bola sar ea, Ke vere ia inler anti na Mi sere Ste iz yl ekono Kısmında Ma-Ü olur. Meselâ re V > Fransa 2,61 291 macaktır. İstikrar fohu tutan haza dedi ki, bir amme hukukçu- ml car re zirânt sahasında İl kelletlere bir kolaylık olsun diye $ va kayak geye "palm — İngiltere 8,16 Oi4 | enaz 5 müyardol liğ olması © şu gıfatiyle, | yazımızın sonunda zu © harp sonrası için yaptığı hazır-İl “vergi cüzdanı, | W* dine e ey İs m Bireye Amerika 8,46 — 2,8 lâzımgeldiği derpiş Aktadır. de hir ineelereyi” yapmı i yerli ıklardan ziraat plânma ait ikellefler bu sayede V “ > pi 625 26 2, — Üçü ıkta, “Clearing” © kendimizi atıkoyamadık. ; e teresan bir hülâsa bulunmaktAdır. | Jarım Kolaylıkla taki imi 40,60 225 || tanliyeti sebebiyle artık Tüzümsuz ihakika, her devletin bir dare 13 Burada bir plânın nasıl yapıldığığ ve muhtelif makbuzl: adaları, Take 250 895 lan kontrolunun kaldı. © kuvveti, veya başka bir söyleyiş — i 7 ayi hakkında dikkate Şa â tek' cüzdan ile bu İşl ati pig ” Japonya 3a8 1 rılmasını âmir bulunmaktadır. . le, âmıne kudreti yani hâkimiyeti 12 lere tesadüf olunmaktadır. olacaklardır. Tatbikatta 'unanistan'ın. mu İsveç . 139 Fon tarafından ee vardır. Bu hâkimiyetle milletler Bibliyografya kısmında Şefikj danlarının gök az kı mdan ayrılmıştır. İsviçre 4180 e tedbirlere Kapi la “Ole para nasıl telif edilecektir? öm eyi sma mev- İÜ rülmüştür. Buna seb: e işgal kuvvetleriyle vatan- anlaşmaları kudı tahlil ettiğimiz — mek neşri; çok az mükelleflerin bundan ında; çarpışmalar ol elat Kimi abe hak- va Müdü. manevi ve maddi olmak Ü- < 2 is iri zl e dan rü an ik > Adalar denizindeki askeri edilen tedbirler Dördüncü esas, istikrar (| Zere, iki türlü unsuru etti DE aylık istati tik sikinin. -İ| ikincisi her li le deh Yunanla - sinin sı yetimin bahset. | İNİ Bİ z n ai lini yapmaktadır. lay olmu zda Kulan. kai Könül pi Büğün Tamir gidi. ak | rar, ÜZE DEMİN b di Derginin dördüncü kısmını ile, mi eg ız. tanzi tan'a yapılan yardımı . tehlikeye hal rende Birliklerle bele- evaf kil eden am erme rm dilmesini Astilzam — ettirmektedir. Ü oyması ve:Batı Trakya We Doğu diyeler ve sair yerlerde be yon eler rı #kleri, bü; imam ile, Binaenaleyh ri mil RE, eğ Makedonya'daki halkın toplu şe e dı men ei k: zırlar pe sik tablolarin. kere a, bir ON: aktadır. | #ilde memleket ren uzaklaş - mille te, eri edlöfim » zeti 1048 sen aylarına ai bir haylı zaman ölme şe çakaslae dişi eme a ları ihtiva, üne LAME ki ii şubeleri ari tırdarak buraların yarlaştırıl- ce hazırlıklarda bulunulduğu öğ” ve ir yo Ey >. ve Bir leri Hee anmağa pek teşvil teşebbüs sn EE Mib. İmei e a ve gi ta a ema yoldan md. bk nm vü yel çölşirlmanı eze ndir eee pen ge bir me çaga. pes Çek pre m layık ve DE ik kei için bir takaslaşma n di yl een : müz 'aretle tavsiye ederi € doğurmahdır ki j 1dt tacirlerinin toptanbılarla : * ii yin için Maliye ye Vakniiyle Ödünç verme ve kiralama su: Üçüncü bir. görüşe' göre de, tp- © toptancılarına yaptıkları satışların ncel aa e y - 'Merkez Bankasiyle bütün ban- tiyle yapilan yardımların” ka bir eldive ele uyduruk irakabesini sağlıyacak “usüller siye ODUN veya ODUN KÖMÜRÜ.N “ar bu cereyana can ve gönlü eliği i * tatbik olumacak, perakendecilerin söyl 5 Nusre m o “ m iştirük "imei ve müşterek geni gibi, ihtiyaçların bünyesiyle tetik” “ai yatları da bu sayede kon - ağ İstanbul, iie propaganda ile çekin faydaların Ödi erme ve kiralama 'esa- o *al bünyesi birbirine uydurulmas: rol altına alınacaktır. Dahili is - vel Küçül at im a dayalı PİT Harca yaymalıdır. Bu işi yarım - İÜ öinu göre Birleşik Amerika'nın © sa, işsizlik önlenemez. Hareket * (| tihadi ve imallerin satışı da aym el ve Me olara) i- İÜ yaptığı ihracat, diğer ihracat mik- — sizliğe uğru a kurtar - © suretle mürakabe ir. Mi etüdü ihüva eden ui tap, mem Ke tam bir larak ele bağı ih ih ide uğryan irakabe edilecektir. Taş- e leket içinde yat işle mak İstiyor: irlikte yare tarından devamlı surette fasla ol o mak için belki bazan ishıraplı ve Oradaki toptancı ve perakendeni - . A ie MR ya leşi ikbaharında, ihraca- zahmetli olacak bir & k terin satışları de, verin Mares Sm lleipemikeşi — tasndi gelimi keys ve e örer ye aa “altında mürakabeğe tâbi bulun - z tedbirlerden bahsetmektedir. üren pekâlâ, ön ayak |, derazesi w iy rihiteni : 1 işlere ayak | derecesine varmıştır. Mart 1941. işsizlikten, hem de kat .- > “İKTISATĞI — Bakiler den temmuz 1943 tarihine kadar o trap çekecektir. N Esat TEKELİ