21 Aralık 1944 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 5

irinci Kooperatifçilik ongresi Açılırken Kooperatiflerimizin bugünkü durumları erener teremiyen bu birlikler yerlerini zi: va emdi Köngerakılarbn. yermiş? İnnuna tabi olmıyarak ala isekkül eden mektep kooperatif- hir e Türkiye'de muayyen in şekli 8 abi olmayı nek ed ez ei İç irket mahiyeti almayan okul © operatifleri” ismini almıştır. İpiperatilerini bir tarafa Dır Yam Baal Kbb Bi ak olursak, xooperatifle. güni bir kanunla kurulan ve Tür. Yilin 1944 yıl doğru“ kiye wriyeti Zirsat Banka vaziyeti gudun sının müralabesine tabi teşekkül. 1 Baas im şiki am lerde: — Tarım Satış Kooperatifleri ln recm iye 90 Be ar mi arak sayası: 176.000 Vekâletinin teşvikiyle kuru 2 — Tarım satışların sayan 74, bu Vekâletin mürakabesi al- tak ayım: 85.000. fakat gene Ziraat Bankasi çi Parc kanunu Mükümirine — taratındanı Çinamme çelen vere ge teşekkül e atifler dış Kooperatifleri” vardır İsi bi lerinden anlaşıldığı veçhile, vu t6- gs anak kampcrmleri gekküler mmüetahsilrin. ahu ayı m, im sayısı: 33.000, 3 — Yapı kooperatifleri sayısı 49 lerdir. rayın 5 incir müntahsileri A: zi ak 3 — İstihllk kooperatifleri sayı: Tarım salış kooperatiferi iüarsetrande iel Bu grupa dahil olmıyanları &* isi N m birliği Hive edecek olursak takriben 900 zl irligi iraperatifi şi Zirai sahnda miyelit ye yan kooperetiler umum teşek: bi ei Birliği, rin 2 10 in beş e 5 — Gaziantep Fıstık birliği, der. 6 — Istanbul Yaş m b 1 Hususi kanunlarla kurulan 4- © ze biri ni kooperatiflerden: Tarım satiş kooperatiflerinden 1 — Tarım kredi kooperatifleri: © kilçük bir kısmı muayyen bir'birli- nn il pal barel 1867. tarihinde enler Sanli adiyle kurdu © lan Kağar hı teşekküllerle başlamıştır deni- E anat kooperatileri Lİ et öden sar Müstaheiiterden muayyen bşan en grup ko: nr is alinacak mahsul bedelleri on © “den manda köy, kasaba ve şehir 200 lirayı tutunca şahsi kefa- © lerimizde küçük sanat Sikeakiyin “ili veya rehinli olmak ve 3 aydan kurdukları kooperatifler gelir Bu bir seneden fazla müddeti © teşekküller ortaklarına lâzım olan mak üzere 20 liraya kadar YE Mi temin etmek, or- aydn 9, 1 faizle iler i- — taklar tar imal olunan eş- ümmi Sali ma Ti ee UMAN. ni ve fonksiyonunu teşkil eder. cevap vermek, ortak mallarının ieket sandıklarının istenilen © Kalitesini ve standardizasyonunu temin ve sermayelerini di a alâğ. ve e maksadiyle 1888 yılında © sevk usullerini ıslah etmektir. iie 510 üyesiyle pu Bizde "ziktar menafi hissesi adiyle eri en ziyade dokumacılık sah: »tmiştir Son zamı İkket sandıklarına tahisla © sol e ve sında m zaman- klar da menafi sandığı adını larda bu kooperatifler arasında da birlikleşme temayülü var ün memlekete dağılmış 7:— Bina yapı kooperatifleri: fi sandıklarının. yaplan Son on seneden beri Türitiye'de in e neme bina yapı koperatifleri de teşkil nayısiyle, a nda e © ©dilmeğe başlanmıştır. Kurulan Bal bir değişik ası 28 - erati diye kadar rt görülerek hz ana tari- — belki yarım bina yaptırmağa mu” inde kaldırılmış ve eleği k olmuştur. İki yapı koopera- Bankaları kaim olmuş » © Hifi 1885 tarihi da ku fi hissesi bu tarihten sonra Zi. | Yulmuştur. ist Bankasınca alınmağa dı 3 — İstihlâk kooperatifleri: miştir. istihlâk koopora- “Günhuriyet devrinde dfleriz lerini 1924 yılında kurul “Türkiye'de ilik istihlâk koopera- ye sirali rat iy, Afline; bros ir Masin di “İtibar ie — Benelerinde biR Elie İhi taşıyan “İtibar zirai birlik Ni seyeğiğ il taburu Tane ariana ke rtal tin ii resi fala bir anliyet Bö çan koparan orak dar sym rl al şehi halan z öl KERİM Bült ullardaki lerde iyi çalışan ge Biasann çapalama sre ye satış yı ar) ve are e eler YE m a Yazan: Dr. görmemelerinden ei tatili e liyet etrgrk mecburiyetinde kal - muşlardıf. Cumhuriyet devrinde ilk esash istihlâk kooperatifini Ankara'da zö- rüyoruz. 1925 senesinde “Ankara Memurlar İstihlâk Kooperatifi” a- ik aylin he 5 diyle kurulan bu istihlâk koopera- i 50 nisbetin- | tifi bir müddet sıkıntın devreler ie fala ödendiği için zengin talebe | geçirdikten sonra kök salmış ve operatife mümkün mertebe fe gitlikçe inkişaf etmiştir. Büyüce) h tırmağa ve fazla alış k kooperatifinin bir. diğeri eriş. y gayret Na x de İstanbul Beledi- retiyle e) e hattâ öğretmenlerin ediyesi Memurları İstihilik 1K0- mmurların rf ba maksatla şii m veli kurulmuştur yara yatırmağı çalıştıkları b) İktisadi işletmelerde kurulan 3 İstihlâk Kooperatifleri: — Piyasada idi, ooporstitimn bol. hisse, senedi © İstihlâk Kooperatitle Ny in yam a rindi eni ve hasüsi mü ayeti goci 5: emur ve müstahdem: lanan fazla a rmağa | lerin kurdukları istihlik koopera- eşik ederdi. Bu um ene rar rasyedicilik mürabahacı! 00) tabrikalarındaki ve yolları gibi milt bankalar gil yük işletme isuhlâk kooperatifle- 74 işletmelerde kurulan istihl&k ke Öperatiflerine bir misal teşkil e der. Sair kooperati! Alâkadar Yak lerin himayı la çalışan bu kooperatitlerden başla ge tr a aşki edilen münferit kooperatiflerii yısı pek azdır. Okul kooperatillaşiı RA ee ME ae DE Bir kuruan fe genç nesli en elverişli bir şeklide, aklar geliştirmek Ülevini üzerine alan Maarif Vekik. # maksadiyle yeni bt yaya meş ve e okullarda bu tatbik GA ele onra bir birliğe raptedilmesi de mukarrerdir. ları ödevleri canla İ 6. ncı Sayfada. OPERA VİNE NEDİR? PPRRATİF yadırgadığımız. kelime olmaktan çık - istihlâk ko- yi duyanlar me b gi gereği gibi bi © Kadar az olsa ge - alk erazire > girl a lar arasında bile böyleleri yok de- gildir.. © Kopperi e len azı kN lıkları - saklar beşlike sebebini ba BE nah Zaydalasmamıı kolaylaştır. imal aydınlarımız düşen leket bor Koperatit, imes “Cooperatlo” “kelimesinden çıkarılmıştır. “Goo - İSTİHLÂK £ | Kooperatifleri Yazan; Suat ERT. Memleketimizde istihlâk koope- ratifleri, isa son yıllarda ol- , bilhası dukça gelişmektedir. e o lan 89 istihlak kooperatifimiz var- e e KANAYAN Mb sue beti takriben yüzde lk yüne bakan HE yi eli leketimizin birgol $ yenlden ishak Mpa kurmak için eki ei ei Yi görmekle sevinç duyu - N ni a a ea Ee arının bakkaliye ihliyaç- arın layan me gel- diği ve tiflerin e e e ld be karakterden ayrılmadıklar: görül. mekte erki istihlâk kooperatifleri, ortaklarının ber türlü istihlâk mandi k delerini temin edecek bir 5e- kilde olmalı ve başlangıçta küçük olarak a dahi yu gelişi A - “Heves” ölçüsünü gi bum ların fena netice vermesi her za- man mümkündür, İstihlâk kooperatifleri ortakları" nın her günkü ,açlarını karşıladıkları için diğer höoperaliz. ceşkeerbadan ale yarle ortaklariyle temas hi ve.her türlü ihti- ler, Bincanaleyh ortaklarını her 2a- e e al a le a göster müm: ir gören teker ni, idarecilere bildirm. e Bil hassa yılda bir kere toplanan umu- mi hey'et içti iii behemhal Taiemamie öybeliniime “çal a ni hakkınta tam bir fikir edin meleri lâzımdır. lühim meselelerden biri de or- Me en olduğu uza temin ötmek ve bir şeklide çalışan peni eklerinin b min - takalakmdan. Büyük malar il üreti aşi işe ae ie dinen er zaman mümkün değii- ik işi baaşrmı konperatitçilikde ileri ğer ani , memleketi - toptancı bir - ikleri kurulmasım zaruri görü - Kooperatif toptancı birlikleri, ke 0 opere E derilerin merkezleğ- doğru. gidişi gibi görünme - serma- adığı ci urkaktıkları tarafından ge çalışmalarla iyi kaliteler tenbit et tiği gibi büyük şehirlerimizde za- Toptancı birliklerin elde edecek- eri fiyat farlar, Mine iğ mir isbeti ameleleri ni ortak koope- atitlere eaneceğine göre, müstehlik ortaklar bundan da ay- ven faydalanır. Büyük şehirlerimizde başlayan istihlâke kooperatifi Mm hüküm 8 teşvik ve alâka Mİ gi e onam in yle yayıldığını görmek mümkün ola- caktır. km Prof. Sü Wi? Derbil m. at ağir m > başka ey gre şirketlerden 3 sem dr emi in Kooperatifler her şeyden önce iş- bale ll Kp birliğine dayanır, Ortakları srasın- mi söyle bir tarif çerçevesi içi da işbirliği yapı dan kurulmuş bir ölü ratif, ortaklarının işbir. doğmuş sayılmalıdır. Ortal viğine dayanan ve iemeti hissesi du işbirliği yapmak eteği yağ. dağıtmaya Pir şirk dir” kooperatif, “batmağa o Koperatifler Kapılarını dalmı pan zeki gir ite çık tutmalı, kurulduktan © sonra Kooparat ne kadar yıl olur. mani sa olsun - yeni ortak olmak isti Kooperatifleri, Ticaret Kanumu- imei muz bir şirket olarak vasıflandı. öratifler, lie ons - iyor, Bu de Kooperatilerin di O. İni ei lar e oç kn a züdür. Bu sayede kooperatileri © taklık hissesine kadar çok olur. luklardan kolay. o sa olsun, genel toplantıda yalnız. Semiyet gi Teplul me ei başka türlü ticaret şirketi rdetmeliyiz. bir reyt olmalıdır. ez lü türlü ticaret şirket bei e e ela inci maddesi | kollektif, komandit, e olmak üzere dört SASEN Ticaret Kanunumu * gun 484 üncü maddesi de a e e ir si dadli ça a ır. Kooperatifler için bu doğru değildi. U şirketleri Kooperatiflerden ğirisimele gi aklar Koperatiflerde / sermi niç vo ar SELAM Limi, © faiz vermemek”gok ime gari Apel acele kâr me, hür; kooperafilerin gelişmesine en. takların. (lescdarlarım). şirketteki | Şi Mb. Kacak ee iie ayeleri tut re paylaş” m e ma üm ortaklara de takların şirketteki sermayelerine — EYLAKAK amm lr a ei öre değil, şirketle yaptıkları alış z - veriş tutarına göre paylaştırılır. si ope aile yen Kooperatiflerde * ortaklar © ön pak RA üzme plânda, sermaye arka plânda ge- lir, Başka eşi görketlerde İse sor. rome dür e Bir. on ve a eş yenekime Devler Fan Del mandi biribirle kaz dediği Ki eek a han A ire m lm srpmayan bir mi idaresi bile ortakların Kil ii ii duğunu bilmiyehilirler. Bu in vr e 2 bazında Mi ine ketlerin hisse senetleri, her han; pere yana me s5. meme. e mal gibi, elden el sir içir “11888000 ortaklı 17:300 pimler Ee Ki ratif kayıtlı bul Didem daha ön va satılabilir. ene Hİ kğ 5 el “hen tr UN ANLA vü len kapları Bormaye sahiplerine ie, — Tünlyan Kooperatifleri dahtı değil. mettü hissesi şeklinde dağıtmak e- dir. 'sastır, Kooperatiflerde Ise'elde edi- mile i rakamlar, yeratif e eee agac > YENEMLİ yei memelerin a e Şili tela verilir; üzen £niz bile m açıkça gönteriyor. Ortak sayısı (o Yıllık Yıllar Memleketler Sayısı Çeşidi O 8924868 © 3194 pie İriliz ,1942 Büyük Britanya Tm öğ eN e 942. Bulgaristan redi 550.000 — To4ı Finlandiya YE LK 676.000 7.020 » mark 1948 Fransa İN 200000 söy |, frank x Macaristan > hi 124.04 ei e da m — e m vk 1942 İevigre 529340 4061 , frank — Çi Javya 10. Ta ri 1.414.900 m e e isi Hindi mi0 ukmabem e 938 Japoı 15.328 O» 6.842.200 — giden ikinet © memiştir. Kredi kooperatiflerimi Eri on bop yaşına bile basmadığı halde 1942 sonunda Tarım Kredi Koope: deleri dağıtmak ve ucuzluğu mi mile ide leveli STİ e vi işlerde büyük yararlı. taklarımın sayım be 286: 988 1 hul- Jar göstermişlerdir. nuştür. Bon senelerdeki gelişme > e sürüp dunya kerbinde, köoperatiler; vir gok memleketlerde halka lage'm - © er eril için ümit vericidir. Şim S e yanlama Güki halde muhtelif kooperatifler - mm ST ortak tah sdliyor eN lim erlemes, beee Şok ye yayına ve kökleşmesi harp sn gür ze gül koopozt terd ya Kam plerlmizi Moaylaş ze başlıyı acak mahiyettedir Kooperatifçilik ve sosyal düzen STİHSALDE, istihlâkte ve Si elemi ze aa üç VE yi de deği yapm bu aşlarmış li Silakjaztaın rafa ilin yk İçi eziz Bir: alet olarak eşe ii e etçi ei ii miele. iletleri Kooperatil kendi siyasi, sadi ve sosyal rejimleri içinde kendi ga- ye ire istedikleri yola yö- güçlük çekmemişlerdir. Ke a e çilik ve devletçilik yanyana ve bi- ii pie eslek te. Hz meslekde olduğu gibi ko- oporatilçilikte de ham ha- yaleiler vardır. Fakat kooperatifçi- liğin üstünlüğü, hayal pejin- le köşanlara Şatolatını kurmak i- gin hemen hemen hiç hoş me; bırakmamış olmasındadır. Haki: - ali gekleşmiş, eratife dört el ile arın hayat şartlarındaki İyi- © çoktanberi el ile tutulur, süne örülür hale gelmiştir. Kooperatifin bugüne kadar “tesir ve nüfuzu içine giren gelerde kaç türlü zıddiyeti orta 5 Senevbor TANYERİ Ma e bir şema halinde ifade eller 2) Bihesen tnelitere'de Eelpeiş. olan istihlâk kooperat tehi ilstehlik kooperatifi ulema dak dde müstahsli ile müstehlik aran "si Bilhassa Almanya'da geliş - Me bae apar rin ödünç verenle ödünç alan > Bilhassa Birleşik Amerika'da mi lan Yağ cepe in kiracı arasındaki ymazlıklar bu sayede ortadan li lâsa kooperatifçiliğin en gü- şına bir sosyal düzen âmili oldu - ğunu yüz senenin tecrübesi bize göstermiştir. Bundan eli sene kadar evvel DAR, yuneu sosyal t Bk m ti. O zamandan beri ge yarim sarın çeorübesi b görüşün isübeti: ni ve bu seye değerini kuvvetle bi irtni Gide kooporatitçiliğe i yam olduğu bir. eserin üni Kooperatifin tahrikçi £: yele re sahne olan ça e - lanmadığını fade stukten sonra sözlerine Tem ediyor: riya e çiğ sükünet bee mayilerin için- de aş, yavaş, eden güzel billürlara bir vazoyu Milletlerarası kooperatzilik birliği | m tam yüz e ia M8 vi yarın dünya akonemik. ve soryal : Yayayışmda. Büyük bir. devrim İM Fethi a AK N ni İl Mı OMutavassıtlı) ve tazla kazanç” © pılan İm ii cı tcarete karşı fakir ve ir- birinet ime e me) 1 meaninra, birilerine da see m ç Ve hizmet © engel olamamış İse de savaşçı, ta- ein Rp e Ta ün gl ie layla Gl e öğreti tifçilerinin * arasındaki sevgi! ve ii yaklaşma duygularını çaleal ire meziyeti daha var- © kuvvetlendirmek sonucunu sağla" dı ki o.da şeyi Ml mıştı. Nitekim savaş yıllarında e e e Almanya da dahil olduğu halde ko- ya e opere demesin bütün mem suretiyle alan, âlan ulusal kalin © Şiketler arası etrnişt malara ve ileriliklere imkân ver. : si * çoktanberi Avrupa'da ve Birinci dünya savaşının başl anyon ei elan şa A ekini Onun öz bir barış beyannamesi neşretmek and Rekdler. rene in ir yönün 4 igin 16 âza memek E fikrini ya, uğ v şamak istiyen peni iye ve irin impala getiri- e Kuruluşundanberi birlik daima barışçı ve ilmi faaliyetlerde bulur mu 913 te Glasgaw şehrinde top- . birinci Kooperetifgilik kong wiş ve uluslararası e resinde bu barışçı smıf mümessil. - UK hareket ve gelişmel e- lerinin en önemli ve en başta var. geri yaymlariyie uştır. Si- ıkları karar insanlık için sürekli ali kya me eya R er a İY e teşek Da yarılma ia. - in birlik eli er şe Hane May ec meri şa e man ele * ilar Arası Koo- İĞA, e. rnk Mine semi a e e gli. anlaşma, han g0 İ Ne yaz 8 böyük umutlar 05- Ne 4) internat Cooperative az emil Allame, ona 6. mer sayfada. Yapı kooperatifçiliği on yaşına bastı yurur. Bin ardan 22 si Am Yapı kooperatiflerimizin muvaf - Se li Aile Anilar. Ankara'daki Yazin: UEGÖREN | iyı temin En fakat henfiz — Güven si. — karınca Tedi Kooperatitn Şaptınığı İsi lerden bazılafı, bilhassa Güre Yapı) e e birkaç aile barındı Şekil e ln ee mıza, yedi güzel mahalle içinde, bin kadar mesken kazandırmıştır. pi Kooperatiflerinde; bı zi Şenyuva ve ucuzevler) kı ir, Ankara'nın diğer muhtelif semt- lee e e den bazıları da şunlardır; Gelen YA min ça Hk ile Çifti a vardır.) o ia er — ir.) Yapı Kooper (2 yat ONAN Sivar E848 M3 arası vardır.) Bunlardan başka Aydınlık evler, Şenevler ve Mete A e ar almış bulynuyoı Hulâsa: e 'daki 22 “Yapı Kooperatifinden yedisi ortaklarım. yapımş, diğer om tanesi Kooperatineri, Hükümetten, Bel diyelerden ve sınai mülesseselerden büyük yardımlar görmüşlerdir. Yurdumuzda da, her vatandaşı turduğu yuvanın sahibi kılmak prensipli, li kabil olacağına göre, on yıl için- idi olduğumuz başarılara ağ ln Ky Dali gelinen Bamiçees o Yapı Koop: bahis ee eo Kote ki - in neşri zaman: esirgememiş ol mi şükranla kaydetmek bir tur. Günki bale Kar daş ve nr ini n kı Eki enza makie ÇETMİ Bl Kimiyeti ape adini taşıdığı, si- raları mayıs 1934 tarih- Hi sayısını sayfasını yapı konya ale mz 5 saza gelen sevaplar. Mer gin sütunlarında, eşretmişti. Bu ie rine Türk Koopezatrçlk İkon» gresi vesilesiyle a. a GE teşekkür ederken cen o“ inciteş - yanımdan birkaç satırı aynen alı- e Ankara'da (169) aile yeni NR ler Kooperatifi, bu teşehbüste m: vaffak olmak için epey sen çekti ve ancak AR tavas » sut ve yardımı ile muvaffak olabil- ee küre da nn Em imi değeri :