25 Şubat 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

PER dr ERE m ER RE RR EE İRİ İİİ İİİ ğ mba kabul edilirse ——2 — VAKIT 25 ŞUBAT —i— Umumi harpten sonra gerek memle- ketimizde gerek hariçte vukubulan bir) lakım iktisadi ve siyasi İstanbulun umumi hayatı üzerine bü- nispetinde eksilmiştir. Bu nüfus te “kusu bugün de devam etmektedir, & » © hirdeve civarında iş azlığından ve içe- çinme müskülâtımdan neşet eden bu ha © Je Karşı acaba zirai sahada bir çare © bulmak kabil midir? v Bu sunli Şükrü Beye sorduk. Ceva- - ben dediki: — Evet, Istanbulda ve civarında zi- ral sahada semereli işler yapılabilir © Fakat memleketin diğer aksamı hak: bat zirmati sahası değildir, Hububat zi- © raati yalnız mahdut miktarda ve ma- Mazım- hall) ihtiyaçlar için yapılmak © — dır. İstanbulda ve civarımdâ asıl yapı- — Jacak iş giltçillükte, hayvanetlıkta; te. ncrlıkta, domuz yetis Istanbul muhiti bilhasen domuz ye- tiştirmeğe çok müsaittir. Türkler ve müslümanlar domuz etini yömezler. Doğrüdur, Yemelerine ihtiyaç yoktur. | Fakat domuz eti Avrupada çok sarfedi Jin Hariçten ne kadar domuz sevkedil. 88 derhal alıcısı bulunur. Hatta İstan Dulda bulunan gayri müslim anasır ile eenebi sınıflar #rasında sarfedilen do- muz eti bile yarı yarıya hariçten geli- yer. Vakır İstanbulda ve civarında do- miz ler yok değildir. Fakat bımlarm yetiştirdikleri o domuzların miktarı o kadar mahduttur ki İstan > buldaki sarfiyatın ancak yarısını bu- labilir, — Domuz yerine meselâ koyun yetis tirmek mümkün. değil midir? Koyun ile domuz yetiştirmek ara- sındaki fark nedir? — Arada fark vardır. Hem de bu fazk çok büyüktür, Meselâ koyun on olğka yem yer. Bununla bir okka et ya par Halbuki domuz beş okka yemden © biekka et yapar. Bundan başka ko yen arpa, yonca, ot, saman gibi gey- Jes yediği halde domuz adeta çörçöp » Evlerden ve lokantalardan gün sokağa dökülen artıklar bir #teşten geçirilerek o kaynatılmak domuz için en mükemmel bir züladır, Binaenaleyh koyunun elli ku- yemden altmış yetmiş kuruşluk domuzdan yirmi beş kuruşluk yemden yüz kuruş- © bakeet alınabilir. Çünkü koyun etinin okkası piyasada — DGaltımış kuruş ise domuz eti yüz yirmi © karuşadır, Koyun ile domuz arasında © ikinci mühim bir fark şudur. Koyun s9. nede bir defa yavru verir, Halbuki do- muz senede iki defa doğurur ve her defasında sekiz on avruyu birden ve. rir. Demek ki bir koyundan senede bir yavru hâsıl olmasma mukabil bir dişi © domuzdan senede en aşağı on altı tane! yavru almir. Bu yavruların herbiri al N ttayda tekemmill eder. Yani elli okka- 18 hayvan olur. Şu halde bir domuz! — dam senede (720) okka et alrnabilir. D: muz elinin okkası en aşağı yüz kuruş! — olduğunu göre yedi yüz liralık köymet y Yönden dört beş ay evvel Manisada ii key yazılmış ve son zamanda Muhitte - Silmış hir makaleden Alınmıştır. Ve © münakaşa edilen mevzula hiçbir mü nasebeti yoktur. Muhterem meslektaş- değişiklikler; Yük bir tesir yaptı. Şehrin evvelce bir. milyona varan nüfusu en aşağı üçte bir| kmda söylediğim gibi bu saha hubu-| 1931 e e m İ Mütefekkir bir çiftçile hasbihal | işsizlik ve çareleri Istanbuldaki iş azlığına zirai sahada çareler bulmak kabildir jelde ediliyor demektir. Bir koyundan İsenede alınan tek yarrıdan başka yü- nü ve sütü itibarile de istifade edildiği malümdur. Bununla beraber dan elde edilen kıymete nazaran koyu- nun verdiği kıymet nispet kabul etmez | derecede azdır. Sonra İstanbul doğrudan doğruya Avrupa ile temas halinde olduğu için burada yetiştirilerek domuzlar şayet şehirde gayri müslim nüfusun ihtiya. lemdan fazla ise kolayca harice sevke. dilebilir. Kolayexa müşteri bulunabilir. Bir kere İstanbul ve civarında domuz yetiştirme itiyadı taammiüm dilkleri nümünelerden İler. Ve eğer Türkiyenin sahil ahalisi domuzu bir ihracat hayvanı gibi yetiş.| İve civarında domuz yetiştirmekten çok! karak diğer işlere ehemmiyet verilme. si doğru olmadığını iddia ettiğimi zan- Jnetmemelidir. Bilâkis evvelce de söy- İlediğim gibi İstanbul muhitinde inekçi İlkten, tavşancılıktan, o tavukçuluktan çok menfaat temin olunabilir. Şayant dikkattir ki İstanbul — sütü /pahalı bir memleket olduğu halde bura da süt müstahsillerinin eline geçen pa- ra pek azdır. Bunun sebebi sütçü ve 'inekçilerin hayvan seçiminde ve hakı- mında malümatsız olmalarıdır. Hay- vanlar nasıl beslenir? nasıl yerlerde yatırılır? nasıl yemek verilir? hayvan hastalıkları ne gibi şeylerdir ve bun- lara karşı ne gibi tedbirler almak lâ- zamdır? Bu. hususlara hayvan “yetişti. renler Kiç ehemmiyet © vermiyorlar. Bundan dolayı da çok zarâr görüyor:| lar. Eminim ki ufak himmetler #le bü sahalarda İstanbul ve muhitinde çek iş görülebilir. Hem şehrin ihtiyacı, hem| de birçok kimselere maişet vasıtası te- min edilmiş olur. | — Domuz yetiştirmeğe sırf bir ihra-| cat İşi olmak üzere çok ehemmiyet ve- Tiyorsunuz. Domuz yetiştirmek masraf İr bir teşebbüs müdür? Ve bugün İs. tanbul ve civarında yetiştirilen domuz lar ne kadardır? — İstanbuldaki gayri müslim nü- fusun bir senelik ihtiyaer üç bin beş yüz ile dört bin domuza tekabül eder. Bu ihtiyacın yarısı bugün İstan- bul ve çivarında yetiştiriliyor, Bilhas- sa Şişlide, Feriköyünde, Bomonti civa. Ancak bütün şehirdeki gayri mtislimle! rin ihtiyacı hariçten temin olunmakta. dır. Domuz yetiştirmek için büyük ser- mayeye de lüzum yoktur. Beş tane ana domuz ile işe başlanabilir, Beş ana do- muz beş yüz lira demektir, Beş yüz Ji. TA da bunların yerini (o hazırlamağa, fedilirse bin, nihayet bin beş yüz lira ile bu işe teşebbüs olunabilir. Bu suret- le işe başlıyan bir adam altı ay sonra ki bin, iki bin beş yüz lira kâr alabilir! İki bir aileyi bol bol geçindirecek biri kazançtır, a m sa vara varana sas mana anak ğü halde aleyhimize kâh Cobetrükei. on) kâh mugalâta ve insanların karan. lık sevkitabiilerine müracant suretile aleyhinde bulunan Avrupadaki sanadit kastedilmiştir. Makaleye esasen Prid- Tarımı müteessir eden yarasa tahirijman aleyhinde yazan ve bazr hakikat. Türkiyedeki hekimlere şamil değildir. © Muhterem rüfekayı meslekimi bu tabi- İleri tahrif eden bir Alman muharrir. nin yazısı Üzerine kaleme alınmıştı. tiva ettiği manadan tamamile ten! İstemiştim ki vatanında bu kadar ihti zit ettiğimi söylemeği zait telâkki ede-'rasa kurban edilen bir ilim adamı için rim Çünkü Fridman aşısı rleyhinde Türk matbuatında bir ses yükselsin şa' “Türk matbuatında makalenin yazıldığı hit olduğum bazı hakikatler dolayısile tliihe kadar tek bir kelime yazılma İde hunu yazmayı berç bildim. Şimdi - meter. Benim İzmirdeki Yeni Asır ve dünyasındaki makalelerimde hiç ı.taraftan tenkide maruz kalmamış.| b it, Yarasa tabirinden aşının tatbik e digi ve bir çok fuideleri de görüldü! İmuhterem mütehassısların beyanatma gelelim: Mehmet Kâmil Beyin yarasa tabiri. makamatın yaptığı boykotlara ve men: ne temas eden beyanatlar: hakkında vu kardaki cevabı hatırlattıklan sonra 7 domuz: i ederse | memleketimizin diğer müsait sahil min | “İtakalarında bulunan halk burada gör. istifade eder.) rında bu işle meşgul olanlar vardır.lil olmasaydım, salâhiyeti ilmiyeleri ö- re | . yem ve bakacak adam tedarikine sar. İBresilya ve Almanyada Fridman aşk) Türk-Rus muahedesi Ankara, 24 (Telefon) — Mos- | i kova elçimiz yarın Moskovada i Türk-Rus ticaret | imza edecektir. Antalya maarif emini Ankara, 24 (Telefon) — Ve- kâlet emrine alınan Antalya maarif emini Ali Rıza B. hak- kında tahkikata devam edilmek- tedir. Bu hususta maarif vekili dedi ki: — Ali emrine bebe istinat etmemektedir. elimizdeki kanunlara istinaden ber vakıt memurlarımızı muallim- ! likte istihdam edebiliriz Ali Rıza B. de bir muallimliğe tayin edil- Rıza Beyin vekâlet İsmması mübim bir se- henliz kimse tayin edilmemiştir. 'bulde maalesef mazur görüldüğümü ar değil bahsinisbile Mazhar Osman Be- yin neşrettiği Seririyat mecmuasında mütercem bir iki makaleden başka hir yerde gördüğümü — hatırlıyamıyorunu. Kendilerinin bu hususta tetkikleri ve! neşredilmiş tecrübeleri varsa (lütfen yerini ve tarihini gösterirlerse mem- mun olurum. Fakat zannediyorum ba beyanat daha ziyade ispat ihtiyacı du- yulmadan söylenmiş şeylerdir. Çok kuvvetle telmih ettikleri ve he- men her mütehassısın tekrar ettiği (Kalmet) in B. C. G aşrsma gelince: Onun hakknıda tarih henüz son sözü- nü söylemis değildir, zannederim. Tatbikma, atfedilen birçok ölüm. yl ları Üzerine Ttatya, Almanya, Maca itan, Holanda, Şili ve Letonyada tatbi- İknın menedilmesi her halde (lehine koydolunacak bir şey değildir. Biliyo- rum. 76 çocuğun ölümüne ve yürlerce-! sinin vereme yakalanmasına sebep © Inn (Loben) faciası bile müdafaa edi- liyor. Fakat zannediyorum ki bu daha! ziyade Fridmanı ihmal ederek (Kal met) i tatbik eden alman mahafili tıb- hiyel resmiyesinin (Loben) faciası ü- İmerine halkım galeyanı karşısmda me-i İseleyi ört has etmek mevkiinde kalmış; olmasile izah edilir. İlerde İcap ederse! ibu bahse avdet ederim. İ Tevfik Salim paşa hocamla bu mese ie hakkında maalesef hemfikir olamı- yacağım. Fridman aşısında müspet vel (Specifigüe) bir tesir bulunduğuna ka- wünde hürmetle eğilirdim. Almanya ve İ Fransa resmi tıp mahafilinde Fridmân aleyhinde sistematik bir neşriyat ya-| pildığı muhakkaktır. Fakat bu aleyhi! tarlık bitaraf ilmi endişeden mülhem! olamsa gerektir. Fakat bunun yanısıra müspet neşri. yat ve teşebbüsat yok değildir. Fransa, sınm tahakkuk eden fajdeleri dolayısi- le yeni tatbikatı için vâsi mikyasta tedbirler almmıştır. Maamafih muhte- rem hocamın istikbale ve yeni şeylere her zaman açık olan zekâ ve mesaisin den bu meselede de yeni şeyler doğa. cağına ve hakikat safında mevki ala. cağma itimadı tanımım vardır. Müderris Neşet Ümer Beyin (Frig. man aşısı ile olsun mesti sarfı sayaaı memnuniyet olduğu) yolundaki beya nalı bütün bu fırtına esnasında doğan bir mart güneşi gibi olduğunu kaydet. tikten sonra Türk Tıp Cemiyetindeki beyanatımın tarzından ve vak'alarım. dan heniiz haberdar olmıyan muhterem Akil Muhtar Bey hocamızın tenkitle. rindeki (tolerans) a da işaret ederim. Fridman meselesi hakkında Avrupa da 30 senedir münakasa cereyan edi.| yor. Maddeten yahut manen alâkadar! muahedesini | Biz | miştir. Antalya maarif eminliğine | Emlâki milliye satışları | Ankara, 24 (Telefon) — Bir meb'us emlâki milliyenin 8 sene- İ çıkarılmasını teklif etmişti. Ma- i liye bunu kabul etmemiş, ancak ! tecilin yapılabileceğine kani bu- lanarak bu hususta bir lâyiba ihzar etmiştir. Muhasara ! İzvestiya M. Çorçil hak- kında ne diyor ? Moskova, 23 (A.A.) — İzvestia g& zetesi M, Churehillin ahiren Avam Ka- İmarasında irat ettiği Sovyet aleyhtarı nutuktan bahsederek (O M., Churchillin İngiltereyi muhayyel Sovyet tehdidatı ile tethiş ederek diğer (memleketleri amaaa ear enamaramamn tirirlerse yalnız bu suretle hariçten | HUN şimdiye kadar köylerde hekimler! Sovyet Rusyaya karşı müttehit hare memlekete her sene birkaç milyon ira|re kadar tatbik edilip hiçbir netice ver kete davet etmekte olduğunu yazıyor lık servet girebilir. Fakat İstanbulda) mediği hakkındaki beyanatlarmı ka- “)ve diyor ki: — Zamanımızda teşkil edilen müsel- istifade edebileceğini söylediğime ba-|3€derim. Ben de on beş senedir bu ai-ilâh müdafaa akamete maruz kalmıştı. le içindeyim. Aşmın köylerde tatbikmi) yg. Churehillin şimdi de iktisadi mu hasara ile Sovyet rejimini taklip etmek tatbik değil farlasile icra edilecektir, İngiliz nazırları M. Henderson ile bahriye birinci Lor- du M. Alekender maiyetleri erkânı ile etmişler ve doğrudan doğruya harici- ye neraretine giderek M. Briand ve M. Damont ile birkaç hafta evel mütehas- sıslar tarafından başlanılmış olan mü- zâkerata devam etmişlerdir. Yarın yeni bir müzareke yapılacak Mama ri hazır bulunacaktır. Hndistanda karışıklık Bombay, 23 (A.A.) — Dükkân ve ma- ğazalarım önüne dikilerek alış verişe mâni olmağa çalışan bir takım kadın. lar valii umumiye takdim edilmek üze re tanzim edilecek bir karar suretini kaleme almak icin davet edilmiş olan Bombay kooperasyonunun içtimamda hazır bulunmaktan birçok belediye mec Misi azasını cebren menetmişlerdir, Po- lis, halkı dağıtmak için hücum etmek edilmiş, içtima fesholunmuştur. Paraguayda umumi grev Assomption, 25 (A.A) — Umumi mesai konferasyonu, bütün memleke-| te şamil bir grev ilân etmiştir. einen ps0 bean nema İristan, Çekaslovakya, Bulgaristan ve | Yunanistanda resmi ve hususi teşeb- ibüsler yapılıyor. Her şeyden sarfına. zar yalnız bu kabiliyeti havatiye aşıda. ki şe'ni kıymete (valeur reelle) delâlet etmez mi? Almanya posta nezaretinin sene zarfında memurlarına ve aileleri ne Fridman asisı tatbik ettirmek için aldığı tertibat ta müahazeden masun kalmadığı zikrolunuyor. o Fridmanm aleyhtarları her vesileden istifade et- tikleri gibi bunu da yapmış olabilirler.| Fakat su kadar söyliyeyim ki Almanya posta nezareti yalnız kuru bir emirle, kalmamış Fridman aşısı yaptıracak me murların ve ailelerinin masraflarının! yüzde seksenini de verem mücadelesi faslından vermeği deruhte etmiştir. Almanya posta nezaretini bugüne ka- dar işgal eden Doktor Schötzel bu ter- diği cevapta demiştir ki: Fridman âşi- sını tatbik hususunda aldığım ted fim işlerin en iyisidir. Şunu da ilâve edeyim ki emirnamenin ıstar edildiği mayıs 929 dan teşrinisani 929 a kadar yapılan 105 aşının yüz tanesinde mu- fi mesaiye rağmen aşınım tatbiki için A1) manya, Fransa, İtalya, Brezilya, Macu-| !vaffakiyetli netice alındığı yapılan an- kete cevaben bildirilmiştir (Sunu yarın) lik satış rüddetinin 12 seneye | istiyor. Fakat beş senelik plân yalnız! Paris, 28 (A.A.) — Hariciye nazırı) beraber saat 17,35 te Parise muvasalat| ve VE mÜzEkeTATta Tieiiz ve “Yransız| mecburiyetinde kalmış 17 kadın tev kit) geçen| tibattan dolayı yapılan tenkitlere vers)! ler bütün nezaretim zamanında yapir Yeni tasfıye kanunu Ankara, 24 (Telefon) — Yeni tasfiye kanunu meclisten çıkın” ca önümüzdeki hazirandan itiba” ren bütün emlaki milliye dahili" İ yeden maliyeye intikal ede ! cektir. Klot Farer Ankarada ic Ankara, 24 (Telefon) — M. Klot Farer geldi. Yarın Türk ocağında Piyerloti hakkında bir konferans verecektir. e A e eg “Türk dili için, Sinir li — tu, 1 Tinci sayfamızda muhtelif zümrelerinin yavaş ya” vaş başka milletler tarafından temsil edilmesi ve bunun netite* sinde gelecekte bir gün yer yüzündeki Türkçe konuşan ka” i vimlerin yok olması korkusudur. “Bugün Türkiye türkleri müs” tesna olmak üzere Türk ırkının cihandaki mevkii hazindir.,, “Bu son üç dört asır Türk ırkının siyasi sukutu devri oldu. Siyasi sukutun feci neticelerin- den biri milli dilin hâkim millet lisanı tesirine maruz kalması, siyasi sukuttan sonra milli har sın inkişaf edememesidir.» | o“Türkler için garbin yüksek medeniyetlerini kabul etmek, garp milletlerinin yüksek hars istifade etmek faydalıdır , omatluptur; (o fakat yabancı harslar olduğu gibi kabul etmek, yüksek medeniyetle ! beraber harsı yüksek milletlerin “söz,, lerini de almak hususun- daki termaytilin. 4 mektsi " nazarından çok tehlikeli bir zaaf olduğu hiçbir vakit unutulma- malıdır. Çünkü “söz; almak şuursuz bir şurele milliyeti kaybetme ;oluna girmektir.,, “Derin bir kanaatimi söyli- yorum; Mektep ve ilim dili Türkçeleştirilmezse müstakil Türkiyede dahi Türk dilinin yok ! olması tehlikesi vardır.,, “Gelecekte beşeriyet hayatım- dan belki harpler zail olur, belki iktisadi mücadele usulleri sulhi İ bir surette tanzim edilebilir, bunları ümit ede Fakat İ milletler arasında mücadele ! baki kalacaktır: hars ve diller mücadelesi, “ Türk ırkının yaşamasını te- min için yapılacak işlerin birin- cisi ve en mühimmi öz Türkçe bir yazı dili yaratmaktır... mahsullerinden yi İTİZAR “Filozof, * roman tefrikamız münderecatımızın çokluğuna meb- ni bugün dercedilemedi. Oku- yucularımızdan özür dileriz. VAKIT Istanbul Ankara cad- desi VAKIT Yurdu Telefon, İdare 4370. yazı işleri BAŞI Abone Şartları : Dabihi' 1. Aylık 19 A 400 0 750 1400) Hariet Pazar günleri— Mük4fsil çocuk. Sah Mizahı Gençlik ve sinema «— spor, İN Perşembe « seyılalari haftada üç gün mühd dolgun. ve eazip « 19 sayıfa çıkar | li