February 28, 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6

O Akıl çolaktır, t Büyük hârp sıralarındaydı . Şu telgrafı almıştım: “Istanbul (İkdam) Celâl Nuri B.: “On kelime cevaplıdır. i “Allah var mıdır; yok mudir?, — gerlian işarı.. Bahse tuluştuk. > imza, Bu telgrafın mânası nedir? © Böye acayip bir tegarf bir zihni - © yete bir tereddüde, devrin döndü- © ğüne delâlet eder. Bu itibarla ga- © yet mânalıdır. Kulakları çınlasın.. “Kılıç zade Hakkı bu tipleri ya - orattı, © Bundan pek az evvel kara kap» İı ciltler hakkında şüphe etmek “caiz olamazdı. Herkes bir biçim “düşüncek. Her mesele ezelden — halledilmiştir. Her surlin cevabı mevcuttur. Akıl, para etmez.. A - kil çolaktır, topaldır; akıl sarsak» > tur, salaktır. Akla itibar edilmez. “ Akıl meflüçtur. Akıl mahcuzdur , İnsana akidesini : öğretecek akıl > değildir; nakildir. Akıl yanılır; “o makil yanılmaz. İlim mazide kal - mıştır; cehil istikbaldedir. Kapı kapanmıştır , Bu gidişle biz, kendimize iti » “ mat etmiyorduk. Yakın raaziye de itibar ve itimat az. İlim, şarap o gibi gaki olmalı.. Turfanda, taze ilim makbul değildir. *“ Dilikâk buyurunuz” ki bem bu ,Rotumda lat'iyyen felsefe yapmı» rum, yapmıyacağım. Maksadım ispetle dar bir zamanda, Türk ellerinde, kafaların nasıl değişti- >ğini göstermek ve anlatmaktır - Bir zihin zımdanından birdenbire Gözlerimiz ve dimağımız tı. Yobazların içinden bir il i müteassıp dinsiz oldular. Merhum Abdullah Cevdet bunla” rn nümünesidir. Kılıç oğlu Hak- kı da bu nümünelerin bir cadalo- zudur. Koyu dindarlıktan, koyu maddiyun mesleğine. , © Hoca efendi, minderinin üze - ime bağdaş kurar, enfiyeciğini kan. kana çeker, kara kaplı ki - tapları karıştırır, karıştırır, gene karıştırır ve bir (nakil) arardı. Zihnini karıştırmak zihnine gel - mezdi. Böyle nakil aramakla bizim imizın dimağları Ohadim nuştu.. Makine işlemiyordu . a böyle (atrophi&) o olunca eler bit gibi öhun içine hü - n eder, Maziye ne de büyük i- 1 Biz Çin peygamberi Con - iman etmeyiz.. Lâkin is - ni bilmediğimiz bu bhazretin, ii? yolundan gidiyoruz. Mazi - ye çok çiviliydik » Zannediyorduk ki ilim odur... Abdullah Cevdet Bey tipi ise ir irticai mucip oldu, Bu dinsiz - ik müteassıpları ilk zamanlar az 'dil biliyorlardı. Birinden aynen naklediyorum: . . . şehrindeydik. Bir gece, sivri akıllılar mahfelinde mühim bii bahis geçti. Büchner'den, din- sizlikten, maddiyundan bahsetti- ler.. Biri dedi ki asıl mukaddes kitap işte bu (kuvvet ve madde) dir. Ben şimdiye kadar on iki de- fa bu nefis cildi okudum .İşte, e- limde taşıyorum. Benim icin geceler gündüz ol - Yuf! Bana Ki bu yaşıma de - ti i 5 OSMANLI b ÖLÜRKEN... Mubarriri: Celâl Nuri * İktibasnakti, cercüme bakları mahfezdür , solaktır, sarsaktır, ahmt:ktır EVLE opaldır, salaktır, İ ğin batıl itikatlara saplanmışım .. Ne Allah var, ne peygamber, ne din var, ne iman var, ne ahlâk | var. Bunların hepsi boş şeyler - dir. Benim pirim, üstadım Büc hener bana öğretti ki bütün âlem | (kuvvet) ile (madde) nin birleş- | mesinden ibarettir. Zekâ, fikir, | idrar gibi, safra gibi, gait mad - | deler gibi bedenin ifrazatından | başka bir şey değildir... i Gene o azt anlatıyor: “— Ben, o sıralarda, Sırrı Pa- şa merhumun (Sır kur'an) m! okuyordum. (9) Başım ve fikrim! döndü. Bir Frensızca gramer, bir deste defter tedarik ettim. Umu- ma ilân ettirdim ki hastayım; ya- taktan çıkamıyorum. Tam kırk gün odamda mahpus kaldım... Kırk günde Fransızcayı &peyce i- lerlettim. O sırada da İstanbula ısmarla - dığım Büchenr'in o (kuvvet ve madde) nam eseri geldi. Derhal bağa hicret ettim. Orada da kırk gün kaldım. Lügat yardımı ile ki- tabı okudum. ve hem ezberle - dim.,, j kerrat cetvelni ezberlemek iktiza ederdi. İşte, Allah var mr, yok mu ? i telgrafla seri'an cevap «isterim | şeklinde bana baş vuran | zavallı | , muhabirim metoddan bihaber bir | ! zattı.. V, o seneler bu gibi zatla - ; rın modası cariydi. | Yeni moda. müellifler güm - rükten mal kaçırır gibi, yazıların- | da cüz'i miktarda dinsizlik edi - | yorlardı. Fakat bunlar düpedüz | dinsizliğe gidemiyorlar... - Bazısı, | meselâ, Büchner'i tercüme eder -| ken... Ey ümmet bu batıl fikirleri bilip mucibince amel etmeyesiniz diye naklediyorum, diye sözlerine başlarlardı. İki cami arasında beynamaz! Dinden vaz geçemiyorlar! Fakat dinsizlikle uğraşmaktan da gayet hoşlamıyorlar. A ER Size bir ihtiyarı tasvir edece- öm. Bu zat altmışını geçmişti. . . | Fransızcası kuvvetlice, okuduğu” | Akrabalık Tannenberg hil , ş Aynı yerde iki akraba memur çalışmıyacak Memurin kanununun 46 ıncı maddesi mucibince akrabadan o- lan memurlar bir dairenin ayni şubesinde veya bir heyette içtima edemezler ve çalışamazlar . Bu vaziyette yapılacak muame - le vilâyetlere tamim olunmuştur. Diğer memurlarla tepdil ve be cayişleri lâzımdır. Devlet Şürası bu kanunsuzluğun ıslahı için bu düsüne hiç bir dahli olmıyan bir memur akraba memurla mecburen becayiş olunarak yerinden ve işin- den edilmesi muvafık görülmemiş- tir, Şayet akraba içtimaını mucip tayinler kanunun neşrinden sonra nu iyi anlıyor, mütekait. Vakti çok yapılmışsa bu tayinlerin iptali ve Sabahtan akşama kadar Voltaire | okuyor.. o Dini istihza eden bu| merhuma âdeta âşık.. Bununla beraber ihtiyarımız beş vakit namazında.. Vücudu - nun zayif olmasma rağmen oru - cunu keçirmiyor.. Ara sıra Mu- hiddini Arabi ve Celâleddini Ru - mi de okuyor. Hikâyeyi bilirsiniz. Vaiz efendi kürsüye çıkmış, en - fiye aleyhinde beliğ sözler söylü - yor.. Lâkimi.u Cemaatten biri demiş ki: — Efendi Hazretleri! Ağzınm Sizi temin ederim ki'şu ifade | söylediğini burnun tekzip etme - meşhurlarımızdan birinin ayneh hikâyesidir. Aziz karilerim, ve muhterem karielerim! Kısaca mü- taleamı dinleyiniz. - Fransızca kırk günde öğrenilemez. Bazı ga- zetelerin son sayfalarında bir ta- kım dolandırıcı ilânlarına - rast gelirsiniz. Ak saçlarınız derhal kumrallaşacak, Bilmem hangi to: i zu alırsanız 30 yaş goncleşecek - İ siniz. Ey hanımlar... Beni yaşım geçtiği halde kocam beni neden hâlâ seviyor?, Çünkü falan ilâcı alıyorum. Bunlar n& kadar sacma ise kırk günde Fransızca öğrenebilmek | de o mertebe martavaldır . İlim ise dilden daha güçtür .. Gelişi güzel ilim tahsil edilemez . Kapma malümat, cehilden beter dir. (Kuvvet) ile (Madde) yi an- layabilmek icin sırasile Kuvvetli tiyaziye, kuvvetli fizik, kuvvetli | kimya, kuvvetli haya bilgisi öğ- renmeli, Aksi takdirde ilminiz taklit birilimdir. Bizim meşhur adamımız ise iki kere kırkar gün odasına ka - | parmakla hiç bir şey öğrenme - mişti. Bügün, (ve o günler) Bü- chenr'in harcı ân ettiği (kuvvet ve madde )mazariyesi modadan düşmüştür, Tâyyareye nispetle w- çurtma neyse odur Hafız, vaktile nasıl kelâmı ka- dimi anlamadan ezberlemişse, | tıpkı onun gibi, hikâyesini nak - | | lettiğimiz zat de (kuvvet ve mad- de )nin hafiz: olmuş, lâkin vakı- fu'dağilüi Eski dindar taassübü, bu sefer dinsiz taassübüne tahavvül et - miş., ğ O adam gene bir hafızdır, ge - ne bir müteassıptır . Yalnız kitap ve akide değiş - ti. Kafa değişmedi. Fizik ilmini bilmiyenlerin dinsizliğine inana - mam.. (Kuvvet ve madde) den evvel | nur. i » | İ Seydim. Gercek, hoca efendinin burnu enliyeden görünmez bir hale gel- miş, Bizim ihtiyara gelelim. Hem dindarlık, hem Voltaire'i şerif ti- lâveti... Bu ne diye sordum. Ce- İ vap verdi : — Oğlum! Tut ki dinin söyle- diği doğrudur. Ahret var. Onun için namazımı kılmak ve orucu - mü tutmakla kâr etmiş olurum. Tat ki dinin söylediği (yanlıştır. Ahret yok. Bu takdirde kılmak ve oruç tutmakla ne zi - yan etmiş olacağım? Bu fikir, meşhur Fransız fey « | lesofu Pascal'ındır. Bizim ihtiyar da'ya bu zatın eserini okümuş, yahut bu fikir onun da aklina gel miğ. İZÜ, Bu bahsettiğim “tip, ortadan kalkıyor. Bundan sonra akideler daha fazla tebellür (ve tavazzuh etti. Kara kaplı kitap- ları okuyacak kadar eski ilme vâ- kıf olanlar da kalmıyor. Şu hikâ- ye ettiğim devir yirmi sene bile sürmedi. Kılıç oğlu klakkı Beyin bundan böyle gayretine hacet kal madı. Bir aralık, bu zatın bir kitabı- #ın intişarı üzerine, kırk softa, bir maynaya rakiben İstanbuldan İzmite firar etmişlerdi. Bunlar kılıç oğluna bed dua ede ede git- tiler... a Celâl Nuri (*) Sırı Paşa, Celâl Nurinin Öz amcasıdır . ısmarla Türk telebesinin toplantısı Milli Türk Talebe Birliği kon - gre divanı reisliğinden; 2 Mart 933 perşembe günü saat 14 te kongremizin üçüncü toplan- tısı olacaktır. İntihap encümeni vasıtasile seçilmiş olan murahhas- Jarm hazır bulunhaları rica olu - namaz İPmwiç müsebbiplerinin mes'ul edilmesi ve kanundan evvel tayin edilmiş - lerse vazifelerinde ( bırakılmaları ve akraba mermurların ilk fırsatta ve diğer şubelerde münhal vuku - unda başka bir vazifeye nakli su- retile kanun emrinin yerine geti - rilmesi zaruri olduğu şeklinde ka- rar verilmistir. Muallimler bu hükümden hariç tutulacaklardır. BORSA Hizdlannda yıldız işareti olanlar üzer lerinde 27 şubama mwamele olanlardır! Ralekamlar kapanış ftyarlarını gösterir Nukut (Satış) i gayri kanuni vaziyetin tahad- | İTAKVIMI i Sah Çarşamba 78 Şubat 1 Mart J İ 3 Zilkade 4 Zilkade Gün doğuşu 6k sg Gün tiği 153 s8 Sabah osmazı Gol sar “| Öğle gamazı 7 1297 İkiadi olmazı © 1BİS ice Akşam namaz © NZSİ 1758 Yatsı gamazı 127 7 İmsak 4,50 4» Yilin geçen eller 56 “ | kalan “ez <0 06 A —. ni e w i. —— — MAVA — Yeşliköy Askeri ramat merke | zinden verilen mınlümata göre bügün havs garp istikametinden rüzgürit olacaktır. Dünkü sıcaklık en fazla 9, on as 3 de Tece, hava tasyiki 780 milimetre tdi. ADYO Bugün İSTANBUL — 18 den 1845 e kad Saz (Makbule Hanım), 18,45 ten 19380 Kadar Orkestra, 1930 dan 20 e kadar Pram- İ sen ders (erlemiş olunlara), 20 den 3030 a heder Hikmet Riza Hanım (San), 2080 dan 71,80 a kadar Hafız Ahmet Bey, 318 dan 72 « kadar Matmazel Rosintal tarafm- fon, Ajans ve Borsa baberleri, Saat ayari. YIYANA (184 m) 1240 Korser -- 13 Konser — 1340 Plâk — 14,10 Pik konser — 19 Konser — 2080 Musiki — 22,35 Dans wwuiikisi LEAPZİG (8894 w.) 745 Jimnastik — 735 Könser — 15 mom se: — 17,80 Konser filarmonik — 21 Sen- forak konner — 22,20 Kahare musikisi — 24 Mimik, BUKREŞ (8942 m) 13 — Piâk — M Pik — ii Konser — 19,25 Konar — 2040 Plâk — 31 Oda Mu- sikisi — 71,45 Musti — 23,15 Konser, ROMA (AL? m.) 20.10 Spor ve haberler — 21 Haber ve İ piâk «- 2147 Konser — 28.55 Haber, BUDAPEŞTE (00,5 m) fi İ < asa Janbant — 19,20 Çiğ orkestresi 00 Konser #lermoğik — 24 Piâk. MOSKOVA (1304 m.) 1930 Konser — 22 İngilizce meşriyat, VARŞOVA (412 m.) 13,10 Plâk — 16.50 Pik — 18 Piyano konser — 1535 Şarkı İtalyanca — 1940 Dans — 21 Operet — 28.15 Jerbergden nakil 24 Dans “— Kös | #2 1. Fransiz TD 49 Silin Av İl -. Sterlin , 729 | *! Feten *. Dala *. Mark #0 Lİrer #r Zölari #3n 1 Belçika | *i Pengö 520 Dram 4 tv vah aviçre © yi ei Z *2) Lava w *: Altın 005, ii 8. *: Mecidiye 94- İl “50 Kurn Çek 132! #i Hanksor o 930, Çek fiatları “İkap. sa. 16) 1 seda 189634 İs omürü # Viyana 42875 e Ve Yara #X İri <p *Bçrtin 1986450 İ h *Varsova 4,2007 il sAtina *Paşte 3M07Ş İ * “ökres 4028 İl 68040 | #öelgrat 348225 1760 | Sirskove 1088 — Esham Iş Rankası o (i.— | Terkor a9 50 A #— | #Çimente kr (215 Reji 4 oi Diy MM Şir, Hayriye 18, $ v 2,15 Tranvav 480 4; Tealva 2— UÜ. Sporu — | Şark a. cos 205 *ömenti 94,sb | Telebe (80 istikrazlar Tahviller st, dahi Gi) Eliktrik Ci #iark iyolları 780 | o ramvay 3189 Moe “ ye a mıriki “6 a Saç maki © 435 | Anadal 1 AS Bağdar 1175 | #Anadolun o 4550 Askeriye o0—Âİ SA. Mümessii Saian irtihal Mülkiye mektebi Mecelle Mu- alimi ve Meclisi idare evkaf Reisi merhum Atıf Beyin zevce- si Sabık Şurayı devlet azasından Kemal Atıf, Sabık Mülkiye Kay- makamlarından Cemal Atıf ve Mülkiye Mektebi, Harp Akade- misi ve Robert Koileç muallim lerinden Hazım Atıf Beylerin Valideleri Fasiha Hanım irtihali darıbeka eylemiştir. Cenazesi bugünkü Salı günü sabah saat 11 de Lâlelide Harikzedegân apartımanlarının üçüncü daire(11) numaradan kaldırılarak cenaze namazı Aksaray Velde camiinde kılınarak Merkezelendi'de defne- dilecektir. Yarın VİYANA (58,4 m) 12.30 konser — 13,40 Piâk — 14 Kon ser — 16 Boran heberieti — 16.20 Şarkı — 15 Konser — 2045 OÖrkestre Konami 22,05 Andre Giğe'in bir eseri — 23,10 Kon ser, L#İPZİG (888.6 m.) Zi Jimnastik — 735 Konser — ii Konser — 31 Çardöş opereti — 24 Haber — M Dans BÜKREŞ (8042 m.) 13 Pik 14 Plik — ve örekee <> 19,25 Orkesne — 20,40 PiAk — 21 Viğolen- #8 — 21,45 Piyano — 22,15 Keman. ROMA (4412 m.) 20,10 Haber — 21 Heber ve Pix — 2145 Tiyatro. BUDAPEŞTE (5505 vs) 10,15 Polis orkestresi — 13,09 Çiyan #ei- sikisi — 15,39 Konser — 19,30 Piâk — 2080 Opera — 72 Çiyan musikisi — 28:25 Konser, MOSKOVA (1404 bı.) 19,30 Konser — İZ İngilizce meşriyet.: VARŞOVA (1412 m.) 18,10 Plâk — 17 Pik — 10.05 Konser — 20,45 Haber — 21,25 Konservatuar Sa lebesi tarafından konser — 285/15 Pik. Istanbul Belediyesi: Bu akşam saat 21,30 da hile ve DEVİ Yazan : Şiller temsil vardır. dan taganni, 22 den 2230 a kadar Gram | 10,15 Senfonik orkemre, — KAOS, Kanser. i 22 İ '