18 Haziran 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2
lee —z - VAKIT 18 Haziran 19 Öz Türkçeye doğru Dil anketi Ikinci kısım hak- kında izahat ANKARA, 17 (AA.) —T.D.T, Cemiyetinden: Yakında anketin i- kinci kısmına başlıyacağız, Bu ikin ci kısımdaki sözlere karşılık arar - ken saygı değer halkımızın şurala- rını göz önünde tutmalarını dile - riz; 1 — Konulacak karşılıkların mutlaka her kelimeye karşı bir ke- lime olması lâzım değildir. Bir bağlama sözünün karşılığı bir iki söz, yahüt bir cümle kuruluş değiş mesi olabilir. Mesele; -birinci ankette de ge- çen- “madamki,, sözünü ele ala - lum. “ Madamki gelmiyecektiniz, neye söz verip beni beklettiniz?,, gibi sözlerde “madamki,, yerine Zi ya paşada benzerleri çok görüldü. ğü, hattâ “şiir ve inşa,, makalesi - nin başında da bulunduğu gibi “ çünkü ,, koyabiliriz. Çünkü ise “için ki,, den kısaltılmış olarak ta- urk kökündendir. Bununla beraber bir de şu sözü şöyle söyliyebiliriz: “Gelmiyecekti niz de neye söz verip beni beklet - tiniz?,,. İşte burada “madamki, bağlama sözünü bir cümle kuruluş ! değişimi karşılamıştır. Ke 33 5 VAKIT'ın Hususi Londra 17 (A.A.) — İktisat | se açıldığı zaman, ne Lort Hull konferansı iktısat komisyonunda | meydanda idi, ne de arkadaşları. bir nutuk söyliyen Almanya iktisat ! Amerika murahhası mütemadiyen ve ziraat nazırı M. Hugenberg, ci- | telefon ediyor... Mütemadiyen han Iiktısadiyatının ıslahı işinin her | Vaşingtonla görüşüyordu. milletin milli iktısadiyatının ısla -! Oo Mösyö Daladier de Makdonald- hına bağlı olduğunu beyan etmiş Ja pek sıkı fıkı. Beraber, baş ba- İtir.. ça bir öğle yemeği yediler. Bun - 20 dan sonra ortalığa herkesi şaşır - | Borçlar ışı . tan bir havadis yayıldı: Mösyö | z Ruzvelt 15 haziran borçlarmın Amerikaya ait celse. | çaksitine mahsuben alelhisap yüz- Londra, 17 (Hususi) — Çar - | de 10 almayı kabul etmiş. | samba günkü celse Amerikaya te- Malâm olduğu üzere bu teklif | maş ettiği için, fevkalâde entres - | İngiliz teklifi idi. İngiltere hükü- sandı. Bilhassa öğleden sonra cel- | metine bu hususta Vaşington sefa- Yunan suikastı ! Ba/kanlılar arasında i Gene bunun gibi “zira, yerine “bunun için,, diyebiliriz. Burada da bir söz iki sözle karşılanmıştır. 2 — Karşılık ararken karşılığı aranan sözün türlü kullanışlarını| göz önünde tutmak gerektir. Bu kullanışların hepsini birden kucak lyacak”'tek'bir karşılık bulmak güçtür. Ancak'her kullanışa ayrı ayrı, başka başka karşılık da ileri İ sürülebiliri. 3 — Karşılık aranacak sözlerin Arap veya Farsi kökündeki mana- sı lügattaki manası değil, asıl kul- lanışta uyduğu düşünce karşılan - malıdır. Meselâ: “Mümkün mertebe, sö- zünde “mümkün,, olabilir, “merte be,,de basamak demektir diye “ola bilir basamak,, yollu bir şey söyle: mek yersiz ve değersiz olur.' Biz “mümkün mertebe,, ile “olabildiği kadar,, elden geldiği kadar, gücü yettiği kadar,, gibi bir şey anlarız. Haikâ bunun yerine bazı galat ko - | nuşurlar “mümkün derece,, deme- leri bile dilini iyi bilenlere gülünç görünür, İşte bunun için karşılıkların lü. gat manasına değil, kullanış mana sma göre olmasına bakmalıdır. Anketin bu ikinci kısmında daha çok böyle başlamalar ve değişler bulunacağından bunları göz önün de tutmak çok faydalı olur sanı - rız. Mekteplerin tatil devresi mu- allim arkadaşlarımın dil işlerine daha fazla vakit ve gayretle atıl - malarma yarıyacaktır. Dil inkilâbımızın bu en mühim safhasında bütün gayretini orta - ya koyan mefküreci Türklüğe Türk irfanı namma sonsuz saygı ve şük | ran.. Maarif vekilinin izahatı AKARA, 17 (A.A) — Türk| Dili Tetkik Cemiyeti Reisi ve Ma- arif Vekili Dr. Reşit Galip Bey söz derleme işlerinin son vazi- yetine dair şu beyanatta bulun - muştur: “— Büyük şefimizin yüksek e- mir ve işaretleri. altında açılmış İrılmasma çok çalışıldığını, hattâ anl Ziraat odası 86 bin hektarlık arazide müşterek mesai Atina, 17 (Hususi) — “Balkan! ticaret ve sanayi odası Romanya grupu bir Balkan ziraat odası teş- kilini teklif etmiştir. | Sanayie yarıyacak nebatların, zer i zavat, yemişı ağaçları, ot ve hubu-| | bat ekilen arazi Anadolu dahil ol-| duğu halde 86,880,000 hektardır. Bu itibarla, teşkil edilecek bir zi- raat odasınm çok faydası olacak - Itm. Bu fayda nazarı dikkate alma- rak, böyle bir müessesenin teşkili i Emniyeti umumiye mü- dürünün mücrimliği Atina, 17 (Hususi Muhabiri - mizden) — M. Venizelosa karşı yapılan sui kast tahkikatı, mevkuf emniyeti umumiye müdürü Polihi- ronupolos aleyhinde yeni deliller elde edilmesini inlaç etmiştir. Po- lis memurlarından Kaçilas, M- Ve- nizelosa karşı tertip edilen suikast hareketine iştirak etmek için em- niyeti umumiye tarafından kandı- bu hususta kendisine külliyetli bir meblâğ teklif edildiğini, fakat ken disi buna razi olmdaığını müstanti Haberleri Dünya Iktısat Konferansında Dünyayı düzeltmek için her memleket kendi iktısadiyatını düzeltmeli ... Fransa on para vermiyor üzerine emniyeti umumiye müdü- dürmek ve sabık başvekil ile zev- cesini öldürmeğe teşebbüs etmek töhmetile ağır ceza mahkemesine svek olunacaktır. yl eh va .Yunanla aramızda alış veriş mereleri görülmeğe başladı. Trak- yadan kuzular geliyor. Buradaki Yunan mahafili, eğer iki ay evveli, muahedenin tatbikata başlanmış olsaydı, Trakyada kuzu fiatlerinin 45-50 kuruşa kadar düşmiyeceğini söyliyorlar. ——————— an... tün canlılığı ile devam ediyor. Şimdiye kadar vilâyetlerden gelen kelime fişlerinin bugün öğleden evvel yüz bini geçerek 100 bin 234 özdil işlerine ü bulduğunu, candan sarılmış olan milleti. nize —omüid-lemekle (o bah'iya - rem. Bu netice Türk dili uğruna çalışmış olan milli savaşm ne ka- dar mutlu ve kutlu bir zafer yolun da yürüdüğünü parlak bir rakam olan söz derleme seferberliği bü - | vesikası ile gösteriyor.,, ğe ifade etmiştir. Bu yeni ifadat rü, M, Venizelosun muhafızını öl - Kavala, 17 (Hususi) — Türk- gümrük siyaseti kısımlarını Bal - Yunan ticaret muahedesinin ilk se | Kan ticaret ve sanayi odasma bı - teklif edilmiştir. Bu geniş saha, altı memleketin zirai istihsalâtını müşterek bir me- | sai ile inkişaf ettirmek zaruretin - de olduklarını pek âlâ isbat eder, Balkan ziraat odasının nizamna- me projesi yalnız teknik, yani fen- ni cihetleri nazarı dikkate almış - tr. Gayesi istihsalâtı ham veya iş- lenmiş halde, arttırmaktır. İşin ti- cari, harici ticaretle alâkadar olan adır, Yüksek ziraat müesseselerinin müderrisleri ve talebeleri arasın - da da bir mübadele tasavvur edili- yor. Bu mübadele, hiç bir maddi; fedakârlığa da ihtiyaç göstermiye- cektir. TA Romanya grupu, Balkan ziraat odası merkezinin Bükreşte olması DI istiyor. Bunun sebebi de, en ge- niş zirai sahanın Romanyada bu - lunmasıdır. Ankara yarış sahası ANKARA, 17 (Hususi) — Ya - rış yeri ve stadyom inşası için İtal yan ve Macar şirketleri tarafından projeler Vekiller Heyetine veril - miştir, Hangi projenin kabul edil- diği yarın belli olacaktır. j sı için kereste fabrikaları teklifler | veremeyiz.,, Harp borçları iş hangi safhada? Başmakaleden ve” cümhur reisi M. Ruzvelte müri at etti, Bu müracaatında ( Ziran taksitini geçen kânun de olduğu gibi tamam meğe imkân olmadığını, taksitin ancak onda birini ceğini söyledi. Bununla b giltere hükümeti taksiti tama memekle harp borçlarını in mek istemediğini, iki memlet smda yeni müzakerat açıldığı” i dirde borçlar meselesinin (© için yeni şerait ayrıca tesbit bileceğini bildirdi, nihayet tarihte ve nerede bu mü başalanabileceğini sordu. M. Ruzvelt İngilterenin şebbüsüne oldukça müsait vap vermiştir. Bu cev: gi? lâsa olarak şöyle demiştir! “— Harp borçlarını ne mak ve ne: iptal etmek (İS haiz değilim. Bu hak mu Amerika birleşik hükümetle” gresine aittir. Bununla İngilterenin haziran taksiti da birini tediye etmek tekliği i bili kabuldür. Çünkü bu tedi taraftan hiç birini istikb bağlamış olmaz, İngiltere VE ton hükümeti nezdinde teş297 yaparsa borçlar meselesi üğ ayrıca görüşülebilir, Fakat sele Londra konferansındâ münakaşa mevzuu olarak © edilemez.,, İngiltere hükümetinin ç Cümhur reisine müracaatt ©“ | Ruzveltin de bu şekilde rişi Londra iktısat könfe hitinde derhal akisler yari Önümüzdeki temmuz ayı © Vaşingtonda harp borçları Üğ a zi 'retinden bir telgraf gelmiş.. | O Bu haber Fransızları telâşlan- dırdı. Fakat M. Daladier hiç isti- fini bozmadı: — İngilterenin teklifleri bizi a- lâkadar etmez.. Alelhisap on para bile veremeyiz, Geç vakit İngiliz murahhası meydana çıktı. Büronun mahrem celsesine iştirak etti. Fakat nikbin bir halde.. Telefon muhabereleri biçareyi perişan etmiş. Sesi kısıl- mış, Fakat bu ses kısıklığına rağ- men, bağıra bağıra gümrük tarife lerinin indirilmesini uzun uzun mü dafaa etti, Maarif müsteşarı Müsteşarlığa Avni Beyin geleceği söyleniyor ANKARA. 17 (Hususi) — Bu- rdaa dönen bir rivayete göre Ma- arif müsteşarı 5. Zeki Beyin yeni çi kan merkez teşkilâtinda bir başka vazife oalacktır. Bu takdirde müsteşarlığa Talim ve Terbiye he- ii bi > “ Gİ toplanı yeti azasından ve şimdi İstanbulda Pim el ii, z yeni Üniversitenin kurulması işle- evi rare a Süs Ayni Bay gö daki rivayetlerdendir. - Bununla beraber İngiltef Telgraf müdürlüğü | hükümetin teklifine Ameri hur reisinin verdiği cevap | ANKARA, 16 (Hususi) — Tleg. sa ği di Hd R raf müdürü Şefik B., başmildür mu | tahlil edilince görülür kir avinliğine, yerine de telsiz telgraf | Meselesindeki vaziyet o > mit verici değildir. Fazla 9 e re ii ye Fransız başvekili M. Da lam hi Londrada kendisine m İzmir sergisine hazırlık | eden gazetecilere: i İZMİR, 17 (Hususi) — 9 eylük| — — İngiltere hükümetini de burada açılacak olan sergi için | borçları meselesinde Ame hazırlıklara devam edilmektedir. yaptığı teklif Fransayı aslâ “yi Sergi komitesi bugün belediye rçi- | dar etmez. Fransa geçen “ sinin reisliğinde toplandı. nuevvelde almış olduğu WE Serginin kurulacağı sahadaki | tamamile muhafaza etmeki” harap duvarlar yıkılarak ortalık te | harp boreları için Ameriksyi, mizlenmektedir. Pavyonların inşa-| ziran taksiti namile bir tek “© de bulunmuşlardır. Iktısat vekâle- ti sergi masraflarma karşılık ol - mak üzere iki bin lira verecektir. ——o a Vapur seferleri ki lebilir? YÖ Malili — Iktısat vekâleti - abur bae Mi babi nin en mühim bir mesai şubesi ola i İli . karşı müşterek tedbir almak ye i rak yeni teşkil edilen deniz ve ha- i : va ticaret şabesinin teşkili ik | Amerikalılar ile Avrupalli, mal edilmek üzeredir. Bu teşekkül | 4! birleşeceklerine inan yayi | tamamen faaliyete geçtikten sonra Mehm hi yeni deniz ve bava hatları tesisi i- “is 1 çin derhal hazırlıklar yapılacaktır. P ek mühim bir İlk iş olarak memleket limanları , ksif, arasında muntazam vapur sefer - ber ve bir te Du leri tesis edilecek, bu iş yapılırken | o Londra, (Hususi) — p bilhassa iktisadi ihtiyaç göz önün | kesi ve bilhassa Fransa de tutulacaktır. Bundan sonra Tür | canlandıran bir haber kiye limanlarile muhtelif Avrupa | Baladier, M. Litvinof'i# p* limanları arasında vapur işletilme ! Fransa, Sovyet Şuraların?” f si için tetkikata girişilecektir. Bu Z yi, tetkikatın kısa bir zaman içinde ta mamlanarak bir proje hazırlanma | Baladier'in etrafını sı mukarrerdir. haber ağızdan ağıza Demiştir. Bu vaziyet da harp borçları meselesi de Amerika ile Avrupa de arasında bir anlaşma olab
