15 Haziran 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 9
o.’&ind asrın blrinci yarısşa- “amış Mehmet Halife adında Türk muharriri, devrinin mü. hiş, Calarını, bir kısmını gören “tinden dinliyerek, bir kıs- y da bizzat şahidi olup bir C€ kaydetmişti. Ve bu defte. * Sendisinin saray gılmanlacı dan yetişmiş olduğundan 0:1 Gilmani,, adını vermişti. İ “ital bir krymeti çok büyük Ş;rdın. bugün, okuyucuları- b Manbul tarihinden birkaç 1079 yalları arasındaki dan bazı notlar naklediy>. —l,î*- Mehmet Halifenindir: İ& , —Bum Dördüncü Murat 1032 . lüs ettiği zaman (Murat o h. henüz 14 yaşında bir çoe- Memlekette azim (itneler lâr zuhur etmişti. tarihinde yeniçeri tayfa- türlü fesada scbep oldu. İit Ç Üh, * hümayün Hafız Ahmet Pa. | ku?f.nmer. Yeniçeri ağası » Üsnü ağayr katlettiler. Padi. ğ Mmüsakibi Musa Çelebiyi 'iler, O zamanlar yeniçerile- —:'1 Mertebe tuğyanı var idi ki, Nh hamamdan peştemal ile ş* Avrat çıkarmak, Fatih cami- Tütün içmek, müslümanların ul'lyimal etmek ve köşelerde Bayak üzere zina ve livata Ve kan döükmek ve evler ve ? basmak ve bayram gün. salıncak kurup bizzat pa- Ve valdesini ve vüzerayi ve trkânıı mumlar yakarak ğa davet etmek — gibi... Ve kahvehanelerde ve mey. LETOTEELET ei , 3 e Xe yizam ve Tmttzamr m'ş idi, Vasfe gelmez. Sultan Murat yeniçerinin sebep olan eşkiyayı, her r hile Te cle geçirip vö- âlemden Ssonrza şol mertebe eşkiya ki bir kimsenin bir yerden h.âü“ermeğe iktidarı kalmadı. İstanbul —şehrinde yatsu a fenersiz gitmeğe kimss *& edemezdi. Merbum bütün Bezerdi. Halk namaza var- korkardı. Ben İstanbula gel- ' zamanda Hocapaşada misa. # F HM p ÇF z Ailli na meşru etmeleri |< Yazan: Reşat Ekrem sekizinci gününde (bütün Ende. İrun gilmanını birer mansıp ile) çıkmak ettirdi. Lâkin âkıbet ecle fçare olmadı. Şevvalin ön attıncı |gecesi ki Perşembe gecesidir, yat. |Su namazından bir saat sonra öl. |dü. Yerine kardeşi Sultan tbrahim Han tzhta oturtuldu. dır, boylu poslu, heybetli idi. Şol mertebe ok ve cirit atar idi ki, ak- ramı bulunmazdı. — Ciridine kimse Arnavat kalkanını — delip Budin'e. göndermiştir. Hâlâ Budinde Beç kapısında asılı durduklarını gör- müşüzdür. Ön İki cebeyi ok ile de. ip Mısıra göndermiştir... *“1brahim Han cülüs edince Ka landan hareket etti. Sultan İbra- bime beş yıl vezirlik yaptı. (Son ra, kendisini çekemiyen ve İşleri- ne uygün bulmıyatıların tezvirleri! valisi olan Civan Kapucubaşı Mei met Paşayagönderildi. Mehmet Paşa padişaha yaranmak için gön. Tünce yürüdü. Padişahı rüşvete alıştudı, Halkı kendisindea soğut.| tu, Nihayet azledildi, sadrazam ollu. “Kara Mlusta'a Paşa zarmanında Cinct Hoci ölye bit adam türe. mişti. Amı kara vezir korkusun- dan ileri vazamamıştı. Kara Ve- zirden sen:a bir cahil adam iken Rumeli kudsaskeri oldu. (Nüfuzu Böyle arttı k*) bizzat sadrazam ona müracaat ederdi. Sekerpare adında bir avrat pey- Cinci Efendi kadar Salih Paşa “Sultan İbrahim İstanbulda ara- ha gezmesin diye şiddetli emirler vermişti. Allahin hikmeti — bir gün bir arabaya rastladı. Zi. silip yok etti. yade hiddet ve gazep etti. Salih 'na bağlı olduğunu ileri sürüyor. Paşayı huzuruna getirip dır ki: — Benim hükmüm niçin geç. mezli Hemen o saat arabaya rastladı.|bı hümayüna gittiler. ğı yerde, bir şeyhim evinde Salih Paşa idam olundu. Allah ona çok çök rahmet eyliye, iyi adam idi, “Yerine Abınet Paşa veziriâğzam oldu, Padişah itimat edip bütün Baltanat işlerini ona bıraktı. O da- ı:::—;m. Rir gece Sultan Murad N.ğwl dolağırken Hocapaşa Ö, İN imamının oğlu camiden * Siderken padişaha rastgelip M verilmeyip katlolurnmuş. a SEn varıp gördüm; Yeşil kaf. ». Bir taze yiğit yatır. !ç.No ta büyük bir yangın o- St n çç k—:llîı gelmez, Gece ile Istan. b £7 Yatsudan sonra mum ve a- y gayet yasak oldu... M.um hi padişahtan korkmayıp ve Tan- tıdan utanrmnayıp ve yevmi ahreti batırıma getirmeyip padişahın ha beri yok iken bir mertebe rüşvete meyl ve fukaraya, zengine zulmet- & ki, asker tayfası ve İstanbul hal.|lardır, getirin görelim! kı ve taşra fukarası padişahtan kahvehaneleri umümen yık- | neiret edip yüz çevirdi. Ama kim.İrıp Şehzade Mehmedi Kuşhanc Tütünü şiddetle yasak etti. |senin canı yok idi ki padişaha hâli|kapısından çıkarıp Babıhümayüna | Murat Han ölmeyince meyda-| bildire. Bir kimse şikâyete gelse|getirdikleri vakıt hemen asker a- dır. Tütün için kırılan 3- | şikâyeti dinlenmezdi. Zira padişa. |rasından birisi hır yanındaki kimseler vezirin ta: raftarı olup padişah buzuruna şi- Döröüncü Sultan Murat on ye-| İdi yE smtanat sürdü. Gayet baha- ) idam edildi. Mührü şerif Şam| d |caktır. bir kaç yaprak — Sulh cephesine iltihak müzakerelerinde bulunan Sovyet ordusunun hakiki kıymeti nedir? î Polonyanın sabık - Başvekili ve Harbiye Vokili General Sikorski 'şon siyasi hâdiselerin inkişafı ve bilhassa Rutya ile sulh cephesin- 'deki devletlerin Mmünazobatını ve ihtilâf noktklarını tetkik — ettikten ' Giye, eserin İhtiva ettiği takat getirmerdi. Cirit ile sekiz Sonra bugün üzerinde durulacak bir kuvvet olan Rus - ordusunun hakikâ kaymetini şöyle anlatıyor. General / Siköreki Almanyanın sarka döğrü açılıma — siyazetinde muvaffakiyetini temin edebilrmek için Rusyada yapmış olduğu pro- ra Mustafa Paşayı vezirlikte bı. İpaganda ve Çekoslovakyanın ilha. raktı. O da, Sultan Muradın yo- |kinda Rusyanın ihmalinin büyük bir ehemmiyeti olduğunu görerek şöyle demektedir: Sovyet Rusyanın — Almatıyanın bu hereketini kofaylaştırmış oldu- Runu itiraf edelim. Evvelâ Velmar çumhuriyeti bil$irara da Hitler ta- İrafından yenilenmiş olan Rapollo muahedesi, bugüne kadar iki dik. tatörü yeni bir usule kadar res. men birleştirmiş oluyordu, Diğer İcihetten Sovyet Bir siyasetinin komintern hükümleri- vün kuüvvetli tesiri altında olduğu görülür ise de bu takdirde bizzat Rusyanın menfaatleri düşünülme-| raiş demektir. Belki de burda Sov. yet Rusyanm bugün sulh cephe- sindeki yani, Büyük Britanya, Fransa, Polonya ve Amerika kar- İşısındaki mütereddit vaziyetinin sebeplerini bulmak mümkün ola. Sovyet Rusyanın bir hâkim vazi, yeti almasınm da muhtemel bu- lunduğunu ve bu kararın, hâdise- lerin millette yaratacağı reaksiyo. Sovyet Rusyanın sulh cephesine Diye birleştiler. Ertesi gün 'Bı.' Cümle irz - ağaları ve büy['ı.] vâülde çıkıp cemiyetten: — Muradınız nedir? Dediler, Onlar da: — Padişahımız şehzadeleri kat. letmiş, doğru mudur? Dediler, Bütün uz ağaları; — Hâşâl. Şehrade Efendileri- müz cümlesi sağdır!.. Diye cevap verdiler. Asker etti: — Neden malüm?! Çünkü sağ- Irz ağaları ve valde sultan va- — Cülüstur!.. | Diye ne kadar üvaz: var İse ba. İkâyete gelen kimsenin gikâyetine İğırdığı gibi ağızdan ağıza düşüp | Han Bağlada varıp| vücut verilmezdi, Padişaka aksini Jiçerden tahıt çıkp ve kapı önünd> | Kün ve kırk gece muhasara |söylerlerdi. Dünyayı baştan başa|kurulup şehzade tahta oturtulr . ? 1048 tarihinde Şabanım on harap eylese şaşmamalı, Ama pa-|(Mehmet o zaman 7 yaşında idi). |dişaha lâyık olan bu idi ki, tebdili|Biat olundu. Ertesi gün de sultan suret olup memleket ahvalinden |Ibrahimi hapishaneye koydular. ılî—t::“ gününde, Cuma günü, k“*rı edilip #etkolundu. Fetih &ç İstanbula Ramazanda gel t SOk giddetli bir İoş içinde yir. n donanma oldu.. ( Sültan Murat Bağdadı fethet- aŞi Senra Sadrazam Kara Mu> h“h aayı Bağdatta bırakıp İstan- hç , döndü. “Yolda gelirken ayak- Ziyade elem ve ıztırap vermiş. “Bula hasta geldi. Yedi gün ::""nı oldu. Lâkin Sultan Mu. qm:’nlünı!en güne hastdlığı şid. v di. Müftü Yahya Efendi! Bş, Padişahım sadaka verip kul M €yle! Ümittir ki sadaka be- & İtfede, vücudunuz sıhhat ba- Üü > Yi Padişah da Efendinin na- tuttu. Nice sadaka ve ih- ve adamlar âzat ettiğinden Bti sual eyliye, tâ ki kendi veziri ve 18 bahşişi için sipahilerde ye. yanındakiler yüzünden ve bizzat İniçeri ve vezirler arasında anlaş. kendi hakkında halk ne derler. Zi- ra halk ylüz çevirince ahval müş. kül olur. “Nihayet herkes birleşip Sofu Mehmet Paşayı vezirliğe lâyık gördü. 1058 Recebinin on sekizin. ci gününde Mehmet Paşayı has odaya gönderip; — Elbette padişahımız vezirliği buna versin! Diye bildirdiler, ısrar — ettiler. İmazlık oldu. Sipahiler ayak basıp — Biz Sultan İbrahimi isteriz! Dediler, Asker ortasında fitne ve fesat günden güne ziyadeleşti Fesaklın defi için ayın yirmi seki- zinci günü sadrazam ve mültü e- 'ltndı' ve nakibüşşerif saraya gelip 'ıceillt sultan İbrahime şehitlik şa- rabını içirdi. Sonra cesedini has Jodaya çıkarıp küçük ve büyük o- danın | halifeleri ölüsü üzerine Hain Ahmet Paşa saklandı. Müh- Kuran okudular. Sonra götüfüp TÜ şerif Mehmet Paşaya teslim ©. lundu. Bundan sonra yeniçeriler Sultan İbrahimden ziyade nef:set etmekle tekrar müşavere cdip: — Bu padişah bize gerekmez, 1049 tarihinin Şevvalininşehzadeyi padişah edelim! 'defneylediler. Halifelere dört yüz |kuruş ihsan olundu. Sonra dış ha. zineden küçük ve büyük odalı iç ;oğlııılınnı adam başına biner ak. bçı. iç hazineden de biner akçe ve. Tildi, —— Yazan: —— G. Sikorski | girmesi ile askeri bakımdan da kuvyetlenecek olan sulh cephesi- nin Almanyada tetirini na şekilde göstereceğini — ve bu birleşmenin yaratacağı havayı şöyle tahlil edi- yori Her ne olursa olsun Rusyanın aekeri kuvvetleriyle de sulh cep. hesine girmesi Almanyada hiçbir heyecan — uyandırmıyacaktır, Rus ordusunun krymetinin sıfıra mü. savi olduğunu iddia edenler yok değildir. Bir krtm :da bu kuvveti göklere çıkrmaktadırlar. Hakikat ise butun tam ortasındadır. Sov- yet Rusyanm kuvvetini ölçen ra- kamlar şunlardır ; Yetmiş yedi piyade fırkası, o. tuz iki süvari fırkası, birinci hatta hazır vaziyette bulunan asker mik tâaiı bir milyon üç yüz bin, geride talim görmüş silâh altında ihtiyat asker altı milyon., Beş bin hücum arabası faal variyettedir. Daha neler göreceğiz — an Şaph- kalardaaış sonra Tayyarecilik muazzam bir kuv- vet halindedir. Kırk dört livadan mazda beş te Öeniz tayyaresi liva & vardır. Bu heşaba göre birinci hattaki tayyare miktarı beş bit. jdir, bir bu kadar tayyare de geri hatltirda mevcuttur. Bugün harp malzemesi İle ya. nicı madde bakıtnıindan 'Rus tarp sanayüi fevkalâde ehemmiyeti ha- izdir. Zırhlı silâhları ayrıca zikre de- ğer.. Bu silfhların imaline 1930 . 1981 senesinde 'ağır senayi ile bir- likte başlanmıştı. Bunlar umumi- yetle İngilizlerin (Vickers) ve Fransızların, (Renanlt) ve Ame. rikzlıfarın (Christie) tipindedir. 1936 senesi nihayetlerindenberi, yani beş senelik plâm sona er. diği zamanlardanberi Sovyet Rus- ya on bin zırklı silâha maliktir. Bunlar bücum arabaları, zırhlı o- tomobiller — ve motosikletlerden ımül:uhkmir. Zırhlı araba, trak. |tör, otomobil ve her türlü nakliye vasıtası da bu yeküna dalılldir. Bugünkü vaziyete göre Sövyet (Devamı 10 uncuda) | ı l Sinema Yyıldızı Katerin Hap. börn'ün Nevyorlduki apartima .- niha hırsız girmiş, fakat bit şey çulmağa muvaffak olamamıştır. Katerin Hepbörn göçen per . şembe günü &abaha karşı ufak bir gürültü jile uyanmış, dikkat edince küçük salonunun karıştı . rıldığını anlamıştır. Derhal yatağından — fıtlayan yıldız vekilharecr ve aşçısile bir. likte küçük salona gitmiş, ya - banct bir gşahstn etrafı karıştır. Pijearnalı bir kadının karşısın. da diklidiğini gören kırsız « mu, hakkak ki acemi bir hırsızdı »« şaşırınış ve çaldığı üç dört parça eşyar atarak kaçmağa başla . miştir. Katerin Hepbörn hırsızı takip ettirmemiş, bundan kimseye de bahsetmemiştir. Fakat hizmet , çilerin uzun dilleri yıldızık evina giren hirsıza kaçmak fırsatmı verdiğini ileri sürmüşlerdir, Şimdi de uçan iskarpinlerl|, Belki batırlryacaksınız. Daha bir iki hafta kadar evvel uçan gapkalar çıkmıştı. Kadın şapka . lart üzerine tıpkı bir kuş kanadi gibi tüyden yelpazeler takryor , lardı. Hattğ bu şapkalardan ba . zilart o kadar garipti âj bir kuş yeklinde yapıldıktan başka İçer . lerinde civ civ çıkamış olanları Ga vardı . Bu şapkalar ne oldu? Bir ay evvel moda olmalarma rağmen bugün kadmlarım gözünden düş. tü mü?., Bunu bilmiyoruz. Yal . nız ÂAvrupu postasile gelen ya . bancı gazetelerde gürüyoruz ki gapka Üüzerlerinde bulunan bu kuş kanatları bu söfer iskarpin. lJerin kenarlarına gelmiş! Bolki bize İnanmıyacaksımız. Fakat işte resimleri görüyorsunuz!. Kadın aafalt bir cadde üzerinde adeta uçacak gibi yürü'vr; neredeyse kanatlanacak. * Yalnız şu da var ki bu cins mo. dalar mütenasip bacaklarda bel. ki bir gürellik teşkil edebilir. Pa. kat bir de bu uçan iskarpinleri Mmütenasip olmıyan birinin giydi. ğini düşününüz!, 1
