9 Temmuz 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 10

)— VAKIT 9 TEMMUZ Şimdiki halde vaziyetin objek- £ izahı bundan ibarettir. Mühterem Rana Tarhan arka 'aşımızm bir suali hayat pahalı. ığı hakkında, bütçe müzakeresi sırasında beyan edilen tekliflerin ne zaman tedbir sahasıma intikal etmesi beklenebilir tarzındadır. Hayat pahalılığı meselesi Bu suale cevap verirken, ev - vyelemirde, hayat pahalılığı mev- zuunu nasıl anladığımızı kısaca Wade etmekte fayda görüyorum, Hayat pahalılığı denilince, bun- dan fiyatların, sureti umumiye - de indirilmesi manasına çıkarma mamaktayız. — Memleketimizde, fiyatlarının indirilmesi icap eden maddeler yanmda, fiyatlarımın korunması ve hattâ yükseltilme- &i iktiza eden maddeler de bulun- maktadır. Fiyatları indirilecek maddeler içinde de, kendi şartla- rımıza göre, normal addedilen birçok eşya ve mamulât fiyatla. rının, bizden çok evvel iktisa - df kalkınma hareketine başla - miş ve bu hareketi ilerletmiş ©- tan memleketteki fiyat seviyo lerine nazaran, belki uzun müd - det yüksek kalabileceğini berveç hipeşin kabul eylemek lâzımdır. Bundan başka, hayat pahalılığı mevzüu, geçinme seviyesini yük- seltme davamızla aımsıkı bağ . hıdır. Fiyatları indirme tedbir - leri yanında, kazançların yük - seltilmesi tedbirlerinin de birlik- te ele almması zaruridir. Kazanç lart arttırmayan fiyatları ne ka- dar indirirsek indirelim birçok mallar ve eşya, birçok vatandaş- Tar için yine pahalr kalacaktır. Binaenaleyh, bütün iktısadi ku - Tuluşumuz ve gartlarımızla ali- kalı bulunan bu mevzuun ancak, muayyen bir'plân'dahilinde şa . mil sabırlı ve itinalr mesaiye ih- Hiyaç gösterdiğini "açıkça' söyle - mek yerinde olacaktır. Yüksek heyetinizin malümu Vduğu veçhile hükümet, bu mev uu sistematik bir,surette, tetki! (& girişirken) birkaç' cenebi"muü” i-hassısın müftaldasını dı'_gl_mlı- h Yıpılı_n_uv'ılyîle?eeyınmdı Ük iş olarak”sahihiTiyat statis - tikleri, geçimin “pahâsını ve bu- nun değişikliklerini hakkile ölç. meğe yarayacak endeksler mey - dana getirilmesi bulunmakta idi. Bu tavsiyeleri yerine getirebil - mek için faaliyete geçilmiştir. Ticaret Vekâletimizdeki konjonk “tür bürosu bu ihtiyacı karşıla - yacak surette teşkilâtlandırıl - muştır. Bu büro, statistik umum müdürlüğü e işbirliği yaparak fiyat statistiklerini, mühim mad delerin fiyat teşekkülünü tahlil - lerini geçinme endekslerini, ha - zırlıyacaktır. Bu büronun, mülli gelir, Türkiyede gıda maddele - rinin fiyatları ve geçinme mas . rafları Türk çiftçisinin — istihâal 've geçinme vaziyeti gibi neşre - dilmiş etüdleri — malümunuzdur. Bundan başka büronun muhtelif vilâyetlerde geçinme masrafları- na dair hazırladığı geniş bir an - ket vardır ki, neticeleri alınmağa başlanmıştır. Bu yoldaki mesai - ye kuvvetle devam edilecek, büy- lece meydana getirilecek mater yelden her daire kendi sahasın - da istifade edebilecektir. Vekâletlerin aldıkları tedbirler Bu tetkikler bir taraftan de - vam ederken, mülli iktisadiyat ile alâkadar her Vekâlet istihsa. le, imale, münakâleye, inşaya ve 1Ş sahaat açılmasına, devlet mali- yesine taallük eden hayat paha - lılığı davasma da müsbet ve ha- yırlı tesirleri bulunan tedbirleri almaktadırlar. Vekil arkadaş - lar, bu yeni faaliyetler hakkında — fırsat düştükçe arzı malümat ey- lemişlerdir. Bu meyatda Ticaret Vekâle - tinizi yakından — alâkalandıran ithalât rejimimizin hayat paha - klığı davasile olan sıkı — irtibatı asln güzdem asak tutulmamak . todır. Himaye politikamızın ter - “oyotide, hatmmlayrcı ve yetiştiri. A hir himaye hududu içinde kal- 1930 bulunduğu muhakkaktır, Bu mak satla İktisat ve Ticaret Vekâlet lerinizi- hazırlığa başlammış bu » lunmaktadır'a", Hazırlık müşte- rek mesai “ile tamamlanacaktır. | Keza ithalâtçının ihracatçıya Jödediği takas primleri de, ha - riçten getirilen mevadın dahili istihaal eşyamızın fiyatlarınm |tegekkülünde ve — yükselmesinde âmil olması dolayısile bu mevzu. un şayanı dikkat bir safhasını teşkil eyler, Müstahsili himaye için yapılan bu fedakârlığın da eVVvelki anale cevap verirken ar - ıuyled'ığım veçhile, normal had de indirilmesi esbabinin — temi meşguliyetlerimiz arasındadır. Piyasadaki fiyat teşevvüşleri Dış ticaret sahasmda, yüksek fiyat politikası takip eden mem- leketlerin piyasalarımızda za - man zaman ihdas ettikleri fiyat teşevvüşleri de nazarı dikkati « mizden kaçmıyan bir mevzudur. Hayat pahalılığı ile mücadele tedbirlerinin bu umumi çerçeve dışında, ihtikârla mücadele, fi - yat tesbiti, kalite kontrolü gibi hüsusiyet arzeden safhaları da vardır. Bunlar için ceza kanumu- muzdan tutunuz da husust kanun lara ve belediye mevzaatıma ka . dar muhtelif metinlerde cezat hükümler bulunmakta ve bunla - rın tatbikinde dalma artan bir Sabık Avusturya Başveki'i SŞuşnig ne halde Nöbetçileri sö' ylediğine göre Çok mustarip bir hale ve daima ağlıyormuş Bu mevkufların tâbi - olduk- ları rejim, diğer mevkuflara tat. bik olunanlardan çok daha ağır-! dır. Bunlar ailelerine asla göste. rilmemektedirler, Yalnızca haf. tada bir demir parmaklıklardan bir mektup ile bir paket çamae| şır almak hakkma maliktir. Bü. tün hücrelerde işık sabaha ka. dar söndürülmemektedir. Yüz-| leri bir bez parçasiyle örterek u-| yumak da katiye nmemnudur. Viysnanm en kıymetli mah- puslarmından biri olan sabık başe| vekil Von Suşnig de hâlâ Met. Topol otelinde! Bazı ecnebi gazetelerin ileri sürdükleri gibi zavallr mahpus, Viyanadan ayrılıcış değildir. MADAM ŞUŞNİG'İN SÜKÜTU Madam Şuşnig'e herkes ara-| sında rastlamak mümkündür.. Maarif Vekili ile mülâkat Ankara, 8 (Husust) — Maarif Vekili Hasan Ali Yücel bugünkü makamını mâtbuat ve maarif ha" yatımızın bütün basâmakların: de- rece derece ehliyet ve liyakatle gikarak geldi, buraya gelinceye kadar irfan Gleminin bütün buh- ranlarını yakmdan tetkik İmkln" larını bulmuş olduğu için derdi biliyor, realiteyi tanıyor. Tedbir almak, çare bulmak huşusundaki tecrübesi muvaffakiyetli hayatı i- le müsbet... Meslek ve meclis mt:hitinde kar zanmış olduğu sempati de ayrı bir kuvvet saydacağına göre Hasan Ali Yücelin şahsında maarif işle- Fimizin yeni bir inkiğaf ve salâh imkânına kavuşmasını selâmlamış olüyorurz. Vekâlet iskemlesine oturalı kı- sa bir zaman geçmiş olmasına râğ- men büyük işlere € âtâan ve getiş bir programla muvaflfakiyete döğ- ru ilerliyen genç Vekil şimdiden iyi neticeler kargısındadır. Sükün ve tevazu ile çalışryor ve gazetelere mülâkat vermeğe hiç te arzulu görünmüyor. Bununla beraber “Vakıt,, muharririnin rica ve suallerini cevapsız bırakmaklı. Kendisine önce şu suali sorduk : — Birkaç gün sonra Maarli dikkat gösterilmektedir. Bu kısa cevabımla, hayat pa -| . Fıanııı Paris K Soir gazete- 'halılığı davasımı nasıl telakki et. '"“_“ Vıyın'ı_yı .'Mdm bt İtiğimizi ve tetkik sahasına ne|*tSi muhabiri Viyanadan gaze- İsuretle geçilmek mümkün oldu -| tesine yazdığı bir mektupta eski Eğer istenirse kendisine kocası| toplantılarına — başlıyacak. hakkında sual sorulabilir.. Fa. îul:rh[::lıld:n beklediğiniz ne" kat hiç kimse ona zavallı koca-| ticeler nelerdir? sından bahsetmemekte ve dai-| Maarif Vekili şu cevabı verdi: olduğu kararların tatbikine ğ yatk mümkün öldüu mu? — Neşriyüt köngretinin ver &i kararları tatbika telif hakkı nunu hakkındaki çalışma ile b ladik. Kongrenin kabul ettiği bü kanuna esas ölmak Üzere tel eylediği proje İstanbul ve Ankı Hukuk Fakültelerine gönderilir tir. Projenin bu İki ilim miesse Si tarafından tetkiki bitirilmek zeredir. Telif hakkı ile alâkalı ler Totoğralçılığa varmcaya kal nazarı dikkate alınmış başka me leketlerde bu mevzua dâair mevc kanun! hükümler bizim ihtiya mızla beraber dikkatle gözden ; çirilmiştir. Bu kanunda memlek: te bit şey düşünüp yazan ve y pdn insanların emek ve eserli devletçe korunmak hedefi esast Neşriyat — kongresi — faaliyeti bütün safhalarında tesbit edeb mek için kongrede okunmuş T porlar müzakere etnasında geçe sözler, mütalcalar kongreye da matbuatımızda intişar etmiş büti yazılar bir kitap halinde topla maştır. Tab'ı bitmek üÜzere buli nan bir kitap Vekâlette teşkil e€ lecek bir komisyona tevdi edil köngrede alıman kararların tahal kuk ettirilmesi için icabeden te klât ve tedbirler ve kanun tekli ğunu ve geçildiğini arzetmiş olu- Avusturya memleketinin mer-| ma bir casusun kendisini — Bugünkü maarif teşkilât ka: yorum, kezi olan Viyana şehrindedeki Ticaret Vekilinin bu izahatını| P3Yatı ve sabık başvekil Şuşni- müteakip, suzl sahibi Ali Rana |G" vaziyelini :"H"'l viogk l öi Tarhan, Garip Gol HGÜ _iıu:ı: (İstanbul) şunları söyle kâr aa Sııını'!fllk Muhterem 'Ticaret Vekilimizin| Mavi Tuna' BUĞRORE vekilötlerinin en mühim iki nok-| YePtış olduğu evi ile, Avustur- tasr hakkında lütfettikleri kıy- | YD ilhakmdan sonra Alman metli malümata arzı teşekkür derim. Harlet alış verişin daha iyi ylardanberi » işlemiğsi için almmakta olan|.. A _hın Mekisçoli'nia: linde hususi bir krymet atfede- faydalt tedbirlere işaret buyu - Kte he hdi H Culur Si el İ’_mv.p;'__ı:ı—kıııçbııhndııır»ınryıne'l“l ki merkezi olan Metropol oteli-| Tü karşı karşıya getirmiştir. etmekte olmasından şüphelenil.|nununa göre toplanması lâzım ge- mektedir. İnsanı daha ziyade - hayrette| bırakan Madam Şuşnig'in her. kesle gayet sakinane bir şekil de konuşması ve icap eden yer. lerde iltifat edebilmesi veya gü mesidir.. Maamafih sesinin toe| zilmektedir. Sabık başvekil Şuşnig hiç bir| taraftan hava almayan — küçük! baş bir odada mahpustur. Gece, len Maarif Şürasının vekillik me- suliyeti uhdemide iken toplanması 'benim için hayırlı bir tesadüf, bir geref ve ayrıca bir kuvvet menba- adır. Memleket irfanırım muhtelif sahalarında vazife almış yüksek gşahsiyetleri bir arada bulmak ve onlardan neler yapmak lâzımgel- Gestapo teşkilâtınm Viyanada. | nunda cinîmn acı bir ahenk se-| diği sitalinid cevabmi — afabitmek, maarif: sahasında »bir iera adamı | çİn isabetli iş görmek hususunda büyük bir mazkariyettir. Şüranın ana davaalrımız hâakkında bize re- alist ve doğru direktifler verebi- değildir. Fakat bu şekil evin da- gündüz ışık yanan — hücresinde Teceği kanaatini kuvvetle taşıyor ha ziyade esrar taşımasına vesi-| bir polis memuru nöbet bekler|rum. güphe yoktur, ğ , Metropol otelinin hemen kar- Hayat pahalılığma be, 4 Hai bu sahada muhtelif eeps::da çırmdaki Jokano Straus gezinoe çalışmak zarüreti aşikârdır. E -|SORUN taraçasına oturup, gaze saslı tedbirlere istinat eylemiye- /te okuyor gibi yaaprak karşıda. cek kararları almakta fayda olmu|ki Metropol ötelini tetkik etmek yacağı da malümdur. Hattâ bu gi|gizli faaliyet hakkında kat'i bir bi kararlar menfi netlecleri iti -| fikir edinmeğe kâfi gelir., barile itimatsızlığa da sevkede -) Viyanada gizli işler gören bilir. Yapılacak işler hemen bü. - |bircok teşkilâtların şübeleri var- tün vekâletleri alâkadar etmekleldir. beraber esaslı tedbirlerin ticaret| — Vayanadaki Alman gizli poli- vekâletinde toplanması ve esaslıjsi tam mamasiyle faaliyettedir. tedbirlerin Ticaret Vekâletin -| Avusturya ilhak olunduğundan den ifade olunması zaruridir. Ken)beri Gestapoların şarka doğru dilerine bunu arzetmek isterim, | uzanış kolları Viyanada tam bir ki çalışmalarında, ihtiyaçlarm|milyon sekiz yüz bin dosya en hayati olanları üzerinde ya - Bunlar Avustur- kmda semere verecek bir yol ta- y,xh .,f.i'Amryıhlııı &- kibine muvaffak olunursa vatan- ittir. İngiltere: Holanda: Fransa; Sovyetler: Amerikanın Pa> Maarif Vekili bu sabah Anka- | SYA tutuyor demektir. gizli polislerle çevrilidir. Paris, 8 (A.A.) Petit Parisien İy1 öğrenilmiştir. N İ gİA : YA Şimdiki halde hükümet poli. 30.000|gün bunlardan mühim bir kıs.| selik filosuz 1.000.000 ği Bilâkis tevkifat artmak. daşlar kendilerine müteşekkir o- N ü dörtte bi lacaklardır. (Alkışlar). ri::b::;'ğ;:'“",. Ak:::ılıır Meclis dağıldı hemen herkes hakkımda gizli bir $ n Burada Gestapo teşkilâtı her M S yere el atmış, her tarafa gizlice hâkim olmuştur. Viyana âdeta Uzak Şarktaki ! bahri kuvvetler — |ren Süzaikümrelerin Ce giren birç imselerin GCesta. po teşkilâtma mensup oldukla. gâzetesi, Uzak Şarktaki bahri kuyvetleri gösteren bir tablo neş. şgığığrlâw SI GESAYSEZ MÜCADELE letlerin Uzak Şarktaki filoları şu kuvvettedir: sinin Viyanadaki yegâne meş- Tonilâta|galesi katolikler ve monarşi ta- 120.000|raktarlariyle mücade'edir. Her 40.000/mz tevkif olunmaktadır. İlhak.| 30.000|tan on beş ay germiş olduğuj halde azalmağa yüz tutmuş de-| ita ve mevkufların bir kısmı u« 4.240.000 mcumi hapishanelere sevkolun. 860.000 maktadır. Yekün; Japonya: ve mahküm ile bir tek kelime Bile konuşmaz! ! Bir zamanlar Hitlefin ellinci jsenei devriyesi münasebetiyle isabık başvekile kansiyle birlik. te Almanyanın bir köşesinde; daimi nezaret altımda serbeat yaşamasına müsaade edeceği zannolunmuş ve bu ümit ile |Şuşnig bir müddet daha iyi ya-! |şanuş, bir kere bile ışık görm diği odasında bir sene müdde! bu hayal ile teselli olmuş idi. Bilâhare bir gün bir. memur gelip de sebık başvekile, Hitle. rin kendisinin eski yerinde kal. masırit müvafık gördüğünü söy-. leyince, sabık başvekil kendisi. ne malik olamamış ve yere dü-l şerek bayılmm O tarihtenberi Şuşnig he sini lamamen — toplhyamamıştı. Şuüru her ne kadar yerine gel miş ise de sıhhati bir türlü dü. zelemlemiştir. Nöbetcinin - — ifadesine — gör Şuşnig hasta bir halde ve başt! elleri arasında muttasıl ağla- maktadır. | Bulgar Başvekili Münihte Münih 8 (ALA.) — Bulgaristani | Başvekili Köscivanoi, bu sahalı buraya gelmiştir. Bâşvekil Öğle Dedecektir. Bu münasebhetle Hitle- Tin şimdi Herehtesgaden'de bulan- duğu hatırlatılmaktadır. — ——— - ingiliz heyeti İzmir, 8 (Hususi) — Kocatepe ile gelen İngilis heyeti bazı gesi- lerden sonra şehirimizden ayrıldı. Vekilin bu sözlerinden — sonra snallerimiz ve cevapları — şöylece sıralandı : —— Neştiyat köngresinin vermiş Amerikadş 34 ayan azası Vaşington, 8 (A.A.) — Âyan- dan 34 kişi hulihazırdaki bitaraf- lık kanununun değiştirilmesine şiddetle muhalefet edeceklerini bildiren bir beyanname imzalamış- lardır. Bu beyannamede bilhassa şöyle denilmektedir: “Harp halinde bulutari millet- lere silâh, cephane ve harp malze- deesi satılmasını ve ihraç edilme- sini meneden şimdiki bitaraflık kanununun ilgasına veya tadiline ü-/ şiddetle muarızız. İcra kuyvetine Harbettinekte ölan mütecavizi veya mütecavizleri seçmek hakkını ve- ren her türlü geniş salâhiyetin leyhindeyiz. Silâhlı bir ihtilâf çık- tığı takdirde memleketimizin ha- kiki bir bitaraflık muhafaza etme- sinde menfaati olduğuna inantyor ruz. Elimizde bulunan bütüz na- müuşkârane ve meşru vasıtalarr kul Janarak hattı harebetimizde tsrar etmeğe azmettik.,, Bu beyannameyi imxa odenler arasında Bilkasse Curnhuriyetçi- lerden Börah, Jölmson, Nye, Van- derberg, Danaker, Demokratlar- dan Clark, Böne, çitiçi ve işçi per si matbaaların ve matbaacılığı orgünize edilmesi, üçüncüsü tev: teşkilüâtı davasıdır. — Yeniden mektepler açılma mevzuubahs midir? — Evet, memleketin endüstti yel ve ekonomik kalkınma işlerir eleman yetiştirmek için tekni öğretim sahasında ihtimamla ç lışmaktayız, Bu sene mevcuda y ni müesseseler katmakla büyü bir hizmet yaptığımıza inanıy Tuz ve mümnuniyet duyuyoru Bu ihtiyacı yerinde duyanı ve ta! dir eden Afyon ve Sivas gibi v iâyetler Vekilliğin maddi ve m nevi hususlarda yardımcıları < muşlardır. Aiyonda yapılan büyük ve m dern binada bir kız enstitüsü Si vas vilüyetinin bu işe tahtis etti mükemmel binada gene bir k enstitüsü açıyoruz. Kars, Kayse ve Eskişehirde yeniden biret A! şöm kız stnât mektebi açıyorur. Tasavvurlarımız arasında İstas bul ve Rezurumda birer inşaat u ta mektebi kurabilmek ve bu se neye yetiştirip açmak ta vardı Bu iki vilâyetimizin Afyon ve $ vas gibi mahallinden yapacaklar nr umduğum ve pek tabif buldu güm yardımları temin edildikte sonra bu iki mektep açılacaktır. — Maarif Vekilliğinin Hatay ait hazırlıkları nelerdir? — Anavatana yeni kavuşan tayla ilk öğretim meselesi mahal ihtiyaçların inceden inceye tetki ki devam etmekle Beraber Maar Vekilliğince yapılmasmı düşünüle en önemli merhalesini teşkil e! mektedir. Son çıkan kanunla vili yet maarif teşkilâtı kadrosu tes bit olunmuştur. Yakında tayinle yapılacaktır. Fransızlardan satı alınan iki büyük binada tam teşk iât ve İevazımı ile bir erkek, Bi kız lisesi açılacaktır.., Vekil geliyor Ankara, 8 (Husust) — Mecli bazı kaftanları kabul - ettiktel sonra 11 eylül pazartesi güni den sortra Mütia civarını siyaret |tisinden Shipstex bulunmaktadır. | toplanmak üzere dağılmıştır. v ae eee eee , : .. gan " Orta - Lise Bütün ikmal ve bitirme imtihanlarına tek veya âzamı 4 kişilik guruplarla gün düz ve gece de 4 Jisanla hazırlryoruz. 1914 senesindenberi usuli tedris ve muvaffakiyetile tanınan (ÇENBERLİTAŞ Karşıtındi yabancı diller ve riyaziye kiz « erkek okulu) birkaç derste müşkül Terinizi giderir, srnıfta kalmak korkusu da bırakmaz: Tediyatta ko laylık ta gözterilir. Direktörü; ZIYA ÇETINKAYA Yüz N ya | se bu ürül