18 Nisan 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 3

v ği 9 -*—“'c'isinın dünkü içtimainda —hUdafaa için yeni - SİS « » N at verılc_iı h Uklarının okutulması da- M halledecek kanun %kere ve kabul edildi XB K hesabile al. hğımız takdirde Ü okuttu. Pumuz rac 415 binl köy, lerde ve 370 bini şebirlerdedir. Şu halL de 13 müyon köylü nüfuayna muka, Bi 270 bin ç okutmaklayız. 4 V maliyon şehi nüfusa — mukabil 616 Üyük Mü, rdir, Yüzde 12 klâ bü. çocukla bin çocuk okutmaklayız. Bunun hi lhğal neticesini çıkaracak olursak şe. birlerde oturan — valandaşların çocuk. Jarının yüzde 80 nini ökutuyoruz Yüzde 20 gini akutamıyoruz. Külyler. Ö& oturan 19 milyon vatandaşlarımı. sarı dikkate a. lirsak bunt ak yüzde 25 şini okutabiliyoruz. Yüzde 13 şini okuta, mıyoruz. Binsenaleyn okulmak, okat. mamak nlabeti şohirli Ile köylü ara. snda aşağı — yukari tam tersinedir. Bu dovka karşısında — bulunan hükü. metiniz bir tedbir buln 13 miül, yon gibi büyük bir kütlenin oturdu. ku, yaşadığı köy mühitindeki evlât. dlarımızı yüzde yüz okutmak için e. mek sarfetmiştir. Bu kanun o eme. Bin Hadenldir. Başvekillik — samanın. danberi bu dava üstünde dikkat ve büyük emeğini sarfetmiş olan — MNNi Betimiz, hepiniz hatırlarsınız, beşinci Kurultayda bu davaya temas elmiş ve göyle demişti “Katl olarak inanıyoruz ki, küylü. müzstin tahellini ve malşetini daha | yüksek — bir dereceyi vardırdığımız gün, milletimizin her sahaca kudreül Dügünr güç tasavvur olunacak kadar yükzek ve beybetli olacaktır.., Vekilin tzahatımdan sonra — kanun maddelerinin müzakeresine — geçilmiş ve kanun kabul olunmuştur. Müzake, re esnasında Millt Şef te bulunmuş. lardır, ik ve İzmir Fuarına verilecek serbest döviz Ankara, 17 (Hususi) — 940 İzmir Fuarına- getirilecek ve Fuğgrın devamt müddetince satı. lmcak mallar eski Kararname hükümleri dahilinde ve Fusr ta. Mmatnamesinde yazılı esaslara uygun olarak teşhirden sonra memlekete ithal olunacak mal lar bedeline hasredilmek üÜzere ticari ihtiyaçlar meyanmımda 100 bin liralık serbest dövizin 1940 Fuarma tahsisi Vekiller Heye. tince kabul edilmiştir. Bu 100 bin Jiralık serbest döviz teşhir- eilerin iştirâk derecelerine ve teşhir ettikleri malların nev'i ve menşelerine göüre Fuar komitesi kararı ve hükümet komiserinin | tatbikile beher teşhirei için en gök 2000 Türk Hirasını geçme- mek üzere taksim edilecektir. Ticaret Vekili İzmire gidecek lzmir, 17 (Haususi) — Tlca- ret Vekili yakında İzmire gele- rek ihracat işleri etrafında tet- kiklerde bulunacı ır, —— Tütün fidelikleri için müsabaka İnhisarlar idaresi, tütün ye len mıntakalarda müsaba- r açmağa, fenni fidelik ve korunma veri vapanlara mükiâ. fat dağıtmağa karar vermiştir. Müsabaka bu seneden - itibaren her tütün mmtakasında ayrı ay- rı açılacaktır. Binbirdirek mahzeni Bibirdirek mahzeninin temiz lenmesine yakmda baslanacak tır. Mahzenin derinliği 12 met- re iken beş metreye kadar İn. miştir. Dolan topraklar çıkart Jacak mahzen - elektrikle tenvir edilecektir. < M lmey, ürir Ktedir a dir; HARP RESİMLERİ: Narvik ve bütün Norveç sahil. lJerinde Alman donanmasını mağ. lüp eden İngilir anavatan filosu. nun kumandanı Sir Şarl Mortc Förb kimdir? 10937 senesi teşrinlevvel ayında kumandanı donanma onun biçilmiş kaftan” demiş. Denizci bir aileye mensup ol. mıyan Sir Şarl Forb amirallikte de hiç bir ahbab; bulunmadığı i. çin muvaffakıyetini kendi şahsi gayretiyle temin ettiğine emindi. Filhakika ertesi gün intişar etmiş olan gazeteler de bunu teyit yer ve yeni kumandandan hay. | ranlıkla bahsediyorlardı. İskoçyalı olan amiralin zevkle. ri tamamiyle sadedir. O yalnız, esiz bir vazifenin dilsiz bir uz. olmak arrusundadır. Mesut Bir Mevki Amiral Şarl Morton donanma. nın efsanesidir. 1880 seneşinde dünyaya gelmiş olan amliralin ba. bası çiftçidir. bugün de hâlâ Sey. landa çaycılık ile meşgüuldür. Şarl Morton 14 yaşında iken | Britania isimli gemide hizmet a. vu larak nanmaya intisap etmiş, | yirmi yaşına gelince meşhur Aamiral Fişerin idaresinde topçüu. luk ihtisası yapan zabitler arası. na karışmıştı. İşte bu sıralarda genç Şarl Morton, bilâhare Çanakkale do. nanması kumandanlığına getiri. lan amical,Robek'in nazarı dikka. tini cekbetmiş ve amical - Rebek meşhur Kuin Elizabet zırhlısının kumandanı olduğu raman Şarl Mortonu da kendisine muavin al. mişti. 1917 de Şarl Morton Heligo. | land'da bir harp kruvazörüne ku. manda etmekteydi. Harp nihayet bulunca da kendisine karada muh telif vazifeler verildi. Hususi Hayatı Deniz üzerinde çok mesut olan $arl Morton hususl! hayatında çok betbaht idi. Karrst umumi harp sında vefat etmiş, arkasını biri kız diğeri erkek olmak Üze. Te iki çocuk bırakmıştı. 1921 senesinde yeniden İsvec. | Ni bir kızla evlenen ami: nün Mari Luiz ismindeki b ti zevcesinden de bir kız çocuğu dünyaya gelmişti. .1931 genesinde Adriyatik de. nizinde manevra yapmaktayken, büyük kızı 21 yaşında Ödreyin a. ğer hasta olduğu telsizle bildiril. mişti. Amiral Morton ailesini Malta. bırakmıştı. Bu haber - üzerine derhal bir destroyere atlamış - ve bütün süratiyle 600 mil uzunlu. ğunda bir deniz katederek TLa Valet'e gelmiş ve orada sevgili kızının zatürreeden öldüğünü öğ. renmişti. 19 ağustos 1916 tarihinde ami. ral olmus, 8 teşrinievvel 1037 de anavatan filosu kumandanlığıne tayin edilerek 1 mart 1938 de va zilesine başlamış idi, Fırtma İle Biten Bir Balo soön harbe kadar Sir Şarl Mor tondan tam üç kere bahsolundu. Birincisi 1938 temmusımnda i Amiral kırk kadar zabitle birl: büyük üniformalarını ziymis ol. 'Mehmetcik âbidesi dukları halde Portruş'da şerefle. rine verilen bir halaya gelmişler; fakat denizi nhire fevkalâ. yle sabaha karşı avdet edeme. mişler ve otelir sandalyaları, bi. zabitler caddede du in Üzerine serilmişlerdi. İterede sanat eserleri muh. ürolara taksim olund rzaman Sir na da meşhi SU İsabet etmişti. Birçok meraklılar her gün tab. loyu görmek için odanın kapısı. na toplanarak amiralin çıkmasını beklerlermiş, yu doğruca müzeye gö Bir kere de otomobi! süratle gsürmekten maznun ola. rak hâkim huzuruna çıkarılmıştı. Amiral Morton şu müdalfaayı yap. meşti: — O kadaâr canım sıkılryordu ve işim o kadar acele idi ki oto. mobili süratle sürmeye mecbur anı Şarl Amira Mortov oldum. Fal bilim 60 mtyordu. Hâkim, İngiltere donanması . nın mukadderatını elinde tutan bu kaymetli amirale on şiling pa. ra cezağı vermişti. İngilir anafilosu kuma t tarif etmiş olabilmek için o. nun bir de sö kaydedelim Şarl Morton Förb şöyle söyler: *“İlk vur ve küvvetli vur.” kat ne yazık ki otomo. metreden fazla yapa. Kısa bir anket nereye dikilmeli? Vvalinin fikri Şehrimizde, Türk ordusunun şerefli mazisini ve yüksek kah. ramanlığını sembolize edecek bir Mehmetcik âbidesinin rekzi ülüyor! Sadece Mehmetcik âbidesinin nereye ve ne şekilde kurulması icap ettiği hakkında alâkadarlar arasında muhtelif noktal nazar- lar dermeyan edilmektedir. Ez. eümle, bazıları Mehmetcik übi- desi Beyoğlu semtinde, bazı- lJarı Emin! veya Beyazıt ci. varmda, bazıları dâ Üsküdar, yahut Davutpaşada inşasını ile- ri sürmektedirler, Vâkıa, bu husus için henüz evvelce yazıldığı gibi vilâyet ve belediyeye resmi hir müracaat yapılmıs değildir. Fakat, vilâyet ve belediyece büyle bir tasavvu- run hararetle terviç edileceği. hattâ keyfiyet üzerinde bazı tet. Kığı anlaşılmak- Vali diyor ki Mehmetcik âbidesi hak. Dür kında kendisi ile görüştüğürn vali ve belediye reisi daktor Lüt. fi Kırdar bize şunları tir: “— Mehmetcik âbidesinin in. gası, emelimizdir. Fakat, bu â- bidevi Bevoğlunda yapmak fik. rinde değiliz. Mehmetcik âbide. ginin İstanbulda inşa edilmesi ü yoruz. Meselâ, bunun için lanının münâa- sin olacağına kaniiz, Şimdi mev. ”nt bulunan yüksek Ticaret mek- vahi vitcildi Jemiş- Mehmetr nr Sei l Mehmetcik âbidesi hakkında. ki kanaatlerini ve vali doktor Lütf ylodiği yerin münasip olup olmadığmı sordu. ğumuz yüksek mimar Sedat Çe- tintaş ise, başka bir noktal na. i sürmektedir: “— Mevzu itibarile mesele şayanı dikkattir. Çünkü derin ve gerefli bir tarihe sahip olan Türk ordusunun bir sembolü te. lâkki edeceğimiz Mehmetcik â- bidesi için her den evvel la. rihe dönüp bakmamız faydalı o- lacaktır. Asırlarca Türke (Devamı v ide) GÖRÜP Truva E skiden “geçmişe mazi!" der geçerdik. Fakat bugün her zamandan çok geçmişin sürümü, klidi içindeyiz. Yalnız Allah için söyliyelim, geçmişe, en ka. ranlık, en barbar çağlara rahmet okutacak Bir tekâmülle de süslü. yüz. Danimarka ve Norveç akınları, yepyeni bir. “Truva” tabiyesine bürünmüş olarak göründü, Akha. hlar, tahtabir at heykelinden is. tifade ederek, Truvalıların teces. süslerini gıcıklamışlar ve bu u. ğursuz atı, aşamadıkları hisarla. rin fatihi yapmışlardı. Almanlar da marşandiz tronle. rini aynı maksatl, aymı gaye için İ payitahtlık | İ 3—VAKIT 18 NİSAN 1940 |Almın donanmasını mağlüp| edenİngiliz filosukumand Amiral Şarl Morton kimdir! Amiralin bir sözü: “ilk , vur, kuvvetli vur,, TARIİH /7 MA Holanda ve lâle Ajana haber« leti Hollanda. nın da tehlike- le olduğunu ha r veriyor. Ör- dare tesis &« Himiş, İngiltes re hükümeti te. - çağırı- Sebep harp toh. Alman sının kor- * Hollanda lrki. çok mühim Deniz, kanal ve bir yer tutar gölleri Jle ya ke süt, peyn tin fazla bir LAles v İşte biz de onun bu en büyük şöhreti ile daya İlk 1Aâle, LGb4 ge. Türkiyede bulunan abul sefiri tarafındaan tek şeyi ile meş. le rülmüştü. esi şu: Büsbok lâle to- alarını İlk önce Alman kra« rdinanda göndermişti. Fa. kat Ferdinand, bu hediyeden bir şey anlamamış olacak; bahçıvanına bile verip Ne Çi- kacak merakı ile bahçesine ek- tirmemişti. Busbek, birkaç Seş ne üstüste gönderdiği lâle to. humlarından bir haber çıkmâ. dığını görünce, ayni töhumla- r. Avusturya — kralı Makt- millien'e hediye etmişti. Maks Milien tohumları hemen saray müdürüne vermiş; ektirmiş ve renk renk İlâleleri bü. yük bir zevkle seyrederek he- diyenin kudretini ve kıymetini takdir etmişti. Lâle, —Avusturya kralının bahçesinden 15771 de Hollan«e daya geçince. bizim Lâla Gev- rimize taş çıakracak bir Iptilâ başladı. Bir lâle sovanı için e. vini barkını satan Hollandalı- lar görüldü. Az zamanda iki bin çoşit 1âle yetiştirilmişti. Fakat hükümet, 1837 yılında bir kararname İle lâle alım &ü« tımını Mmenetmek JTüzüumunu duymuştu. Hollandalılar O Yae kit en imüsalt parar olarak Pa. rigi intihap ettiler ve lâle zev- kini bir hastalık halinde Fran- saya da aşıladılar, Zamanla lâ. le hastalığı Hollandada da, Fransada da, dünyanın her yo- Finde olduğu gibi bir zevk işi haline geldi. ...- Hollandalıların 1lâleye dü;ş- künlüklerini, onların İnce zevk lerine bir misal olarak kabul edebiliriz. Fakat ne tuhaf de. B m! Busbek, bu zevki'Al. manlara aşılayamamıştı. Çün- kü Alman İmparatoru llâla to- humlarını kale bile almamıştı. Bu nadide çiçeği ilk önce bah« (Lütfen sahifeyi çeviriniz ) DÜŞÜNDÜKÇE DDARARAARARRARARİ tâbiyeleri | kullandılar. Fergonları toıklım tık. lım dişlerine kadar silâhlı asker. lerle doldurdular, Vagonların üs. tüne “patates”, “arpa” yahut “makine” yaftaları yapıştırdılar. Zavallı Danimarka, patateş çu. valı, eepa hararı, makine ambalâ. jt beklerken, bu vagonlrın kapak. ları ansızın düşerek süngülü, mit. :-ılybılu' askerlerle karşılaşmış. aK .nn Eski bir Arap mücahidi barbü hud'a,, demişti. —Fi lâh cihat günlerinde, mukaddes gazvelece hud'a karışması biraz gârip görünür. Fakat o Arap mü. cabhidi bu sözü galiba “zekâ” ye. rinde kullanmıştır. Şimdi artık mubah olmıyan hiç bir şey kalmadığı için, biz de bu nokta üstünde — durmuyacağız. Yalnız bu “Truva" tabiyesi son günlerde adamakıllı aldı, yürü dü. Şimdi bazı memleketler “tu. vist" levin hücumuna uğrayor. Kocaman valizli bir takım adam. lar şuraya, buraya üşüşüyorlar, kavullarını da ötele değil, sefaret. “aneye birakıyorlarmış. “Norveç” liler, bu — tucistlerin nasıl bir dakikada tam teçhizatlı “ölüklere döndüğünü gördükleri. ni söylüyorlar. Hadi bakalım, “gaflet” artık vek pahalı bir süç oldu. Uykuyu Sile tek gözle uyumak zorunda kalanlar var. HAKKI SÜHA GEZGİN İi el ire d Bd ÜÜ eei ehit KGÜ