2 Mayıs 1942 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 1

2 Mayıs 1942 CUMARTESİ YIL: 25 * SAYI: 8T15 idare evi: Aakara C. Vakıl Yürta Celeton: lâsre (MAI0), Vazı (21418) z Millt Şefin Balıkesiri teş rii[er.nin yıldönümü anıldı (Yaztsi 2 ncide) Geç kalan kılâsik dil Yazan: SADRI ERTEM | Bütün sosyal hareketlerin birbi- | rile yakın jigisi vardır. Bir ermaiye- | Vin ahlâk prensipi ile hukuk davası, ; Stalin'in ngtku Memleketimizi Yonl anketlmlı Üİ ; Gençleri muzır içkıleıden hukuk davası ile ekonomik kurulu- a, ekonomik kuruluşu ile estetiği, estetiği e dül arasımda aşılmaz Mesafeler yoktur, terleri itibarile banlar birbirlerine yakınlık gösterirler, Fakat bunu asla her zaman bir cemiyelin kıy- met hükümleri bir anda ve bep birden değişir, yerine yetilleri der- hal seri halinde gelir manasma an- lamamalıdır. Böyle bir anlayış ha. yatı karikatürleştirmek demek o- lür, Fakat cemiyetlerin geniş hat- ları ilç. kıymet hüktümleri esaslı Pronsiplerinde ayniyet göslerirler, Fakat bazı yerde iktisadi hâdise. Ria, bazı yerde dil davasının, bazı Yerde hukuki bhâdisenin şuuru da- ha evvel göze çarpar, Biz burada hüdiselerin sebeplerini — değil xih- Biyet şeklinde ortaya çıkış tarzla- Tından bahsediyoruz, Sebepleri a- Tamak başka, tezahürleri, zihniyet Soklindeki — iakişafları müşahede başka şeydir. Bu bukımdan bizim Gil davamızla cemiyetimizin diğer kiymet hükümlerini halka doğru arasındaki — münasebetler dikkate lâyıktır, Türkçenin son cl. N sene İçinde bazı zamunlarda ha- Tifçe şaurlu bir şekilde halka doğru temayül ettiği görülür, Fakat bu temayül, kültür se- ViYesini çok yükseltmek mecburi- yetinde olduğumuz halkın mevcut Iktifa manasını ifade et- tiştir. Bu tarz pek muvafık olur. du, Eğer biz, yirminci asırda hiç Olmazsa 16 ncı asırdaki üstünlüğü. Müzü, yani kültür, teknik, siyaset tefevvukunu —muhafaza — etseydik, bir başka tabirle 20 nol asırda Adam Smit samanımdaki İngiltere, Bismark devrindeki Almanya tok- vUzmıŞ '©İk ve kültürüne Hlnlı halk ııvfyııl“ıuxı kâfi gelmemekle beraber bir me- deniyet seviyesi Hade edar ve dil- Gde halkçılık büyük müşküllere uğ- ramazdı, Tarihi mektep taraftarı hukukçular gibi biz de dilin yalnız halk örf ve anançlerinden — ibaret Olacağına İnanırdık, yetimiz böyle değildir. Dilde halkçılık temayülü, mev- Cut geniş me >iyet dairesini kıs- imen sosyal, lüsmen siyasi sebep- lerle muhafaza etmek — mecburiye- finde kalmıştır. Bu zihniyete sa- hip olanlar Türk kültürü — yanında Medeniyoti müesseselerini ilim ve kültür için birer deslek to- Tükki etmişlerdir. Netekim Ziya Gökalp'ın di anlayışı, kültür dili bakkımdaki mütaleaları bu esasa Oayanırdı, Ziya Gökalp'a göre ilmi terimler ancak slâmi medeniyctin dik olan arapça, acemceden alına- bilirdi, Bunun için ideali “mefkü- Fe,, leştirdi. “Kültür” ü hars haline koydu, Fakat jislâmı medeniyet dairesi BİYaSi bile olmayan çürük bir rabı- fadan ibaretti Fakat vazi- Bunun — için — İslâmı — mede. Riyet dalreleri hiç bir ilitiyaca ce- Vap veremedi. Çünkü Türk halkı- Am muhtaç olduğu —modern mef- humları bu medeniyet dniresl ifa- de edecek hir halde değildi, Dilde halka doğru gidiş mahtaç Olduğumuz mefhumları Avrupadan olduğu gibi atmak tarzında bir is- tikamet de aldı, Fakat bu defa kar. Sılaştığımız müsküller şunlardı: Avrupa, Greko-Lâtin medeniyo- | finin bir devamı idi, her millet Av- | Umümi karak. | | Hitler ve Musolini Uzman ve Fin |Zafere kada Salzburg'da görüştüler Iki milletin siyast ve askeri pilânlarında tam bir görüş bir- liği vücude geldi Her iki devlet hariciye vekilleri, genelkurmay başkanları ve elçileri Görüşmelere iştirak etti Salıburg, 1 (AA,) — Teb!tğ Fühxz Dx& 20 ğ 50 bükümet şefinin rödlımekrı iki miülletle şefleri arasında mevcut | samiml dostluk ve çözülmez ailâh arkadaşlığı ruhunun çerçevesi için. de ccreyan etmiştir. Görüşmelerden, üçlü pakt dev- letlerinin parlak zaferleriyle do- ğan durum bakımmdan ve iki mil- letin siyasi ve askorf plânları hâk- kında tam bir görüş birliği netice- gi çıkmıştır. Almanya, İtalya ve müttefiklerinin, son zaferi ellerin- deki bütün vamıtalarla teminat al- tma almak hususundaki — azimleri İbu münasebetle bir kere daha be- Urmistir. Alman haridiye nazırı Fon Rih bentrop ve İtalyan hariciye nazırı Kont Ciano siyast gözüşmelere iş- tirak etmiş ve bu suretle dış siyi setin bugtinkü meselelerini müza- kete fırsatını bulmuşlardır. (Devamı Sa, 2 de) Tupalı sıfatını ba medeniyete doğ- Tudan doğruya iltihak etmek, va- Sitalı bir surete yanaşmamak sure- file temin ediyordu. Halbüki, bizim — tanzimat — devri Avrupayı bir nevi Framsa — halinde Hize getirmişti, İlii, ve medeniyet dünyasını yalnız Fransır kafasiyle Rörmek, onun diliyle ifade etmek hiç bir şey yapmamaktı, Birim son el senelik fikir tarihimizde bu ce. Feyanların zaman zaman karşılaş. Tiğını görüyoruz. Bu cereyanlar su altı ve su üstü milcadelelerine devam ederken sos Yal krymetler yavasş, yavaş kendi. mahsus birer istikamet ta- kibine başladılar, Mesçlü edebyatta halk dili, halk Vezni daha çabuk hüküm sürmeğe başladı, Fakat buna mukabil dinin hafk dili ile Hadesi mümkün ola- Madı, LDevamı Sa, 2 Sü 6 da) Sark cephesinde kuvvetleri Yapılan Sovyet hücumlarını püskürttüler Berrebesai Sovyetler 31 Alman tayyaresi düşürdüler Börlün, 1 (ALA.) — Alman orduları başkumandanlığının tebliği: Doğu cephesinde yaptığımız mahalli taarrızlar cepheyi sağlamlaştırmağa müsalt olmuştur. Hücum arabalariyle desteklenen düşman rüahalli taarruzları başarımz kalmıştır. Laponyada ve Murmanak cephesin- de Alman ve Fin kuyyetleri, — bürçok Sövyet hücumlarını, düşman hestbena hinbodilir kayıplarla püskürtmüşlerdir. 5 _!&l&!ülm. 6 gece Almanya üzerine Ingiliz hava kuvvetleri 1,300 ton bomba attılar Parise hücum devam ediyor Landra, 1 (ALA,) — BSon altı gece içinde Eketer, Baht, Norvi ve York şehirlerine yapdan hücumlara 180 AF man uçağı iştirak etmiş ve 225 ton bomba atmıştır. Almanlar, bu hücum. larda 17 uçak kaybetmişlerdir. Aynı altr gece içinde İngiliz hava kuvvet (Devamı Sa, 2 Sü $ de) l SPOR HAREKETLERI l Alman faşistlerin- den kurtarmak istiyoruz.. Harp Alman milletini büyük bir hayal inkisarına uğratmıştır Kızılordu gerekli herşeye maliktir yürüyecektir 1 Mayıs Rusyada kutlanmadı Moskoya, 1 (AA) — Röyter bildi. riyor: Stalin 1 Mayıs münasebetiyle Rus ordularına ve Sovyet halkmma hitaben (Devamı Sa. 2 Sü 5 de) nasıl korumatıyız ? 4 Babalar, analar, terbi yeciler, öğretmenler ve $ & ideal Türk gençliğinin timsali olan yüksek Ğ Ç tahsil gençlerinden soruyoruz Ç Her çeşit zehirli içki - sigüra, rakı, bira, Şarap - bünyeyi, D nesli tereddiye uğratan. ahlâ- D kr bozan, hakiki saadetl yük- sek ve asil hisleri öldüren bir | düşmandır. Bu düşmanm sin- | si bir yılan gibi gençlik arası- | | Ü Na da girdiğini Körüyoruz, Sİ- | M gara iptilüsı yavaş yavaş İçki | ilg ve içki çok defa kumarla kucaklaşıyor. Bunun neticesini | tahmin etmek güç değiklir, Türk milletinin kanmda ve - karakterinde asla bu zehirle. D rin yer etmediğine eminiz, Fa ) kat gençler arasında sigara ve Ş İçkiye karşı jahlmâkin mevcut X olduğu da İnkâr edilmez bir G hakikattir. Bunu — tamamile Kençlerin arasından yok elmek 4 ve Türk gencini zehirli Içki- M lerden uzaklaştırmak lâzımdır. Vakıt, bu büyük memleket da- Ğ vasında bttün münevverler ce- ğ vaha davet ederek - fikirlerini soruyor; Gençleri zehirli içkis lerden wasıl koruyabiliriz? — $ Bir arkadaşımız bir çok tanın- miş simaların bu husastaki fi- Ğ kirlerini tesbit etmiştir. Oku- yucularımızın fidirlerini de bu ğ davaya bir yardımcı sayarak ) memnuniyetiç — sütunlarımızda İ neşredeceğiz, » Ana ve babaya düşen vazife, Ğ öğretmen ve terbiye yuvuları- Ğ nâ düşen vazife, en nihayet Ğ muhite düşen vazife nelerdir? | Henür tahsil çağında — olan © gençlerin, yaşını başını almış insanlar gibi içkili gazinolarda İ eğlenebilmelerine izin vermek Ç ve buna gör yummak doğru Ğ mudur. ve büunüun mesuülleri Ğ kimlerdir? İ BAHAR BAYRAMI NEŞELı GEÇTı l nuııııu-ı_—yn—yıı_oıu———x.pı ve havanm - güzel olması dolayisiyle halk şelirla belli başlı eğlence vo yazlık meslre yerkerini doldurrmuşlardır. Boğaz, Ada ve banliyö üÜrenlerinde büyük bir Kalabalık göze çarpmakta di, Yukarıdaki resim yanlardan bir gurupu göstermektedir. İtalya radyolarına göre Amerikan donan- maları Akdenizde İngilizlere yardım edecekler Buna sebep de: İngilizlerin İtalyanlarla başa çıkamamalarından ileri geliyormuş İtalyan radyoları Akdenizde Ame. rikan deniz kuvvetlerinin — bulunduğu bakkındaki Ruzveltin nutku ile alA. | kadar olmaktadırlar, İtalyan radyoları mevcüdiyetinden haberdar olmadıkları bu Amerikan germilerinin hentiz İtalyan gemileriyle | Karyılaşmadıklarını, karşılaşsalar bile | iş göremiyeceklerini İngiltere Akde. nizde İtalyan Goönanması ile başa çı. kamadığı için Amerikan — gerallerini yardıma çağırdığını söylemektedirler. — Rafyo gazetesl — Belçikada Kimyevi gübre sabun tozu yapan Bir kimya fabrika- / sında infilâk oldu 250 ölü, 1000 yaralı var Brüksşel, 1 (ALA.) — Limbug vilâ yetinde Tessenderloo'daki kimya mad deleri' fabrikmı Çarşamba günü saat (Devamı Sa, 2 Sü. 3 de), Mocidiyeköyüne gezmeğe giden Ba, Bulgaristandaki yahudilerin Gayri menkulleri . Bev'et tarafından sedın âalınıyor Borçlar 20 senede ödenecek Bofya, 1 (ALA) — Hükümet tara. fından son günlerde verilen bir karar Mucibince, şahsi İkametlerine mah - #Us bir apatlıman veya ev mülsteana (Devumı Sa. 2 Sü 6 da) İsııım—-ııuııınıı.ııııııııııııııv-vı (Yasısı Üçüzcü sayfamızda) Profesör ismai! Oygar'ın Türk deko- rasyonu va seramik sergisi Bir İ! ııııçre gaıeten diyor Turkıye tarafsızlık mucizesinin tarımr sonuna kadar- gitmesi ihtimali var Devamlı askeri hazırlıklar mütecavi- zin cesaretini kırmıştır Berne, 1 (ACA.) — İzviçrenin naa| yonal Çantung gazetesi Türkiyenin tar Tafstzlığını murime olarak — vasıflandı. ran bir İtalyan gazetesinin yasıasınt mevauu bahis ederek diyor ki: Türkiyenin kendisine kamşu olam diğer bütün devletlerin akalne olarak tarafsızlığınt muhafaza edebilmiş oi masınım başlıca Amlll hürriyet ve -_ Hüktâlini ber türiü taarruz ve tesar vüzden korumak hususundaki ammin, de zerre kadar şüpheye yer verme”r miş olmasındadır. Kansen devamlr ae keri hazırlıkları da mütecavizin osen- yetini kırmıştır, İngilterenin Türkiyeye iaarruz et, mesi için hiçbir sebep yoktur. Billildis Türkiyenin tarafıız kalması İngiltene" nin Akdenizde ve Orta Şarkta tama | miyle lehindedir, 'Türkiyenin tarafsız kalabilmiş ol ması muclmesinin diğer bir sebebi, Al- manyanın Türk — meselesini — ortaya koymak için Ne #ebep, ne Nizum, ne de fırsat bulmamuş olmasıdır. Devamı Sa. ? Sü 6 da)