22 Şubat 1942 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

Cağaloğlu, Molla Fenarf Bokağı 30 - 32 Telef, 24136 “Telg. VATAN İst rea2 | — yi 2 — Sayı; 494 Bütün dünya karşısında halkevlerimizle övünebiliriz Halkevi, sınıfsız cemiyet idealimizin gerçekleşmiş bir parçasıdır — Halkevlerinin onuncu yıldönümü vesiles ile Bergama halkevine ait intibalar — Yozan: Ahmet Emin YALMAN eçen eylül başlarında 4 kaç Bazeteci arkadaşla be. rabor yolumuz Bergamaya düştü. Orada eski zamanlardan — kalma hayret verici şeyler gürdük. Bun- larin tesiri sitmda şehirden —ay- rılmağa hazırlanirken biri teklif etti: Halkevine biraz uğrayalım. Yorgunduk. Hava çok sicaktı. İzmire dönmek için önümüzde uzün bir yol vardı. Bu seyahati rahat bir trenle de yapmayacak- tik, bir kaptıkaçtıda saatlerce xal- gidecektik. Çünkü senelerce evvel Yahya Hayati Pa- şa adında biri Dikiliye işleyen kü- çücük vapurlarının işi bozulma- sın diye ne yapmış yapmış, de miryolunun Bergamadan — geçme- sine mâni olmuştu. Bütün Berga- malılar ve Bengamaya uğrayanlar gibi, Yahya Hayat! Paşanin yi larca evvel çevirdiği husust men- danl dolabınim. ceremesini — bizim de çekmemiz lâzım geliyordu. Böy'e olmakla boraber Halke- vine uğramak teklifine hayır di- yemedik. Kabalık olacaktı. Fakat içeri girip buranm havasını tenef. füs edince, neşriyatı görünce bu. rada neler yapıldığın:, nası! çalı- sıdığını anlayınca; kendi hesabı. ma içim açıldı, yorgunluğu filân: unuttum. Belli Ki burada severek, bilerek Çalışan adamlar var. An- karada ekilen Halkevi — tohumu, belli ki Bergama toprağını — çok beğenmiş, burada gelişmiş, kol budak saldırmış. Şöyle bir düşündüm: Bergama Halkevi Borgama halkı için neler yapmış? Bir defa yurt çerçevesi - içinde bir Borgamalılık bağı, — tesanüdü ve alâkasi yaratmış. Doğum yeri- ne ait eski manada hamıhalat bir hemgerilik gayreti, ayırıcı bir his değil... Öyle yaratıcı bir alâka ki kendini dar bir zaman içine de hapsetmiyor, iki bin sene evvelki Bengamalı füozofa ve doktora bu- gün yaşamş bir hemşeri gözlle bakıyor ve onu benimsiyor. Sonra bütün gençlere ve genç ve diaç ruhlulara kucağını — açı: yor. Güzel aanatlar, dil, odebiyat sahalarında okumak, — konuşmak, münakaşa etmek imkânlarını vi riyor. Temâlller yapıyor, milli 6- yunları canlandırıyor, spor fanli- yetlerine *düzen veriyor. — İçtimal yardım için çığırlar açıyor. Halk dershaneleri ve kurslarile ve kü- tüphanesile bir kaç nesile birden işık, bügl yaratma şevki — dağıtı- yor ve köye doğru köprüler ku- rüyor. Halkın böyle müşterek 'bir evi olması sayesinde kaç vatandaşın ufku genişliyor! Heyecan duy. mak, vakit öldürmek için kâğıt oyunu ve içki gibi körletici ve kü. çütücü vasıtalara — başvurmaktan kaç vatandas kurtuluyor! Kaç in- sanin Tuhüna yaratma şevki, ça. işma ve teşebbüs hizi aştlanıyor! :çî:ı.:r Gitdat mukaddes - ateşle yuğuruluyor, en temiz mayalara kavuşarak pişmek imkânını — bu- Tuyor! Tana sallana Bergamayı Halkevsiz — tasavvur mek istedim. Öyle bir. boşluk aSi duydum ki ürperdim. Halkevlerinin bugünkü şekilde kuruluşunun onuncu — yıldönümü verilesile zihnimi bu mevzu etra- fmda dolaştırırken bilmem neden Bergâma Halkevi görümün önün- de canlandı. Yurdun muhtelif kö- şelerinde Bengamada — gördüğüm farıda sevgi, alâka, ahenk, san- at zevki, münakaşa Steşile dolu Halkevleri do var, ruhsuz bir çer- çeveden ibâret kalan, ancak ki ba uyan Halkevleri de... Fakat şuna şüphe yok ki- içti- mal ve fikri bir hâreket olarık Halkevi, Cümhuriyet Halk Parti. sinin en güzel eseridir. Bu saye- (Devamı Sa. 3, Sü. & de) eba e bir Jhon Maseflold Londra halkevinin açılması münasebetile İngiliz şairinin mesajı “Bu yeni tesisin her iki halkın savaş sonu me- seleleri hakkında fikir teati etmesini ve birbir- lerini cesaretlendireceği- ni düşünmekle mesrurum,, Lopdra, 21 (AA-) — Landra Halkevinin açılması münasebetile, İngiliz şairi John Masefleld, bü. yük elçi doktor Tevfik Rüştü A. raşa aşağıdaki — döstlük Mmesajını göndermiştir: 'Türk hükümetinin Londrada bir. Halkevi açmakta bulunduğu- nu duymakla bahtiyarım. evlerinin kadin ve erkek, genç ve ihtiyar herkes için bilgi, — kültür, sosyal toplantı, kitap, fikir mü. davelesi, konferans, tiyatro ve |müzik bakımından birer Mmerkez olduğunu vatandaşlarım bilmiye. bilirler. Halkevleri neroye mişse oraya bilgi, alâka, neşe, ar. | kadaşlık, dostluk ve anlayış ge. İtirmiş ve bir çok dimağları batıl İSüyatlardan kurtarmıştır. Bunla. yin temin ettiği faydaları ben biz. zat gördüm. Bir kaç yıl önce o nefis yeni Türk baş şehrini ziya.- ret etmek satdetine ermiş ve dört (Devamı Sa, 3, Sü. 2 de) —— Alman donanması nereye gidiyor Von Tripitz, Admiral ve Admir: ü Secherr Admiral Hıp- per zırhlıları Şimal denizine açıldılar Londra, 21 (ALA.) — Stokholm sadyosunun bildirdiğine göre, üç bü- yük Alman deniz birliği, Von Tripita Admiral Scherr ve Admiral Hipper mal denizinde Norveç ki- yılarma doğru çıkmaktadır. “ Ayni tadyo Stokholmda, bu ge- İmilerin şimali Rusyaya yapılan In- gili larını kestmek emrini aldılklarını ve Brest'den kaçan Üç Alman zıirhlisi- nin Trondhelm'de bulunduklarının sa İaddığını Have etmektedir. Halk- | gel. | iz Amerikan malzeme yardım yol- | Timor adasının | İşgali Portekizde heyecan Uyandırdı Başvekil Salazar, işgali $iddetle protesto etti dü yunları söylemişi haklı gösteremi; dakatle bağlıyız. Hikkânunda Portes kiz hükümranlığına yapılan tecavüz bu sonuncuyu mazar gösteremez. Ja- Pon hükümetinin hareketi Portekiz hükukunun açık şekilde ihlâl edildi- ini gösteriyor. Lizbon hükümeti gimdi yaptığı ki- bi, bu protestoyu yapmakta haklı bu lünüyordu.» Lizbon, 21 (ALA.) — Başvekil Sa- Jazarın nutkundan sonra millet mı Haj ittifakla aşağıdaki takriri kabdul etmiştir: «Millet meelisi Timor adasının Por tekize alt kasmının Japon kuvvetleri tarafından işgalini Portokiz milleti namına şiddetle protesto ve bu suk- kastın mânevi mânasını «küçük Ve Barış sever bir devletin büyük — ve Mütearrız bir devletin şiddetine kur- ban> olmasından Başka hiç bir for- Mülle tefsir edilemiyeceğinde 1srar eser. Millet Meclisi, hükümetin hari- € Giyasştini takviye ve Portekizin hükümranlık ve tamamiyetine tek- Tür şerefle riüyet ettirmek hususun- da hükümete tamamen itimat beyan eyler.> Alman elçisi Berline gittj Vichy, 21 (ALA.) — Resmi Fransız ajandımın zikrettiği bir Lizbon toli- ne göre, perşombe gimü Salazar ta- İrafından kabul edülen — Almanyanın İizbon setiri Baran ven Honingen, dün tayyare ile Berline harekel et- miştir. Rus - Alman harbi Almanlar, bir Rus ordusunu imha etmişler Ruslar, Letonya hudutlarına yaklaşıyorlar 100 bin kişilik bir Po lonya ordusu yakında harbe giriyor Berlin, 21 (A-A.) — Alman or. 'duları başkumandanlığının — tebi. Şark cephesinin merkez — kesi. 'minde zırhli. küvvetler Genera Mode'nin en müşkül hava şartları içinde dört haftş süren muhare- beler Neticesinde bir düşman or. (Devamı Sa. 3, Sü. 6 da) cutsa Lizbon, 91 (AA.) — Başvekil M | m Salazar mebusaa meclisinde Japon- yi müttefiklerin ların Tüna adasına çıkışları hakkın-| lanlarına inandır «Tapon bildiriğinin muntazam cüm-| rulması tamamile Hitlercilere « leleri bu olayın vahümetini azalta- | Düti maz. Siratejik sebeplerin yabancı bir | ile hempaları tarafından devlete karşı yapılacak bir hareketi | ve bir çok defa Sot eceği Akidesine sa- basınlar VATAN «DOĞRUYA DOĞRU - İĞRİYE İĞRİ » ;Tosş ajansı bildiriyor T Von Papen Cumhurreisimi- $ ze ifşaatta İl bulunmuş Sefir, B. Eden'in Boğazları ve Basra körfezini Ruslara vadettiğini bi'dirmiş Japon sefiri de buna benzer bir. demeçte bulunacakmış ; Moskora, 91 (AA.) — Tamı A- jansı bildiriyor Pravda gazetesinin Istanbul mu- | babiri yazıyor: Almaayanın Türkiye Büyük elçi Af M. vön Papen, M'Eııw h geçern İlkkânunda Moskovadaki görüşmele- ri hakkında Türkiye Cümhurreisine | huti bir. maruzatta bulunmuştur. | M. Von Papen bu görüşmeler etma. sında M Edenin Sovyetler Bi Istanbul Boğazını ve Ba: e- zini vadetmiş olduğunu iddla eyle- miştir. Muhabirin aldığı — haberlere göre, edeki Japon büyük elçisi, Ja- | ponyanın bü malümata Alman; kaynaklarından başka kaynaklardan sahip olduğu keyfiyetinin ilâvesile 'Türk hükümetine buna benzer bir Bemeçte bulanmıya memur edilmiş- lir, B Süretle mihver devletler lleri sikacı bir mrarla Türkiye- evcut olmuyan ya- aya ikmma gayret © yalanlar ki üydü etmektedirler bu yalan uydurmaların Hitler gae edilen ve yabancı rafından mahiyeti ortaya ulan KAba ve âdi yalanların tek- rarından başka bir şey olmadığı her| Kes için açıktır. Bu yalanların tah-| rikçi bir mahiyeti bulunduğunu an- | lamak gilç dağildir. | “Dokumacılar toplandı!ar | İktisat Veki | . “Dağılan el tezgâhları Faaliye e geçerse Kayseri| kombinasının on mis- | Jini istihsal ederiz, — | Ankara, 21 (Telefonla) — Bugün memteketin mühtelif mintakalar, dan gelen el Lezgüh dokumacıları mümessülerinden mürekkep bir he- yet Kızlay salonlarında toplanmış- tur. Toplantıya Tiyaset eden Tktısat Vokili B. Burt Day, mamlekete da- ıtılan el teşgâhilarının bugünkü dün ya dürümü — Karşısında — yurdümüza yapacakları giyim — hizmetlerini bi- Ter birer anlatınış ve ezcümle demiş- tir kiz <«—Bugün bütün yurda dağıtılmış olan el tezgühlarının adedi 150 bini bulmaktadır. Bu lezgâhlar mükem- mel bir şekilde fasliyete goçtiği tak- dirde, Kayseri kombinalarının — 10 misli, memleketin giyim ihtiyacını temin edebilir.» sat Vekili, bundan sonra Tik bukranına işaret etmiş ve bek Lip kumaş yapmak hususunda bu 150 bir teşgâhu teşklâtlandırılmasızı mümessillerden talep etmiştir. Monsucat hayalırmızda mühim bir Gönüm noktası teşkil etmesi çok muh | temel olan bu toplantı. nihayetinde | Mümassillerden tç kamimyon taşkil edilmiştir. 'İBu komisyonlar Tktısat Vekilinin direktifleri dahilinde — bir | mesai - programı hazırlıyacaklardır. | | | İgenç sedattan kalan mirasın ebedi| Sp Bugün okumayı Fiyat 5 Kuruş orcular Spor sayfamızı “Ahmal etmeyiniz 000 izci, köylüye yardım edecek ması işinde meşgul b iH No - ; * B Mülletin ekim seferberliğine iştirak edecekleri — bildirilen — izcilerimiz Ankarnda Atatürk heykeli önünde... Yeni Harbiyeliler Ankaraya vardılar Harbiyeli gençler, Ebedi Şef'in muvakkat kabri önünde hürmetle eğildiler Ka nn e AA Ankara, 21 (ALA.) — Buzün An- karaya yeni gelen Harp — okulünün 1 ci sınıf gençleri Ulus meydanımdaki Atatürk übidesine, Etnoğrafya Mü- zesinde Ebedi Şefin muvakkat kab- rine törenle çelerkler koymuşlardır. Genç Hasbiyeliler müntazam kit'a- dar halinde Ulus meydanına gelmiş- ler ve abide etrafında yer”almışlar. dır. Bvvelâ herkesin ağzile söyliye- rek iştirak ettiği Istiklâl marşı ça- lmmış ve abideye H, O. remizli bü- yük bir çelenrk konmuştür. — Bunu mütcakrp bir. okur genç arkadaşlarına hoş geldiniz de miş, kendilerini tebrik etmiş, okul ; külliyetli miktarda ğ | UBİİWI' Bbedi Şefle Milü Şefin büyük adla- î Ticaret Ofisi Um. ; ömi eyar G maruşter, a matal 9. M JAzimüolori î Cevap veren yeni Harbiyelilerden bir muameleyi bitirdi , Ankara, 21 (Telefonla) — Bun dan bir müddet evvel Almanya feyiz, fazilet ve askerlik derslerini |e yapmiş olduğumuz ticaret mü- aldıkları Ebedi Şef Atatürkle Milli (4hedesinin tatdikile uğraşmak ve | Şef Tsmet Inönünün adlarını SAYgı | Almanyâ piyasalarından mal mü- ile anarak sözlerin! bitirmiştir. bayaa etmek üzere Berline git- Alay Ulus meydarımdan hareket-| miş olan Ticaret Ofisi Umum Mü- Je Atatürkün — muvakkat — kabrine dürü B. Cemil Conk'un bu ayin gelmiş ve her bölük ve her meslek-| 10 unda Berlinden Türkiyeye hü- ten bireç okurdan mürekkep Bir|reoket ettiği alâkadar makamlari- kıt'a başta komutanları olduğu hal-| mıza gelen malümattan öğrenil. de Ebedi Şef Atatürkün mürevi hu- | miştir. Bsurunda eğilmiştir. Ş_Almanyadan Ş ikinci 'tan varlığını canla, başla muhafaza ey- leyeceklerine and içmiş ve insanlık, (Devamı Sa: 3 Sü: 7 de) Amiral Yamamato'ya ait hatıralar 1926 senesinde Istanbul ve Ankarayı ziyaret ct- miş olan Amiral Yama- mate'ya ail olan bu ya- zıyı $ inci sayfamızda okuyunuz. YAZAN: Hüsamettin Ülsel Japon donanması başkumandanı Amiral Yamamale deniz muharriri- mix Hüsamettin Ülsel ile bir. arada Izciler, hasat mevsiminde ; mahsulün biçilmesi ve kaldırıl- olacaklar, Ankara, 21 (Telefonla) — çen 28 birinciteşrinde Cümhurre. isimiz İsmet İnönünün vermiş ol- ğu direktifler dahilinde — yetiş. tirilmekte olan izcilerimizin, mem- leketin yer alacak hayırlı işlerinde n — maksadile 1 bir takım Maarif kararlar alm amaktadır. Bu meyanında okül gençli. olarak müda kararla; yurdun ve Cümhuriyetin amak amaçlarile ve ödevin bütün isteklerine alı üzere kiz ve erkek orla okullarla Jiselerde, Ticaret rinde, Öğretmen akullarında, Er- kek Sanat okullarile Yapı Usta 0- ullarında, Kız Enstitülerinde bir kuru'acaktır bu tırmak başka bu sene yurdun ferberliğinde mühim — bir yer almaların! *temin — maksadile Maarif Vekâleli tarafından sırf bu iş için yetiştirlimekte olan — 3000 izcimiz, önümüzdeki hasad mev. siminde bizzat ziraat seferberliği he işlirak ettizilecekler ve bunlar rlmizle bir. mahanlün bilçiümesi, kald işlerinde meşgül — olacak- (B.B.) | Uzakşark harbi Müttefikler Sumatra'yı tahliye ediyor Cava adası, bir kole haline getiri iyor Çin kıt'aları Tayland'da zaferler — kazanıyorlar Batavla, 21 (A-A.) — Müttefikler Bumatra adasındaki İn; ve Ho- landa kıtalarını tahliye etmiye buş- Jamışlardır. Daha şimdiden Japon: darm mümanaste Maruz kalmadan 10 vapur Cava adasının en garbiade bulunan Herak Mmunima gelmiştir. Bu süretle tahliye edilen kuvvetler Palambang petrol tesislerinde tah- ribat yapmıya muvaffak olan kıta- lardır. Müttefikler Cavayı bir kale haline getirmiye karar vermişlerdir. Bu su- vazifesi Avustralyı a mâni retle adanm Japonlar tarafından istilâi olmak için dayanmak olacaktır. Bu- nunla beraber ada aahillerinin bir çok naktaları Japonların karaya çı. karrlmasına / müsaittir. Japonlar Bali adasına çıktılar Batavta, 21 (ALA) — İngilizlerin anüdane mükavemetine rağmen Ja- SN ee