29 Ocak 1930 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 4
üfe 4 Za Haye müzakeratı hakkında —— » «Temps» gazetesinin şayanı dikkat bir başmakalesi La Haye konferansının beşinci günü bir ehemmiyeti mahsusa arzetmiştir. — Dünkü - içtimalar esnasında münakaşaların en şid- idetlisine girilmiş, ve müzakere, Alman murahhaslarile girişilen cidali tavsif eyliyen iltifatkâr sa- mMimi-rengini hiçbir zaman kay- M. Tarideu bundan başka M. “Snoudene istinat eden M. Taspar we M. Perelli çok ciddi bir lisan kullanmıştır ki, Berlin tarafından vanlaşılması temenniyeşayandır. Bugün vesgari Avrupa milletleri sönünde :tavazuh eden en vâsi imes'elelerin açık-ve vazıh bir fi- ' kir.dahilinde - halli için kendisile La Haye'de güzel :bir - iş başaran -Heyeti vekile Reisinin tam bir Fransız olduğu bilinmelidir. Bazı mes'eleler hakkında ittihaz olu- nacak kararların Alman murah- ıhasları tarafından şedit mukave- vmetlere maruz kalacağını, çünkü onların harekâtına bilhassa da- hili: siyaset meşgüliyeti fikriye- “sinin hakim olduğunu birkaç gün sevvel söylemiştik. Rayşhtağın aylık teslimatını ifa ve Alman ' düyunu mütedahi- lesinin eyyamı müteehhireden sonra tesviye edeceği tarih hak- .kında vukubulan müzakerat Al- manları vaziyet almağa mecbur etmiştir. İddialarının bazılarında fikir bulandıran şeyler olduğu ve hal- ledilecek tekmil mesallin mühim noktaları muzlim bırakılırsa ve kolayca itilâf endişesile gayri sarih formüller iltizam olunursa düstikbalde vabim uygunsuzluk o- lacağı —bu suretle anlaşılmıştır. Eğer sadil ve devamlı — bir “esver vücüda getirilmek - isteni- "yorsa, samimi bir fikir,tarafeynin hukuk ve menafiini tam bir it- “minanla. gözeterek neticeye var- -mak için hakiki bir arzu, efkâr- "da'ciddiyet ve kelimelerde sara- hat bulunması zaruridir. Fransız murahhas heyeti ta- rafından alınan vaziyet o kadar açıktır ki endişe verici ve şüpheyi dal birşey bulunup bulunmıyacağı ikeşfolunmaksızın bu — vaziyeti -cerhetmek Almanlara müşküldür. İttihaz edilecek kararların en -kurnaz diplomatlar tarafından yeni olmak ve hadisat lehine ma- ma veşümülünü tarife muvaffak v aarik tabirlerle 1fade edilmesine dikkat etmek ve bütün fikirlerin- de cesur olmak, bu kabil beynel- milel bir münakaşai siyasiyede büyük bir kuvvettir. “M. Tardieu La Haye müzake- “ratında bu fikri samimiyeti ve sa- “tahat. endişesini izhar ediyor. Bu Hlk'günden vaki müteyemmin mü- *dahalelerinden mütehassıl derin “ütibahı izah eder. Onun ihtiyat- kâr, açık ve ciddi siyaseti Fran- “tanın tesiri nüfuzunu bütün dün- Yanın gözlerine göstermeğe yarar. Her türlü esbap dolayisile Yu- Nü planının, Daves plânı gibi, Jmuvakkat bir, tesviyeden başka 'bir şeyteşkilletmediği ve binaen- aleyh yeniden açık kapı Jâzım geldiği fikrini terviç ettirmek için garip bir 'a:':? ilân olunuyor. * Tardicu nihai protokolun birinci maddesine dibacede bunun Vakit tarafları ahit âltına - sokan '*tam ve kâti bir tesviye, “olarak “tasrih edilmiş: oldüğunu “dercet- tirerek böyle bir ilttimale mâni Ebir yeniden.tetkik ihtimalibu su. — | olmak çarei amelisi yoluna git- İFmiştir. Young plânının herhangi retle bertaraf edilmiştir. Alman - Amerika itilâfname- sine göra Almanya tazminattan | Amerikaya ait olanı beynelmilel tesviye bankasından geçirmeksi- zin doğrudan doğruya todiye ede- ceğindeu muayyen ahvalde mü- teliflere tercihen Cemahiri'Mütte- hideye tesviyede bulunmayacak olursa mes'ele tehaddüs edebilirdi. M. Tardieu Cemahiri - Mütte- hide için hiç bir imliyaz alamak- sızın dayin devletlerin kat'i mü- savatı prensibinin nihai protokola dercini istedi. Negatif denilen te- minatın en sarih manası -bazı in- hisarlar varidatının tabarrisi için derpiş olunau tedabirin evsafinı tebdile müncer olacağına dair Al- manların vukubulan şütumuna M. Tardieu, tediye etmeğe niyeti olmadığı farzolunduğu takdirde mütehassısların teklifatının Rayh- ştag için sıkıcı olamıyacagı ceva- bını vermiştir. Ve almanyanın La Hayede en faal söz sahibi gibi görünen M. Koldenhauecere Al- manyanın resmi taahüdü - itimat tavsiye etmeğe kafidir dediğinden, Başvekil cevaben demiştir ki : bu günkü Alman Nazırlarının resmi taahhüdatına itimat etmek mev- zubahs olamaz. Çünkü onlar lâ. yüfna değildir., cevabını vermiş- tir. | M. Tardicu'nun cevabında işaret edilmesi icap eden şe- yler. vardır. Çünkü bu cevap, Mü- teliflerin istiklâli için tedbir itti- hazına mecbur olduklarımı cihan efkârına anlatacak.mahiyettedir. Tazminatın tam ve kat'i tes- viyesinin - onun mevkli mer'iyet- te kalacağı seneler zarfında han- gi Alman hükümeti bulunursa,bu- Tunsun - her türlü fena - zuhurata karşı mahfuz bulunduracak ah- kâm dahilinde tesis edilmesi. lü- zumunu mutaaddit defalar musır- ran yazdık. Bunda itimat oluna- bilecek Hükümet hangisi olursa olsun, hatta Müller Hükümeti de olsa, tedbir lüzumsuz değildir. Vukubulabilecek karışıkların şimdiden meydana çıkarılmasına dsraretmeği M. Tardieu'nun hak- kı vardır. Hem kendinize itimat etme- nizi istiyorsunuz, hem de bize ke- ndinize bile itimadinız olmadığı hissini veriyorsunuz. Young plü- nını kabul ettik diyorsunuz, onun tatbikini tasrih etmek istenince reddediyorsunuz. Böyle bir hare- ket müzakere etmeğe ehliyeti- mizden bize şübhe veriyor. Hugenberg — mücadelesi — ile Sehacht'ın şahsi manevrasından sonra Lahey'de alman murahhas larının vazifesinin müşkülleşeceği evvelden malüm idi. Mezkür Al- man heyetinde bilhassa Ştrez- man'ın siyasetini intaç etmek mes'uliyetini başkaları üzerlerine almadığından mevkii iktidarda kalan ve artık asla hükmü kalmı- yan bir hükümet için cepheyi ku- rtarmak mevzuu bahsoluyordu. Almanya Young Plânından beklediği menafii elden kaçıra- maz, Fakat ayni zamanda imkâ- nını bulursa vahim zararlara 'du- çar olmaksızın başlarından sıy- rılmak çarelerine tevesşül etmek istemiş olmalı. Alman mümessil- leri memleketlerinin menafiini iMmatla müdafaa etsinler, bundan tabil bir şey olmay; M. Müller * YARIN e Bu yüzden ortaya yeni bir-mes'ele çıktı Hükümetin. geçenlerde neş- reylediği af ve tecil kanunu mu- cibince birçök cezalar tecil edil- miştir. Fakat bu müccceliyötten yeni bir mes'ele çıkmıştır.Bunlar- dan biride şudur. Kirkor ve'Kadri efendilerin polisçe müsadere edilen 90 lira- ları adliye emanet dairesine ve- rilmiştir. Bunlar mahkemeye verilmiş dolandırıcılıkla maznun iken af ve tecil kanunu mucibince tecil edilmişlerdir. Bunun üzerine emanet memurluğuna muracaatla 90 lirayı talep etmişlerdir. Emanet memurluğu bu parayı vermemiş- tir. Bunun üzerine mahkemeye muracaat €tmişler ve emanet memurluğu aleyhine bir dava açmışlardır. Mahkeme kendileri- nin tecil edildiğini, parayı alama- yacaklarını — kararlaştırmıştır . Şimdi bunlar temyiz mahkemesi- ne muracâaât etmişlerdir. Buna benzer pek Çok-mes'ele vardır bu ve buna âit işlerin halli temyiz mahkemesinin bu mes'elede vere- çeği kararın neticesine bağlıdır. Avrupalılar ç lamsem Amerikasermayesine karşı birleştiler Berlinden bildirildiğine.. ğöre aylardan beri muhtelif Avrupayı garbi büyük sanayi memleketleri alâkadar Mahafili arasında.cere- yan eden Müzakereler müspet ne- ticeler vermiştir,. Amerikaya karşı ilk müşterek cepheyi Avrupa o- tomobil fabrikaları almıştır. Avu- sturya, Almanya ,Fransa, Çekoşlo- vakya, Belçika ve İlalya otomo- bil fabrikatörleri. istihsal ve sa- tış siyasetlerini müttehiden tes- pit hususunda itilâf. etmişlerdir İngiliz - fabrikatörleri bu -itilâfa dahil olmamakla beraber. garip bir nazarla karşılayacaklarını bir çok vesilelerle İzhar »etmişlerdir Mezkür ittihadın yapaçağı ilk iş Amerika otomobil - fabrikalarına karşı - hükümetlerin » gümrükleri yükseltmesi olacaktır. çÇ kabinesinin umumi — vaziyetini tahkim etmesine YArayabilecek menafil istihsale teşebbüs etsinler, bu- anlaşılabilir. Fakat eskiden anprensip kabul edilmiş olan man- tıki tatbikatta müteliflerden mu- afiyetler koparmağa ,çalışmak daha başka.bir şeydir. M..Seha- eht'in manevri verdiği korku ve milliyetçilik mücadelesi gösteriyor ki,alman heyeti mura- hhasası Reichstag & Yeni * borçlar tahmil-edilmesine Muhalefet et- mek istiyor. Lâkin Young Plâm- nin mütehassıslar” tarafından ka- leme âlındığı ve İMZa edildiği şe- kilde muvafık k kendine tahmil 'olunan bortlardan bazı cümlelerin dolambaçlı olmayaca- ğ tefsiri suretile' kürtülmüğa ça- lışmaları hakikaten' gariptir. Bu bir tabiyedir ki royuncak - olduğu iddia olunmaz ve Almanlara dün M. Tardieu'nön kullarıdığı disanı kullanmak:ve'bu kabil' tabiyele- lerin lehine mevcüt olabilen : 1h- timaller üzerine Berline - aldan- mamak için ittihaz olunacak hat t hareket mevzubahs olunca mü- teliflerin yekvücut olduklarını on- lara ispat etmek lazım - geliyordu. “ASRİ'BİR KADININ İTİRAFI Avukat Pertev bey Istanbulun en belli başlı tanınmış avukatla- rındandır. Pertev bey bilhassa talâk işlerinde Ahtisas peyda et- miş, yüzlerce mahrem mühim aile işlerini büyük bir muvaffa- kiyetle halletmişti. Bir gün yazıhanesinde oturur- ken genç güzel bir kadın girdi. Betül Rıza hanımı tanıyordu. Şişlinin en yüksek salonlarinda gözüken, yeni evli, uzaktan mes'- ut görunen büyük bir servete malik bu genç kadın burada ne arıyordu. — Bir emriniz mi var? — Evet. — Talâka ait bir değil zane- nederim. — Maalesef “öyle, boşanmak için geldim. Pertev bey şaşırmıştı. Ne vardı. Zengin, güzel bir kocası vardı. Yoksa kocası onu aldat- mışmı idi. Veya birini'mi seviyordu. — Zevcinizden bir ihanet'mi gördünüz ? — Hayır keşke öyle olsa. — Şimdi evinizde -misiniz? — Hayır — Neden demek bir... — Yok sebebi bambaşka bey efendi. Pertev bey yine düşünmeğe başladı. Şimdiye kadar böyle'bir dava olmamıştı. "Kendi kendine gördün-mü belâyı tüt kelin perçe- miriden. Şimdi ben bunun “neresini müdafaa edeyim ? — Beyefendi şimdi mühim bir işimvar sebeplerini"size vereceğim mektupla — gösterdim. Kocama yazmıştım fakat bırakmadı. Beni - çok aradı, izimi göstermemek için İzmitteki bir tanıdığmıa git- tim. Şimdi Nişantaşında bir apar- tıman kiraladım annemle otur- mak istemedim ben artık müstekil yaşamağı İsteyorum. Biraz sonra çantasından bir mektup çıkardı. — İşterbeyefendi, beni gör- mek için saat ikiden sonra telefon edersiniz çünkü sabahları tenis Pür ihtişam çıktı gitti. Pertev bir müddet durdu sonra mektubu okumaya başladı. İstanbul 10 Mayıs.. Bu mektubu beni aramamanız için yazıyorum. Üç senedir evli yaşadık fakat bir türlü anlaşama- dık. Beni bulmak için yeri gökle birleştirseniz yine bir şey elde edemezsiniz. Evi, başka birisini seviyorum diye terkediyorum — sanmayınız. Hayır bu yalnız sizden ayrılmak erkeklerin egoistliğinden kurtul- mak istiyorum. Siz erkekler; kadın'diyince et szevkinizin tatmini için yaratılmış bir oyuncak:zannediyorsumuz; fa- kat-yanılıyorsunuz. Belki bu hissi bir bar bir sokak. kadımına - bir'işçi»kaza;besleyebi- lırsiniz yalnız tam birsiyi terbiye görmüş bir aile kızı bu saydığım kadınların arasına giremez. Çok iyi biliyorum ki bir erkek evlendiği zaman bir genç kız gibi “#af hiç bir-şey' bilmez degildir. "Sizce evlenmek yeni bir “apartı- “man kiralamâk gibi basit; halbuki?||(7,15 12,27 16,5 17;21 189" biz öyle'değiliz. O kadına ne gibi şeyin hoşuna gideceğini ” €edecek: noktayı ararsınız. PU" fazla çok kitap 'okuduğum İf serzeniş ediyorsunuz; Evet t dum, bunlarda eski zaman © kekleri ile şimdiki erkeklerinit') kını,görüyorum ve sizlerden ediyorum. Eskiden bir ufak bir arzusunu yerine için bin bir tehlikeye giref kekleri düşündükçe h: deli oluyorum. y Sorarım üç senedir banâ gibi gönlümü alacak bir şey YA tinız? Hiç..... sizce bir.kad bir ev, mükemmel bir ” Vermek, geceleri tiyatroya, $it maya çıkarmak, baloya, götürmek onu mes'ut etmektif" Hayır yanılıyorsunuz öylei şeyler vardırki kadınlarca büyük kıymeti vardır; siz b bilmiyorsunuz. Sizden tam bir ! nedir ayrılmak istiyordum. Fal belki.bir mucize olur da düşü! lerimi anlarsınız da,.. 'Mektubu -bitiren >Pertev vazun düşüncelere daldı;-bu.-! tubu mahkemede okursa .ne b bir zafer kazanacaktı. Ertesi gün.bir talgraf aldı: , “Allelerimiz »bizi - barışt! fakat yine ayrılacağımız için dafaanızı hazırlamanızı rica € rim, BETÖL SAİP MUBİTTİN Kambiyo iş ; TeRÜe c Ş İktısat meclisi'umumi kâtibi..dün şehrimıize geldi Âli İhtısat meelisi umum!” tibi -Nurullah -Esat B. biyo işlerile —meşgul oln üzre dün şehrimize — gelmiş! Nurullah ' Esat'B. bir-müh mize şunları söylemiştir: — İstanbulun kambiyo yetini yakından takip için waziyet normaldır. İstanbul ve' İzmir-p arasındaki 'Rayiç farkısı lerde İzmir piyasasında" satışlara nazaran « duviz! cının fazla olmasile tzah- bilir. “Mamafih “bu'1ki *p arasında devamlı surette ti olduğu cihetle tabil' bir * teessüs edeceğine şüphe yok! Nurullah B, iktısat programi , umnmiyesini havi projeleri vekil paşaya arzetmiştir. Paşa bu tetkikatla d ğ “turette iştigâl “etmektedir: —£ program Ahtiyaçların mmuktef ç Na'uygün “gayeler içinde 167 “edilmektedir. “YARIN,,IN TAKVİ”ı Çarşamba — Kanumustf 29 1980 Güneşin döğüşü: “7310 i * “Namaz vvakitleri | abah öğle ikindi akşam ydtö!
