30 Ocak 1930 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 2
__şılılfo & GÜNLÜR MARALE İKTISADİ MÜVAZENE PARAMIZIN TESPİTİ Baş vekil İsmet Paşa Evelki gün maliye vekili Beyle iki saat süren uzun bir mülakatta bulun- muştur. Başvekil ile maliye veki- li aranında geçen müzakerelerin Türk Parasının tespiti iktisadi vaziyetin esbabı ile Bütcede yapı- lacak tasarrufun İktisat vekâle- tince müstacel işler için istenen (15 ) milyonluk tahsisata karşı- lık tutulmasına çalışıldığı haberle- ri gelmektedir. Mes'ele memleketin zirai ve iktisadi vaziyeti ile alâkadar bu- lunuyor. Filhakika Baş veki Paşa- nın bu kıymetli teşebbüsü yeni birşey değildi. Baş vekil Paşanın millet —meclisinde söyledikleri ehemmiyetli nutuku iyice tedkik edenler, Hükümetin 1930 senesi için muntazam, hesaplı kitaplı bir program ile girmek istediğini his- setmekte gecikmemişlerdi. İsmet Paşanın nutkunda en zi- yade dikkat üzerine çeken nokta : Devlet Bankası teşkili vadi ile ge- çen seneden kalan zirai tedbirle- rin tamamlanmasına doğru atıl- mak istenen esaslı adımlar idi.Bun- lardan en bellibaşlısını (zırai ko- operatifler)i teşkil ediyordu. Baş vekil paşanın Hükümetin iktisadi mali Ticari ve zırai siya- setini bir hulâsa halinde ifade eden nutukları doğan hadisat ö- nündetetkik edilince muntazam bir program takibedilmek için çalı- şılmakta olduğunu açıkca göster- mektedir. Filhakika : bizim gibi büyük bir mücadeleden çıkmış mali vaziyeti boğuk biricik isti- natgâhı olan zıraat işleri gayri fenni ve: ( Nuh nebi ) zamanın- dan kalma bir memleketin, bütün ihtiyaçlarını birden düzeltip yolu- na koyabilmesi çok çetin bir iş idi. İdare bozuklukları bir tarafa bı- rakılacak olursa her mütehassıs adamın yapabileceği de ancok bu ve okadarı olabilirdi. Bu cihe- t itirafetmemek pek büyük hak- sızlık ve insafsızlık olur! Şu kadar ki, Türk Parasının tesbiti için her şeyden evel itha- lât ve ihracat işlerinin tevzini, da- ha sonra (Devlet Bankası) teşki- line doğru gidilmek zaruri idi. Çünkü : Paramızı bir noktada tu- tunabilmek için yapılacak da zaruri şeyler de vardı: Evvelâ Devletin eldeki banknotlarının kiy- metini alıtn, dolar veya isterlin ile tahdit etmek, şu kadar (Türk Parası) şu kadar altın, dolar ve yahut İsterlin mükabilidir, dene- cekti. Bu ilân üzerine herkes elindeki kâğıt parayı sağlamlaş- tırmak için Hükümete koşacak, Altun veya mukabilni talebede- cekti. Bu takdirde de yapılacak (kıymet) tesbitinin faydası olmı- yacak, belki bütün karşılıkları Üüp göterecekti. İşte bunun içindir ki,en evvel Iktısadi ve mali müvazeneyi te'min etmek, Devlet Bankası teşkiledi- lerek vaziyeti kurtarmakta idi. Devletlerin Banka muamelesile Uğraşmaları gayet tabil bir şeydir. bunun faydalarıda vardır. Çünkü Devlet Bankasının fâiz temettü- üne iştirakeder. Ayni zamanda sıkıldığı zaman Bankadan cüzi faiz- İ istikrazda da bulunabilir. .h"!l. Fransa, Belçika B r hükümetler Devlet Bankalarından hersene milyon- larca kâr alırlar. l; bizde çoktan yıwıııhı— l:::::n gelen iktisadi müvazene, Paranın tesbiti ve Devlet Bankası mese- lesine verdiği kıymet, teşkili öyle gelişi güzel düşünülmüs bir şey değildi. Çoktanberi düşünülü - yordu. Yalnız şu günlerde munha- İsveç Kralı Mütenekkiren Romaya geldi Roma, 29 - (A.A.) — İsveç Kralı mütenekkiren — Romaya gelmiştir. Avdet ettiler Sofya — 2 inci hava konfe- ransında Bulgar hükümetini tem- sil etmiş bulunan vekillerden Bu- rov ve Mollof Sofyaya vasıl olmuşlardır. Halk konferansın | neticesinden memnun değildir. l —— -— GÜZELLİK KRALİÇESİ 1 inci sahifeden Devam | güzellik birinciliğini kazanmak | gayesi insanı sarsıyor. — MübeccelHanim evlenme- ği hiç hatırınızdan geçirmiyor mu- sunuz ? — Son günlerde çok mektup aldim. Bu —mektuplardaki yazı- kısmı mevkiden, bir kısmı genç- likten bahsediyor. Bunların içimde maruf kimse- ler de yok değil. Fakat ben he- nuz kat'i karar vermiş değilim. Meselâ Avrupa merkezlerinden birinde bulunan sefarethanelere mensup kimseler hatırımdan geç- memiş değil.Fakat bu da silik bir halde insanın aklindan geçen şeyler. Tulüatça bu se Sler konferansı moş — Tahtelbahirler büsbütün kaldırılabilecek mi ? Londrâa, 20 (A-A.) Beşler konferansının dünkü içtimaında M. Stimson taheidi teslihat sahasında Müttehiden A- merikanın takip ettiği maksadı şöylece hulâsa eylemiştir: “Evvelâ, konferansta temsil olunan devlet- ler ile torpito ve muhrlbi ve kru- vazör inşaatındaki rekabete nihayet verecek bir iHilâf aktetmek, sani- yen — tahtelbahirleri büsbütün | ortadan kaldırmak ve bu mümkün değilse hiç Olmazsa adetlerini tenzil etmek, salisen son barpte olduğu gibi tahtelbahirlerin vah- şiyane bir sUrette tüccar gemile- rine karşı istimallerini menedecek beynelmilel bir itilâfa vasıl olmak rabian Vaşhington muahedesile tayin olunan hattı harp gemileri | programını bir kat daha - tahdit etmek. Programı küçültmezsek lardan bir kısmı zenğinlikten, bir | önümüzdeki 10 sene zarfında bu gibi sefain için 800 milyon dolar sarfetmeğe Mecbur olacağız. Londra, 29 (A.A) Bahri konferansın yarın ak- dedeceği aleni ve umumi içtima- da deniz - tetlihatının - tahdidi Fransa, İngiltere ye İtalya tara- fından teklif — Cdijen — mühtelif sistemleri tetkik etmek üzere on âzadan mürek)| kil edile a ı.lı.k“ bir komite teş- ne de İ(ârargâh— larını Şehzadebaşında kurdular Atalarımızın “ on bir ayın bir sultanı, diye andığı Ramazan yarın giriyiyor. Ramazanla alâ- kadar olan hazırlıklar bitmiştir. Ve hazırlıkta bulunanların en başında bermutat eğlence yerle- rinin sahipleri görünüyor. Eğlence yeri sa ipleri için ge- çen sene bu ay hayli tatsız geç- mişti. Şehrin üzerine geçen sene bu aylarda bir afet gibi inen kar kazanç ümitlerini kırmış, hazır- hıkları boşa çıkmıştı. Fakat bu sene havaların iyi gitmesi, — şehirliler kadar Tiyatro, Sinema, Gazino, Kıra- athane ve mümasili yerlerin sahiplerini memnunetmiştir. Eğlence yerlerinde : Tiyotro, Sinemalarla eğlence yerlerinin toplu bir halde bulun- duğu yerler Şehzade başı ile Beyoğludur. Beyoğlu sinemaları nihayet bir iki varyete ilâvesile bir yenilik yapmış vaziyettedir- ler. Bütçesi Şehrin himayesinde olan Darülbedayie gelince tepe- başındaki malüm yerinde mutat Üüzre — temsillerini — verecektir. Bu itibarladır ki Şehzade başının hazırlığı daha göze çar- pacak, bir vaziyettedir denebilir. Tulüatçıların karargâhı : Tulüat — kumpanyalarından belli başlı ikisi bu sene de Şehza- debaşındadır. Şehzade başında diğer iki sinema da vardır. siren Türk parasının tesbit edi- ldceğinden bahsetmek — doğru değildir. Bu ne Borsa temev- vüçlerine benzer, ne de tatbiki zaruri ve mutlak olan esaslar dan ayrı bir şeydir. Ancak biri diğerini tamamlıya bilir ! ARİF ORUÇ Şehrin diğer tarafları : Şehrin diğer taraflarındaki Tiyatro ve sinemalarında semt- lerine göre hazırlıklar yapmışlar, varyeteler koymuşlardır. Bu l“"üoluın bir kıtmınıda bazı tülüat kumpanyaları bir ay müddetle kiralamışlardır. Meddahlar ve karagöz Yeni Ramazan eski çocuk - | Bulgar Kralı. oKeşe— Sofyaya vasıl oldu Sofya : İtalya Prensinin düğününde hazır bulunmuş olan Bulgar Kralı Borisi kardeşi prens Kril ve hemşiresi Evdokya Romanya tarikile Rusçuğa nazil olmuşlar ve oradan da trehi mahtsusla sofyaya avdet etmiş- lerdir. Yugoslav donanması takviye ediliyor Yugoslav donanması bu seneki bütçesinden tahsisat ayırarak 8-4 harp gemisi Mmubayıasına Wl(ınr verilmiştir. Romen doğru posta şimen- düferi hattında bir bomba infilâk etti Bukreş kalas şimendüfer hat- tında bir ekspresin geçeceği za- mali bir bomba infilâk etmiş olup nüfusça hiçbir zaylat yoktur. -Birinci sahifeden devam- ve müphem kalan noktalarin te-: | madisini reca etmiştik. t Bu itibarla iddiamızı ispat etmek için (Herman İspirer)kum- | panyasının —mahlut Tütünlere Tiryesteden aldığı menşe şaha- detnamesine (dair olan resmi ve- Bu gibi memleket mes'elele- rinde alâkadarların her halde hassas olacaklarını tahmin etmiş munhasiren bu endişe ve ümit ile gerek Behçet Bey ve gerek Tica- ret odasından bazı şeyler öğ- renmek iştemiştik, Sait B. mes'elesi Dünkü nushamızda muhbirle- rimizden birinin Tütün mecmua- sı müdürü ( Sait Beye ait getirdi- ği bir haberde bir yanlışlık olmuş- ların €n — kiymetli eğlencesi “ Karağgöz, ü gözden kaybetmiş yaziyettedir, — mamafih — bazı kahvelerde tek tük “ Meddah , ilânları göze çarpiyor. — Orta oyunu ve “Pehlivan güreşleri , için de bazı hazırlıklar yapıldığı görülüyor, Bazı sanatkârlar göç ettiler ! MBir kısım İstanbullu san'atkâr- lar Ramazan için Alntı.ııîı,u:r" muhtelif yerlerine &' r. Haişroflk Ai Ni bayln n zaretindeki bir temsil hey'eti de Ramazauda temsiller VeTmek üzere İzmire gitmiştir. ——— | Camilerin tamiri bitti Ramazan münasebetile cami- lerin evkaf tarafindan yapılan tamirat ve hııırlıkl'ı':ı l:“hhür. Her sene olduğu £ sene de camilerde v::fır verilecektir, Bilhassa günün et Mükim ha- disesi olan tasarruf hakkında da varzlar verilmesi için Müftilikten emir verilmiftir, Havalar müsait olduğu taktirde camiler iktısadi cümlelerle mahi- yeler kuracaktır. — b Ramazanda pide fiatları Ramazan münasebetile pide flatları tesbit edilmiştir. 250 gramlıklar 6, 500 gramlıklar 12 kuruşa satılacaktır. tur. Sait B. mes'ele hakkında bir Muharririmize şu izahatı vermiş- tir, —Dün intişar edan ıuelmlı—l de Harekete mes'ul müdir etmek | * * 30 Kânur HĞ Belediyede — —reote— $ e Dün toplanan meclis muhtelif işleri görüştü Cemiyeti belediye dün tin Ferit Beyin riyasetinde içti” ma ederek müteaddit mes" leri müzakere etti. Bu yeniden inşa edilerek buz fâb” rikaları için 929 bütçesile 30 ** 930 bütçesile 150 bin lira sarfet — mek bare z makamı emanet mME — zuniyet vı e Ğ Şehrimizin imarı M $ bir Alman grubu ile emanet ar#” — sında yapılan ve idare encümt — ni tarafından bazı tadilâta uğf#” — tılan mukavelenamede bir keff de kavanin encümeni tarafındâ? müzakeresi tensip edildi. $ Esnaf bankasının esnafa dahi — müfit bir şekle ifrağı için yeti hisse senedi ihraç etmesi ve bunu!! 80 bin lirasının emanetçe satif alması muvafık görüldü. gaçta muvakkaten tesis edilecek domuz mezbahası için 4500 li tesisi masrafının verilmesine n bahaya gelecek beher domuza lira ve zephedilecek domu kilosundan 10 kuruş resim istif: kararlaştırıldı. İnkilap müzesin zarif bir — koleksiyon ve müzenin tanzimi yeniden 10 bin lira verildi ve tima nihayet buldu. Ticaret odası vadettiği kayıtlari hernedense vermekten çekindi! füizre müracaat ettiğim ve lıîlu' metin tahkikat yaptığı için imkâfk görülmediğinden bahisjbir Iı*lıf re muttali oldum. Bunu teessürl€ telakki ettim. Bilakis benim (Hareket) le bir alâkam yoktur. Vaktile (Ha” | reket) gazetesini çıkaran .r_tı mecmuamdan bu mes'ele ile alâ> | kadar bir yazıyı a2 kendi gazetele- rine nakletmişler ve bu yazıyâ oldukça müheyyiç bir şekil ver" mişlerdi. Mezkür neşriyatın aka” binde : (40-41) nümaralı mec* muamın (440) numaralı sahife- sinde kendilerine cevap vermeğe macbur olmuştum. Bu yazının intişarından sonrâ (41) numaralı nushalarında (akıl — hocasına ihtiyaç yok ! ) serlavha” sile ağırca bir cevap bile vermiş” lerdi. Bu da açıkca gösterir ki,ben (Hareket) le alakam yoktur. Yal* , nız hakkımda tertibedilen sul kast onlara da teşmil edilmiştir: Bu vesile ile ismimiz ve resmimif yan yana gelmiştir. * Izmir Tütünleri nihayet verildi mi Geçen gün Ankaraya giden ( Kohen dün birdenbire ekspresle İstanbula dönmüş ve işe başlamıştır Evvelki ğünkü nushamızda İn- hisar idaresinin elinde bulunan (1,290,060 ) kilo ( İzmir ) Tütü- nünün maliyet fiatından (5) ku- ruş farkla satın alınmak istendiğini haber vermiştik, Halbu ki bu tütünlere başka talipler çıktığı ve bu taliplerin (35 ) kuruş fazla vermeğe ama- de bulundukları haber verilmekte olduğunu da ayrıca yazmıştık. Dün öğrendiğimize göre (An- karaya giden Herman şirketi er- kânından (Kohen) efendi dün sa-” bah Ankaradan alel'acele İstan- bula gelmiş, doğruca Tütünlere talip olan bir ecnebi şirket idare- hanesine giderek, ucuzca alına- cak Tütünler üzerine anlaşmağa muvaffak olmuştur. Hatta, dün akşam üzerine doğru piyasada (1,200,000 kilo Tütünün (Herman şirketine) sa- tılmış, olduğuna dalr bir habef de şayi olmuş, bu haber diğer ta” ll::niîmııdl Türklerarasında fev” e teessürü mucip olmuştu! Herman kumpanyası GM,_ İ dan (Kohen) efendiye atfedilet' — anlaşmanın memlekete en "ı' (100,000) İiraya mal te'yid edilmektedir. Behçet B. nediyor Mes'eleye dair malümatıf” müracaat ettiğimiz Behçet Bey? —Size, tütün işlerine :;:':,ı' reti kat'iyede, birşey söyl Demiştir
