3 Ocak 1931 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 2

ADarülfünu_lular Yeni açılacak yurt iki aya kallar bitecek -Darülfünun talebesine mah- 6 Kadırgada bir yurt mev- — Cuttur. Bu yürt hem uzak —hem de ihtiyaca kâfi olma- dığndan bir çok talebe Be — yazıt, Gedikpaşa ve Sultanah- — et semtlerinde pansiyon tut- makta ve panslyonlarda ikamet tmektedirler. Bu pansiyon- Tarın bir çoğu pis ve bir ta- “lebenin ikameline yakışamı- — yacak derecededir. Gazi Hazretleri Darü!fünu- — mu ziyaretlerinde bilhasta bu oktayı nazarı dikkare almışlar we talebe için Darülfünuna ç bir müahalde büyük bir Oyurt yapılmasını emir buyur- Muştardı. Bu münarebet'e yeni bir yurt açılmas'na — karar İmiştir. Yeni açılacak yuürt için Darülfünuna bitişik eski ttfa- “iye binası münas'p görülmek- dir. Bu binadâ bazı tadilât lacak — ve talebe yurdu e ifrağ edilecektir. Yurt iki ay içerisinde açı- kdır. v op Gene kazandılar Yeni yapılan muhtar inti- adatı bitmiş ve intihap maz- taları tanzim edilerek bera- takil namzetleden hiç klmıc Yintihap —edilmiştir . — Yani intihabat vaktinden evvel ha- mmiş ve H.F. namzetleti Omuhtarlıklara intihap değil, “tayin edilmişlerdir. Bağ yetişior Geçen sene şehrimizin ba- yerlerinde 150,000 kadar at- çubuğu dikilmişti. Dikilen bu çubuhlar Eğmilen tutmuş ve Inkişaf etmeğe başlamıstır. Bağcılık bilhassa — Topkapı, — Eyip ve Çatalcada son derece Ankişaş etmiştir. Bu sene de — bir çok mıntakalarda asma ııı!ıviı dikiledekttr. Bir sergi açılıyor . Müstakil ressamlar cemiyeti tarafından açılması tasvvur resim sergisi pek ya- ında açılacaktır. Cemiyet — gergisinin açılmasına karar wermiştir. Sergi Beyoğlunda tçiıclıhı Bugday işleri Kanada buğday koopera- tifleri Paris, Londra ve diğer vrupa — borsalarındaki — satış — acentalarını kapayarak yeni bir eatış tiyasetine başlamıştır. İ Kanada kooperatiflerinin bu vaziyeti bütün borsalarda v ıvındu-ı-ılv 'Alı mekteplenn imtihanı — Bazı gazetelerde Ali mek- teplerde #ömesir imtihanları- nn bu ayın 15 inde başlıya- ve derslerin kesildiği — göylenmekte ise de bu haber. “ler yanlıştır. İmtihanlar ayın — 20 sinde başlıyaçaktır ve he- nüz dersler — kesilmemiştir. İ 25 gün devam Bitmedi ! Bitmiyecek Hümerotajişlerini alâ düzeltemedile Bir haylı zamandan beri devam etmekte olan nume- rotaj muamelâtının bundan uç dört gün evvel bitmesi am iken henüz betme- miştir. Haitâ şehrin — bir çok mahallerine ve levha ve ne de numerolar talik edilme- miştir. Bazı mahallere talik edilen numro ve levhalar da esrarengiz bir suretle kırılmış ve bazıları dökül- müştür. | — 70-80 bin lira sarfile vü- cuda getirilen bu işin vak- tinde bitmemiş — olmasile gayri fenni olduğu alâka- darların dikkatini celbetmiş ve meselenin tet- kikine karar verilmiştir. Be- lediye daimi encümerinin tetkik edeceği bu iş çok mühimdir. Tetkikat netice- sinde mütexhhidin mahke- ! meye verilmesi muhakkak- tır nazarı Gençler Dün Cum'ıurıyet mah- feli bir müsamere verdi Cümburiyet gençler mah: felinin dünkü müsamereszi pek müuvaffakıyetli - olmuştur. Bu müsamerede gençler çok al- kışlanmışlardır. Oyun başlamadan evvel gençler irticar tel'in ve bu hüdisede şehit düşen genç za- bitimiz muallim Kublâyın ha- tırasını tebcll için sahneyi iki dakika boş bırakmışlardır. Gençleri bu muvaffakıyet- lerinden dolayı tebrik ederiz. —.. Mimarlar toplandı Dün güzel sanatlar birli ginde Mimarlar içtima edecek lerdi. Fakat ekteriyet olmadı- # için bu içtima! gelecek cumaya talik etmişlerdir. Yalnız isti- şare mabiyette Nıfıa vekâle- tinin Maarif vekâleti vasıtasile istediği Mimarlar kanun hak- kında görüşmüşlerdir. Bozuk dubalar Köprü dubalarının tamiri- ne mahsus atelyelerin tevsi- ine karar verilmiştir. Yakında Inşaata başlanacaktır. Evvelâ bir kızak mahalli tesis edile- sekt ir. Sıtma mücadelesi Memleketimizin bazı mın- takalarında sıtma mücadelesi yapıldığı malümdur. Sıhhiye vekâleti bu sene de sıtmalı bulunan bazı mıntakaları mü- cadele sahasıma sokmuğa ka- rar vermiştir- Halı fiatleri Son günlerde halı fiatleri birdenbire yükselmiştir. Buna sebep son aylar içinde halı piyasalarında İran lıılıluııı rağbet edilmemesidir, Mübadiller Tapıı işlerinin uzamasından Viâyete şikâyet - Ettiler Bir çok mübadiller Vilâyete müracaat ederek — şikâyette bulunmuşlardır. Mübadiller bil- hassa tapu musmelâtından fikâyet etmektedirler. Bu şi- kâyetlere göre bir tapn mua- melesi aylarca türüyor binnetice bir hayli paralar sarfediliyormuş. w!uyu. mübadillerin pek muhik olan bu şikâyetini na- zarı dikkate almış ve işlerin uzamaması için esaslı tedbir- ler ittihazına karar verm! Mübadiller, iskân ve nüh dairelerinden de şikâyette bu- lunmuşlar. Bu, işlerin de biraz intizam altına alınmasını iste- mişlerdir” — Radyo kaçakçılığı Kacak Radyo kullananlar hakkında şiddetli takibat ya- pılmağa başlanmıştır. Polis mühtelif mıntakalarda kaçak radyoları tesbit etmiş ve şirkete bildirmişti. Şirket tanzim ettiği —zabıt varakalarına bir istida rapte- decek ve kaçakçıları mahke- meye sevkedecektir. —. Müum diken kadınlar Bazı türbelere mum dik, diklerinden dolayı 30 kadar kadin hakkında zabit yarakası tutulmuş ve evrak> larile birlikte polis müdiri- yetine sevkedilmişlerdir. Bu kadınların Menemen hâdise- sile alâkadarlıkları görülmüş ve adliyeye teslim edilmişlerdir. İşe vazıyet eden müddel- umumilik tahkikata devam etmektedir. Zahire Borsasında ve Bundan bir ay evvel tica- Tet ve zahire borsasında bir sahtekârlık vakası olmuş va iki Yahudi komisyoncu borsa makbuz'arında — tahrifat ya- parak yüzlerce çuval buğday, arpa ve salire almışlardır. Bu sahtekârlık evrakı — şim- diye kadar 6G mcl müslantik- lik tarafından tetkik edilmiş ve bir çok şahitler dinlenmiş- tir. Tahkikat evvelki — gün bitmiş — ve yakudilerin muha- kemesi yapılmak üzere evrak 3Binci Ceza mahkemesine ve- rilmiştir. Muhakeme yakında başlıyacaktır. Kooperatifler teşkil ediliyor Şehrimizde — kooperatifler teşkili icin Ticaret müdiriyeti #zami derecede çalışmaktadır. Şimdilik sütcüler kooperatifin teşkiline başlamışlardır. Pamuk buhranı Mısırdan gelen haberlere göre, Masır Ziraat nazırınım t yaset ettiği bir içtimada pa- muk buhranı hakkında bazı mühim tedbirler alınmıştır. Mizirda Kralın — iradesile birde ziraat bankası tes's edi- Halı ihracatımızın daha fu.l lecektir. Bu banka müstahsll. la artması için mühim ted. birler ittihaz - olunacaktır, lere prim temin etmek gaye- tiyle tesis olunaçaktır. B;;şvel;i—l İsmet PŞ-. tün Millet Mec- lisindeki mühim nutukları (Dünkü nüshamızdan mabat) Mesela: tekkelerin seddi kanunen tekarrür - etmiş bir vaziyettir. Bunların gizli ola- rak çalışması ve valandaş arı bir takım istikametlere sevk etmeleri kendilerinin mes'uli- yetlerini muciptir. Senelerden beri bu hakikatların kemalile fili ve ameli olarak — anlapıl- dıktan sonra Menemen gibi memlekelin gerek umran ve bilhassa irfan itibarile ileri olan bir muitakasında bu te- şekküller nasıl işleyebiliyor. İn- sana hüzün veren budur. Son- ra, teşekküller mücadeleye sevkettikleri adamları ne de- recede vahşet ika edebilecek düşük ve aşağı bir seviyeye ilka edebiliyorlar. Maksatları neden bu kadar melunanedir. Buraları insana intibah ile mü- lâbaza telkin eden noktalardır. Bir çok defa Büyük Mecliste efkârı urrumlye karşısında bu meseleler münakaşa olunmuş- tur. Sureti umumiyede bilinen şey şudur ki, bu memlekette cereyan eden hava devlet kuvvetleri örselenelir, örselen- miş gibi bir vaziyet ika eder- se Mmülsitler baş kaldırmak için bu havayı müsalt bulu- yorlar. Bunun için ka: nunları devlet otoritesini dev- let kanunları ve kuvvetlerini her ha'ükârda masun ve muh- terem tutmak için bir çok te- dabir derpiş edilm'ştir. Mone- men hâdisesinde mücrim ve müretliplerin maksatları için bu derece cesurane hareket ilkama kendilerinde kuvvet hissetmeleri devlet kuvvetle- rinde, hükümet bir nevi zayıflık göründüğünü farzolunduğunu — reddetmek müşküldür.” Hakikaten böyle bir hava ve böyle bir manayı müfsitler ve fesat müstaitleri ahvalden çıkarmış olabilirler. Arkadaşlar, böyle mevzu- ları mülalea ve teştih eder- ken lehinde ve aleyhinde ©- lan âmillere temas etmek ne kadar nazk o'duğunu bilirim. Fakat, mevzu ne ka- dar nezaketli olsa ona te- mas etmeliyiz. Bilhassa, mev- kil iktidarda olanların gerek parli ve gerek hükümet iti- barile teraatımı tenkit etmek işlemesinde yolunda açılan cereyan diğer bir takım adamlara artık hü- kümetin yerinden kalkamıya- cak kadar zaif olduğu kana- tini vermektedir. Fakat, mev- kil iktidarda olanlar devlet kuvvetleri zayıflayor ve bir takım zararlar ve fesatlar çı- kıyor, diye tevkit olunmaya- caklarmı. Ne yaparlarıa ne söylerlerse layuhtimi sayılacak- lar. Böyle bir zihniyet, böyle bi hattı hareket şüphe yoktur ki lâakal fesadın vereceği netice- leri ve zararları verecektir. ( Bravo sesleri ). Şu halde mes'ele memle- ketin içtimai bünyesinde iki kutbun ortasını bulabilmektir. . Ütedenberi hiç olmazsa 30 senedenberi hallolunmıyan sır da budur. Memleketin taham- mülü yoktur. Şekli altında her türlü tahdidatı ve setleri koymak için bir esbadı mu- cibe bulabiliriz. Fakat bu es- babı. mucibe diğer taraftan Jâyüsel bir vaziyeti, en niha- yet ihdas etmeğe müstalttir. Benim görüşüme göre meselâ bir içtimaf mes'ele bir gök nazariyatı olmakla beraber hakikati halde ameli bir mes'e- ledir. Ameli tecrf'be ve idman ı l meş'elesi ve ameli terbiye mes'elesidir. Bizim çektiğimiz sıkıntı nedir. Muhalefet havasında, tenki datta neşriyatta, memle- kette ve devlet otoritesinin çektiği sıkıntı, memleket alın- ganlığının sulistimal — edil- mesiair. Nasıl, mevkil iktidar sahibi memleketin tahammü'ü yoktur vesilesini siper ittihaz ederek kendisini lâyuhti mev- künde — göstermeğe — istidatlı ise fırsat ve imkânı bulunca, göşterince tenkit etmek vazl- yeltni takınmiş olan adam da bütün — şahsiyetleri devletin kanun ve kuvvetlerini ayak altına almak için hiç bir hu- dut tanımamaktadır. (Doğru sesleri.) Nazik olan nokta şa- hıslara teaalluk eden her han- gi bir terbiye icabını gözden uzaklaştıran — cezaret — basilt sdbirile namus ticareti, dev- lete - teallak eden — nokta ise mevkil iktidarda bulunan bir adamın veya adamlı çürütmek iç'n gösterilen ar- zunun devletin bizzat kud- retlerini ve bütün kanunlarını ehemmiyetsiz itibar hakkın- dan mahrum bir seviyeye Jüşürmek için gösterilen fartı gâüyretin gelmesidir. Bunun ortası nasıl buluna- cak? Bunun ortası bir defe zemanla, tecrübe ile buluna- cak. Ve bu zaman ile, tecrü- ba esnasında kanunların; hak- kile işletmekle, — bulunacak. yani bir. vatandaş herhangi bir meselede devleti muhatap tutarak o busütta fikirlerini söylerkon hangi hududa ka- kadar memlekete zarerlı el mıyan bir çerçeve içinde ka- labilir. Bunu- kendisine - bir taraftan tecavüz ettiği zaman kanunlar, diğer — taraftan hâ- diseler gösterecektir. Temenni edelim ki bu ders- ileri mümkün olduğu — suretle almış olalım. Ve bu husustaki taşkınlıklardan memlekete mümkün — olduğu kadar az zarar görsün. Çünkü her hâ- diseden muvafık ve muhalif bir ders çıkarmalıyız. Hâdise- lerin verdiği derslere karşı gözlerimiz! kaparsak kanuni maddeleri dalma tartmassak kendimiz! mesuliyete İlka ede- cek ve hesaba çekecek bir çok hâdiseler karşıtında ka- lacağız. Bu noktal nazardan hükümet neşriyat hususunda derhal alınacak bir tedbir düşünmeli bilâkis hâdisenin verdiği dersleden vatandaşp ların hepimizin esaslı olarak istifade — edeceğimizi ümit ediyoruz. Bilhassa ümit edi- yoruz ki, namus ticareti, şan- taj ve devlet otoritelerini kas- deden neşriyat ve ali taki- batla vatandaşlar bangi hu- suslar dahtlinde haraket etmek lâzım — geldiğini — filli ameli olarak öğretmiş olacaktır. Adli takibat bu öğretmekte ne kadar muvafık olurua içtimsi nizam! ahenğini o kadar çok muhafaza edecektir. Hâdisede bep ehemmiyetli olan diğer bir noktayı da nazarı dikka- tinize arzetmek isterim. O da dahilde hâdise olan her hangi bir mesele karşısında nihayet bir askeri müfrezeye, orduya müracaat olunduktan sonra bile — vatandaşların kayılsız kalmalarıdır. Bunun sebebini size — arzedebilirim. — Başlıca sebep, dahili meselelerde ve ve sıksık ardunuü - müdaha. lesine ihtiyaç görülmesidir. Yanl mülkt idari makamlarır mız - henüz ellerindeki bü- tün kuyvetleri kullanmadan orduya müracsat ediyor. Askeri müfreze vazifesin- den hariç müdahalelere sevk- olvnuyor. Askeri müfreze bir sivil veya jandarma müfrzesi değildir. Askari müfreze bir yere gelince onun kı taşkınlık gösteren , onların nasıl İkna edileceğini — düşünmemelidir. Onları ikna etmek imkânları kudreti ve ihtisası haricinde- dir. Dahili hâdisede — askeri müfreze gelinceye kadar bü- tün bu tertibat vatandaşlar aratında — halledilmiş olmak lâzımdır. Demek ki mülkt idare, ikna edecek, tenbih edecek, sivil kuvvetleri ve jandarma kuw- vetleri - kullanacak, — bunla- rım hepisine karşı gelmiş olan mütecaviz nihayet mülki tda- renin sili yola getilmiyecek, asker gelirse — vazil basittir. Binaenaleyh, dahili hâdise lerde ancak bu hudut dahilinde ku! Bu suretle bir. çol asker geldiği zaman onun mü- daha lesi'e ihtilâta meydaa vwermeden hallo'unur. Bu mev- zuu muhtelif kanunla ızdale temaslarını mezcedip Büyük Millet Meclisine —ayrıca bir kanun lây'hası takdim etmek istiyoruz. Dabili badiselerde askerl müfrezeler ne gibi ahvalde celbolunur ve celbo- lunduğu zaman karşılıklı va- ler nelerden ibarettir? Bu: nun gerek bizzat atkeri müf rezeler sarehatle bilecekler" dir, bu — Tâzimdır. Asıl olan şudur: Dahili hâdiselerle askerin müdahalesini davet etmekten son hadde kadar içtinap et- mek lâzımdır. (Bravo sesleri) Bir diğer ihtiyaç yine nazart dikkati celbetmiştir. O da fevkalâde olunca adlıye bir takım usul. ederek — hususl aket takip ede- bilmelidir. Bunu da ayrıca tetkik — ett'riyoruz. Tabil eli- mizde bulunan hüdise için değil, geniş zamanda tükü- netle mütalea olunarak atide süreti datmede adliyenin elin de medarı tatbik olacak bir hüccet bulunsun diye. İşte arkadaşlar, Menemen hüdire- # münasebetile hükümetin hal ve ati için vaziyetin na- sl mütalea ettiğini arzetmiş oldum. Temennimiz memle- kete bu tarzda gizli tertipler kuran facialar tkamda Cümhuriyet — aleyhine — sui- kast ikama teşebbüs eden- lerin mahkeme karşısında seri bir surette adalet icabını nefislerinde tecrübe etmeler'ni görmektedir. Diğer taraftan memleketin heyeti umemiye- sinin bu hâdise münasebetile intibahı, uyanış ve gerek hattı hareketimizde, gerek kanunla- rımızda, gerek İçtimai müna- sebetlerde mecut eksiklilleri meydana çıkarmış oldun. Bun- Jarın aslahında müşbet neti- celer alabilelim. Şehit Kublay, allelerimiz içerisinde hatırala- rımızda Cümkuriyet İçin başlı başına hizmet etzıiş bir. feda- kâr clarak ya; ak ve ordu- ava verdiği bu aziz kurbanın bize ilhan. ettiği vazifeleri he- pimiz dıkkatle yerine getirme- liyiz. ( Alkışlar ). hâdiseler