15 Nisan 1935 Tarihli Yeni Asır Gazetesi Sayfa 8

1 — Öz Türkçe köklerden Yeni konan 5 a Kökü MUKUM. Türkçe ÇEK kö Mütehassir inal — Özle- Mütehassır olduğum iğim demler Göresi ek: Günler geçtikçe size ın göresim artmaktadır. Müştak olmak — Göresi- Hasta — Hasta (T.Kö. — Çöp, süprüntü — Böcek et, i — Görkem Örnek: Haşmetli bir yürüyüşü Görkemli bir yürüyüşü şyet — Belin mek: Yıldırım düştüğü va- haşyet içinde kaldık - Yıl yüzü vakıt belin ii için vg (Bakı ihtiraz) — Sa- Örnek: Sağ söz rn Pe rk söz söyle- “ürebes ime Muhteriz) — haliliye - e - Çivi yazısı. — Gidiş, tu- e) Manire d'agir, lig- Tre Bu veni tertip ası) var- Bu © yazıda dizi ışı var. — Bu hattı hareketizdeki anlıyor musunuz - Bu gi- deki yanlışlığı — anlıyor — Hatayı adli - Tüzel ya- — Unutsalık - (Fr) ertânc: nek: Affediniz. zühul et- - Bağışlayınız, unutsalık itaen — KE nek: halde aen sö; ede - Bu sözü, ber d baklşikla söyledi. ta etmek — İ - Yanık :2- (Bak: kusur etmek) - Commettre une faute, se Örnek: Size itimad etmekle ettiğimi anlıyerum - il enmekle yamldığımı anlı- “O smanlıcadan Türk Yenı Asır çeye karşılıklar kıla No17 sözlerin karşısına ÇT. Kö) beldeği (alâmeti) konmuştur. Bunların her biri hakkında sırası ile elen söz! a lat yazılarını el VETECEĞİZ. karşılıkların iy i ayırt edilmesi için, gereğine Yâdü tezkâr etmek — An- mak Hatip Aytaç Hitabe — Ayta Aytamak Örnek: el hitab ediyorum- | Size ayta; Iradi lake | Bye — Ayta e ayta söyleme! mek: İradı hitabe ederken id ünü kestiler - A söyler- kle erirken) söi kestiler. u k — Söylev Hile Örnek: B. M. Meclisinde ira- dı nutketti - Kamutayda söy- m iel — e (Fr) Oui a — an Suk vE eki Gri » Dis- yap — — Aytıç ilam > sü , bitim tmek - Bitirme itirmek, sona eilikakii tüketmek Örnek; Koca 'bir kitakı bir gecede hatmetti - Koca bir ki- bala ie gecede — Bile : Hattâ sen - Sen bile Hrükve — Adım Hava — Hava (. e) e — Gön: Havale * etmek — Bırakmak göndermek için) : Örnek: Bu işi havale ettiler - Bu işi ona bıraktılar (onun iti di ) Hav: Örn rem havalisinide - İstanbul dolayında le havali — Yöreçevre : Köyün irat ii Cöyün yör- lisi > büzE idi - beri hep bahçe Havari — Yarlar Öme Havariyundan Saint Paul ilk incili yazdı- İsa'nın yarlarından Saint Paul ilk in- cili yazdı. Havas — Agal vası — Havayici ie — Yaşatık Örnek: Şeker de havayici ehiyüdediz 5 - Şeker de ya- ikları Haver — Doğu vE — Korku Havfetmek — Korkmak Haif — Koi e etmek — Korkutmak Hirasan — Korkak Havi olmak, a 5 İçine almak, kaplamal Örnek: Bu kitabın ai ek duğu. mill ihtiva ettiği ) fasıllar - | abın içine ğı aj rlamza — Havza (T Kö.) â — Utanç layasız — Utanmaz Hayasız ık — Utanmazlık Hicab — Sıkılma — Utangaç < : Çok mahcub bir ço- ei - Çok utangaç bir ço- ayal — Hiyah gr li Hayalet — Hulya — Kaka Hayat — Bayat Gi Kö.) Hayide — Bayat Önü k: Bir takım bayide sözlerle başımızı şişirdi - Bir ta- kım bayat sözlerle başımızı şi- şirai, Hayıflama (Telehhüf) — Ya- zıklanma i Haylı — Haylı (T.Kö.) Haylület göre, Fransızcaları yazılmış, ayrıca örnekler Türkçe olan kelirielerin eki işlenmiş ve kullanılan şekilleri alınmıştır. ASLI AK künden gelen ŞEKİL gibi Örnek: Haylület eden ma- nialar dolayısiyle - Araya giren engeller dolayısiyle. Hayme — in Hayır — Hayır (T.Kö.) şmal Hayret - etmek k- Fr.) S'etonner Hayran — Havran (T.Kö.) Hayran”. —» Hayr mak - (Fr.) li Meftun olmak İrem -(Fr.) S'emerveiller ysiyet — 1 - Onu: keyi hiye — ber Hayt — İplik, tire Hye e m (T.Kö) yen — Diri olarak, diri iri Örnek: Hayyen mi, meyyiten mi derde sl? Diri olarak mi, olari landı el Bema Ölü diri Haz — Haz (T.Kö.) — Güz isleimek — mak ie Bu kelimenin bir har- fini hazfedince - Bu kelimenin Kaldırmak, de konulmuştur. olan HAK, aslı UGÜM olan eca Hece Hediye — Arı n Hedmetmek — Yıkmak Helâk olmak — Bitmek, yoğalmak rnek: ordusu aç- : Düşman lıktan helâk oldu - Düşman or- usu açlıktan di. 9 Bu senenin mahsulü karga- I üzünden helâk oldu - Bu yılın ürünü kargalar yüzünden galdı Ö er istihlâki git- gide artıyor - Şeker yoğaltımız gitgide mek ir. İstil tmek — Yoğaltmak kara: İtman iz — çarpıntı lekeyi Li Vm — mz A Kö.) mağuş — Kucak kucağa Hamam — e bir önle Bu i ir adam birbiri ile enk mi? - ik iki adam birbiri e denk mi Hem Hazer — Çe! İçtinab — Hempa — ie İçtinab etmek açınmal silerin reisleri ve Örnek: Her türlü fenalıktan henplri er içtinab eder - Hı fena: aşkanları ve ayaktaşları ka: aç- liktan kaçınır. ti Müctenio — Kaçıngan zmn — Ya Tevakki — Korunma, sa- Hemsin — Yaşı! Hemşehri — Hang (ra Kö.) k: Büyük söz söylemek ten tevakki lâzmdir - Büyük | şehrisi - Samsun'un © onursal söz söylemel kten sakınma ge- ek etmek — Korunmak sakını Örnek: Herkes sâri hastalık: lardan terazi etmelidi - Her kes bulaşık hastalıklardan ko- runmalıdır. Gençler, yalancılıktan tevak- ki ediniz - Gençler, yalancılık- tan sakınınız. Mahzur tarafı yaktab> Bu işin çekine- cek bir tarafı yoktur. İhtiraz — Çekinm Örnek: Onun bu işe ihtira- zina hayret ettim- Onun bu işte çekinmesine şaştım. İkiz tmek — Çekinmek Da — Hazırlamak (Fr.) Prej İstil e — - Hanlar - (Fr) Preparations, preparatifs Müstahza.. at (a tıbbiye) — Hazır ilâçlar - (Fr.) Specillite pharmaceutigue Örnek: Eskiden memleketi- rnek: tir - O, uzel bir a Hazakat — Örnek: M. intak ile müş- İri i - M: Uzluğu ile tanın- asın — Hazne (T.Kö.) Hazm — Ezim, sinirme | Hazmetmek — Ezimek, si- hemşehrisi. Hemşire — Kızkardeş e hepsi ağzıbir (dildeş) Hemzeman (muasır) — Çağ- Örnek: Timur ile m Bayazid o muasırdırlar - Timur ile kn en çağdaştırlar. Hen; ez — Daha, yeni, daha 7 örnek Henuz fm Yeni uyanmıştım, uyanmıştım. Henuz gelmedi - Daha gel- m . Her — Her, tü Her nevi — Her türlü, her Zer'etmek — Ekmek Ziraat Vekâleti — Tarım bakanlığı Hercai — Yanardöner, gel- eş n Hercümerç — Karmarış, al- lakbullak, “atüst Herçibâdâbâd — Ne olursa Herem — Kocaman, çöküş Herze — Saçma Hesab — Hesap (T.Kö) Hesti — Varlık Heves — Istek, heves (T.Kö.) Hevl (Bak: Dehşeti Hevlnak e im Heyi bet Heybet yüzl — en Heyelân — Ka eni etmek — üyeli ak — Şekil - yi ) Forme Corpa KEZ SAY 15 Nisan 1935 Katerina orloftan sonra potemkin e nasıl sevişmişti ? Orlof, “Katerinanın (kalbine girliğine inammuştı;ki hoşluk zamanında ne Yaptağımı bilmiyor e Bununla raber Katei bütün âşıkla- rin fas fazla Önel sadık kaldı Zaman zaman bazı kaçamak kaprislerden başka kimse ile alâkadar olmiyordu. Bu gelip geçici münasebet- lerden. - birini Prens R. Kİ 1 anlatı; o 8 7 © E 2 BG 8 E Si a nefis s şaraplar ve yemek- sir Nihayet beni doktoru za- n kâ fi der. allaşmıştı. Di m âleminde yüzdüğünü idi. ra için Lİ si düşünmüştü amma ie Dele ça (Meclis anlamına) — Kurul - (Fr.) Assemble, conseil Heyetiyle — Hep birden, Heyeti umumiye — Genel ve (Fr.) Assemblee gene- li — Yazık, ne yazık - Heykel — ESİR (T.Kö.) ykeltraş — Heykı ltaraşi — tü ilke Hezeyan — Saçmalama, sa- iklama Hezimet — Bozgun, boz- gunluk a İmbizam — Bozgun, bozulma Münhezim — Bozgun Münhezim olmak — Bozul- mak, e uğramak Hezl — sa Lâtife — Şak Hizetmek bize Saklamak, Muha- ia mek (T.Kö.) mi — Kılavuzun ei nci A bl birinci yapra; nunun Doymak bilmiyen bu gencin kolların. ediyordu. ze bayatısın son baharında sayılabilirdi.Zira 3 yaşında idi. "or lof bu re- mişti. Yılda (150 bin rublalık bir tahsisat ile 6000 nüfuslu uazzam araziyi (okendisine verdi. Özel âleminde sefahet içinde yaşamağa koyuldu. Ka- terina elde ettiği (hürriyete rağmen ve ayrılışı teessürle akin kurtu- lamadı. Vasilçikoliz sne âşı as ve nüfuzlusı dır. Potemkin dev vücudlu ii ima > zakdmnin e ALA tilieis stmiydrek k dini sevdirmeyi de bil terinanın hayatında bir inkılâp uyandırmıştı. ratoriçanın - € Potemkin impa- niyetini kaza- Sa ki ük ilk bakışta göze mink de- recededir. Bundan sonra onuncı in end) kelimesine eğ mim ai k onoloğ anlamına) alaz söz “söyleni, ni,, olacakken yağışla “söylet,, çıkmıştır. — Gene o m prağın 1 nci md 36 nı söz yal dini Doğrusu: “Ti © sütunun İ3üncü sarşılıkları NN m üzerine, her gin e. seki altinda gönderi- e ne Kılavuzda ..... — vik mai ss yük) rmüyorui aklar ii Ji ha caktır. m 1 Burada bir önerge Gar yen yazılar tizerine bir se, cd liişiiiek ime