November 5, 1940 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 1
SALI Üçüncü Yıl - No. 903 Hitlerin sulh teklifi Almanya daha müteaddid defalar müracaatlarda — bulu- nacak ve — salh istiyecektir. Teklifleri gittükçe mütevazi bir şekil alacaktır. Fakat İn- giltere, Nasyonal — Sosyalizm famamiyle — mahvolmadan & vet cevabını. vermiyecektir. Yazan: Hüseyin Cahid YALÇIN K olombiya radyosu dün- yanın her tarafında me- rak ve alâka uyandıracak - bir havadis neşretti. Hitler Ame- rikanın Fransadaki sefiri vası- tasiyle Birleşik Devletlere mü- racamt ederek bir sulh teklifin- de bulunmuş. Bu sullun - şart- larıni da Kolombiya — radyosu bildiriyor: İngiltere mağlüb e- dilememiştir, kendisine dokunul- mi acaktır. Fakat Avrupanın emen her tarafı Alman üstün- lüğünü kabul etmiş bulunuyor. Binacnaleyh, İngiltere Avrupa 5 İKİNGİTEŞRİN 1940 Z Büyük nutkun akisleri Sofya ve Bükreş Milli Şefin nutkunu nasıl tefsir ediyor! Her yerde 5 kuruş (KOTOPHANE ) N vze / Yeni Saba GÜNLÜK SİYASI HALK GAZETESİ Nutuk Balkanlarda ferahlık Sofya, 4 (a.a.) — Bulgar a- jansi bildiriyor: gazeteleri, Türkiye Reisicümhuru İsmet İnönün nutkunu, bazı parça- larının altını çizerek hassatan tebarüz ettirmek — suretiyle neşretmiştir. Zara gazetesi başmakale- sinde şunları yazmaktadır Türkiye Reisicümhuru İs- met İnönünün büyük nutku Yakınşarktaki vaziyet üzeri- ne bol ve rahat verici bir ay- dmlhk — serpmiştir. Türkiye İngilitere e olan ittifakını muhafaza etmektedir. ; Aynı zamanda Sovyet Rusya ile en sıkı dostluğumu da yeniden tesis etmiştir. Hülâsa, Türki- ye, gerek şimaldeki- büyük komşusunun, gerekse Bulga- ristanın arzu ettikleri sulh po- litikasına devam - edecektir. Bünün mânası şudur: Türki- ye harbetmeksizin ve fakat , hâsıl etmiştir silâh elinde olarak Balkan- lardaki hâdiselerin inkişafını bekliyecektir. Türkiyeye Bulgaristan ta- rikiyle taarruz edilmesi mev- zuubahs olamaz. Binaenaleyh bir Bulgar taarruzuna müsa- maha edilmiyeceğinin Türk- ler tarafından batırlatılması- na lüzum yoktur Nutuk Sofyada iyi karşı- Tanmıştır. İnönünün nutkunun, (Sonu 3 üncü sayfada) devletlerinin haline alâkadar ol- mmyacak ve bunları - Almanya ile uzlaşmağa — terkedecektir Bundan sonra da Avrupa üze- rinde bir nüfuz sahibi olmağa çalışmıyacaktır. — İngiltere bu şartları kabul ettiği takdirde Hiüler gerek İngiltere, gerek Birleşik Amerika ile on sene için bir ademi tecavüz misakı yapmağa hazırdır. Bu havadis doğru mudur, de- ğil midir? Telgrafın şekli, ifade farzı, daha ziyade, doğru bir ha- Ber karğısında bulunduğumuz hissini veriyor. Bu zannı takvi- ye edecek başka hâdiseler de eksik-değildir. Bir müddettenbe- ri, ortada bir sulh teşebbüsü var gibi bir hava esiyordu. Bundan başka, İngiltere bahriye nazırı irad ettiği bir nutukta sulhun imkânsızlığından — bahsetti demokrasilerin galebesine ka vadn elmeilin bir Za unu söyledi; Eğ harbe G ret oldi da bir sulh hareketi — bulunma- saydı harbin gittikçe şiddet ve vüs'at peyda ettiği dakikalarda durup dürürken — sülhün — im- kânsızlığını ilân etmek pek mâ- nasız olurdu. Böyle bir mütalea ancak bir taraftan- bir sulh tek- lifi yapılması, yahud bir sulh ni- yeti izhar olunması takdirinde bir mâna ifade edebilirdi. Diğer taraftan sulh şartlari Hitlerin zihniyetine ve Almman - yamın şimdiye kadar takib etti- Zi politikanın Yuhuna o kadar uygundur ki Führer hakikaten bugün bir sulh teklif etmeğe ka- rar verseydi bu şartların altına imzasını atabilirdi. İşte bu di- günceler — dolayısiyledir ki — A- merikadan gelen sulh teklifi havadisini alelade bir şayia gi- bi bir tarafa atmmıyarak üzerinde biraz durmayı münasib görü - yoruz. Hitlerin bu sulh teşebbüsü ö- tedenberi İngiltereye — yaptığı pazarlık teklifinin bir tekrarın - dan baska bir şey değildir. Dün- yaya hakim olmayı zihnine sok- müş ve bu sabit fikre kendini kaptırmış olan Führer gayesine vasıl olmak için yapılacak iş müteaddid merhalelere ayırmı: tır. Hitler denizleri İngiltere- ye bırakmağa, ve karaları Al- Mmanyaya tahsis etmeğe razı ol- mük Tüceburiyetini takdir etmiş bulunuyordu. Çünkü İngilterenin yardımı değilse de rıza ve muvafakatı n Avrupada istediği gibi bir hâkimiyet tesis edemiyeceği- ni anlamıştı. Binaenaleyh, İn- gilterenin gönlünü hoş etmek ve şübhelerini yatıştırmak için onun denizlerdeki hâkimiyetini tanımak zarüretini - teslim edi- yordu. Fakat sonra İngiltere ile de hesab görmek sırası g lecek've eai hükimiyeti “ İn gilterenin elinden alınacaktı. Son - zamanlı kadar AL manya bu politikaya sadık kal- dı ve İngiltere ile dost geçinmek için etinden geleni yaptı. Fakat | İngiltere bu tuzağa düşmedi. milletlerin hayat hakkma | rlik politikasını — tuttu. ngilterenin — menfaati, | küçük devle ler için hür ve müstakil bir ha yat hakkının tanınmasına va beste bulunuyordu. Hitler | kendi- görüşlerini — İngiltereye kabul ettirebilmekten — ümidini | kesince, İngiltere ile bozuşmak | zaruretinde kaldı, bir gün evvel mahvetmeğe çahştığı — Rusy Hüseyin Cahlâ YALÇIN (Sonu 8 üncü sayfada) | dekan, Ticaret vekilinin mühim beyanatı Anadoluda petrol buhranı esaslı şekilde halledilecektir Merkezi Avrupa ile ticaret bundan sonra Tuna yolu ile yapilacak Bir kaç gündenberi şehrimiz- de bulunan Ticaret Vekili Nazmi Topçuoğlu buradaki tedkiklerini bitirerek dün akşam Anka- raya dönmüştür. Vekil İstan - buldan hareketinden evvel bir- likler merkezinde - tiftik ve ya- ağı tacirlerini toplamış ve Tine lüzumlu direktifler vermiştir. Vekil toplantıdan son- ra bir muharririmize dahili ve harici ticaretimiz hakkında şu beyangiti bulunmuştur: Bugünün en mühim me- gelesi /merkezlerimizdeki depo- larda bol bol petrol ve müşte- katı bulunduğu halde teneke ve varil yokluğu yüzünden Ana> dolu da petrol ve müştekatı - sı- kmtısı çekilmesidir. İngiltere - (Sonu 2 incide) BELES SI Ticaret Vekili Nazmi Topçuoğlu Üniversite dün sabah açıldı Rektör bir nutuk söyliyerek bir sene zarfında alınan neticeleri bildirdi Üniversitenin dünkü açılışında İstanbul Üniversitesi sonra ite holünde yapılan bir me gimle yeni sene tedrisatın: lamışür. Sabah saat 8,30 'an merasimi takib etmek üzere 5 bine yakın bir üniversi teli kütlesi merkez binasını doldurmuş bulunuyordu. Zen katında merasimi takib ed Ünive merkez prof dün öğ-| içinde | versitelinin doçentler | Neşet Ömer ilik ders verirken ayrıca nuyordu. Saat tam 8,30 da 5 bin bep - bir şöylediği İstiklâl marşı ile mı rasime başlanın marşı mü: teakib üniyersite rektörü Cemil Bilsel hazırlanan kürsüye gele rek açış nutkunu vermiztir Rektör nutkunda, Türk genç (Bonu 2 İnci sayfada) yer ayırılmış bulu üni- $ ve Kont Ciano İRibbentrop ile görüştü ; Görüşmelerde Fon Papen de hazır bulunmuş Londra, 4 (a.a.) — Romadan gelen ajans haberlerine göre, KRont Ciano bugün Almanya- da Fon Ribbentropla görüşmüş- tür. Mülâkatın Südet şehirle- rinden birinde vukubulacağı bil- dirilmektedir, Avni haberlere gö — Alman- yanın Büyük elçisi Fon Papen de bu görüşmeye iştirak ede - cektir. Berlindeki yabancı muhabir: ler, Lavalin de bu konferansa gideceğini bildiriyorlar, | Arribo adındaki İspanyol ga- | zetesinin Berlin muhabir: — çok mühim bir diplamatik - toplantı mevzuu bahsolduğunu — bildir - mektedir , Başvekil Hariciye Vekâletinde Ankara 4 (Hutusi) — Başvekil | Doktör Refik Saydam bu sabah Hi ritiye Vekâ giderek Hariciye Vekili ile bir mitddet görüşmüştür. ;s—Harb ' Vaziyeti Yıldırım ültimatomları YAZAN: Hikmet İgaz Bu harbde yapılan askeri hare- kâtta yıldırım” mefhumu bol bol Fa âleminde yıldırım reti muhakkak ki İtal, Yunan Başvekiline üç saatlik bir İtalyan notası tevdi olundu, Yaşı kemale hü- kümetin en yüksek makamını iş- gal etmiş, çoluk çocuğa karışmış bir zatın gece yatak odasına yapı sabaha karşı gelmi lan müracaatin sosyolojik mahiye- tini tetkik etmek bize düş - mez, Esasen bedbaht Arnavutluk kraliçesinin vaz'ı bamil ettiği ge- ce vuku bu tile bu mesele kâfi derecede tet- Hitlerin 3üncü Yunanlılar bir Arnavut- luk şehrini zabtettiler Bir deniz harbinde bir italyan gemisi tahrib edildi Atina, 4 (a.a.) — Bir hafta süren şiddetli muharebelerden sonra gu ci- het anlağılıyor. ki, yüksek — İtalyan kumanda heyeti italyanın Yunanis- tana taarruz etmekle üzerine aldığı işi istihfaf etmiştir Askeri Yunan mahtillerinde — söy- lendiğine göre, vaziyet bundan yedi Şehir meclisi açı 1 Vali ve belediye reisi doktor | Lütfi Kırdar belediyenin Her yerde 5 kuruş B. Metaksas gün evvel ümid edtlenden çok daba iyidir. Hattâ, gayri resmi haberlere Köre son kırk sekiz saat içinde Yu- nanlılar cenub mantakasında taprru- za geçerek bazı noktalarda Arnavut- Tuk arazisine ilerlemişlerdir (Sonu 3 üncü sayfada) İZMİR — ANKARA — İSTANBUL HARAÇÇI KARDEŞLER İzmir ve Ankarada olduğu gibi İstanbulda da büydük bir MOBİLYE Satış mağazası açtılar. Sılonları geziniz. Adres: Pincancılar, Rizapoşa yokuşu Numara G1 ingilizler iki italyan denizaltısı- nı batırdı!ar Napoli ve Kiel dün gece şiddetle bom- bardıman edildi HAŞşe Londra, 4 (a.a.) — Hava ne« zaretinin istihbarat dairesi düm gece Napoliye İngiliz tayyare « leri tarafından yapılan taarraz hakkında şu malümatı vermeks tedir: İtalyan hava dafii bataryalar (Sonu 3 üncü sayfada)jı di bir. senelik faaliyetini anlattı. Yeni daimi en- cümen âzaları seçildi Vali, dün Şekir Meeclisinde açış nutkunu söylerkten İstanbul Şehir Meclisi dün saat 14,30 de toplanarak İkin- | citeşrin — devresi - içtimalarına | başlamıştır. Toplantıya — bütün | meclisi - âzaları iştirak etmişler | ve toplantıa Vali ve Belediye Reisi Doktor Lütfi Kırdarm 1 saatten uzun devam eden bir nutkuyla açılmıştır. — Vali bu nutkunda belediye ve vilâyetin bir senelik faaliyetinin hesabmı vermiş ve meclis âzası tarafın- dan hararetle alkışlanmıştır Vali evvelâ hesab işlerine te- mMas etmiş ve tahsilâtın fevkalâ- | de varidat hariç olmak üzere teklifi mi ? kik: olunmuştur. — Yağnr: noktasından bu hareketin manasını ah edecek bir çok Bittabi *” nota ya kabul edile- cek veya reddolunacaktır. Yuna - || nistanın mükadderatile alâkadar | olan red veya h keyfiyeti Ba; 4hsi kanaatine değildir. Evvelâ aatlik mühleti: M santini londa bekliyer n sefirini bul etmek için Başvekilin gi- || yinmesine tahsir etmemi der. Notanm bir veya bir k okunarak kelimelerin altına me - | harötie bakiki n kogfetmeğe çalışmak ta bir saattir I8onu £ nci sehifede) | gizlenen ksadı | /â t artık. bir ı.mnmw Görüyorsunlz ya, istediğimi z26 | yAğItn BU üNT vakl aha Gdi SABAHTAN SABAHA Avrupanın göbeğinde iki taraflı bir fırıldak! Demişti. Bu teklifin bir iki ay sonra anı bilen Pr aman red cevabı ver - Ya. sa ingiltere © diler. Hitle n Fransanın işi geçen kış hazırlandı. Tam bitirdi. buçük ay evvel, yani temmi ingiltereye nei günü bu defa yalnı dünen Hitler Eğer benimle sulh yapmazsan toprağında taş üstünde taş biırakmı yacağım, Hâlâ Lonü nadığım dan dol: cele eden İngilizler Telâş etneyiniz, eğer sulha razı ol mazsanız, geleceğiz, Bu benim — son teklifimdir (Sonu 2 inci sayfada) | | | | dil, 938 e nisbetle 1,202.729 lira faz- la olduğunu işaret etmiştir. Bunu müteakib maarif işleri- ne geçen Lütfi Kırdar 10 ilk mektebin yeniden açıldığın 55 ilk mektebin esaslı tamir olun- duüğunu, 2 binanın mektep ya- pilmak üzere satın alındığını, 15 mektebin inşasına başlandığı- nı ve kazalarda 22 mektebin de inşaatının tamamlandığını kay- detmiştir. Vali ve belediye reisi bunu müteakib iktasad, sıhhat işleri- pe,, veteriner işlerine, mezar -< Jıklara, hukük işlerine, - teftiş heyetine, temizlik işlerine, Za- bıtamıza, neşriyat ve istatistik işlerine, sular idaresine, elek- (Sonu 2 inci sayfada) Ankara üniversi- tesinin yeni binası açıldı Dil, Tarih, Coğrafya Fakültesi binasının açılışında Başvekiil bir nutuk söyledi gÜa SEEİ Ankara arih yeni bina: gün parlak bir surette yapılmış- tır. Törende Büyük Millet Mec. lisi reisi Abdülhalik — Rem Başvekil Dr. Retik Saydan killer, bir çok mebuslar, temyiz hkemesi, Devlet ası, Di- vanı muhasebat reis ve âzaları, muhtelif vekâletler erkânı — ve gerek dil, tarih, coğrafya fakül. 4 (a.a.) — Ankâra coğrafya fakülteşinin nın açılma töreni bu- ve tesi, gerek Ank mevcud yüksek okullar, idare ve talim heyetleri ile İstanbul - üniyversi, olmiş fada) tesini temsil etmek üzı (Sonu 3 üncü &:
