1 Şubat 1934 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 10
Mahmut, Abdülmecit, Abdülâziz, Murat, Abdülhamit, Reşat, Vahideddin) devirlerinde — Tercüme, iktibas hakkı mahfuzdur — im siyaseti: Evvelâ nefsini, sonra saltanatını korumak Yaşamak ve padişah re ya- şamak! İşte Abdülhamit 'ek, hisarlarından harice çık- mak istemediği sarayi içinde ha- yatına dokunulmasın! Saltanatı, daha ziyade hayati için sabahtan akşama kadar > fakat alelâde bir tıynette uda söylemek'lâzım ge- tün mevcudiyetine, cümlei asabi- ni PE AKŞAM Tefrika No. 228 balifesi kendi tebaasından olan ları, Araj emellerinin May bile hail olamıyordu Bir i pe ittihadı siyaseti takip ettiği söylenen bu padişah bu yol- din yenilik ve Eli olarak İicasi di yesine hâkim kesildiği anlarda yapmıştır. Sırf evvelâ nefsini, sonra salta- natını korumak için! Paşa hatıratın- | da Abdülhamit siyasetinin bir nok- tasına şöyle temas ediyor: (Sultan Abdülk ona'göre tatbik mevkiine koymak saniasını itiyat eylemişti, bu, Abdülhamit siyaseti- mini bir cephesidir. Fakat asıl esas ei meş- hur siyasi düsturudur. ivide ut (Divide impera dahi mr Yani ri ve hükmet). Sarayında, Babıâlide iş başı da bulunanların hiç biri diğerile miryolu hattı inşaatından başka bir şey vücuda getirmemiştir. Bu da bir harici ve islâmi siyasetin etin €c- zasından olan Arabistanı koru- mak için askeri bir tedbir mahiyeti gösterir. u «zillüllahi filirz» Avrupa devletleri karşısında ar halile İngiltere, Fransa gibi on eş al tebaaya am en ra (Akşam)ın edebi romanı 1 Şubat 1934 Tefrika No. 58 Bir Kış Böyle biribirlerine yalniz pa- menfaat noktası lıklar da girince çok çirkin ve hattâ tehlikeli ha- diselere yol açılır. Emirizade bunları bildiği için mümkün mertebe bu şekildeki top- lantılardan uzak kalmak isterdi. akat bu akşam o ye ısrar edil. mişti ki bulduğu bütün bahane- leri çürütmüşler ve ni onu SE Lr isyoncusunun Ççit- a gibi çıtı pıtı, çiçek gözlü, — Reşit inna ilk kadehi beraber ik rin bile gözü: sne bat Hep birden al gi ılar: Sait ve Kâmil paşalar, hassaten Sait paşa gibi zevata başka çıka- e mili ve iltifat en di kalp ve mide bağları idi! Rütbe değil, ancak küçük ve ba; trikalar çevrilir; Abdülhamit te ğa şinde kanlar dökmüş, sistematik e medi iş ğildir. Onun kahır e nâzımı i Velimir, O b da ne 2 yapmış pi ve oi, Bee büyük devleti 'aatlerini olmaz. sü de! N iyi geçinmemek o mecburiyetinde illa edecek hiç k bir ii ve hare- 2 Aş yet ı idiler; ük mülki- | kette bulunamıyacağı pek tabii | (— Şerefinize! 'ehmi ve vesvesesi en hayırlı | ye memurlarile kumandanlar mut- | idi. Nasıl ki bazan bil hilâfetin lâfzı — Kıymetli ve sahibesinin saa- olabilecek teşebbüslerin bile neti- | laka biribirinin aleyhinde bulun- | “murat i nü detine! cesini almasına mani oldu! malı idiler, frenklerin menfaatine hizmet et- Kadehi kırılırcasına biribir- İltifatıma, ihsanına bile nefsine Ahenk ve imtizaç kuvvet teşkil | tirmeğe riyet lerile Yu ve dibine kadar bo- ait hesaplar karı edeceğinden bu kuvvet onu salta- Abdülhamit en büyük bir si- pe . Abdülhamit büyük ve tam bir #tan dur edebilirdi. O da bu kuv- | yı dâhisi olsaydı gene bü. — Oooh! hodgâmdır. veti kullanabilecekler arasında | tün dünya müslümanlarını mad- — Kareye kimler girecek ba- İyi bir padişah olâbilmesi için | ahenksizlik ve teferrul d edi bile ele ak kalım. onda bir vk ll ir şey pk üzmek istedi ffak old. era e ıh az ET fazla idi. Malümat ve vehim Abdülhamit siyasetinde, bilhas- şiilere, ve daha azlık bir | nimini, kadifeden bir noktaya ben- Bunun için çok bilgilerden, sa harici siyasete âmiyane ta- | çok diğer islâmi mezhepler salik- | Ziyen benini oynatan kıvrak bir kuvvetli seciyeler i bir ile (köpek ağzına kemik at- | lerine,imametin Kureyşilere ait | kahkaha de lerini açtı: hoşlanmazdı; etrafında fakir zik. | mak!) düsturu da nazarı celbeden | olduğuna inananlara halifeliğini | | — Müsaade sderseniz bunu ben niyet in, âmillerdendir. z, binaenaleyh dini | tayin edeyim. İki ma var. bulunmasını tercih öderdi. Ken- il nişan, atiye, he- | bir ittihat vücuda getiremezdi; | On kişilâzmdeğilmi, oy- di ip edebilenler arasın- | diye, imtiyaz... | İşte o, islâmlar arasında içtimai bir | namaz. Zaten onbir kişiyiz. De- da cin fikirliler bulunursa bunlar fına © alan © ve ittihat vücuda sg için de hiç r : Emiri- da yüksek ahlâk ve fazilet sahip- | sini sıkıştıranlara derece, derece | bir adım atmamış, atamamıştır. iadenin koluna girerek ilâve etti: lerinden olmamalıydı. Çünkü Ab- | ve zaman, zaman Bu halde Abdülhamide atfolu- me üç kişi daha dü - i re 3 gelebilir. — * ülhamit böyle yalar mk mem imei sükütu Elimle e siyaseti ku bei Ve masaya doğru yğrümeğe baz © mecburiyetinde kal iŞ iz- ” 3 i adı. ğ ii önisime deli a. a idi! iz ceran bi Emirizade şaşırmıştı. Yalvar ilk saltanat 7 R : Ti me eğri siyasetinde rütbe 5g ii ii bir şey e iyi — Aman hanımefendi, ben böy- le yüksek karelerde oynıyacak ka- dar pişmiş değilim. Rica ederim Bürhan Cahit - Gecesi nızı istiyeceğim. > Parodi ki Bana müsaade ediniz gideyim. Sizin her zaman emirlerinize ama- deyi öyle bi harek tice ğer takdirde “T ei Bi atılıp bu evden mutena ei raket bu aksi hal olmadı. Hanı- mefendi uzatılan elli lirayı e yokederek narin parmaklı güzel e tı: larını gezdiri, genç kadın ilâ- ve etti: — Ben sizi yarın telefonla ararım. — Hay hı y ay, Ve Emirizade misafirlere gö- rünmeğe bile lüzum görmeden ka- pıdan çıktı. artıman merdivenlerini acel acele inerken kendi kendine söy- iyordu: — Bu kadarla kurtulduğum her halde iyi ol. e » Emir oğlu ii bey İstanbulun kibar zanndilen bu. âlemlerinde e tanındığı halde ne ar- zude. bir adam olduğu Egea ik hiç bir kanaat verm mişti. Herkes onun gizli bir takım ka- dın entrikaları peşinde koştuğunu men a Ber da İs deri: ela mahrum h başka arzusu uly sr kaba, çi bir adam ol- bir manzara gö: u. Ahlâk kaideleri bu âlemde ça- mura gibi kayboluyordu. . Bu muhitlerdeki karı koca mü- sebetleri temiz bir aile ve den çok uzakt anlı — Ümi Muhammet için bu 2 elimden geleni yapmaz- yarın ahirette ne yüzle Alla- ban huzuruna çıkarım? ururdu ilizlerin, Fn Hes idareleri Eyireag mü: ee ire meşgul olmak onu di Bu Osmanlı gi ve islâm edildiğini öğrendim. Her gidişim- de miyiz için korku geçir- dim. umar yabani ördek iğlide bey atik — elma baş ie k (Moskova ” Ve ev sahibesine de işaret etti: — Lütfen telefonun yerini gös- terir misiniz Genç in ötekilere kâğıt yap- mağa devam etmelerini söyliye- rek kalktı. Yandaki odaya geçince Emiri- zade tam bir iş adamı pişkinli- z cebinden bir elli liralık çıka- Öyle kad ri i affedin, gükü iğ hangi d — yol bulmadığı. zamanlarda | ve > 2 bir padişah dev- |. nu yapmıştır. seye Dai gülünç a ie EE le Ju bi : eta ölmek üzere bulunan has- zamanındaki Avrupa devletlerine tehdit silâ- eki ek ii KER einen Birez doha iş vk bir soğukkanlılıkla onu çekiyor, | rahat rahat yapıyorlardı. Emi elek, e iki vol... | sürüklüyordu. ei lu Reşit bey böyle ne çirkin vazi- KE ve münevver. fikirli, ayet" | sında rütbe veya nişam olanyam | mahiyetide Avrupa diplomatların. | |“ Eg sr? e çi meme vag — m A szamânda fazilet sahibi adamların lar sayılabilecek derecede az bu- | ca ve devlet adamlarınca hiç bir 73 “i iyede buldu. Heme, a il lr bekir ole a isinin mutlak ve yü iile mübalâğ e 1 . isini n mer li işitilenler uğu e m in Ka kile çeri kele. kâğıt boplar, fişler | halde onu bu âlemlere karşı ür . etler z (Arkası var) | ayrılmağa başlandı. kek yapmıştı. m ez frenk muhacirleri Abdül NT adliye bina binası ne Beş lira kav! Hattâ bu muhite sokulmaktan kalarak çekilirler, yahut bir su- kip etiğini ığımız bir bile çekiniyordu. retle biyeti e. uk e ider mail liralık: key aldılar, O her yerde görünmek, bazıla ii | m | mmm | akan ar nek sadrinde istedikleri gibi kurulmak ri çe e Mektupta deniliyor ki: dakika söyle silinen ir p yemini begen e ear ime 2) de ill een yoğ | Ba zif âleminde vakit - Glstibdat adaletle müvazi gide- Milyonlarca ehli islâmin İn. | verilmişti. Bunun tebliğ çöle ei ei irmeyi ni ii. #ez. Her müstebit zalimdir. Fakat giliz > makhur olup kalıver. | edilmediğini anlamak için bir kaç Melda laroez LU yar ai li müstebit iü it ecdadından | mesi bana pek giran geliyor! defa adliye a imi vE salan edeceğim. Mühim bir iş kiii; geçirip sızdırmak ü t gibi ihtirası, Yahut: varın ayın yirmi irmi dördünde tebi Bg cak Nç damarının iyetine girmiş lerdi. Emiroğlu kendi larile gel eninlerle yor, a ken e si geçmem e yyen imla oyup
